اینترنت دیگر دست مردم نیست
نسترن صائبی - «اینترنت در ابتدا، ایده ای آرمانگرایانه بود که یک مدینه فاضله را نوید می داد؛ جهانی زیبا که در آن همه با هم برابر بودند.
اما این تصویرها به مرور زمان رنگ باخت و جهان مجازی به یک فضای تمرکزیافته تبدیل شد که قدرت را از دست کاربران گرفت و آن را بین شرکت های بزرگ تقسیم کرد. بدتر اینکه گویا دیگر نمی توانیم کاری برای اصلاح امور انجام دهیم و این وضعیت هر روز بدتر و بدتر خواهد شد.» اینها جملاتی است که پیتر ساندی (Peter Sunde) بنیانگذار وب سایت اشتراک محتوای «پایریت بی» (Pirate Bay) در یک فستیوال فناوری در بوداپست بیان کرده است. ساندی در این فستیوال درباره این موضوع بحث کرد که اگر اینترنت، فضایی متمرکزنشده و بدون تسلط حکومت محلی و درواقع بی طرف بود، ما به عنوان کاربران آن چه می کردیم. نظرات جالب و تفکربرانگیز پیتر ساندی را با هم بخوانیم.
آینده را فراموش کنید
به باور ساندی، مردم در شرایط حاضر بیشتر روی آنچه بعدا رخ خواهد داد، متمرکز هستند، در صورتی که باید روی چیزی که همین حالا در حال رخ دادن است متمرکز شوند. آنها درباره آینده دیجیتال هراس انگیز فردا نگران هستند، در صورتی که باید مواظب همین شرایط بد حاضر باشند.
ساندی در این فستیوال گفت: همه چیز در مسیر اشتباه قرار گرفته است. ما کنترل همه اطلاعات خودمان را به شخصی به نام مارک زوکربرگ داده ایم. او بزرگ ترین دیکتاتور دنیاست، چراکه از سوی کسی انتخاب نشده است.
وی افزود: ترامپ به لطف اطلاعاتی که زوکربرگ پراکنده کرد، روی کار آمد. برای همین است که من معتقدم ما از همین حالا در آن آینده تخیلی هراس انگیز قرار داریم.
وی همچنین گفت: یکی از مسایل مهم برای تشخیص این مساله آن است که این مشکل بزرگ یک مشکل فنی و تکنولوژیکی نیست. اینترنت در ابتدا تمرکزی روی حکومت یا شخصی نداشت؛ اما ما به تدریج سعی کردیم آن را به سلطه خود درآوریم. وی برای اثبات متمرکز شدن اینترنت، به روند 10 سال پیش پرداخت و گفت که همه شرکت ها و سایت های مهم دنیا توسط پنج شرکت آمازون، گوگل، اپل، مایکروسافت و فیس بوک خریداری شده اند.
ساندی گفت: در زمان حاضر، دیگر چیزی نمی سازیم در عوض کلی چیزهای مجازی داریم. مثلا شرکت های اوبر، علی بابا و Airbnb، وب سایتی که مردم در آن مکان های اقامتی را کرایه می دهند، محصولی دارند یا تولید می کنند؟ نه. درواقع ما از مدل های مبتنی بر محصول به سوی محصولات مجازی حرکت کرده ایم؛ محصولاتی که در دنیای واقعی آنها را نداریم. این همان پروسه متمرکز شدن اینترنت است که درباره آن صحبت می کنیم.
به گفته ساندی، اگرچه ما باید بر اثرات فعلی این متمرکز شدن آگاه باشیم، اما نباید به آینده هم بدبین باشیم و فکر کنیم که همه چیز به سمت بدتر شدن می رود. هم اکنون خدمات مبتنی بر فناوری در شرف ظهور هستند که در خطر متمرکز شدن قرار دارند و به همین راحتی می توانند تاثیر بسیار زیادی روی زندگی روزمره ما بگذارند.
ساندی گفت: ما کلی از آمدن خودروهای بدون راننده و خودران خوشحالیم و سر از پا نمی شناسیم، اما تا به حال به این فکر کرده اید که مالک واقعی این خودرها چه کسی است؟ چه کسی مالک اطلاعاتی است که از طریق این خودروها تولید می شود؟ من دوست ندارم سوار خودروی بدون راننده ای بشوم که نمی تواند من را به مکان خاصی ببرد، زیرا شخص دیگری کپی غیرقانونی آنجا را خریده یا فروخته است.
ساندی قاطعانه معتقد است که این یک سناریوی واقعی است که شرکت ها قبل از اینکه به نیازهای مردم و جوامع بپردازند، دستاوردهای مالی خود را اول از همه به رخ می کشند. به همین دلیل ساندی بر این باور است که اگر ما می خواهیم در ناکجاآبادهای تحت رهبری شرکت های بزرگ زندگی نکنیم، باید بحث های اخلاقی را به دنیای فناوری و مالکیت بیاوریم.
ایجاد وضعیتی پست تر، اما کمی قابل تحمل تر
ساندی بعد از اینکه همه حضار در این فستیوال را از وضعیت اینترنت ترساند، زمانی که شخصی از او پرسید حالا آیا هنوز هم می توان با این متمرکز شدن مقابله کرد و قدرت را به مردم بازگرداند، با یک جمله کاملا ساده، پاسخ او را داد. او گفت: نه! ما مدت هاست که راه مان را گم کرده ایم و دیگر راهی برای مبارزه باقی نمانده است. تنها راهی که می توان انجام داد، این است که قدرت این شرکت ها را محدود کنیم و این کار را از طریق دولت ها باید انجام داد. البته متاسفانه به نظر می رسد که اتحادیه اروپا و آمریکا علاقه ای به این کار ندارند.
پس به نظر می رسد که هنوز شانسی برای تغییر این آینده شوم وجود دارد، اما آن هم نیازمند تلاشی سیاسی و در نوع خود عظیم است. با این حال، برای رسیدن به این مقوله، مردم باید درباره نیازهای تمرکززدایی آگاهی پیدا کنند، اما تاریخ نشان می دهد که این مساله هم خیلی محتمل نیست.
ساندی گفت: می خواهم بگویم که ما به عنوان مردم، اینترنت را به جامعه سرمایه داری باخته ایم؛ در جایی که امیدی برای بازگشت آن وجود داشت. ما به خاطر ساده لوحی مان باخته ایم. این شرکت ها سعی کرده اند که همه چیز را خوب جلوه دهند تا بر همه چیز تسلط یابند. مثل «اسپاتیفای» که به شما آهنگ ارایه می دهد ولی چیزی که این سرویس اینترنتی در طولانی مدت برای ما دارد، چیزی شبیه به تاثیر سیگار و مواد مخدر است. «داده بزرگ» (کلان داده) و «تنباکوی بزرگ» (ادغام پنج شرکت بزرگ تنباکو) از بعضی نظرها شبیه به هم هستند. ما نمی دانستیم که کلان داده می تواند چیز باشد، اما الان می دانیم که می تواند باشد. ما در تمام دوران زندگی مان محصولات کلان داده را شبیه به سیگار مصرف کرده ایم و اکنون دیگر نمی توانیم آن را ترک کنیم.
- ۹۶/۰۳/۲۱