اگر بخواهیم واقع گرا باشیم نباید مجوزی بدهیم
بهمن برزگر ، علی شمیرانی - در واپسین روزهای سال 84 دکتر سلیمانی وزیر ICT میزبان جمعی از خبرنگاران و کار‌شناسان حوزه بود. این نخستین دیدار نمایندگان ماهنامه دنیای مخابرات با نماینده دولت در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات بود. وقت ملاقات برای ساعت 10صبح تنظیم شده بود ولی به عللی ملاقات تا ساعت 10و نیم صورت نگرفت. در اتاق انتظار که شباهت به مطب دندان پزشک‌ها داشت، مدعوین در انتظار بودند و نظم و ترتیب خاصی هم در ملاقات‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها وجود داشت. همه منتظر بودند که ملاقات کننده قبلی بیرون بیایید که نوبت به آنها برسد و هنگامی که ما هم تصمیم گرفتیم وارد اتاق شویم محمود اروج زاده، مدیر مسئول ماهنامه دنیای کامپیوتر و ارتباطات داشت با وزیر صحبت می‌کرد. نیم ساعت به ما وقت دادند که این گفتگو را انجام دهیم. از آن‌جایی‌‌که فرصت نیم‌ساعته به سرعت به پایان می‌رسد خیلی بی‌مقدمه پرسش و پاسخ را شروع کردیم و سلیمانی هم که مشتاق بود از این زمان حداکثر استفاده را داشته باشیم به سرعت به سئولات ما پاسخ می‌داد و خیلی مواقع حتی منتظر پایان عبارت نمی‌ماند و در خلال سئوالات به ما پاسخ می‌داد. البته در این میان به یکی دو سئوال اصلا پاسخ نداد. در پایان نیز با ورود آقایان سعیدی نائینی رئیس نظام صنفی رایانه‌ای و سهیل مظلوم در گفتگوی ما، مجبور شدیم بعد از چند دقیقه پس از ورود آنها اتاق را ترک کنیم.
به طور مشخص برنامه‌های شما برای سال 85 چیست و جایگاه رگولاتوری را چگونه می‌بینید؟
برای سال 85 کارهای مختلفی داریم. مثلاً برای تلفن ثابت برنامه ما این است که تلفن کل شهرها را به روز برسانیم به این ترتیب هر کسی که برای تلفن ثابت به مخابرات رجوع کند ظرف 2 یا حداکثر 4 روز تلفن خود را دریافت کند. در تلفن ثابت داریم از بخش خصوصی کمک می‌گیریم.
در برنامه توسعه عملاً کمک گرفتن از بخش خصوصی شکست خورد، هنوز یک خط تلفن ثابت هم از بخش خصوصی واگذار نشده.
اینطور نیست. من خودم دو سه جا را بازدید کردم که تجهیزاتشان را نصب کرده‌اند و در سال آینده (امسال) شماره گذاری می‌کنند و سرمایه‌گذاری هم کرده‌اند.
بله، سرمایه‌گذاری کرده‌اند. در ارومیه، بندرعباس ولی عملاً متاسفانه هنوز ...
نه. مشکل‌های خودشان است. متاسفانه در ایران پروژه‌ها مشمول زمان می‌شود.
در تلفن همراه هم دو اتفاق بزرگ خواهد افتاد. یکی واگذاری تلفن‌های اپراتور اول است. یکی اپراتور دوم است که وارد کار می‌شود، این دو تا کار اجرایی بزرگ و حجیمی است. وقتی راجع به این چنین کاری صحبت می‌شود، در یک جمله وقتی می‌گوئیم واگذاری، خودش دنیایی از کار است. در بخش IT هم راه اندازی شبکه علمی کشور را داریم که دانشگاه‌ها به هم متصل می‌شوند. شبکه بهداشت را هم اعلام کردیم ولی این که آیا در سال 85 بتوانیم آن را به اجرا برسانیم معلوم نیست. تقریباً بانک‌ها در وضعیت بهتری قرار دارند ما به بانک‌ها اعلام کردیم که اگر می‌خواهند بیایند و پورت بگیرند چون ما زیاد در شبکه بانکی خودشان نمی‌توانیم وارد شویم ولی با توسعه‌ای که در پورت‌ها پیش آمده وضعیت خوب است. در این بخش البته گیری وجود دارد چون بخش خصوصی باید نزدیک یک میلیون و دویست و پنجاه هزار پورت ایجاد کند که تا الان یکی هم ایجاد نکرده. به هر حال در این حوزه، بخش خصوصی سرمایه‌گذاری زیادی نکرده.
