معرفی یک ابزار گفت‌وگوی آنلاین ایمن
پویان افضلی - امروزه با رشد تولید و فروش گوشی‌های هوشمند و همچنین افزایش سرعت اینترنت، برنامه‌های ارتباطی و گفت‌وگوی آنلاین به‌طرز چشمگیری افزایش یافته است و تقریبا کاربری نیست که یک گوشی هوشمند داشته باشد، اما از برنامه‌های ارتباطی استفاده نکند. برنامه‌هایی مانند وایبر، واتس‌آپ، لاین، تانگو و..... همه از جمله ابزارهای اجتماعی و ارتباطی هستند که برای گفت‌وگوی آنلاین میان کاربران استفاده می‌شوند. نکته‌ای که تقریبا به آن توجه نمی‌شود، این است که امنیت و حریم شخصی در این برنامه‌ها به‌هیچ‌وجه رعایت نشده و مکانیزم‌های امنیت اطلاعات در این برنامه‌ها مشخص نیست. همچنین هیچ‌گونه قابلیت امنیتی در این برنامه‌ها گنجانده نشده است تا کاربر با خیالی آسوده‌تر از آنها استفاده کند. حتی از رمزنگاری پیام‌های داخل سرور خبری نیست و تمامی اطلاعات رد و بدل شده میان کاربران در سرورهای این برنامه‌ها قابل مشاهده و استفاده است. نکته دیگری که اهمیت زیادی دارد، این است که حتی تولیدکننده ابزارهای گفت‌وگو نباید بتواند از محتوای پیام‌ها آگاهی پیدا کند. در واقع متاسفانه باید این جمله را با قاطعیت گفت که همه ابزارهای گفت‌وگوی آنلاین که در بالا اسم آنها گفته شد ناامن بوده و تولیدکنندگان دسترسی کامل بر محتوای رد و بدل شده کاربران دارند. در این مطلب قصد داریم یک ابزار گفت‌وگوی آنلاین ایمن به شما معرفی کنیم که توسط شرکت معروف blackberry تولید شده و از امنیت قابل قبول و مناسبی برخوردار است و همچنین قابلیت‌های مناسبی برای حفظ و ارتقای حریم شخصی کاربران دارد.
در ابتدا این برنامه فقط برای کاربران سیستم‌عامل اختصاصی این شرکت عرضه شد، اما در ادامه برای سایر پلتفرم‌ها نیز ارایه شد و کاربران اندروید، ویندوز فون و ios نیز می‌توانند آن را نصب کنند.
×× ویژگی‌های برنامه bbm
×× عدم نمایش مخاطبان
در برنامه‌های گفت‌وگوی آنلاین فهرست تمامی مخاطبانی که از برنامه مورد نظر استفاده می‌کنند نمایش داده شده و کاملا مشخص است چه کسی از این برنامه گفت‌وگو استفاده می‌کند که از نظر امنیتی و به‌خصوص حریم شخصی ایراد بزرگی است؛ چراکه ممکن است کاربری به هر دلیل تمایل نداشته باشد که همه مخاطبان از اینکه او از این برنامه گفت‌وگو استفاده می‌کند آگاهی داشته باشند. در صورتی که در برنامه‌های محبوب و مشهور ارتباطی این ویژگی وجود ندارد و هر کسی که برنامه‌ها را نصب کند از سایر مخاطبان خود مطلع می‌شود. در حالی که در برنامه bbm امکان دیدن مخاطبانی که از این برنامه استفاده می‌کنند به‌هیچ‌وجه وجود ندارد و نمی‌توان فهمید کدام یک از مخاطبان از برنامه bbm استفاده می‌کنند. می‌توان گفت این یک ویژگی منحصر به فرد برای این برنامه محسوب می‌شود و کاربران این برنامه با خیال آسوده می‌توانند آن را نصب کنند، بدون اینکه نگران این باشند که مخاطبان آنها از نصب برنامه روی گوشی مطلع شوند.
×× شروع گفت‌وگو فقط توسط دعوتنامه
در سایر برنامه‌های گفت‌وگوی اینترنتی کاربران به‌راحتی می‌توانند در داخل برنامه وارد قسمت contacts شده و به هر مخاطبی که از برنامه مورد نظر استفاده می‌کند در صورتی که آنلاین باشد پیام دهند یا با او تماس بگیرند و در صورت آفلاین بودن نیز پیام برای او ارسال می‌شود. برخی مواقع افرادی شماره همراه کاربر را دارند، در حالی که کاربر آنها را نمی‌شناسد یا شماره آن شخص را ذخیره نکرده است. در این حالت هم شخص می‌تواند به کاربر به‌راحتی پیام دهد که این عمل گاهی به مزاحمت منجر می‌شود. در حالی که در برنامه bbm کاربر به هیچ‌یک از مخاطبان خود که این برنامه را نصب کرده‌اند دسترسی ندارد و چون نمی‌داند که کدام مخاطب آن برنامه را نصب کرده امکان ارسال پیام یا شروع گفت‌وگو برای وی وجود ندارد.
در این برنامه از مکانیزم دعوتنامه استفاده می‌شود؛ یعنی کاربر برای مخاطب مورد نظر خود از طریق پیامک یا ایمیل دعوتنامه ارسال می‌کند که هم برنامه را دانلود و نصب کند و هم کد دعوتنامه برای او ارسال می‌شود. طرف مقابل باید روی لینک داده شده در متن دعوتنامه کلیک کند و کد دعوتنامه را در درون برنامه وارد کند تا دو طرف امکان گفت‌وگو با یکدیگر را داشته باشند.
