ITanalyze

ایمان بیک - دور دوم اجلاس جهانی درباره جامعه اطلاعات WSIS روز 18 نوامبر (27 آبان ماه 1384) پس از تقریبا یک هفته مذاکرات فشرده، 8 جلسه اصلی ، 308 رویداد موازی و 33 کنفرانس مطبوعاتی در مرکز نمایشگاهی الکرام شهر تونس پایان یافت.
در این اجلاس نزدیک به 19 هزار مشارکت کننده از 174 کشور جهان، نهادهای سازمان ملل بخش خصوصی و جامعه مدنی گرد هم آمدند تا به بررسی راهکارهای کاهش شکاف دیجیتال و بهره‌گیری از فناوری اطلاعات و ارتباطات در پیشبرد توسعه اقتصادی و اجتماعی بپردازند.
نتیجه این اجلاس نیز در قالب دو سند؛ «تعهد نامه تونس» (Tunis Commitment) به عنوان سند سیاسی و «برنامه تونس برای جامعه اطلاعات» به امضای رهبران کشورهای دنیا رسید.
یوشیو اوتسومی دبیر کل اجلاس و دبیر کل اتحادیه جهانی ارتباطات دور برد (ITU) در نشست پایانی اجلاس هیات‌های نمایندگی کشورهای جهان را خطاب قرارداد و گفت: راه‌ درازی طی شده است، و از طرح ایده این اجلاس در مینیاپولیس آمریکا (در جریان کنفرانس ITO) 7 سال گذشته است.
وی افزود: مرحله اول حرکت ما به سوی جامعه اطلاعات در شهر تونس به پایان رسید؛ کشوری که با پیشنهاد خود ایده این حرکت جهانی را مطرح کرد.
به گفته اوتسومی: WSIS رویداد یگانه‌ای است که در دو مرحله برگزار شده است. براساس این رویکرد یک اجلاس در کشوری توسعه یافته ( سوئیس) و دیگری در یک کشور در حال توسعه (تونس) برپا شد تا به ما اطمینان بخشد، دامنه گسترده‌ای از مسایل مرتبط با جامعه اطلاعات، مورد توجه قرار گرفته و بررسی می‌شود.
اوتسومی افزود: این روند دو مرحله‌ای، ایجاد یک طرح دقیق برای پیاده‌سازی جامعه اطلاعات در سطوح ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی را ممکن کرده است. WSIS درباره استفاده بهینه از فرصت‌ها و ابزار جدید بحث می‌کند و بر ارزش گفت‌وگو و همکاری جهانی برای تامین نیازهای روبه گسترش قرن 21 تاکید دارد.
به گفته دبیرکل ITU، جامعه اطلاعات می‌تواند یک فرصت برنده- برنده برای همه باشد.
حضور جهانی
دور دوم اجلاس جهانی درباره جامعه اطلاعات براساس آخرین آمار، شاهد حضور 19 هزار و 401 نفر بوده این آمار در مقایسه با دور اول نشانگر افزایش بیش از 4 هزار نفری مشارکت‌کنندگان است که به خودی خود، حاکی از افزایش توجه جهانی به این موضوع است.
در اجلاس تونس 46 رییس دولت و 197 نخست‌وزیر و وزیر، 5 هزار و 857 نماینده از 174 کشور (به همراه اتحادیه و شورای اروپا)، یک هزار و 508 نماینده از 92 سازمان بین‌المللی، 6 هزار و 241 نماینده از 606 سازمان غیردولتی و جامعه مدنی به همراه 4 هزار و 816 نماینده از 266 نهاد بخش خصوصی حضور داشتند و یک هزار و 222 روزنامه نگار به نمایندگی از 642 موسسه رسانه‌ای اخبار و گزارش‌های اجلاس را پوشش می‌دادند.
از ایران نیز 7 خبرنگار و عکاس به همراه هیات علمی- فرهنگی جمهوری اسلامی ایران به انعکاس اخبار و گزارش‌ها پرداختند.
برای تسهیل در انجام وظایف روزنامه‌نگاران، یک مرکز رسانه‌ها (Press Center) با تعداد زیادی کامپیوتر، اینترنت پرسرعت، پرینتر، فاکس و تلفن تدارک دیده شده بود.
نمایشگاه
ICT 4D (فناوری اطلاعات و ارتباطات در خدمت توسعه) شعار فاز اول اجلاس در ژنو بود که نمایشگاهی را نیز با مضمون همین شعار در کنار خود داشت. در اجلاس تونس جامعه جهانی با شعار ICT UALL (فناوری اطلاعات و ارتباطات برای همه) در نمایشگاهی حاضر شده بود که در آن، 319 غرفه در مساحتی بالغ بر 11 هزار مترمربع برپا شده بود.
غرفه‌های دولتی، بخش خصوصی و جامعه معدنی از 66 کشور جهان در 5 منطقه تعریف شده برای این نمایشگاه، با نام‌های راهکارهای الکترونیکی، دسترسی فراگیر، توسعه و مشارکت، پژوهش، نوآوری و غرفه‌های ملی مرتب شده بود.
این نمایشگاه به موازات خود به برگزاری تعدادی کارگاه آموزشی نیز انجامید.
ایران نیز غرفه‌ای در این نمایشگاه تدارک دید که مورد توجه ملل مختلف جهان قرار گرفت و به گفته حاضران، استقبال از غرفه ایران، مایه شگفتی بود. 10 کارگاه آموزشی از جمله با موضوعات ICT روستایی، آموزش و بهداشت و تجارت، حریم خصوصی در اسلام حاصل فعالیت جنبی نمایشگاهی تیم ایران بود
موضوعات مهم اجلاس
سه موضوع کلیدی نشست‌های مقدماتی اجلاس WSIS یعنی راهبری اینترنت، راهبردهای مالی و مکانیزم‌های پیاده سازی برنامه اقدام و پیگیری اسناد به متن اجلاس کشیده شد و به مباحثات داغ و فشرده‌ای انجامید که در ادامه به نتایج حاصله از هر کدام از این مباحثات خلاصه‌وار اشاره می‌کنیم.

