نت لاک‌پشتی و آموزش پر درد‌سر
هم خانواده‌ها و معلم‌ها و هم سیستم آموزش‌وپرورش مخالف تعطیلی مدارس و مجازی‌شدن کلاس‌ها به‌واسطه آلودگی هوا هستند. همه می‌دانند که سلامت بچه‌ها مهم است، اما چرا حل ماجرا فقط به دوش آموزش‌وپرورش گذاشته می‌شود؟ با مجازی‌شدن مدارس هوای کلانشهرها پاک نمی‌شود و لازم است مسئولان دیگر نهادها به فکر مسئولیت خودشان در قبال هوای پاک باشند.
راضیه زرگری_شهروندآنلاین؛ تقریبا در هر خانه‌ای یک محصل وجود دارد؛ نگرانی برای آینده و ادامه تحصیل بچه‌ها به یک دغدغه مزمن تبدیل شده است. در این میان چند سالی است این دغدغه با مفهومی به نام آموزش مجازی بیشتر شده است؛ آموزش مجازی را همه‌گیری کرونا برای ما جدی کرد و با آزمون و خطای بسیار پیچیده، زیرساخت‌هایش برای دانش‌آموزان فراهم شد. حالا دیگر بستری فراهم است که اگر بچه‌ها نتوانند به مدرسه بروند، تعطیل نمی‌شوند. آموزش‌ها از کلاس درس به تبلت و موبایل و لپ‌تاپ شیفت می‌شود و ادامه پیدا می‌کند. در سال‌های دور با برف و بوران مدارس تعطیل می‌شد و حالا با آلوده‌شدن هوای کلانشهرها مجازی. 10 روزی می‌شود که تهران هوایی برای نفس‌کشیدن ندارد و شاخص آلاینده‌ها روزبه‌روز بیشتر می‌شود و همه باید دست به دعا شوند تا بادی بیاید و پایتخت نفسی تازه کند.
ساکنان کلانشهرهای صنعتی، دیگر با روزهای آلوده پاییز و زمستان اخت شده‌اند و پذیرش این میهمان ناخوانده برایشان عادی شده. فرقی ندارد محصل خانواده سال اول ابتدایی باشد یا سال آخر دبیرستان؛ کلاس‌های مجازی برای این تعریف شده که دانش‌آموز در محیط خانه بماند و از آلودگی هوا دور باشد. مقاطع تحصیلی بالاتر اما می‌توانند گلیم خودشان را از آب بکشند و به تنهایی در خانه باشند و آموزش‌ها را از بسترهای تعریف‌شده دریافت کنند. اما ماجرا برای بچه‌های کم‌سن‌وسال‌تر مثل کلاس اولی و دومی‌ها پیچیده‌تر است، چون حتما باید در کنار یک بزرگ‌تر باشند تا بتوانند در فضای کلاس مجازی درس معلم را بگیرند و تکلیف‌ها را به‌صورت صوت و ویدیو ضبط و ارسال کنند. به همه این دغدغه‌ها بحث محدودیت‌های اینترنت و سرعت بسیار پایین نت‌ها را هم باید اضافه کنیم که به‌خودی‌خود بحث مفصلی دارد. اما بیشترین سختی این روزها برای مادران و پدرانی است که فرزندا‌ن‌شان به مدرسه نمی‌روند و باید آنلاین سرکلاس باشند. با این حال خودشان شاغل هستند و حالا که همه‌گیری تقریبا بساطش را جمع کرده، دیگر دورکاری ندارند. این دسته از خانواده‌ها یا مجبورند از کار خودشان بزنند و به آموزش بچه برسند یا اینکه بچه‌ها را همراه خود به محل کار ببرند.
تداوم آموزش مجازی برای تهران و البرز، وارد هفته دوم شده است و بعید به نظر می‌رسد بدون تغییرات جوی و وزش باد امیدی به بهبود کیفیت هوای پایتخت باشد.
