واعظی در وزارت ارتباطات می‌ماند یا می‌رود؟
عـلی اصلان شهلا - با پایان انتخابات و رای مردم به استمرار دولت حسن روحانی، فعالان فاوا در انتظار تعیین سرنوشت وزارت ارتباطات در دولت دوازدهم هستند. محمود واعظی در 4 سال گذشته عملکرد مثبتی (در قیاس با وزرای دولت های نهم و دهم) به جا گذاشته است، اگرچه برخی بخشی از این موفقیت ها را ناگزیر از تغییر فناوری و پیشرفت تکنولوژی می دانند.در این گزارش به بررسی دلایل رفتن یا ماندن واعظی از وزارت ارتباطات می پردازیم و در روزهای آینده و گزارش های دیگر، به بررسی گمانه زنی ها و نامزدهای کسب مقام وزارت در دولت دوازدهم، ازجمله خود محمود واعظی، خواهیم پرداخت.
تاریخ چه می گوید؟
وزارت ارتباطات در حالی که به دلیل وزارت 12 ساله محمد غرضی در سال های 1368 تا 76، یکی از باثبات ترین مدیریت ها بر یک وزارتخانه پس از انقلاب را به نام خود ثبت کرده است، اما در عین حال در حفظ سایر وزرا کارنامه چندان موفقی نداشته است.
پس از انقلاب تا به امروز و در طول 38 سال، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات (پست، تلگراف و تلفن سابق) 13 وزیر یا سرپرست به خود دیده است که در واقع میانگین مدیریت در این وزارتخانه 2 سال و یازده ماه است. اگر دوره 12 ساله محمد غرضی را به عنوان یک پدیده و استثنا از این محاسبات حذف کنیم، این وزارتخانه در طول 26 سال 12 وزیر داشته است که به این ترتیب میانگین زمان مدیریت در این وزارتخانه به 2 سال و 2 ماه کاهش می یابد.
اما اگر به جای حذف غرضی از سرپرست ها صرف نظر کنیم، به نظر می رسد به طور معمول مدیریت بر وزارت ارتباطات بین سه سال تا نهایت یک دوره کامل چهار ساله است.
در واقع واعظی به لطف سیاست ثبات در دولت یازدهم و البته عملکرد خود که سبب شد هیچ گاه پایش به مجلس جهت استیضاح باز نشود، همین الان هم از میانگین مدیریت در این وزارتخانه جلوتر است.
تغییر وزیر در دولت روحانی را از منظر دیگری نیز می توان بررسی کرد. از آنجا که رفتار و منش و سیاست های این دولت شبیه به دولت اصلاحات و سازندگی است، در صورت تکرار تاریخ یا واعظی در وزارت ارتباطات ماندنی خواهد شد یا پستی بالاتر در دولت خواهد گرفت.
وعده جوان ترکردن کابینه
از تاریخ که بگذریم و به سیاست های جدید روحانی برای دولت دوازدهم نگاهی بیندازیم، به جمله و وعده کلیدی وی (یعنی جوان تر کردن کابینه) در کنفرانس مطبوعاتی روز دوشنبه می رسیم. حسن روحانی در پاسخ به سوالی درباره تغییرات در کابینه گفت: «ما نیاز به نیروی جوان تری برای اداره کشور داریم. در دولت یازدهم در یک شرایطی بودیم که اگرچه کلمه بحران برای توصیف آن خیلی تعبیر درستی نیست، ولی در شرایط سختی بودیم. تحریم و مشکلات ، رشد منفی اقتصادی، خزانه ها و انبارهای خالی که نیاز بود برای مقابله با آن از همه تجربه مدیریت کشور استفاده کنیم.»
وی ادامه داد: «در اینجا می خواهم به ملت ایران بگویم بعضی از این وزرایی که با من کار کردند، دو سه بار از آنها خواهش کردم. خودشان می گفتند سن مان اقتضا نمی کند و کار را به کس دیگری واگذار کنید، اما به خاطر تجربه ارزشمندی که داشتند، می دانستم اینها در آن شرایط حساس باید بیایند و کار را به عهده بگیرند.»
