اینترنت ملی یا اینترنت طبقاتی؟ یا هر دو؟
فیلترینگ گسترده و اینترنت طبقاتی در ایران به جای تسهیل دسترسی به اینترنت، نابرابری و تبعیض را تشدید کرده و نیاز به سیاست‌های شفاف‌تر و عادلانه‌تر را آشکار می‌کند.
جهان صنعت نیوز – فیلترینگ گسترده در ایران باعث محدودیت دسترسی کاربران عادی به اینترنت شده و در عین حال دسترسی‌های ویژه برای برخی گروه‌ها فراهم آورده است. این اقدامات که به عنوان اینترنت طبقاتی شناخته می‌شود، به جای ایجاد بستر مناسب برای رشد فناوری، نابرابری و تبعیض در دسترسی به اینترنت را تشدید کرده و اعتماد عمومی به سیاست‌های مدیریتی فضای مجازی را کاهش داده است. برای پیشرفت هماهنگ کشور در عرصه فناوری، ضروری است که سیاست‌های اینترنتی به سمت شفافیت و عدالت بیشتر حرکت کنند تا تمامی اقشار جامعه به صورت برابر از فرصت‌های دیجیتال بهره‌مند شوند.
این موضوع سوالات جدی درباره عدالت و شفافیت این طرح‌ها به وجود آورده است. وزارت ارتباطات موظف شده بود تا پایان سال اینترنت پرسرعت و بدون فیلتر فراهم کند، اما نه برای همه.
دستور جدید هیات وزیران و اینترنت طبقاتی
با توجه به وضعیت بد اینترنت، فیلترینگ گسترده و سرعت پایین، دستور تازه هیات وزیران برای شرکت‌هایی که در «منطقه بین‌المللی نوآوری» فعالیت می‌کنند، اینترنتی بدون دردسرهای فعلی فراهم می‌کند. این اقدام نخستین قدم برای رسمیت بخشیدن به طرحی است که به عنوان اینترنت طبقاتی شناخته می‌شود.
مصوبه هیات وزیران و مشکلات اینترنتی
مصوبه اخیر هیات وزیران برای «تشکیل منطقه بین‌المللی نوآوری ایران» و فراهم کردن اینترنت بدون فیلتر برای شرکت‌ها، در حالی ابلاغ شده که کیفیت اینترنت ایران در پایین‌ترین رتبه‌های جهانی قرار دارد. عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات، کاهش سرعت اینترنت را به استفاده از فیلترشکن‌ها به دلیل تحریم‌ها نسبت داده است و نه فیلترینگ داخلی.
نقش فیلترینگ در کاهش سرعت اینترنت
گزارش‌های کارشناسی تایید کرده‌اند که فیلترینگ، عامل اصلی کندی و ناپایداری اینترنت در ایران است. علی بهادری‌جهرمی، سخنگوی دولت، مصوبه تشکیل منطقه بین‌المللی نوآوری ایران را «اقدامی ماندگار» وصف کرده است، اما منتقدان این مصوبه را تبعیض‌آمیز و خلاف دسترسی آزاد به اطلاعات می‌دانند.
اینترنت طبقاتی و تبعیض در دسترسی
نخستین بار در دولت دوازدهم، محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر وقت ارتباطات، ایده اینترنت طبقاتی را مطرح کرد. او معتقد بود که ایجاد سطوح دسترسی متفاوت بهتر از فیلترینگ است. این ایده بارها در قالب طرح‌های مختلفی از جمله فراهم کردن اینترنت بدون فیلتر برای خبرنگاران و استادان دانشگاه مطرح شد.
اجرای طرح‌های اینترنت خاص
در دولت سیزدهم، اینترنت طبقاتی بیشتر مطرح شد و طرح‌هایی برای ارائه اینترنت بدون فیلتر به گروه‌های خاصی مانند فریلنسرها، دارندگان پروانه کسب اتحادیه فناوران رایانه تهران و اعضای اتاق بازرگانی تهران اجرا شد. این طرح‌ها به عنوان اینترنت خاص یا ویژه شناخته می‌شوند و منتقدان آن را تبعیض‌آمیز می‌دانند.