ITanalyze

جامعه جهانی در اجلاس تونس که از ‪ ۱۶‬تا ‪ ۱۸‬نوامبر ‪ ۲۰۰۵‬برگزار شد، به ادامه حاکمیت آمریکا بر اینترنت رای داد، اما کشورهای مخالف انحصار سیاست گذاری "شبکه جهانی وب"، یک امتیاز بزرگ برای ادامه مذاکرات و تغییر این روند بدست آوردند.
به گزارش روز سه‌شنبه بی‌بی‌سی، در مرحله دوم اجلاس تونس، تشکیل شورای مشورتی زیر نظر سازمان ملل به تصویب رسید تا کشورهای مخالف انحصارگرایی آمریکا مانند ایران، چین، برزیل و... که نگران تحریم‌های احتمالی هستند، به پیگیری روند مذاکرات امیدوار باشند.
این شورا مباحث راهبری اینترنت را پس از پایان اجلاس سران در جامعه اطلاعاتی دنبال می‌کند.
نگرانی کشورهای در حال توسعه بیشتر سیاسی است، اما دلایل اقتصادی کشور های عضو اتحادیه اروپا که در کنار کشورهای کمتر توسعه یافته علیه آمریکا موضع گرفته بودند، نشان می‌دهد که عزم جهانی برای تغییر روند انحصاری اداره اینترنت جدی است.
"علیرضا کاشیان" کارشناس مسایل مدیریتی اینترنت در ایران می‌گوید: شرکت آمریکایی "آیکان" که مسوول ثبت آدرس و "‪"IP‬های اینترنتی است، بطور مستقیم تاثیر اندکی در ساز و کار اقتصادی فناوری اطلاعات جهان دارد، اما قدرت سیاست‌گذاری آمریکا باعث شده که منافع کشورهای پیشرفته هم در خطر باشد.
از همین رو اتحادیه اروپا پیشنهادهایی برای تغییر شیوه مدیریت اینترنت به اجلاس جامعه اطلاعاتی در تونس ارایه کرد.
ایران و سایر کشورهای در حال توسعه که از مدافعان سرسخت خروج حاکمیت اینترنت از آمریکا هستند، سهم چندانی در اقتصاد فناوری اطلاعات ندارند، اما تغییر روند کنونی برای منافع شرکت‌های اروپایی بسیار سودمند است.
نقش اساسی آمریکا باعث شده سیاستگذاریهای راهبری اینترنت بیشتر در راستای منافع شرکت‌های خصوصی این کشور باشد.
مسوولان دولتی ایران ارزش بازار فناوری اطلاعات این کشور را در سال ‪۲۰۰۵‬ نزدیک یک میلیارد و ‪ ۴۰۰‬میلیون یورو (‪ ۱۵۰۰‬میلیارد تومان) برآورد کرده‌اند که به گفته کارشناسان بخش خصوصی، برآوردی خوش بینانه است.
این در حالی است که بزرگترین شرکت ارتباطات دور آمریکا به نام"‪"Verizon‬ در این سال به تنهایی یک میلیارد و ‪ ۵۰۰‬میلیون یورو (کمتر از دو میلیارد دلار) درآمد داشته است.
سهم کل اتحادیه اروپا از بازار فناوری اطلاعات جهان بیش از ‪ ۳۲‬درصد است، اما آمریکا به تنهایی ‪ ۴۲‬درصد اقتصاد آی تی دنیا را در اختیار دارد.
تک زبانی یکی دیگر از دلایل کشورها برای مخالفت با سیاست‌های "آیکان" است.
این موسسه علاقه چندانی به "چندزبانی" نشان نمی‌دهد چون انگلیسی، زبان غالب در اینترنت است.
ایران هم مانند کشورهای عربی، مدعی استفاده از زبان ملی در ثبت دامنه یا آدرس‌های اینترنتی است که وظیفه توزیع آن را آیکان به عهده دارد.
