ITanalyze

مینو مومنى - شرق - دیگر امروز نمى توان گفت صنعت آى تى یک صنعت نوپا و ناشناخته است چرا که جوانه نوپاى دیروز آى تى امروز دیگر به بار نشسته است و تکنولوژى و فناورى اطلاعات دیگر با مردم عجین شده است.

امروز دیگر کامپیوتر جزء لوازم لوکس و تجملاتى محسوب نمى شود بلکه یک وسیله ضرورى و مورد نیاز در هر خانه به حساب مى آید. اشتیاق مردم به خرید کامپیوتر و متعلقات آن را مى توان به ده ها مرکز فروش اینگونه محصولات در شهر ارتباط داد اما با تمامى این توضیحات یک سئوال در این میان مطرح مى شود که با این رشد چشمگیر بازار سخت افزار و نرم افزار و اشتیاق روزافزون علاقه مندان به این تکنولوژى، کشور ما از نظر واردات یا صادرات سخت افزار و نرم افزار در چه جایگاهى قرار دارد؟ سئوالى که برایش هر نوع پاسخى در نظر دارى جز این واقعیت تلخ که ایران در این گستره بازار سخت افزار و نرم افزار فاقد جایگاه و به عبارتى گمنام است. چرایى این واقعیت تلخ را در گفت وگو با محسن میرابراهیمى مدیرعامل موسسه فناورى نگاران بخوانید؛ کسى که به عنوان برنامه نویس و کارشناس آى تى بیش از ۱۷ سال در این عرصه و در پست هاى مختلف فعالیت داشته است.

•••

•در حال حاضر حجم عمده بازار فناورى اطلاعات در کشور را سخت افزار تشکیل مى دهد و طى چند سال گذشته بازارهاى سخت افزار رشد چشمگیرى داشته آیا برآوردى از میزان این بازار و واردات قطعات کامپیوترى وجود دارد که بتوان به آن استناد کرد؟

در مورد این مسئله بحث هاى زیادى وجود دارد چرا که هر شرکت و سازمانى یک آمار و ارقامى را اعلام مى کند به عنوان نمونه شرکت انفورماتیک، وزارت صنایع و گمرک هر کدام براى خودشان یکسرى آمار و ارقام دارند و جالب است آمار و ارقام گمرک با شرکت انفورماتیک و آمار وزارت صنایع با این دو مجموعه اختلاف آشکارى دارد حتى بعضى از متخصصین نیز براى خودشان آمار خاصى را اعلام مى کنند.
•یعنى به طور کلى نمى توان در این مورد آمار درستى ارائه کرد؟

نه متاسفانه آمار دقیق وجود ندارد و اگر کسى در حال حاضر بخواهد آمار رسمى اعلام کند اولین سئوالى که مطرح مى شود این است که از کجا و چگونه به این رقم رسیده اید به نظر من آمارى که در چنین شرایطى اعلام شود چندان قابل دفاع نیست هر چند کسانى که به نوعى درگیر کار بازار کامپیوتر هستند بنا بر حوزه کارى خود آمارى اعلام مى کنند که باید قبول کرد این اعداد و ارقام آمار رسمى کشور نیست.
•این وضعیت مختص کشور ماست یا اینکه در کشورهاى دیگر نیز آمار دقیق از واردات و صادرات قطعات کامپیوترى وجود ندارد؟

متاسفانه این وضعیت آشفته مختص ایران است و چند عامل در شکل گیرى آن دخیل است اولین نکته به خاطر حجم بالاى قاچاقى است که در این صنعت وجود دارد که گرد آورى آمارى را دچار مشکل کرده است، دومین دلیل بحث مالیات و تعرفه هاى گمرکى است چون ما آمار را از نظر عدد و مبلغ مى خواهیم و با وجود چنین تعرفه هایى آمارهاى ارائه شده چندان دقیق نیست. به هر حال تا زمانى که چنین فضاى آشفته اى حاکم بر بازار ایران باشد نمى توان آمار درستى در این زمینه ارائه کرد در حالى که در کشورهایى مانند امارات که قاچاق در آن کنترل شده است به راحتى هر فرد مى تواند از واردات و صادرات صنعت کامپیوتر خود آمار دقیق داشته باشد.
•به رغم رشدى که در بازار سخت افزار وجود دارد عده اى بر این باورند که این بازار هنوز یک بازار مطمئن براى فروشنده و مصرف کننده محسوب نمى شود به عنوان نمونه مى توان به خدمات پس از فروش نامناسب یا اجناس تقلبى اشاره کرد شما در این باره چه نظرى دارید؟