سرمایه گذاری کرده منتها فرایند اجرایی و فرهنگ سازی کم سو بوده.
ببینید سرمایه‌گذار در یک پروژه باید سرمایه گذاری انجام دهد و خدمات بدهد. این که ساختمانی بخرد و شروع به ساخت زیرساخت کند چیز دیگری است.
ما از این‌ها 20 هزار پورت شمارش کرده بودیم.
به ما یکی هم اعلام نکرده‌اند که مثلاً پورت ویژه ایجاد کرده‌اند. شما فاصله را تا یک میلیون و 250 هزار پورت در نظر بگیرید این تعداد اگر شکل نگیرد IT کشور خیلی از برنامه عقب خواهد افتاد. مشکل دیگر این که در جاهایی اصلا سرمایه‌گذاری نمی‌کنند. من خرم آباد بودم، چه کسی از بخش خصوصی می‌رود و در خرم آباد سرمایه‌گذاری می‌کند چون مشتری وجود ندارد. باید یک سیاست تشویقی اتخاذ کرد،فرهنگ سازی کرد. الان در این هشت استان محروم حتی یک نفر هم از بخش خصوصی سرمایه‌گذاری نکرده. در جایی که مردم به نان شب محتاج‌اند چه کسی پورت می‌خواهد؟
با این حساب توسعه IT کشور با مشکل جدی روبروست!
دانشگاه لرستان حتی پول ندارد که برای فیبر نوری‌ای که ما تا آن جا برایش کشیده‌ایم خرج کند و یک خندق یک کیلومتری ایجاد کند. ما باید واقعیت‌ها را ببینیم. آرمان با واقعیت خیلی فرق دارد. بله ما هم آرزو داریم یک مرتبه بخش خصوصی بیاید و با یک فوت یک میلیون و 250 هزار پورت را ایجاد کند ولی به نظر نمی‌رسد که این اتفاق بیفتد. این جزو دغدغه‌ها و نگرانی‌های جدی ما است که باید انجام شود. یا در بخش IDCها مجوزها داده شد. ما در دو سه مرحله فرستادیم که بازدید کنند ولی آنقدر معضلاتشان زیاد است و این معضلات هم چیزی نیست که متولی‌اش ما باشیم. به ما ربطی ندارد.
این حرف شما خیلی جالب است چون من فکر می‌کنم یکی از موانع اصلی خصوصی‌سازی...
نه. وام می‌خواهند. به ما چه ربطی دارد. متولی وام کشور که ما نیستیم. مسایل و مشکلات مثلاً شهرک پردیس به ما ربطی ندارد. به هر حال کار آن جوری که باید اجرا نشده. آمده 20 میلیارد تومان هزینه کرده. خب این هزینه‌ای است که به سرویس نرسیده.
مجوز را وزات‌خانه داده. واقعیت بازار را باید ببینیم...
اگر بخواهیم واقعیت بازار را ببینیم باید هیچ مجوزی ندهیم. ولی به هر حال این مسایل در بخش IT زیاد است. در بخش‌های دیگر مثل اینترنت پرسرعت نگرانی‌های جدی وجود دارد. چون ذهنیت ما از بخش خصوصی با این چیزی که هست فرق دارد. بخش خصوصی ما، آن بخش خصوصی پولدار و قوی نیست چون چنین چیزی در کشور نداریم. بخش خصوصی ما به سراغ شریک خارجی می‌رود. نمونه‌اش اپراتور دوم. اگر بخش خصوصی داخلی داشتیم که می‌گفت من 500 میلیارد تومان دارم، بخش خصوصی داخلی می‌توانست این پروژه را انجام دهد ولی چون چنین چیزی نبود به سراغ شریک خارجی رفت. اگر کسی می‌خواهد بخش IT را تکانی بدهد باید 200 ، 300 میلیارد تومان سرمایه را وسط بگذارد. چنین بخش خصوصی‌ای نداریم.
این فرمایش وقتی صحت پیدا می‌کند که فرایند کار شفاف باشد. اپراتور دوم هم ...
شفاف است. ما از نظر قانون و مقررات مشکلی نداریم. ما واقعاً سرمایه‌گذار نداریم.