راهبری اینترنت
در واقع موافقت دول جهان در مورد راهبری اینترنت را می‌توان یک نقطه عطف در این مورد دانست. در اجلاس تونس، کشورهای جهان، نیاز به یک فضای مشارکتی برای راهبری اینترنت را مورد تاکید قرار داده و به اصول راهبردی و ساز و کاری جدید دست یافتند. براساس این توافقات، «تمامی دولت‌ها باید نقش و مسوولیتی مساوی در راهبری اینترنت داشته باشند» که در ضمن بر ادامه «پایداری، امنیت و کاربری اینترنت» نیز تاکید می‌کند. همچنین «ملل جهان نباید در تصمیم گیری درباره کدهای ملی و دامین‌های سطح بالا (CC TLD) سایر کشورها مداخله کنند.»
همچنین توافق شد که «تمامی ذینفعان باید در زمینه سیاست‌های عمومی و نام‌های دامنه سطح بالای عمومی (gtlD) به همکاری و مشارکت» بپردازند.
این همکاری که شامل «توسعه و ایجاد اصول عملیاتی جهانی درباره سیاست‌های عمومی راهبری اینترنت» می‌شود، در واقع «مدیریت منابع حیاتی اینترنتی» را مدنظر قرار می‌دهد. براساس توافق‌های صورت گرفته در تونس این فضای مشارکتی در سه ماهه اول سال 2006 میلادی شکل عملیاتی به خود خواهد گرفت.
یکی دیگر از نتایج مهم اجلاس تونس در زمینه راهبری اینترنت ، ایجاد مجمع راهبری اینترنت ( IGF) بود. وظیفه برگزاری این مجمع به دبیر کل سازمان ملل سپرده شده و از طریق آن ، فضایی برای گفت و گو و تبادل نظر تمامی ذی نفعان درباره مسایل وسیاست های عمومی اینترنت ایجاد می شود.
پیش بینی شده که این مجمع ( فوروم) در نیمه اول سال 2006 در قالب گردهم آیی ترتیب داده شده در شهر آتن یونان، تشکیل شود.
IGF در واقع به تبادل اطلاعات و تجربیات موفق می پردازد و به «یافتن راهکارهایی برای مشکلات کاربری اینترنت مشخص کردن نیازهای روبه رشد و قرار دادن آنها در برابر چشم سیاست گذاران و راهبران فنی اینترنت » کمک می کند.
البته مجمع راهبری اینترنت قرار نیست جایگزین سامانه و سازو کار کنونی و موسسات متولی راهبری فنی اینترنت شود. در واقع موضوعات روزانه و فنی اینترنت در حوزه اختیارات این مجمع نیست این موضوع اگر چه مورد نارضایتی بسیاری از کشور های مخالف وضع موجود در راهبری اینترنت است و حاکمان فصلی اینترنت نیز تقلیل مواضع کشور جهان به سطح فوروم را پیروزی خود ارزیابی می کنند، اما واقعیت اینجاست که هیچ کس انتظار تغییر و تحول انقلابی و فوری را در راهبری اینترنت نداشت. راه افتادن این مجمع و از سوی دیگر پیگری موضوع راهبری اینترنت در قالب مکانیزم های پیگیری مصوبات اجلاس WSIS ، به هر حال درهای تحول و تغییر را بازنگه می دارد و این موفقیتی برای موافقان تغییر محسوب می شود.
به عقیده بسیاری از کارشناسان اصول و مواد مورد توافق در اجلاس تونس، نقطه عطفی است در مسیر بین المللی شدن راهبری اینترنت در سال های آینده . ادامه تحول در مدیریت منابع اینترنتی در سطح ملی و منطقه ای به نوعی علایق و حقوق ملی کشور ها را در مدیریت منابع اینترنت آنها ، تضمین می‌کند.
ساز و کارهای مالی
اسناد WSIS بار دیگر بر توافقات ژنو مبنی بر شناسایی بر «ict» به عنوان ابزار کلیدی در استراتژی های توسعه ملی تاکید می کند و به این منظور، ایجاد شرایط مالی مناسب به منظور پیاده سازی ICT در جهت دستیابی به اهداف توسعه هزاره سازمان ملل ضروری است.
این سند تاسیس صندوق همکاری دیجیتالی را تشویق می‌کند. همچنین در آن زمینه‌هایی که می‌توان در آنها، ساز و کارهای مالی موجود را بهبود بخشید، مشخص شده است.
جامعه جهانی تاکید دارد که زیر ساخت‌های ICT به ویژه در کشورهای توسعه نیافته، صرفا با سرمایه‌گذاری عمومی قابل ایجاد نیست.» همچنین مشخص است که «سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و نیروی بازار نیز به تنهایی ضامن حضور کشورهای در حال توسعه در بازار جهانی خدمات ICT» نخواهد بود. بنابراین مشارکت و همکاری قوی‌تر جهانی در این زمینه یک اصل ضروری است.
از این منظر، ایجاد صندوق همکاری دیجیتال که به پیشنهاد آفریقایی‌ها و حمایت کشورهایی همچون سوییس مطرح شد و البته کشورهایی همچون آمریکا، از آغاز به آن روی خوش نشان ندادند و در اجلاس تونس مورد تاکید مجدد قرار گرفت و ساز و کارهای مدیریت آن مشخص شد.

منبع : wsis2005