بازار کامپیوتر در گرداب
صبا رضایی – این روزها بازار کامپیوتر هم همچون بازار موبایل مواجه است، یعنی رکود و کمبود مشتری و تعمیر به جای خرید کالا توسط مردم. در این میان اما تعمیرات کالای این صنف با مشکلات بسیار بیشتری مواجه است.
چراکه واردات قطعات بسیار دشوار شده و هزینه هرکدام سربه فلک می‌کشد. بنابراین بسیاری از تعمیرکاران از قطعات دست دوم استفاده می‌کنند.
از طرف دیگر رکود بازار و کمبود مشتری ممکن است به تعطیلی کار برخی فعالان این حوزه منتهی شود.
نشریه اکونومیست در گزارشی که سال قبل منتشر کرد، تهران را یکی از گرانترین شهرها برای خرید کامپیوتر طبقه بندی کرده بود.
اکنون که نرخ ارز افزایش یافته و اوضاع اقتصادی در شرایط مطلوبی نیست، احتمالا در این رتبه‌بندی پیشرفت بیشتری کرده‌ایم.
واردکنندگان کامپیوتر نیز می‌گویند که از این افزایش قیمت راضی نیستند اما آنها جایگزین‌های خود را دارند. شنیده‌ها حکایت از آن دارد که برخی از آنها کالای استوک (دست دوم) را به جای جنس نو وارد می‌کنند و به خاطر نوع برند و واردات آن از کشورهای پیشرفته به قیمتی بالا می‌فروشند.
به این ترتیب مشتری از همه جا بی‌خبر، پول جنس نو می‌پردازد و جنس کارکرده تحویل می‌گیرد.
در زنجیره فروش اما فروشندگان کامپیوتر معتقدند باید کرکره مغازه‌ها را پایین بکشند و خود کارمند شوند یا پولی در جایی گذاشته و سود آن را خرج کنند. آنها می‌گویند مغازه‌داری دیگر نمی‌صرفد، اجاره بهای مغازه‌ها به گونه‌ای بالا رفته که در خانه نشستن مقرون به صرفه‌تر است. لذا ظاهرا کرایه بهای بالا فقط بلای جان مستاجران آپارتمان‌ها نشده است و مردم باید بهای گرانی اجاره‌ها، مالیات و تعرفه‌های گمرکی را در بخش‌های دیگر مثل بازار کامپیوتر نیز پرداخت کنند. پس چاره‌ای ندارند جز اینکه کامپیوتر قدیمی را تعمیر کنند.
چالش‌های متعدد صنف کامپیوتر
همانطور که ذکر شد مشکلات بازار کامپیوتر بسیار زیاد است و به کمبود مشتری ختم نمی‌شود. مالیات سنگین، اجاره‌های نجومی، گرانی و نوسان مکرر نرخ ارز، اوضاع نابسامان واردات کالا و بسیاری از مشکلات دیگر موجب شده بازار کامپیوتر در گردابی از مشکلات فرو رود.
رضا پاک ضمیر، نایب رییس اتحادیه فناوران رایانه و رییس پاساژ ایران به «عصر ارتباط» گفت: وضعیت بازار کامپیوتر نیز مانند بسیاری از اصناف دیگر در رکود و نابسامان است. به طور کلی فروش کالا نسبت به سال‌های گذشته بسیار افت داشته است. مردم قدرت خرید ندارند و به همین دلیل ترجیح می‌دهند لپ‌تاپ‌های قدیمی را تعمیر کنند تا اینکه لپ‌تاپی جدید خریداری کنند.
وی می‌گوید: این وضعیت تقریبا همگانی است و تمامی اقشار را درگیر خود کرده است. خود من سال گذشته وقتی موبایلم خراب شد به راحتی موبایلی جدید خریدم اما امسال 5 بار همین موبایل فعلی را تعمیر کردم و حاضر نشدم برای گوشی جدید هزینه ای بپردازم. مردم برای هزینه‌های روزمره خود دچار مشکل شده‌اند وای به حال کامپیوتر و موبایل.
این فعال قدیمی بازار کامپیوتر ادامه داد: لپ‌تاپی که زمانی سه میلیون تومان بود، امروز اگر خراب شود باید 5 میلیون تومان برای ال سی دی یا قطعات داخلی دیگر هزینه کنیم. لپ‌تاپ 5 میلیون تومانی اکنون 25 تا 30 میلیون تومان است. متاسفانه مردم قدرت خرید ندارند و برای همین به ناچار لپ‌تاپ‌های قدیمی را تعمیر می‌کنند.
این وضعیت روی واردات کامپیوتر هم تاثیرات بسیار منفی بر جای گذاشته است. به گفته پاک ضمیر واردات لپ‌تاپ و کامپیوتر بسیار کاهش یافته است و واردات آن دیگر مقرون به صرفه نیست.
او افزود: مشتریان خاصی کالاهای لوکس را خریداری می‌کنند اما امروزه لپ‌تاپ‌های معمولی هم به حدی گران هستند که تبدیل به کالای لوکس شده‌اند.