این اتفاق می‌تواند علاوه بر تاثیر فرهنگی، تجارت "‪ "domain‬را در این کشورها فعال کند، اما آیکان تاکنون در این زمینه اقدام جدی انجام نداده است.
علاوه بر این، انتشار "هرزنامه" یا "‪ "spam‬موضوعی است که آیکان با وجود اعتراض کشورهای کمتر توسعه یافته، قصد ندارد وظیفه کنترل آن را به عهده بگیرد، در صورتی که این موسسه امکان کنترل اسپم‌ها را در مبدا دارد، اما این موضوع را جزء وظایف خود نمی‌داند.
آمریکا به تنهایی در سال ‪ ۲۰۰۵‬مبدا تولید بیش از ‪ ۳۵‬درصد هرزنامه‌های جهان بود.
اسپم‌های ارسالی تا زمان‌رسیدن به مقصد، بخش مهمی از پهنای باند اینترنتی کشورها را اشغال می‌کنند که در این میان معمولا کشورهای در حال توسعه هزینه بیشتری باید بپردازند چون پهنای باند را با قیمت بیشتر می‌خرند.
بطور کلی، هزینه بالای دسترسی مشکل بزرگ کشورهای در حال توسعه است.
هم اکنون ایران، هر مگابیت پهنای باند ماهواره‌ای را حدود ‪ ۲۱۰۰‬یورو (‪ ۲۵۰۰‬دلار) می‌خرد.
کاشیان درباره دلیل هزینه بالاتر دسترسی به اینترنت برای کشورهای در حال توسعه گفت که عمده شاهراه‌های ارتباطی و اطلاعاتی در کشورهای در حال توسعه قرار دارد.
اصول اقتصاد اطلاعات ایجاب می‌کند که کشورهای خواهان اطلاعات برای دستیابی به آن هزینه بیشتری بپردازند در صورتی که اگر جریان دریافت و ارسال دیتا دو طرفه و برابر بود، هزینه‌ها تفاوت نداشت.
در حال حاضر حدود ‪ ۱۴‬درصد مردم دنیا به اینترنت دسترسی دارند، اما میزان نفوذ شبکه وب در آمریکا بیش از ‪ ۶۲‬درصد یا ‪ ۱۸۵‬میلیون کاربر است.
وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران شمار کاربران اینترنت را در سال ‪ ۲۰۰۵‬حدود هفت میلیون نفر اعلام کرده است.
هر چند بسیاری از کشورهای تاثیرگذار پیشرفته بخاطر انگیزه‌های افتصادی به مبارزه با مشارکتی شدن اداره اینترنت ادامه می‌دهند، اما نگرانی کشورهای کمتر توسعه یافته هم بی‌دلیل نیست.
موسسه آیکان با در اختیار داشتن ‪ ۱۳‬مسیریاب موجود در دنیا توانایی کنترل اینترنت را دارد.
‪ ۱۰‬مسیریاب اینترنتی که مهم‌ترین زیرساخت انتقال دیتا در شبکه اینترنت محسوب می‌شوند، در آمریکا قرار دارند.
سه مسیریاب دیگر در کشورهای انگلیس، ژاپن و سوئد است، اما کنترل آنها نیز در اختیار آمریکا است و اجازه نمی‌دهد این شاهراه‌های عظیم ارتباطی در کنترل کشورهای دیگر باشد، همانطور که چندی پیش "دیوید گرایس"هماهنگ‌کننده وزارت امور خارجه آمریکا در امور ارتباطات بین‌الملل گفته بود: "ایالات متحده اجازه نخواهد داد تا انگلستان مدیریت و هدایت نت را بر عهده گیرد".
این موضوع به آمریکا این قدرت را می‌دهد که در صورت دلخواه با شناسایی نکردن ‪IP‬های اختصاص یافته به یک کشور، مسیر اینترنت آن را مسدود کند ضمن آن که بیشتر مراکز میزبانی سایت‌ها یا "دیتاسنتر"ها در آمریکای شمالی قرار دارد.