من صددرصد با این مسئله موافق هستم. در مورد خدمات نامناسب پس از فروش باید گفت در کشور ما این مسئله وضعیت بسیار نامناسبى دارد و علت آن به خاطر عدم پذیرش مسئولیت از سوى صاحبان اصلى این مشاغل است یعنى کسانى که کار دلالى و تجارت در این زمینه را انجام مى دهند این افراد نمى توانند قاعدتاً از لحاظ اقتصادى به خاطر سود پائین قطعات کامپیوترى کار خدمات پشتیبانى قطعات را پس از فروش به عهده بگیرند و از جیب خودشان این مبلغ را بپردازند در حالى که معمول بازار این است که شرکت سازنده و صاحب قطعه خودش خدمات پس از فروش را به عهده بگیرد به عنوان نمونه تاجرى که کار واردات محصولات HP مانند پلاتر، اسکنر و پرینتر را انجام مى دهد طبیعى است که باید شرکت HP این خدمات را به عهده بگیرد اما به خاطر وضعیت موجود بازار که در آن قیمت تمام شده کف این محصولات در تهران از قیمت خالص فروش حتى در دبى نیز پایین تر است سبب مى شود که شرکت سازنده خدمات پس از فروش را به عهده نگیرد و در حال حاضر واردکنندگان قطعات کامپیوترى سعى مى کنند از جیب خودشان این مبلغ را بپردازند تا براى قطعات خود تبلیغاتى انجام دهند چون عمدتاً شرکت هاى خارجى پول تبلیغات کالاى خود را نمى پردازند بنابراین این افراد دیگر نمى توانند سرویس و خدمات پس از فروش مناسبى را به مشترى هاى خود ارائه کنند. علت عمده این مسئله نیز برمى گردد به این که شرکت هاى صاحب نام در این عرصه عمدتاً آمریکایى یا جزء کشورهایى هستند که با کشور ما ارتباط مستقیم تجارى ندارند. اما در مورد بحث اجناس تقلبى واقعیت ماجرا این است که امروز بازار سخت افزار به دست کسانى افتاده که اکثریت متخصص و حرفه اى این کار نیستند حتى از نظر سواد دیپلم و زیر دیپلم اند این افراد چیزى که برایشان مهم است فروش بالا و رسیدن به سود خوب است به همین علت در حال حاضر در بازار، قطعات تقلبى بسیار زیاد شده است حتى براى محصولاتى که نماینده فروش آن به طور قوى در کشور فعالیت مى کند.
•دلیل اینکه در بازار جنس تقلبى فروخته مى شود چیست؟