دومینوی مشکلات
مشکلات بازار کامپیوتر تنها کمبود مشتری نیست، مالیات و کرایه مغازه‌ها نیز به حدی افزایش یافته که دیگر به دردسر مغازه‌داری نمی‌ارزد.
پاک ضمیر در رابطه با مشکلات بازار کامپیوتر گفت: هم قدرت خرید مردم بسیار کاهش یافته و دیگر مانند سابق مشتری نداریم. مالیات مغازه‌ها هم افزایش نجومی داشته است. مغازه‌ای 9 متری و زیرپله‌ای که سال 98 حدود 9 میلیون تومان مالیات داشته، سال 99 مالیاتش به 130 میلیون تومان رسیده است. کرایه مغازه‌ها هم بسیار گران شده است. با این وضعیت مغازه‌ها یکی یکی تعطیل می‌شوند. دچار دومینویی شده‌ایم که همگی را به نوبت از پا می‌اندازد.
او افزود: به زودی تمامی کافرماها می‌شوند کارمند! تازه اگر کار کارمندی پیدا کنند. با این وضعیت دیگر شغلی باقی نمی‌ماند که کارمندی بماند.
به گفته پاک ضمیر بیشتر کالاهای بازار دست دوم یا استوک هستند و بازار این کالاها بسیار بهتر از کالاهای نو و آکبند است. مردم هم یا کالای دست دو می‌خرند یا لپ‌تاپ خود را تعمیر می‌کنند. در قدیم هم قدرت خرید مردم بالا بود و هم لپ‌تاپ‌ها ارزان بودند. اکنون قیمت لپ‌تاپ 10 برابر شده است. مردم هم در مایحتاج روزانه خود و بحران اجاره‌های نجومی مانده‌اند.
ظاهرا تعمیرات کالا نیز مانند سابق نیست. حتی در قطعات نیز از کالای استوک استفاده می‌شود.
پاک ضمیر در این مورد می‌گوید: در تعمیرات کالا دو اتفاق می‌افتد. یا قطعه دست دوم استفاده می‌شود که ارزانتر است یا کالای نو. واردات قطعات دشوار شده است و قیمت آن نیز افزایش یافته است. افزایش قیمت هم تنها مربوط به لپ‌تاپ‌ها نیست.
قطعات هم افزایش نجومی داشته اند. بنابراین تعمیر کالا نیز گران و پرهزینه است. در استفاده از قطعات دسته دوم نیز با دو گروه تعمیرکار مواجه‌ایم. تعمیرکار منصفی که حقیقت را به مشتری می‌گوید و تعمیرکار کلاهبرداری که سر مشتری کلاه می‌گذارد و قطعه دست دوم را به اسم نو می‌فروشد.
او افزود: معضلات و مشکلات به وجود آمده در زندگی مردم گریبان همه اصناف را گرفته است و این مختص به صنف کامپیوتر نیست. افزایش نجومی‌اجاره‌ها و هزینه‌ها قدرت خرید مردم را کاهش داده و وقتی مشتری نباشد، کاسبی هم در کار نیست. مثل دومینو همه درحال زمین خوردنیم.
در نهایت اینکه بازار تعمیرات کامپیوتر و لپ‌تاپ‌های استوک گرم شده و بازار لپ‌تاپ و کامپیوتر از رونق افتاده است. شاید اگر برخی از فروشندگان و واردکنندگان کمی منصف باشند، اوضاع به این شکل نمی‌شد. اما فعالان بازار می‌گویند مقصر اصلی، اقتصاد نابسامان، افزایش لحظه‌ای و نجومی قیمت ارز، مالیات و اجاره ها است.
لازم به ذکر است اخیرا محمدرضا فرجی تهرانی، ربیس اتحادیه فناوران رایانه تهران در نامه‌ای انتقادی خطاب به سازمان امور مالیاتی نوشت: فروشندگان آی‌تی می‌گویند با توجه به گسترش فضای مجازی و فروش آنلاین، کالاهای مربوطه مانند لپ تاپ با سود حداقلی از سوی واحدهای صنفی به مردم فروخته می‌شود. به تعبیر دیگر گسترش فروش کالا در شبکه‌های آنلاین نفسی برای فروشندگان واحدهای صنفی باقی نگذاشته است.
لذا فعالان صنف فناوران رایانه معتقدند ضرایب تعیین شده در اینتاکد برای سود کالاهای رسته‌های مختلف اتحادیه فناوران به هیچ عنوان با شرایط فعلی کشور تطابق ندارد و باید مورد بازنگری قرار بگیرد. علی رغم اینکه اتحادیه فناوران رایانه بارها به شکل مکتوب و شفاهی اعلام کرده است که صنف موبایل با صنف فناوران رایانه همپوشانی دارد بنابراین ضروری است هر چه زودتر به پیشنهاد اعضای این صنف توجه ویژه‌ای نشان داد.(منبع:عصر ارتباط)