پست بسته‌های بالای ٣٠ کیلو را ارسال نمی‌کند
«پست دیگر وسایل سنگین شما را به مقصد نمی‌رساند. این تازه‌ترین قانون شرکت پست است که از این به بعد مردم برای خریدهای سنگینشان از شهرهای مرزی یا فروشگاه‌های آنلاین و… روی این شرکت حساب نکنند.
تعرفه‌های ارزان شرکت پست که گاهی کمتر از نصف شرکت‌های باربری درمی‌آمد، بسیاری از مردم را تشویق کرده بود که برای رساندن کالاهای‌شان به مقصد با پستخانه تماس بگیرند اما حالا بهزاد اقبال‌خواه، عضو هیأت‌مدیره شرکت پست به «شهروند» می‌گوید که حمل بسته‌های سنگین برای پست هزینه‌های سنگینی دارد و درآمدزا نیست. به همین دلیل این شرکت تصمیم گرفته است تا مطابق قوانین جهانی فقط بسته‌های زیر ٣٠ کیلوگرم را به مقصد برساند و مردم برای ارسال بسته‌های سنگینشان فکر دیگری کنند.
البته شرکت پست تأکید دارد که برای ارسال بسته‌های سبک‌وزن هم اگر مردم بخواهند آن بسته‌ها را تا ترمینال‌های مسافربری حمل کنند و پستچی‌ها تا در خانه نروند، قیمت‌ها بسیار کمتر تمام می‌شود و اگر روی بسته‌تان کدپستی را ننویسید هم مجبورید پول بیشتری بدهید.
ایرانی‌ها پارسال ٤٠٠میلیون بسته پست کردند
با منسوخ‌شدن نامه و نامه‌نگاری، پست بر خلاف تصور خیلی‌ها به حاشیه نرفته است و در سال ٩٧ ایرانی‌ها چیزی حدود ٤٠٠میلیون بسته پستی برای همدیگر ارسال کردند. البته شرکت پست توضیح می‌دهد که این تعداد ارسال بسته نسبت به سال ٩٦ حدود ٢٠درصد کاهش یافته است.
بهزاد اقبال‌خواه، عضو هیأت‌مدیره شرکت پست که توسعه دولت الکترونیک را دلیل اصلی کاهش استفاده از پست می‌داند، ادامه می‌هد: «در حال حاضر صدور و ارسال قبض‌های برق، آب، تلفن و موبایل دیگر وجود فیزیکی ندارد و بسیاری از افراد قبض‌های خود را از طریق اپلیکیشن‌های موبایل دریافت و آنها را پرداخت می‌کنند. به گفته او، حالا حدود ٤٠میلیون قبضی که ماهانه شرکت پست جابه‌جایی آن را برعهده داشته است، دیگر وجود ندارد و همین مسأله موجب شده است که آمار جابه‌جایی بسته‌های این شرکت روند کاهشی به خود بگیرد.
باربری‌ها هم پست می‌کردند!
با این حال هنوز هم پست بسیاری از خریدهای اینترنتی و سفارش‌های کالایی مردم را جابه‌جا می‌کند. این موضوع در حالی رخ می‌دهد که بر اساس اطلاعیه‌ای که شرکت پست حدود ١٠ روز پیش منتشر کرد، این شرکت دیگر زیر بار جابه‌جایی بسته‌های بزرگ نمی‌رود. بر اساس آن چه اقبال‌خواه می‌گوید: «از این پس در دفاتر پیشخوان دولت حداکثر وزن بسته‌های دریافتی باید ٣٠ کیلوگرم و در دفاتر پستی باید ٤٠ کیلوگرم باشد. در غیر این صورت شرکت پست زیر بار جابه‌جایی آنها نمی‌رود.»
این محدودیت در شرایطی اعمال شده است که اتحادیه پست جهانی شرکت‌های پست را ملزم به جابه‌جایی بسته‌های با وزن زیر ٣٠ کیلوگرم کرده است و هیچ تخلفی در این خصوص وجود ندارد.
بهزاد اقبال‌خواه، عضو هیأت‌مدیره شرکت پست، در این باره توضیح می‌دهد: «جابه‌جایی بسته‌های بزرگ بار مالی سنگینی را به این شرکت تحمیل می‌کرد و این هزینه بالا در حالی است که سهم شرکت از درآمد حاصل از جابه‌جایی این بسته‌ها بسیار ناچیز و تنها ٠, ٢درصد کل درآمد حاصل بود.»