به نظر من به دو دلیل است؛ اول عدم نظارت صحیح و نبود سیستم متولى گرى در این صنعت، به این علت که در حال حاضر ما بیش از ۲۰ انجمن، نهاد و تشکل صنفى و در کنار آن چندین سازمان دولتى مانند شوراى عالى اطلاع رسانى، شوراى عالى داده پردازى، وزارت فناورى اطلاعات و... داریم که نقش متولى را بر عهده دارند و این تعدد متولى به این معنا است که نباید انتظار داشته باشیم کارى درست انجام شود چون وقتى یک کار دست چند نفر با عقاید و سلیقه هاى مختلف باشد نتیجه جز وضعیت فعلى نخواهد بود. دومین دلیل نیز بحث آگاهى و مشکلات حاکم بر صنعت آى تى است به عنوان نمونه کارت گرافیکى مطلوب اگر به فرض مثال قیمت آن سه دلار باشد در بازار، رى مارک آن به نصف قیمت فروخته مى شود و وقتى که مشترى بعد از استفاده از این کارت به فروشنده معترض مى شود که کارت با دستگاه همخوانى ندارد و دستگاه در اجراى بعضى برنامه ها هنگ مى کند در این مواقع اکثریت فروشندگان از مشترى سئوال مى کنند که شما از نرم افزار ارژینال استفاده مى کنید؟ وقتى جواب مشترى منفى است سریعاً مى گویند خوب اشکال از کارت نیست و این یک مشکل نرم افزارى است در حالى که وقتى کارت تست مى شود مى بینیم کارت MB ۱۶ را به جاى ۶۴ فروخته اند و این مسئله در واقع نشان دهنده گوشه کوچکى از مشکلات عدیده اى است که بر بازار ما حاکم شده است مشکلاتى همچون عدم آگاهى خریدار، عدم قانون کپى رایت و عدم وجود شرکت هاى معتبرى که به مشتریان خود در ضمن آگاهى خدمات پس از فروش مناسب تر نیز ارائه بدهند.
•در مقایسه با سخت افزار که گفته مى شود به دلیل شرایط خاص به جز قطعات معدودى ما در حال حاضر قادر به رقابت با تولیدکنندگان خارجى نیستیم اما در زمینه نرم افزار گویا وضعیت به گونه دیگرى است به طورى که گفته مى شود در این بازار مزیت نسبى بیشترى داریم و سرمایه گذارى براى تولید به صرفه تر است شما به عنوان یک کارشناس با چنین مسئله اى موافق هستید؟

در رابطه با نرم افزار هم اکنون در تمام دنیا بحث جهانى شدن مطرح است و اگر جامعه اى بخواهد در هر زمینه خصوصاً زمینه نرم افزار پیشرفتى داشته باشد تنها راه آن تعامل و همکارى است چرا که اگر کشورى بخواهد در یک صنعت خودش به تنهایى و از ابتدا به پیشرفت برسد کار بسیار دشوارى است این وضعیت در کشور ما نیز به این گونه است که ما در زمینه نرم افزار امکان پیشرفت و تولید بسیار داریم اما با این اصل که باید قبول کنیم که ما نمى توانیم از ابتدا همه چیز را به تنهایى خلق کنیم اما در جهت تعامل و همکارى ما نیازهایى در صنعت نرم افزار کشورى داریم که باید خودمان آن را تولید کرده و مورد مصرف قرار دهیم و نمى توانیم آن را وارد کنیم به این علت که تولید بعضى مایحتاج نرم افزارى کشورمان براى دیگران مقرون به صرفه نیست که آن را تولید کنند و این برمى گردد به مسائل فرهنگى و اعتقادى هر کشور، به هر حال کشور ما متاسفانه در زمینه نرم افزار خیلى کم کار کرده است تا آنجا که حتى در زمینه استاندارد کى بورد، رسم الخط و زبان فارسى هنوز که هنوز است دچار مشکلات عدیده اى است و نتوانسته در یک تعامل با استاندارد جهانى با شرکت هاى معتبر دنیا فعالیت کند.
•آیا کشور ما پتانسیل لازم براى پیشرفت در صنعت نرم افزار را دارد؟

بله به چند دلیل ما در صنعت نرم افزار پتانسیل و نقاط قوت فراوان داریم اول اینکه ایران از درصد بالایى از نیروى جوان هوشمند و تحصیلکرده برخوردار است و همان طور که مى دانید در تولید نرم افزار حرف اول را نیروى بااستعداد مى زند که قدرت تولید داشته باشد. دومین مسئله نیز بر مى گردد به خصلت هاى فرهنگى جامعه ما که معمولاً افراد دوست دارند یک کار را خودشان به تنهایى و با تخصص خود انجام دهند بنابراین هر متخصص مى تواند به راحتى یک قسمت کار را توسعه بدهد و در پیشرفت این صنعت موثر باشد.
•شرایط حاکم در کشور براى پیشرفت نرم افزار مناسب است یا سخت افزار؟