هرچند کنترل "دیتاسنتر"ها به موسسه آیکان ارتباطی ندارد، اما قانون تجارت ایالات متحده معامله شرکت‌ها با کشورهای تحریم شده را ممنوع کرده است.
شرکت‌های آمریکایی تاکنون چندین بار ارایه خدمات به شرکت‌های ایرانی را متوقف کرده‌اند که در آخرین مورد اواسط نوامبر ‪ ۲۰۰۵‬تمام اطلاعات شرکت خدمات اینترنتی و میزبانی "قاصدک" در ایران از روی میزبان آمریکایی پاک شد.
"محمدصادق جدیدی" مدیر یکی از مراکز خدمات اینترنتی در در ایران در این باره گفت: اگر دولت برای داشتن یک شبکه ملی اینترنت داخلی برنامه‌ریزی کرده بود، دلیلی نداشت برای گرفتن اطلاعات از یک سایت ایرانی که داخل کشور است، از پهنای باند گران بین‌المللی استفاده شود و دیتا در مسیر زاید تا سرورهای کشورهای اروپایی و آمریکایی رفت و آمد کند.
"رضا سمیع زاده" مدیر شرکت گسترش خدمات انفورماتیک در ایران، مشاجره بر سر حاکمیت اینترنت را جدا از مباحث سیاسی دولت‌ها می‌داند و آن را بیشتر نزاع براساس مدل‌های تجاری یا "‪ "Business Model‬ارزیابی می‌کند و می‌گوید:

تجارت الکترونیکی اکنون یک مدل مهم تجاری است.
وی افزود: کشورهای پیشرفته سرمایه‌گذاری زیادی انجام می‌دهند تا با تعریف مدل‌های جدید، منبع درآمد مهمی از اینترنت پیدا کنند اما در ایران جز تلفن اینترنتی یا "‪ "VoIP‬مدل تجاری دیگری رواج ندارد یا اگر وجود داشته باشد، محدودیت‌های زیرساختی اجازه توسعه آن را نمی‌دهد".
‪IP‬هایی که توسط موسسه تحت حمایت وزارت بازرگانی آمریکا به کشورها اختصاص داده می‌شود، مجموعه‌ای از اعداد مشخص است که موقعیت جغرافیایی کاربران را مشخص می‌کند.
شرکت‌های فروش آن‌لاین این آدرس‌ها را به‌راحتی تشخیص می‌دهند.
مدل تجارت الکترونیکی اکنون یکی از روش‌های پربازده و درآمدزا برای کشورها است.
بنابر یکی از گزارش‌های بخش تجارت و توسعه سازمان ملل، در اتحادیه اروپا حدود ‪ ۸۹‬درصد تجارت، از طریق اینترنت انجام می‌شود.
اما در این حوزه هم همچنان قدرت اصلی آمریکا است.
درآمد فروش آن‌لاین این کشور در سال ‪ ۲۰۰۵‬معادل ‪ ۱۴۵‬میلیارد یورو ( ‪۱۷۲‬ میلیارد دلار) بود که با کشورهای در حال توسعه فاصله زیادی دارد.
ایران به دلیل نداشتن پول الکترونیکی هنوز در مراحل اول است و سعی دارد از این بازار بزرگ سهمی داشته باشد.
دولت ایران در کنار چین، برزیل، عربستان و چند کشور در حال توسعه دیگر در طول فرآیند دو ساله برگزاری اجلاس سران در جامعه اطلاعاتی نقش فعالی را برای تغییر شیوه حاکمیت اینترنت از سوی آمریکا داشته است.
با رویکرد جدید، کشورها به موضوع حاکمیت اینترنت و حمایت سازمان ملل از تشکیل شورایی برای ادامه مذاکرات، این اتفاق چندان دور از انتظار نیست.