به گفته او، هزینه جابه‌جایی بسته‌های بزرگ به وسیله شرکت پست به قدری پایین بود که متوجه شدیم برخی از شرکت‌های باربری سفارشات دریافتی خود را از طریق پست به مشتری خود می‌رسانند. به‌عنوان مثال هزینه‌ای که پست بابت جابه‌جایی یک یخچال از میناب تا لاهیجان دریافت می‌کرد حدود ٩٠هزار تومان بود. در حالی که شرکت‌های باربری معمولاً چیزی حدود ٢٠٠هزار تومان برای جابه‌جایی چنین بسته‌ای دریافت می‌کردند. او همچنین تأکید می‌کند که زیرساخت‌های لازم برای انتقال بسته‌های بزرگ در این شرکت وجود نداشت و کارکنان خود شرکت مجبور به جابه‌جایی این بسته‌های بزرگ بودند که مشکلات متعددی را برای آنها ایجاد می‌کرد و از طرفی خسارت‌هایی را هم به سایر مرسولات پستی وارد می‌کرد.
فقط ٣ اپراتور پست مجوز رسمی دارند
حالا چه باید کرد؟ جالب است که بدانید استارت‌آپ‌ها در حوزه ارسال مرسولات بین شهری بیکار ننشسته‌اند و خیلی راحت و بدون این‌که به دفاتر پست بروید میتوانید با نصب یک اپلیکیشن روی گوشی‌های موبایل خود بسته‌های خود را تا وزن ١٠٠ کیلوگرم به شهرهای مختلف کشور ارسال کنید. در این اپلیکیشن‌ها شما بعد از این که مبدأ، مقصد و البته وزن بسته ارسالی را مشخص می‌کنید، متوجه می‌شوید که چه هزینه‌ای را باید پرداخت کنید. با استفاده از این اپلیکیشن‌ها دیگر شما نگران ماندن بسته در انبار نیستید و به صورت آنلاین میتوانید از آخرین وضع ارسال بسته خود مطلع شوید.
درست است که حالا اپلیکیشن‌های متعددی سر برآورده‌اند که محموله‌های شما را به مناطق مختلف حمل می‌کنند اما شرکت پست اعلام می‌کند که بسیاری از آنها مجوزهای رسمی ندارند و نمی‌توانید با خیال راحت بسته‌تان را به دست آنها بسپارید.
به گفته عضو هیأت‌مدیره شرکت پست، آمار دقیقی وجود ندارد که نشان دهد چه تعداد پستخانه‌های موازی و البته بدون مجوز ایجاد شده است. پستخانه‌هایی که به گفته اقبال‌خواه، عموماً فاقد مجوز برای فعالیت است. او می‌گوید: «در حال حاضر، دو اپراتور به اسم پیشگامان بادپا و تی پاکس به همراه شرکت پست مجوز فعالیت از سازمان تنظیم مقررات رادیویی را دارند و سایر اپلیکیشن‌های فعال در این بخش فاقد مجوز رسمی است.»
با این‌حال، اگر می‌خواهید بسته مهم و گران‌قیمتی ارسال کنید، بهتر است به جای اعتماد کورکورانه به این اپلیکیشن‌ها سراغ همان اپراتورهای رسمی بروید.
کرایه ارسال بسته چقدر است؟
اما قیمت ارسال محموله‌های پستی چقدر است؟ قیمت‌های قانونی بر اساس مسیر و وزن بسته‌ها متفاوت است؛ به عنوان مثال اگر بخواهید دو بسته یک تا پنج‌کیلویی را از تهران به درِ منزلی در آبادان از طریق یکی از همین اپلیکیشن‌های غیر مجاز بفرستید، چیزی حدود ٢٧هزار و ٣٠٠ تومان باید پرداخت کنید. البته اگر بخواهید بسته را به ترمینال این شهر بفرستید، هزینه پرداختی شما چیزی حدود ٢٠درصد کمتر می‌شود. در حال حاضر، ارسال یک قلم جنس با وزن ٦ تا ١٥ کیلوگرم، ٣٨هزار و ٨٠٠ تومان؛ وزن ١٦ تا ٢٥ کیلوگرم، ٦١هزار و ٨٠٠ تومان؛ وزن ٢٦ تا ٤٠ کیلوگرم، ٨٩هزار تومان؛ وزن ٤١ تا ٦٠ کیلوگرم، ١٣٠ هزار تومان؛ وزن ٦١ تا ٨٠ کیلوگرم، ١٧٦هزار تومان و بسته‌ای با وزن ٨٠ تا ١٠٠ کیلوگرم حدود ٢٢٢هزار تومان برای شما آب می‌خورد.