به جرات مى توانم بگویم در حال حاضر براى هیچ کدام؛ مثلاً ما در زمینه سخت افزار مسئله حجم تولید را داریم به فرض ما نمى توانیم خط تولید مادربورد را راه اندازى کنیم اما به تیراژ هاى زیر ۵۰۰ هزار تا یک میلیون عدد فکر کنیم. امروزه در آمریکا و اروپا نیز این خط تولید ها وجود ندارد و همه به نوعى در کشورهایى مانند چین، تایوان و هنگ کنگ متمرکز شده است تا بتوانند حجم تولید را پاسخ دهند. بنابراین در زمینه سخت افزار به خاطر مشکل حجم تولید براى سرمایه گذار چندان به صرفه نیست مگر اینکه به بازار جهانى متصل شود که این خود مشکلاتى را به همراه دارد. در مورد نرم افزار نیز به علت نبود برنامه و استراتژى خاص ما شرایط مناسب براى تولید نداریم اما اگر قرار بر سرمایه گذارى و عزم جدى براى تولید باشد به اطمینان مى توان گفت که ما امکانات و پتانسیل هاى فراوان و بالاترى نسبت به سخت افزار داریم و امکان پیشرفت در این صنعت به مراتب راحت تر از سخت افزار است.
•شما به عنوان یک کارشناس و فعال بازار کامپیوتر مشکلات صنعت نرم افزار را چگونه ارزیابى مى کنید؟

ما بعد از بحث هایى چون قانون کپى رایت و قانون حمایت از مولفین با بزرگترین مشکلى که روبه رو هستیم عدم وجود استراتژیک و برنامه خاص براى بخش نرم افزارى کشور است. در حال حاضر در صنعت خودروسازى یا صنایع سنگین کشورى طبق آمارى که وزارت صنایع اعلام کرده دولت حاضر است براى ایجاد شغل ۲۰ میلیون به علاوه حدوداً ۵ هزار دلار سرمایه هزینه کند تا یک شغل ایجاد بشود و در مقابل در صنعت نرم افزار با حدود سه تا چهار میلیون تومان امکان ایجاد شغل وجود دارد. از طرف دیگر در صنایعى مثل خودروسازى پروسه تولید از مضرات بسیار زیادى همچون آلودگى صوتى، زیست محیطى، اتلاف انرژى و سوخت بیشتر برخوردار است اما در صنعت نرم افزار وضعیت به عکس است و این تولید مثل گوسفندى است که هیچ قسمت آن زائد به شمار نمى آید و در کنار آن مضراتى چون تولید خودرو وجود ندارد.
اما به نظر من در کشور ما عمده ترین مشکلى که در صنعت نرم افزار به چشم مى خورد وجود گاو شیردهى به نام نفت است تا زمانى که ما در آمد هنگفت حاصل از فروش نفت و منابع انرژى را داریم. در این کشور پرداختن به سایر مولد هاى در آمدزا یا پرداختن به صنعت آى تى از باب ابزارى براى برنامه ریزى و کنترل در آمد دولت چندان جدى گرفته نمى شود چون یک منبع هنگفتى وجود دارد و کشور از آن استفاده مى کند به همین علت مسئولان ما نه تنها نگران درآمد نیستند حتى نگران اسراف در مورد استفاده صحیح از این منابع هم نیستند و این مورد یکى از عوامل عمده اى است که باعث شده عزم براى پرداختن به صنعت نرم افزارى و ایجاد فرصت هاى بهینه براى افزایش تولید ناخالص ملى در کشور وجود نداشته باشد.