نه به کارم می‌رسم و نه تمرکز کافی برای کلاس آنلاین بچه دارم
«نه به کارم می‌رسم و نه با تمرکز به کلاس آنلاین بچه می‌رسم.» مریم شاغل است و مادر دانش‌آموز کلاس اولی. او از ادامه‌دار شدن آموزش‌های مجازی گلایه دارد: «دختر من تنها نمی‌تواند در خانه بماند و از طرفی هم کار با شبکه شاد و حضور در کلاس و ارسال تکلیف‌ها به تنهایی اصلا برای بچه‌های کم‌سن و سال شدنی نیست و حتما باید کنارش باشم. یعنی باید دو تا سه ساعت از تایم کاری خودم را برای کلاس و آموزش بچه بگذارم و دیرتر به محل کار بروم. در این چند ساعت، هم خودم استرس دارم برای رسیدن به کارهای روزمره و هم بچه نیاز دارد کسی با تمرکز کنارش باشد. بعد از تمام‌شدن کلاس مجاری هم اکثر اوقات مجبورم دخترم را همراه خود ببرم، یعنی عملا در خانه ماندن و دور بودن از آلودگی هوا برای فرزندان مادران شاغل بی‌معنی است.»
این مادر که فرزندش در مدرسه‌ای دولتی درس می‌خواند از ایرادات شبکه شاد و زمان‌بر بودن بارگذاری فیلم و صوت در این بستر می‌گوید: «کلاس مجازی دو ساعت است، با این حال وقت‌هایی هست که آپلودشدن یک فیلم روان‌خوانی 3 دقیقه‌ای، بیشتر از 45 دقیقه زمان می‌برد و استرس زیادی به بچه وارد می‌شود. تقریبا نصف وقت کلاس در چالش بارگذاری مطالب و پیگیری معلم برای دریافت تکالیف می‌گذرد و این واقعا یک جاهایی غیرقابل تحمل می‌شود. در این هفته مادرانی بودند که در تایم کلاس مجبور می‌شدند به حیاط یا کوچه بروند تا اینترنت خط بهتر جواب بدهد و فیلم و صوت تکلیف‌ها بارگذاری شود.»
آموزش مجازی موقت، جدی گرفته نمی‌شود
«شرایط کلاس‌های مجازی این هفته‌ها با سال‌های قبل فرق می‌کند. در دوران کرونا بچه‌ها شرایط غیرحضوری بودن مدرسه را همه‌جوره پذیرفته بودند.» محمودخواه، کارشناس آموزشی است که خودش در خانه دو بچه محصل دارد. او به «شهروند» توضیح می‌دهد: «تا سال گذشته آموزش مجازی برای همه از جمله دانش‌آموز و معلم کاملا جاافتاده بود و می‌دانستیم که فعلا شرایطی برای حضوری‌شدن کلاس‌ها وجود ندارد. همین موضوع هم آموزش‌ها را جدی‌تر می‌کرد، ولی حالا که کرونا تمام شده و دیگر قرار نیست مدارس به دلیل بیماری همه‌گیر مجازی شود، تمرکز اصلی نظام آموزش بر آموزش حضوری است و این مجازی‌شدن مقطعی هم خیلی جدی گرفته نمی‌شود. البته وضعیت اینترنت هم مزید بر علت شده است که کیفیت کلاس‌های مجازی و بهره درسی پایین بیاید.»
این مادر شاغل می‌گوید: «این دو هفته برای بچه‌های خودم آموزش مجازی بازدهی زیادی نداشت، چون مدام به قطعی نت و کندی سرعت می‌خورد و نهایتا معلم عنوان می‌کرد که بچه‌ها نگران نباشید بعد از حضوری‌شدن مدارس، دوباره درس‌ها تکرار می‌شود. الان اینترنت کلا ضعیف شده و این مشکل همه است، هم بچه‌ها و هم معلم‌ها، به‌طوری که روزهای آموزش مجازی سرسری گرفته می‌شود به امید اینکه مدارس مثلا یکی دو روز بعد باز و عقب‌افتادگی‌های بچه‌ها در کلاس جبران می‌شود. با این شرایط ادامه‌دار شدن آموزش‌های مجازی، وضعیت را پیچیده‌تر می‌کند.»
