اینترنت، ما و رشد اقتصادی
رضا هاشمی - روزگاری نه چندان دور اینترنت را به مجله‌ای تشبیه می‌کردم که صفحات آن به صورت دیجیتالی روی مانیتور نمایان می‌شود؛ صفحاتی که مثل تار عنکبوتی با ابرلینک‌ها به هم متصل شده‌اند. ایمیل را ابزاری می‌دانستم که نامه شما را به صورت یک صفحه دیجیتالی به دیگران ارسال می‌کند و برای ارتباط با دوستان و آشنایان خارج از کشور و یا تماس‌های علمی و پژوهشی مفید است. موتور جست‌وجو هم چیزی در حد و اندازه یک کتابچه انگلیسی راهنمای آدرس و تلفن بود.
امروز اگر بپرسند، باید گفت که آن مجله کارش رونق گرفته است. حالا تبدیل به کسب و کاری جهانی شده و به زبان‌های مختلف میلیون‌ها مخاطب دارد و محبوب مردم اغلب کشورهای جهان است. شگفت‌آور آنکه 78 درصد مردم اندونزی حاضرند دوش نگیرند اما اینترنت داشته باشند. 91 درصد مردم انگلستان عطای فست‌فود را به لقای اینترنت می‌بخشند. 56 درصد مردم چین قید ماشین شخصی را می‌زنند اما از اینترنت نمی‌گذرند و 86 درصد ژاپنی‌ها حاضرند رنگ شکلات را نبینند اما اینترنت داشته باشند! (بر اساس آمار منتشره در مجله هاروارد بیزنس- اکتبر 2012)چه بخواهیم چه نه، نفوذ اینترنت در جوامع به سرعت در حال افزایش است و پیش‌بینی می‌شود که تا سال 2016 بیش از سه میلیارد نفر، یعنی نیمی‌از جمعیت جهان از اینترنت استفاده کنند. در آن زمان اکثریت کاربران از طریق ابزارهای قابل حمل نظیر تلفن همراه و تبلت به اینترنت وصل شده و امکان استفاده از اینترنت به منظورهای خاص و متفاوتی همچون خرید اینترنتی در لحظه و هر مکان را خواهند داشت. همچنین پیش‌بینی می‌کنند که تا سال 2016 بیش از 23 درصد فعالیت‌های خرده فروشی در انگلستان از طریق اینترنت انجام شود.تحقیقاتی که در اتحادیه اروپا و کشورهای عضو گروه G20 انجام شده نشان می‌دهد که نسبت سهم اقتصاد اینترنتی به تولید ناخالص ملی (GDP) به طور متوسط 3/4 درصد است که پیش‌بینی می‌شود تا سال 2016 به 3/5 درصد برسد. سهم اقتصاد اینترنتی در تولید ناخالص ملی در ایالات متحده، حتی از دولت فدرال بالاتر است؛ در چین جزو شش بخش صنعتی برتر و در کره جنوبی جزو پنج بخش صنعتی برتر است.
جالب آنکه در کشورهای روسیه، چین، آلمان، فرانسه، استرالیا، انگلستان و ایالات متحده سهم هتل‌ها و رستوران‌ها در تولید ناخالص ملی کمتر از سهم اینترنت است.
رشد بخش اینترنت در بازار اشتغال نیز تاثیرگذار بوده و بر اساس نظر تحلیل‌گران، استفاده بیشتر کسب و کارهای کوچک و متوسط از وب اشتغال بیشتری نیز ایجاد کرده است.
نکته قابل توجه این است که تا سال 2016 با رشد تعداد کاربران اینترنت کشورهای هند، چین، روسیه، اندونزی و کشورهای در حال توسعه گروه G20 حتی بدون احتساب سایر کشورهای خاورمیانه و آفریقا، سهم کشورهای در حال توسعه از نظر نسبت کاربران فضای اینترنتی بیش از کشورهای صنعتی شده و اقتصاد اینترنتی به عنوان یکی از بخش‌های رو به رشد اقتصاد آنها جایگاه مهم‌تری می‌یابد.