•شما چه راهکارى را براى حل مشکلات صنعت نرم افزار پیشنهاد مى کنید؟

در درجه اول باید متولى مشخص بشود چرا که تا زمانى که متولى وجود نداشته باشد و نیروهاى غیرهمسو در این زمینه فعالیت داشته باشند نتیجه جز آشفته بازار فعلى نخواهد بود. بعد از مشخص شدن متولى باید به این سئوال پاسخ داد که آیا باید وارد صنعت نرم افزار بشویم یا نه و در صورت مثبت بودن چگونه؟ آیا به عنوان تولیدکننده یا مصرف کننده و بعد از اینکه متولى و استراتژى آینده مشخص شد مى توانیم روى مسائل دیگر چون قانون کپى رایت و... بررسى داشته باشیم. به هر حال نه تنها در زمینه نرم افزار بلکه به طور کلى در زمینه آى تى جا دارد که مسئولان بدون تعارف ببینند ما در کجا قرار داریم و براى آینده چه راهى را باید طى کنیم و چه خوب است متخصصین با مسئولان براى درست عمل کردن کمک و همفکرى داشته باشند و اگر قرار است واقعیت تلخى را در آینده بپذیریم هم اکنون آن را ببینیم و با هزینه کمتر برطرف کنیم.
•از گفته شما چنین برداشت مى شود که اگر مسئولان با کمک و مشورت متخصصین دورنما را ببینند مى توانند بهتر عمل کرده و تصمیم بگیرند؟

بله به عنوان نمونه مى توان همین بحث تحریم ها را در نظر گرفت که اگر متخصصین به کمک مسئولین همفکرى دقیق داشته باشند متوجه مى شوند که باید هر چه زودتر اقدامى در مورد حذف این تحریم ها داشته باشند به طور کلى من اعتقاد دارم زمانى یک مدیر عالى رتبه مى تواند خوب تصمیم بگیرد که از تمامى جوانب و شرایط اطلاع داشته باشد و آیا در حال حاضر این اطلاعات در زمینه فناورى در مدیران کشور ما وجود دارد یا خیر.
•اکثریت کاربران اعتقاد دارند نرم افزارهاى داخلى با استاندارد هاى برنامه نویسى مطابقت ندارد و براى اجراى آن دچار مشکل مى شوند آیا خودتان با چنین مشکلى برخورد داشته اید؟

خیلى زیاد و علت آن بر مى گردد به نحوه آموزشى که ما در مراکز دانشگاهى داریم و مهمتر از آن عدم آشنایى با استاندارد ها است. هم اکنون در کشور ما نگرش و تولید استاندارد وجود ندارد و این یک معضل بزرگ محسوب مى شود و علت آن به خاطر انزواى ایران است. وقتى جامعه ایران در زمینه تولید آى تى در انزوا قرار گرفته رعایت پارامترهاى استاندارد مد نظر تولیدکننده و مصرف کننده قرار نمى گیرد چون اصلاً در کشور تقاضا براى بازار نرم افزار بسیار پائین است به عنوان مثال تا زمانى که شخصى مى تواند با هزینه بسیار پائین در حدود ۵۰۰ تا هزار تومان یک سیستم عامل ویندوز و آفیس را که هر کدام حداقل ۲۰۰ تا ۳۰۰ دلار است خریدارى کند براى این شخص دیگر استاندارد معنا ندارد از طرف دیگر تولیدکننده نیز چون سود کمى به او رسیده برایش چندان مهم نیست که استاندارد را رعایت کند.
•در کشور جهان سومى مانند هند صادرات نرم افزار رشد قابل توجهى داشته این پیشرفت دلیل خاصى دارد؟

صددرصد چرا که هند براى امکاناتى که در اختیار داشته به چنین جایگاهى ارتقا پیدا کرده است. امکانات و مزیت هایى چون برخوردارى و تسلط به زبان انگلیسى، که این تسلط به زبان ارتباط ها را بسیار آسان کرده است و مزیت دوم به خاطر نبود مشکلات سیاسى است تا آن جا که یک سرمایه گذار آمریکایى به راحتى و بدون دغدغه مى تواند در این کشور به خاطر نیروى ارزان مبادرت به سرمایه گذارى کند پس تمامى این مزیت ها سبب مى شود که هند به عنوان یک کشور جهان سومى بتواند در زمینه نرم افزار پیشرفت پیدا کند.
•ایران در زمینه نرم افزار از چه جایگاهى برخوردار است ؟

نه تنها در صادرات نرم افزار ما جایگاهى نداریم که باید متاسفانه بگویم در زمینه واردات نیز از جایگاهى برخوردار نیستیم چون اگر حداقل در زمینه واردات از جایگاهى برخوردار بودیم در اعداد و ارقام به حساب مى آمدیم و شناخته مى شدیم و این خیلى بد است که کشورى مانند ایران در این صنعت بزرگ و روز دنیا نه به عنوان واردکننده و نه صادرکننده شناخته نشود و گمنام باشد.
•به نظر شما این گمنام بودن ایران حداقل در زمینه واردات به تحریم هاى موجود در جامعه بر مى گردد؟