10 سال است آلودگی هوا یقه آموزش‌وپرورش را گرفته
«قربانی اول و آخر آلودگی هوا، نظام آموزش‌وپرورش است.» زهرا علی‌اکبری، کارشناس آموزشی و مدیر ارتباطات و روابط عمومی وزارت آموزش‌وپرورش درباره تعطیلی ادامه‌دار مدارس تهران و دیگر کلانشهرها به‌واسطه آلودگی هوا با بیان اینکه تعطیلی مدارس آلودگی را کم نمی‌کند و صرفا برای سلامت بچه‌ها آموزش‌هایشان مجازی می‌شود، می‌گوید: «ولی این رویه تقریبا 10 سالی است که ادامه دارد و ضربه‌اش به آموزش‌وپرورش در فصل‌های تحصیل دانش‌آموزان وارد می‌شود.»
او با تاکید بر اینکه وزیر آموزش‌وپرورش از مجازی‌شدن اجباری مدارس ناخشنود است، ادامه می‌دهد: «ما همیشه حتی در دوران کرونا تاکید داشتیم که هیچ چیزی جای آموزش حضوری را نمی‌گیرد. آلودگی هوا و وضعیت اضطرار برای سلامتی خود بچه‌ها مدرسه‌ها را تعطیل می‌کند. در حالی که در کل پاییز بچه‌ها روزهای محدودی توانستند زنگ‌های ورزش در حیاط فعالیت داشته باشند، زیرا شاخص آلاینده‌ها باز هم بالا و فعالیت در فضای باز برایشان مضر بود.»
علی‌اکبری معتقد است آلودگی هوا صرفا مال این یکی دو سال نیست و بالای 10 سال است که معضل پاییز و زمستان کشور ما شده است: «در این بین تنها برنامه‌ریزی تعطیلی مدارس است و این راهکار غلط حقیقتا ظلم در حق دانش‌آموزان و سیستم آموزشی است. از دوران کرونا بسترهای آموزش مجازی فراهم شده و دیگر تعطیلی مدارس نداریم، با این حال در موقعیت فعلی شرایط اینترنتی بسیار چالش‌برانگیز شده است و همه معلم‌ها و خانواده‌ها از سرعت پایین اینترنت گله دارند.»
این مسئول آموزش‌وپرورش هم از گلایه معلم‌ها درباره زمان تولید محتوا و بارگذاری کند در شبکه شاد می‌گوید و هم از مادرانی که نمی‌توانند بچه‌ها را در خانه تنها بگذارند و معتقد است هر دو گروه به علاوه خود دانش‌آموز از این وضعیت صدمه می‌بینند. «مادرانی هستند که سرگردان شده‌اند و نمی‌دانند چه باید بکنند. خیلی‌ها زحمت همراهی با بچه را به مادربزرگ و پدربزرگ می‌دهند و واقعا نمی‌توان از آنها انتظار داشت بتوانند کلاس مجازی بچه را همراهی کنند. یا بچه‌هایی که تنها در خانه هستند به نوع دیگری با حضور آنلاین مشکل دارند. بچه‌های دبستانی مخصوصا پایه‌های اول و دوم تنها از پس کار برنمی‌آیند و با اینکه گفته شده در تعطیلی‌های مربوط به آلودگی هوا، روسای ادارات با مرخصی مادران فرزنددار موافقت کنند، ولی عملا این اتفاق هم بدون چالش نیست. از یک طرف مادر هم نمی‌تواند با خیال راحت کنار بچه بنشیند. یکی دو روز مرخصی را شاید بتوان مدیریت کرد، اما وقتی طولانی شود تکلیف چیست؟»
علی‌اکبری تاکید می‌کند: «آموزش‌وپرورش مخالف این تعطیلی آلودگی هواست. بخش سلامت مهم است، ولی چرا حل ماجرا فقط به دوش آموزش‌وپرورش گذاشته می‌شود. همان‌طور که در دوران کرونا دیدیم تعطیلی مدارس چاره کار نبود، مسئولان دیگر نهادها هم باید یاد بگیرند مسئولیت خودشان را در قبال هوای پاک انجام دهند.»