اما در میان این هیاهوی رشد شبکه‌های اینترنتی، جامعه کاربران اینترنت و تغییر نحوه دسترسی کابران به اینترنت، جایگاه کشور ما کجاست؟ سهم اقتصاد اینترنتی در تولید ناخالص ملی ایران چقدراست؟ برای پاسخ به این پرسش‌ها بد نیست مروری بر اوضاع اینترنت در کشورمان بکنیم.
واقعیت این است که رشد سرعت اینترنت در ایران بسیار کند است و مسوولان نیز چشم‌انداز مشخصی برای رشد ندارند. برای نمونه دکتر سلیمانی وزیر وقت ارتباطات و فناوری اطلاعات در سال 1387 تاکید داشت که «پهنای باند 56 کیلو بیت برای مصارف و کاربران اینترنتی خانگی و دانشگاه‌ها حتی برای دانلود کتاب‌های 500 صفحه‌ای مناسب است.»
در شرایطی که کشورهای صنعتی به سمت شبکه‌های اینترنت پرسرعت نسل چهارم موبایل موسوم به 4G پیش می‌روند، موجب تاسف است که سرعت اینترنت و نیاز کاربران با دانلود یک کتاب الکترونیکی سنجیده شود و اپراتور اصلی کشور با عنوان بسته‌های اینترنت رویایی با فناوری رو به انقراض GPRS با سرعت پایین به ارایه اینترنت موبایل بپردازد و اپراتور سوم 3G نیز دامنه پوشش مناسب ندارد.
متاسفانه بی‌توجهی و کندی در هماهنگی با تحولات جهانی و بومی‌سازی موجب شده تا اینترنت و سرویس‌های برتر جهانی به یک حامل فرهنگی و پیام‌آور تمدن سیلیکونی تبدیل شود که از آن به تهاجم فرهنگی تعبیر می‌کنند.
ال ریس (Al Ries) نفر اول برندینگ قرن بیستم، موفقیت بازاریابی برند به عنوان یکی از ارکان اقتصاد را در چهار حرف TGIF خلاصه می‌کند. (Twitter, Google, Internet, Facebook). اما در ایران شبکه‌های اجتماعی توییتر و فیس‌بوک به دلایل قانونی از دسترس خارج هستند. از این میان گوگل و اینترنت باقی مانده که می‌توان به آنها از دو دیدگاه فرصت و تهدید نگاه کرد. اگر صرفا جنبه تهدید در نظر گرفته شود، فرصت‌ها و موقعیت‌های بی‌شماری از بین می‌رود که جبران نشدنی است و عملا باید با اقتصاد اینترنتی و کارآفرینی وب خداحافظی کرد.
با توجه به اهمیت ویژه ایجاد ارزش افزوده اقتصادی باید در نظر داشت که یکی از چشم‌اندازهای تولیدکننده ایرانی، عرضه محصول به بازار جهانی است. در دوران بحران اقتصادی، هدف‌گذاری بازار و مشاهده و ارزیابی روند جهانی صنعت و اقتصاد مرتبط با آن بخش و شناسایی و بررسی عملکرد رقبای جهانی اهمیت ویژه‌ای دارد که با توجه به مقیاس جهانی گوگل، بهترین ابزارها را به آسانی و هزینه کم در اختیار کسب و کارها می‌گذارد. با این نگاه، حذف گوگل می‌توانست ضربه‌ای جبران ناپذیر به قشر فعال، پژوهشگر و کارآفرین باشد که تولید کننده اشتغال و علم و ثروت است.
دسترسی به خدمات اینترنت جهانی از جمله سرویس‌های تحلیل آماری و ایمیل (Gmail) و جست‌و‌جوی گوگل (Google Search) ابزاری بی‌همتا برای فرآیندهای کشف بازار، ارزیابی نیاز و خواسته مشتری، تحقیق و توسعه، مهندسی، برنامه‌ریزی محصول و ایجاد ارزش است که نقش کلیدی در ایجاد مزیت نسبی، کاهش هزینه، ارزیابی پیشرفت و نظارت بر روندها، اجرای استراتژی بازاریابی و برندسازی اینترنتی در کنار شناسایی تامین کننده و حذف موانع تجاری دارند.
RezaHashemi@gmail.com
منبع : فناوران اطلاعات
- ۹۱/۰۸/۰۸