بله چرا که اگر تحریم نباشد و ما مستقیم و بدون واسطه کالا را وارد کشور کنیم حداقل در لیست واردکنندگان جایگاه پیدا مى کنیم. حتى اگر بخواهیم تولید نرم افزار نیز انجام بدهیم این تحریم ها مانعى بزرگ محسوب مى شوند چون ب بسم الله در این صنعت به سیستم عامل بستگى دارد و این سیستم عامل دست مایکروسافت است و مایکروسافت متعلق به کشور آمریکاست پس تا زمانى که این تحریم ها وجود دارد چاره اى نیست که به همین روش هاى ناکارآمد ادامه بدهیم.
•به نظر شما مسئولان چگونه مى توانند در ارتقاى صنعت نرم افزار و سخت افزار نقشى داشته و از آن حمایت کنند؟

من از شما مى پرسم در این صنعت مسئول چه کسى است؟
•خوب خیلى ها. اما شما بگویید این خیلى ها چگونه مى توانند به پیشرفت این صنعت یارى برسانند؟

اصلاً امکان ندارد که با این وضعیت انتظار حمایت و کمک داشت این صنعت را مى توان به لحافى تشبیه کرد که هر گوشه آن دست یک نفر است و تا این وضع ادامه داشته باشد مطمئن باشید براى رشد این صنعت هیچ اتفاقى شکل نمى گیرد و هیچ کسى هم حاضر نخواهد شد در چنین وضعیتى سرمایه گذارى داشته باشد.
*یعنى شما اعتقاد دارید اول باید یک متولى و مسئول انتخاب شود و بعد از آن انتظار حمایت و کمک داشته باشیم؟

بله عموماً هم تجربه نشان داده که مسئولى موفق است که سعى کرده اعمال سلیقه شخصى نداشته باشد من شخصاً ۱۷ سال است که در صنعت آى تى مشغول هستم و در این مدت شاهد بودم این صنعت فراز و نشیب هاى زیادى را تجربه کرده است. هر زمان یک مدیرى آمده و با پول بیت المال قانون و قاعده اى گذاشته که انرژى عظیمى از بخش خصوصى و فعالان بازار گرفته و بعد از مدتى آن سیاست ها تغییر کرده است. به عنوان نمونه در سال ۷۴ اصرار بر این بود که باید تمام قطعات کامپیوترى در داخل کشور تولید شود که من شخصاً آن زمان با دلار ۳۰۰ تومان قطعه اى وارد کردم و همان زمان نیز اعلام کردم که باید تیراژ داشته باشیم و به سیاست ما بخواند و آنها اصرار داشتند که مشکلى نیست. خوب ما با سرمایه گذارى این کار را انجام دادیم و حدود ۱۰ هزار مادربورد تولید کردیم و سال بعد تعرفه هاى گمرک و به طور کلى سیاست ها عوض شد و این یعنى اتلاف انرژى و سرمایه یا مثلاً در سال هاى ۶۰ و ۶۱ شرکت هاى موفق در زمینه نرم افزار داشتیم که با تلاش گسترده به سوددهى رسیده بودند و کم کم مى خواستند حرفى براى گفتن داشته باشند که با تغییر سیاست ها این شرکت هاى بزرگ به راحتى زمین خوردند. یا در نمونه جدید آن با یک حکم که ابلاغ رسمى هم نداشت بیش از ده ها شرکت ISP بسته مى شود و مى بینیم بخش دولتى ریالى ضرر نمى کند بلکه این بخش خصوصى است که علاوه بر ضرر مالى دچار ضرر روحى و از دست دادن انگیزه مى شود. به هر حال باید قبول کرد که این افراد داراى انرژى بالقوه اى بودند که هرگز به فعل تبدیل نشد.
•به عنوان کسى که براى دومین بار جشنواره نرم افزار هاى چندرسانه اى را برگزار کردید تا چه حد این حرکت را موفق ارزیابى مى کنید؟