شاید برای شما هم جالب باشد که وزیر ارتباطات برخلاف سیما و انرژی زیادش برای حضور در جلسات مختلف مربوط به حوزه فاوا یا مربوط به سیاست خارجی، چهارمین وزیر مسن کابینه دولت یازدهم است.
محمدرضا نعمت زاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت با 72 سال سن، محمد فرهادی وزیر علوم با 68 سال سن و بیژن زنگنه وزیر نفت با 65 سال سن سه وزیر مسن کابینه هستند و واعظی نیز با 65 سال سن تنها دو ماه از زنگنه کوچک تر است. بنابراین اگر کاهش سن کابینه از اهداف جدی روحانی باشد، واعظی نیز می تواند یکی از گزینه های تغییر باشد. او تا پایان دولت دوازدهم 69 ساله خواهد شد و با توجه به آنکه احتمال تغییر وزرای صنعت و علوم در دولت بعدی زیاد است، اگر واعظی ماندگار شود، شاید لقب پرسن ترین وزیر کابینه دوازدهم را از آن خود کند.
نکته جالب اینکه کسانی که براساس گمانه زنی به عنوان آلترناتیوهای واعظی در ابتدای دولت یازدهم مطرح می شدند، همه جوان تر از او هستند. یکی از چهره های شاخص، ابوالحسن فیروزآبادی است که امسال 56 ساله خواهد شد و چهار سال پیش نام او به عنوان یکی از رقبای جدی واعظی برای تصدی پست وزارت ارتباطات مطرح بود. هرچند واعظی مدیریت وزارت ارتباطات را برعهده گرفت و فیروزآبادی قائم مقام وزیر کار شد، اما هنگام تغییر دبیر شورای عالی فضای مجازی، باز هم نام فیروزآبادی برای تصدی این پست مطرح شد و در نهایت هم او دبیری مهم ترین نهاد سیاست گذار حوزه فاوای ایران را بر عهده گرفت. هرچند همه به خوبی می دانند قدرت و توان مانور وزیر ارتباطات بیشتر از رییس مرکز ملی فضای مجازی و دبیر شوراست و بعید نیست در صورت پیشنهاد پذیرش پست وزیر ارتباطات به فیروزآبادی، او دبیری شورا را رها کند.
واعظی بماند؟
با وجود سابقه نه چندان خوب وزارت ارتباطات در حفظ وزرا و همچنین وعده جوان تر کردن کابینه حسن روحانی، بسیاری از فعالان حوزه فاوا معتقدند محمود واعظی گزینه مناسبی برای ادامه کار در وزارت ارتباطات است.
صدور پروانه های متعدد، توسعه بازار و ایجاد امکان رقابت میان اپراتورهای مختلف، از جمله دستاوردهای واعظی در 4 سال گذشته بود که رضایت بخشی از فعالان این صنف را برانگیخت. در کنار این موضوع توجه به استارت آپ ها نیز در وزارت ارتباطات پررنگ شد و مرکز توانمندسازی و تسهیل گری کسب وکارهای نوپای فاوا در این وزارتخانه و برخی استان های کشور تشکیل شد، هرچند هنوز از خروجی فعالیت های این مرکز گزارش جامعی منتشر نشده است.
از سوی دیگر او پهنای باند کشور را به میزان قابل توجهی رشد داد تا اگر زمانی مردم ایران با کارت دانشجویی قرضی، اینترنت 512 کیلوبیت می گرفتند، اکنون به راحتی سرعت های چند مگی با قیمت مناسب بخرند و فیلم ببینند و موسیقی گوش کنند. البته به واعظی انتقاداتی هم وارد است که سبب شده برخی معتقد باشند جابه جایی وزیر ارتباطات در مقطع فعلی به صلاح حوزه ارتباطات کشور باشد. کندی یا حتی توقف برنامه های کشور در بخش ماهواره ها، توجه واعظی به حوزه های غیر از فاوا به ویژه در بخش سیاست خارجی، رفع نشدن فیلتر شبکه های اجتماعی مانند فیس بوک و توییتر و بی توجهی به رسانه های تخصصی حوزه فاوا از جمله این موارد است.