این مکانیزم دو مزیت عمده دارد؛ اول اینکه دیگر افراد ناشناس، چه آنهایی که شامل مخاطبان ما هستند و چه افرادی که ما آنها را نمی‌شناسیم امکان ارسال پیام را برای ما ندارند و مانند سایر برنامه‌های مشابه از پیام‌های ناخواسته افراد مصون هستیم. دومین مزیت دعوتنامه، انتخابی بودن شروع گفت‌وگو توسط کاربران است که این حق را دارند که با چه افرادی گفت‌وگو کنند. بلک‌بری این ویژگی برنامه خود را به DNA انسان تشبیه کرده است که هر کاربر یک پین اختصاصی دارد و ارتباط دیگران با او صرفا از طریق پین و تایید کاربر و قبول شروع گفت‌وگو با طرف مقابل امکان‌پذیر است. همچنین کاربر به‌راحتی می‌تواند دوستان خود را دسته‌بندی کند یا آنها را از فهرست دوستان حذف یا بلاک کند و کاربر مقابل باید مجددا تایید شود .
×× تاریخ انقضا برای متن گفتوگوها
نکته دیگری که در بحث برنامه‌های گفت‌وگوی آنلاین وجود دارد، ذخیره و آرشیو شدن متن گفت‌وگوهاست، به نحوی که کاربر در هر زمانی امکان دسترسی به متن‌های گذشته خود حتی در حالت آنلاین را دارد. این موضوع از دو بعد قابل بررسی است: مفید بودن و حفظ حریم خصوصی.
از بعد مفید و کاربردی بودن، بعضی از کاربران معتقدند ذخیره شدن متن گفتوگوها مفید است؛ چرا که امکان دسترسی مجدد به آنها در مواقع لزوم وجود دارد. تمام برنامه‌های گفت‌وگوی آنلاین، پیام‌ها را آرشیو و ذخیره می‌کنند.
اما اگر بخواهیم از بعد حفظ حریم خصوصی به موضوع نگاه کنیم، ذخیره شدن متن گفتوگوها عامل نقض حریم خصوصی محسوب می‌شود؛ چراکه بسیاری از کاربران مایل نیستند متن گفت‌وگوی آنها در داخل سرور یا گوشی ذخیره و قابل استفاده شود و می‌خواهند بعد از دریافت پیام توسط گیرنده پیام قابل مشاهده نباشد که متاسفانه همه برنامه‌های گفت‌وگوی آنلاین متن پیام‌ها را ذخیره و آرشیو می‌کنند.
یکی دیگر از مزایای بارز و بسیار مهم و کلیدی این برنامه، دادن حق انتخاب به کاربر برای ذخیره شدن پیام‌ها یا ایجاد تاریخ انقضا برای آنها است، به این ترتیب که کاربر در محیط گفت‌وگو می‌تواند تعیین کند که پیام به‌صورت عادی ارسال شود یا دارای تاریخ انقضا باشد. برای ایجاد تاریخ انقضا کافی است در محیط چت در سمت راست جعبه نوشتن پیام روی آیکون ساعت‌مانند کلیک و زمان انقضا مشخص شود؛ به این ترتیب پس از ارسال، پیام به صورت عادی ارسال نمی‌شود، بلکه طرف مقابل باید پیام را در lcd لمس کند تا پیام قابل مشاهده شود و پس از مشاهده و طی شدن زمان انقضا پیام دیگر قابل نمایش نخواهد بود. این عمل گامی بزرگ در جهت ارتقای حریم شخصی برداشته است
×× امنیت داده‌ها در گوشی
یکی دیگر از ویژگی‌های بارز در این برنامه امنیت فایل‌ها و داده‌های ذخیره شده در گوشی کاربر است؛ به این معنی که اطلاعات برنامه bbm در داخل گوشی‌های خود شرکت بلک‌بری که از سیستم‌عامل این شرکت بهره می‌برند توسط ویژگی end to end security نگهداری و ذخیره می‌شوند و در سایر سیستم‌عامل‌ها مانند اندروید یا محصولات شرکت اپل، اطلاعات در داخل حافظه امن گوشی یا secure sandbox internal storage ذخیره می‌کند که در مقابل سایر برنامه‌ها که در حافظه خارجی یا SD card ذخیره می‌شوند یک سطح امنیتی بالاتری را دارد؛ البته تا زمانی که گوشی اندرویدی یا اپل‌روت و جیل‌بریک نشود.
×× ارایه نسخه حرفه‌ای، ایمن‌تر و تجاری
شرکت بلک‌بری در کنار انتشار نسخه رایگان خود که از امنیت قابل قبولی نیز برخوردار است، به‌تازگی در تابستان امسال اقدام به انتشار نسخه تجاری این برنامه نیز کرده است که دارای امکانات امنیتی خوبی است و بیشتر برای سازمان‌ها و شرکت‌های تجاری مناسب است.
×× برخی از امکانات نسخه تجاری
در این نسخه، اطلاعات رد‌و‌بدل شده بین دو کاربر به‌صورت اختصاصی دوطرفه رمزنگاری می‌شود در واقع کلید رمزنگاری در داخل سرور وجود ندارد، بلکه فقط در گوشی دوطرف است و پیام‌های رمزنگاری شده قابل دی‌کد شدن و مشاهده توسط بلک‌بری نیست.
همچنین نسخه تجاری این برنامه تنها برنامه‌ای است که از کتابخانه رمزنگاری FIPS 140-2 استفاده می‌کند.
این برنامه از سه لایه امنیتی برای حفاظت از پیام‌های کاربران استفاده می‌کند.
در پایان باید گفت با توجه به اهمیت بسیار زیاد حریم شخصی، به کاربرانی که به حریم شخصی خود اهمیت می‌دهند توصیه می‌شود از این برنامه استفاده کنند.(منبع:عصرارتباط)
- ۹۳/۱۰/۳۰