برگزارى این جشنواره نشان داد که بخش خصوصى آمادگى فعالیت و سرمایه گذارى را دارد. ما در دومین جشنواره نسبت به اولین دوره چه از لحاظ تعداد محصولات و چه از لحاظ تعداد شرکت هایى که مشارکت کرده بودند از رشد قابل قبولى برخوردار بودیم. از نظر استقبال نیز جشنواره اول در ۶۰۰ متر زیربنا نمایشگاهى و با حضور ۹۰ شرکت برگزار شد اما جشنواره دوم در فضاى بالغ بر ۱۰هزار متر و با حضور بیش از ۲۷۰ شرکت معتبر برپا شد. من این جشنواره را نقطه تماس عموم جامعه با رایانه مى دانم و مطمئن هستم اگر به کار خودمان با قدرت ادامه بدهیم به زودى این نمایشگاه جزء بهترین هاى منطقه خواهد شد.
•در دو دوره قبل شاهد بودیم که شرکت هاى خارجى حضور نداشتند آیا امسال نیز همین سیاست را دنبال مى کنید؟

خیر، ما سعى داریم از شرکت هاى معتبر خارجى نیز دعوت کنیم چون به نظر حضور آنها مى تواند بسیار بر تبادل اطلاعات تاثیرگذار باشد.
• طى برگزارى جشنواره چه انتقاداتى از آن صورت گرفت؟

عمده ترین انتقاد به نحوه حضور شرکت ها و عرضه محصولاتشان بود. ما خیلى علاقه مند بودیم در کنار نرم افزار ها بخش ابزارهاى دیجیتالى را نیز معرفى مى کردیم که این امر امکان پذیر نشد و بالطبع افرادى که به نمایشگاه مى آمدند تنها باید وقت خود را صرف بازدید از نرم افزارها مى کردند و دیگر خبرى از سخت افزارها و هاى و هوى هاى ثابت نمایشگاهى نبود. مسائلى که خواسته و ناخواسته باعث جذابیت هر نمایشگاه مى شود. انتقاد دیگر نیز به حمایت مسئولان از این نمایشگاه بود. متاسفانه این جشنواره مورد بى مهرى شدید این افراد قرار گرفت تا آنجا که حتى براى یک بازدید هم نیامدند و این مسئله سبب گله مندى صاحبان شرکت ها شد چرا که آنها علاقه داشتند در این نمایشگاه باب صحبتى با مسئولان ذیربط باز شود تا آنها بتوانند مشکلاتشان را حین بازدید مسئولان از غرفه ها به گوش آنها برسانند که این امر امکان پذیر نشد. انتقاد دیگر به نوع خدمات و سرویس دهى نامناسب طى برگزارى جشنواره بود لازم به ذکر است که این خدمات از سوى مسئولان به برگزارکنندگان دیکته مى شود و آنها چاره اى جز اجراى آن ندارند. حتى در مورد فروش بلیت ورودیه ما با مسئولان مشکل داشتیم چون اعتقادمان بر این بود که قسمت اعظم مخاطبان نمایشگاه را قشر دانشجو و دانش آموز تشکیل مى دهد که گرفتن بهاى بازدید از نمایشگاه کار چندان درستى نیست، اما همچنان که در ابتدا گفتم این سیاست ها از قبل تعیین شده و ما براى رد یا اجراى آن چندان نقشى نداریم.
•جشنواره بعدى چه زمانى برگزار مى شود آیا برنامه ریزى هاى خاصى در این زمینه صورت گرفته است؟

کارهاى ابتدایى را شروع کرده ایم و سعى داریم قبل از ایام دهه فجر نمایشگاه را برپا کنیم چون همزمانى آن با این ایام یکسرى مشکلات خاصى را همچون گرفتن فضا و غیره به همراه دارد بنابراین امیدواریم اول بهمن ماه جشنواره برگزار شود و حتماً در این جشنواره سعى خواهیم کرد جشنواره هاى جانبى دیگرى را نیز در کنار آن برپا کنیم.