این وظیفه دولت است که بانک‌ها و ساختار بودجه داده شده را هدایت کند که ما بتوانیم...
نمی‌شود. این که دیگر خصوصی نیست.
بحث را عوض کنیم. آیا وزارت ارتباطات با توجه به اظهارات اخیر معاون وی، قصد واگذاری سیم کارت های اعتباری را دارد؟
اینجا دو بحث وجود دارد که شما باید آگاهی رسانی کنید که جوسازی نشود و هر حرفی زده نشود. یک بحث این است که آیا اپراتور اول (مخابرات) اصولا می تواند اعتباری واگذار کند؟ یک بحث این است آیا اگر اپراتور اول وارد شود بخش خصوصی ضرر می کند؟ که باید به این پرسش ها حتماً پاسخ داده شود پرسش دیگر این است که آیا اصولا تقاضا وجود دارد که واقعیات موجود نشان می دهد در بازار این تقاضا وجود دارد.
در پاسخ به پرسش اول این که قانون ما رامنع نکرده حالا این که باید مجوز بگیریم چیز دیگری است.ما به عنوان وزارت با هر نوع انحصار مخالفیم و در مجوزها هیچ انحصاری وجود ندارد و باید به مردم خدمت رساند.
این که بخش خصوصی ضرر می کند یا نه یک تحلیل اقتصادی می خواهد ولی در بررسی های ما هیچ مشکلی برای بخش خصوصی وجود نخواهد داشت شما الان به نمونه ثبت نام های اخیر توجه کنید. به ما گفته می شد 2 تا 3 میلیون بیشتر ثبت نام صورت نخواهد پذیرفت در این دوره نظرسنجی ها 3 میلیون درآمده بود ولی 8 میلیون ثبت نام انجام شد و اگر یک هفته ادامه می یافت مطمئن باشید به نه و نیم میلیون می رسید.
این موضوع نشان می دهد تقاضای مردم برای موبایل زیاد است شما به ضریب تقریبی نفوذ تلفن همراه در برخی کشورهای اروپایی توجه کنید برای مثال در آلمان ضریب نفوذ تقریباً 73 درصد است در فرانسه 71 درصد است در سایر کشور بین 75 تا 80 درصد است ولی در اسپانیا و ایتالیا حدود 104 درصد است اما چرا؟چون زیرساخت تلفن ثابت این کشورها کامل نیست و مردم می روند سراغ موبایل بنابراین هرجا زیرساخت شبکه تلفن ثابت ضعیف باشد مردم به طرف تلفن همراه می روند.
ضریب نفوذ ما مگر چه قدر است؟ حدود 12 درصد. بنابراین اگر کسی بتواند موبایل ارزان، به روز و بدون ودیعه واگذار کند ما 60 تا70 درصد برای ضریب نفوذ تلفن همراه در ایران جا داریم. سلیمانی گفت : حالا این را چه کسی می خواهد پر بکند اپراتور دوم و سوم و پنجم هم که بیاید زمینه برای کار وجود دارد ما نباید نگران باشیم. مشکل تالیا این نیست. ما چه واگذار بکنیم چه نکنیم مشکلی وجود نخواهد داشت چون اینقدر تقاضا برای تلفن همراه در همین شهر تهران که تالیا فعلاً می تواند واگذار کند بالاست که تالیا اگر امروز هم بخواهد واگذار کند نمی تواند پس ضرری وارد نمی کند.
با توجه به اعلان آقای غفاریان و با این تفاسیر مخابرات از چه زمانی اقدام به واگذاری سیم کارت های اعتباری خواهد کرد؟
ما قصد ورود را داریم چون تقاضای مردم است. ولی زمان آن مشخص نیست.
آیا این اتفاق در سال آینده (85) رخ خواهد داد؟
ما هنوز زمان دقیقی را برای این موضوع تعیین نکرده ایم.
در خبرها آمده که نمایندگان مجلس شورای اسلامی مخصوصاآقای صادق زاده رییس کمیته مخابرات، خبر از توافق وزارت ارتباطات با مجلس در خصوص عدم واگذاری های دوره جدید سیم کارت های ثبت نامی تا بهبود کامل شبکه تلفن همراه داده!
ما چنین توافقی نداشته ایم و قاعدتاً برای توافق باید چیزی موجود باشد.
منبع : ماهنامه دنیای مخابرات و ارتباطات
- ۸۵/۰۲/۲۷