اگر شما از اهواز به شهری مانند طبس بسته ١٠٠ گرمی به ارزش ١٠٠هزار تومان را بخواهید ارسال کنید، چیزی حدود ٧هزار و ٥٦٠ تومان باید پول پرداخت کنید. البته هزینه ارسال یک بسته ٥٠٠ گرمی به ارزش ١٠٠هزار تومان از اهواز به طبس حدود ١١هزار تومان می‌شود، در حالی که اگر وزن این بسته به یک کیلوگرم برسد باید یک‌هزار و ٧٠٠ تومان بیشتر پرداخت کنید. البته هزینه ارسال یک بسته ١٠٠ گرمی به ارزش ١٠٠هزار تومان از تهران به کرج، ١٠هزار و ٧٠٠ تومان خرج روی دست شما می‌گذارد.
این در حالی است که قیمت ارسال محموله توسط شرکت پست و اپراتورهای رسمی و مجوزدار کمتر از این ارقام است و گاهی تا نصف این مبالغ می‌رسد.
غرامت گم‌شدن بسته چقدر است؟
شرکت‌های غیر مجاز سازوکار غیر شفاف دارند و نظارت خاصی بر آنها وجود ندارد، بنابراین از آنها عبور می‌کنیم اما در مورد شرکت‌های دارای مجوز ارسال مرسوله، خسارت به بسته‌ها مشمول خسارت می‌شود.
بر این اساس، در صورتی که مرسوله مفقود شود، اگر بیمه باشد، غرامتی مطابق با ارزش اظهار شده به فرستنده پرداخت می‌شود و در غیر این صورت، مطابق مقررات مبلغی که معمولاً ۱۲ برابر کرایه پستی است به عنوان غرامت به فرستنده پرداخت می‌شود. در صورت دیر رسیدن مرسوله نیز دو برابر کرایه پستی مرسوله، غرامت به فرستنده تعلق می‌گیرد. البته در صورت استفاده از اپلیکیشن‌های غیر مجاز، خبری از غرامت نیست. آن‌گونه که مدیر بازاریابی یکی از این شرکت‌ها به «شهروند» توضیح می‌دهد: «مشتریان این اپلیکیشن می‌توانند با پرداخت نیم تا یک‌درصد ارزش کالا، مرسوله پستی خود را بیمه کنند. البته اگر بیمه نکنند خبری از پرداخت جریمه نیست. البته این نکته را هم اضافه می‌کنند که تاکنون چنین اتفاقی در این شرکت رخ نداده است.»
در صورت حضور نداشتن گیرنده در نشانی مرسوله، برای او اطلاعیه صادر می‌شود و پس از دو بار مراجعه نامه‌رسان، برای اشخاص حقیقی و صندوق‌‌های شخصی هفت روز و برای اشخاص حقوقی ۱۰ روز، مرسوله در دفتر مقصد نگهداری و سپس به فرستنده عودت داده می‌شود. البته در صورتی که مرسوله حاوی اوراق بهادار یا اشیای قیمتی باشد، باید از سرویس بیمه پیشتاز استفاده کرد. در صورت داشتن کد مرسوله می‌توان از طریق صفحه http: //itemtracking.post.ir از وضع مرسوله اطلاع پیدا کرد.
جریمه برای نداشتن کدپستی
البته هزینه مرسوله‌های پست پیشتاز به عوامل مختلفی همچون بُعد مسیر و وزن مرسوله پستی بستگی دارد اما نوشتن کدپستی گیرنده و فرستنده روی مرسوله از دیگر فاکتورهای مؤثر در هزینه پست است. جالب است که بدانید در صورت ننوشتن هر یک از این کد پستی‌ها مبلغی به‌عنوان جریمه در نظر گرفته می‌شود. اما مورد بعدی بیمه است که برای بسته‌های حاوی اشیای قیمتی در نظر گرفته می‌شود. البته اگر می‌خواهید از تحویل بسته ارسالی خود مطلع شوید باید پول بیشتری پرداخت کنید تا شرکت پست با فرستادن پیامک این وضع را به شما گزارش دهد.»