84، سال پروژه های نیمه تمام
علی شمیرانی – سال 84 نیز همچون سال های گذشته اتفاقات خرد و کلان زیادی در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات رخ داد. برخی از این رویدادها شیرین وبرخی نیز تلخ بودند.
لذا مروری بر سرنوشت برخی از طرح ها و پروژه های ملی کشور خالی از لطف نیست.
آنچه انجام شد
عقد قرارداد اپراتور دوم پس از بسیاری از مسایل حاشیه ای و انتخاب اپراتور آفریقای جنوبی به عنوان شریک خارجی را شاید بتوان یکی از مهمترین رویدادهای سال به شمار می رفت چرا که هر لحظه انتظار ابطال کل پروژه اپراتور دوم نیز می رفت. اگرچه هنوز هم حرف و حدیث های زیادی پیرامون این پروژه وجود دارد و از میزان پیشرفت عملی طرح نیز در دست نیست ولی به هر حال اپراتور دوم آغاز به کار کرده است.
بحث واگذاری نخستین سیم کارت های اپراتور تلفن همراه پیش پرداخته کشور یا همان تالیا نیز از جمله دیگر رویدادهای قابل توجه عرصه ICT کشور به شمار می رود. این در حالی است که در اواخر سال 84 این اپراتور نیز با مشکلاتی روبرو شد که امید می رود مسایل مربوط به تالیا نیز برطرف شده و این اپراتور نیز بتواند به فعالیت های خود در این عرصه ادامه دهد.
توسعه شبکه ملی فیبر نوری کشور نیز از جمله مسایلی بود که در روزهای پایانی کار دولت قبلی به سراجام رسید و فعالیت های خوبی از بابت توسعه زیرساخت به ویژه در بحث فیبر نوری کشور صورت پذیرفت.
تشکیل سازمان نظام صنفی رایانه ای کشور در سال 84 نیز ازجمله مواردی بود که در بهار امسال نوید بخش ساماندهی مسایل بخش خصوصی در این عرصه بود. اگرچه این نهاد نوپا نیز در ابتدای کار خود با مسایل و مشکلاتی برخورد کرد که در روزهای پایانی سال این مسایل کم رنگ شده و این نهاد می رود تا به عنوان نماینده بخش خصوصی در عرصه ارتباطات و فناوری اطلاعات کشور تبدیل شود.
حضور موثرتر و فعال تر در فاز دوم اجلاس جهانی سران درباره جامعه اطلاعات تونس به نسبت فاز اول نیز از جمله مواردی در سال جاری بودند که نمی بایست به فراموشی سپرده شود.
پرتاب ماهواره سینا 1 در سال 84 به عنوان نخستین ماهواره ایران نیز موضوعی بود که ما را به چهل و سومین کشور صاحب ماهواره در جهان تبدیل کرد.
آغاز به کار شورای عالی فناوری اطلاعات کشور و انتخاب نخستین دبیر برای این شورا به موازات تغییر در شرح وظایف شورای عالی اطلاع رسانی نیز از دیگر مواردی بود که در سال 84 مورد توجه فعالان و دست اندرکاران صنف قرار گرفت. لیکن این مورد نیز ظاهراً هنوز هم جای کار و بررسی بیشتری دارد.
صدور بخش نامه هماهنگی در خرید اقلام ICT کلیه دستگاه های دولتی با وزارت ارتباطات و ایجاد شبکه ملی(اینترانت داخلی) نیز از اهم اتفاقات حوزه به شمار می رود که ظاهراً طرح عملیاتی آنها به سال 85 موکول شده است.
به موارد فوق می توان موضوعاتی همچون تصویب اساس نامه سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی وزارت ICT ، تصویب آیین نامه گسترش پول الکترونیکی و تصویب کلیات سند دولت الکترونیکی افزود که همگی در سال 84 انجام شد.
آنچه انجام نشد
شاید مهمترین موضوعی که از ابتدای سال جاری و حتی قبل تر از آن مورد بحث بوده و سرانجام نیز همچون سال 83 بی سرانجام رها شد موضوع پول الکترونیکی بود. پول الکترونیکی هنوز هم اندر خم یک کوچه است و از متولی، میزان پیشرفت و سرانجام آن خبری نیست.
موضوع ایجا هاستینگ ملی نیز از جمله مسایلی بود که با تمام حساسیت ها و انتظارات به سال بعد موکول شد و بیش از این نیز از مطبوعات انتظار پیگیری نمی رفت چرا که از عاقبت این طرح نیز خبری بیرون نیامد.
اینترنت پرسرعت هم هنوز فراگیر نشده و مشکلات گسترش این فناوری بین بخش خصوصی و مخابرات در حال پاس کاری است. اپراتورهای خصوصی تلفن ثابت نیز به وضعیتی مشابه شرکت های عرضه کننده اینترنت پرسرعت دچار شد و سرنوشت آنها نیز به شکلی مبهم حواله به سال بعد شد.
آیین نامه مکالمات بین المللی یا همان تلفن های اینترنتی(VOIP) نیز از جمله مسایلی بود که اگرچه دولت قبل تلاش بسیار زیادی درتصویب، عملیاتی شدن و قانونمند کردن این آیین نامه در زمانی کوتاه به عمل آورد، اما با اجرای آن مخالفت های زیادی شد و بحث قانونمند شدن مکالمات بین المللی متوقف شد تا همه سکوت کرده و به کار خود مشغول شوند. این در حالی است که به قول مسوولان مخابراتی کشور این موضوع قاچاق مخابراتی محسوب شده و سالانه مبلغ قابل توجهی از این بابت از دست دولت می رود.
ماهواره های ایرانی هنوز هم روی زمین هستند. مصباح و زهره روز به روز پیر تر می شوند و هنوز هم به خانه خود در فضا نرفته اند. امسال ما توانستیم تنها ماهواره سینا1 را به عنوان نخستین ماهواره کشور آن هم بر خلاف برنامه ریزی ها و جلوتر از دو ماهواره قبلی به فضا بفرستیم. این که چرا و چه زمانی ماهواره های دیگر ایران به فضا خواهند رفت نیز موضوعی است که باید در سال 85 جویای احوال آن بود.
طرح امنیت فضای تبادل اطلاعات کشور نیز بی سر و صدا به سال بعد حواله شده و مشخص نشد که طرح هایی که در سال 84 می بایست به اجرا می رسید چه بودند و چه شدند. شاید سال بعد.
اصلاح و بهبود شبکه تلفن همراه را هم فراموش کنید اصلاح این شبکه دست به دست می شود و به غیر از حرف تغییری جدی دیده نمی شود. اگرچه مسوولان قول داده اند که در سال 85 هیچ گونه واگذاری در ثبت نام دوره جدید تلفن همراه انجام نشود تا این شبکه بهبود یابد لیکن این قول به نقل از نمایندگان مجلس است و باید منتظر ماند و آخر داستان را دید.
سیستم عامل ملی نیز از جمله طرح هایی است که ظاهراً به علت عدم تامین بودجه و اعتبارات مربوطه به سال بعد و احتمالاً سال های دورتر موکول شد.
موضوع گواهی و امضای دیجیتال نیز ظاهراً هنوز در هیات دولت مانده و معلوم سرانجامشان به کجا رسید و اصولاً ریشه این تاخیرها در کجا بود؟ تعویق در افتتاح پارک های فناوری تهران و پردیس نیز از جمله مسایلی بود که در سال جاری بی نتیجه ماند.
نیم نگاهی به سال 85
اما به اعتقاد نگارنده در سال 85 گذشته از لزوم پرداختن به طرح های نا تمام و ضروری سال قبل می بایست به موضوع مهمی بیش از سایر مسایل پرداخت.
ما هنوز هم خدمات IT محور که وجودشان در زندگی مردم احساس شود را عرضه نکرده ایم. براین اساس به نظر می رسد ما با رشدی نامتوازن در عرصه ICT کشور روبرو بوده و به زودی با بحران محتوا و کاربرد مواجه خواهیم شد.
فناوری اطلاعات وارتباطات علیرغم دستاوردها و پیشرفت هایی که در حوزه های زیرساختی و سخت افزاری داشته هنوز هم زمینه کاربری عمومی در کشور را فراهم نکرده و به نظر می رسد با ادامه این روند ما شبکه هایی را در کشور ایجاد خواهیم کرد که در آن شبکه ها محتوا و کابردی جهت ارایه نخواهیم داشت.
از این رو دوبخش محتوا و کاربرد از جمله مسایلی هستند که توجه ویژه ای را می طلبد.
اما باز هم باید به این نکته قدیمی اشاره کرد که ماهنوز هم نهادها موازی زیادی در دستگاه های مختلف دولتی داریم که موجبات اسراف، موازی کاری و اتلاف سرمایه ها و انرژی های ملی را فراهم آورده و ریشه کن نشده است.
منبع : ماهنامه دنیای مخابرات و ارتباطات
- ۸۵/۰۱/۰۴