ITanalyze

تکفا - خسرو سلجوقی - اشاره: توصیف نماد اجلاس WSIS, تعبیر و تفسیر این نماد, چشم اندازی از آینده‌ی جامعه‌ی اطلاعات, گزارشی کوتاه از روند برگزاری اجلاس, بحث در ماهیت جامعه‌ی اطلاعات, معرفی بخش‌های مختلف اجلاس, شرح اصول کلیدی اعلامیه, و معرفی کارگاه‌های آموزشی جنبی اجلاس, مطالب متنوعی است که آقای خسرو سلجوقی, معاون فنی دبیرخانه‌ی شورای عالی اطلاع رسانی, به زیبایی در متن زیر جمع کرده‌است.

1- توصیف نماد WSIS

1-1- پنج عدد یک (1)، صفر (0)ی را در میان گرفته‌اند. این ساده‌ترین توصیف نماد است.

1-2- این نماد، بخش شمالی نیم‌کره‌ای را نشان می‌دهد که در آن، پنج خط نصف‌النهار حول یک محور و نقطه‌ای قطبی که به سمت شمال متمایل است رسم شده‌اند.

1-3- هر یک از پنج خط مذکور، دارای اندازه‌ای متفاوت است به طوری که شکل، مساحت و زاویه هر یک از آن‌ها با دیگری فرق دارد.

1-4- این خط‌ها، شبیه به پیکان‌هایی هستند که یک نقطه مرکزی را هدف‌گیری کرده‌اند.

1-5- هر یک از این پنج پیکان با نقطه مرکزی مذکور، هم حرف لاتین I را تشکیل می‌دهد و هم انسانی را که به سمت چپ خود متمایل است.

1-6- نقطه بالای حرف I و یا سر انسان در نماد مورد بحث، یکی بیشتر نیست و برای همه iها، یا انسان‌ها مشترک است.

1-7- هر I (یا هر پیکان) دارای یک رنگ است. این رنگ‌ها عبارتند از: سیاه، سرخ، آبی، سبز و زرد که هر یک از رنگ‌ها، قاره‌ای را تداعی می‌کند.

1-8- شما هم می‌توانید توصیف خود را از نماد WSIS برای ما بنویسید.

2- تعبیری از نماد WSIS

نخستین چیزی که با دیدن نماد WSIS به ذهن متبادر می‌شود، صفر و یک منطقی است که کوچک‌ترین جزء اطلاعات که از ترکیب آن‌ها کره زمین شکل گرفته است؛ یعنی جهاتی که در آن زیست می‌کنیم پاره‌پاره و دارای اجزا است.

هر پیکان رنگی، در این نماد، هم نشان قاره‌ای مسکونی است (قاره ششم یعنی جنوبگان، غیرمسکونی است و لذا از نماد حذف شده است): قاره‌ی سیاه، قاره‌ی سرخ، قاره‌ی زرد، قاره‌ی سبز و قاره‌ی آبی یا: افریقا، امریکا، آسیا، اروپا و اقیانوسیه و هم نشانه بزرگراه‌هایی اطلاعاتی است که به میدانگاهی منتهی می‌شوند.

i که پنج بار در این نماد به چشم می‌خورد، می‌تواند اختصاری باشد برای و به جای اطلاعات، تعامل، اینترنت، فرد و "من" (من نوعی) زیرا معادل انگلیسی تمام این کلید واژه‌ها، با i شروع می‌شود:

Individual, Internet, Interaction, Information

و I، به عبارت دیگر مردم جهان، در جامعه‌ی اینترنت، از طریق تعامل با یکدیگر و تبادل اطلاعات، به جامعه اطلاعات، یعنی به وحدت کلمه می‌رسند و به آگاهی دست می‌یابند:

- آگاهی از جهان

- آگاهی از یکدیگر

- آگاهی از خود و خدای خود که در حقیقت علم ادم الاسماء کلها را نیز تداعی می‌کند

3- تحقق WSIS

نه تنها حضور سه هزار و سیصد و ده نفر از چهارصد و هشتاد سازمان غیردولتی (NGO)، نهصد و هفتاد خبرنگار از 631 رسانه، 514 نفر از 98 شرکت، 967 نفر از اعضای پنجاه نهاد سازمان ملل، 225 نفر از سازمان جهانی و چهارهزار و پانصد و نود دولت‌مرد از 176 کشور، یعنی در مجموع گردهمایی 11047 نفر از 1486 منشا متفاوت، نشانه‌ای از تحقق عملی "جامعه اطلاعات" است, بلکه شکل ظاهری و طرح راهروبندی و چیدمان غرفه‌های نمایشگاه ICT4D (فناوری اطلاعات و ارتباطات برای توسعه)، نیز از روی نماد اجلاس، الگوبرداری و پیاده شده بود:

الف- در نمایشگاه ICT4D به تعداد پیکان‌های نماد، راهروهایی تعبیه و اجرا شده بودند که به صورت شعاعی، بازدیدکنندگان را به یک میدان‌گاه راهنمایی می‌کردند. این نمایشگاه دارای پنج خیابان (راهرو) بود که هر کدام مربوط به یکی از موضوعات کلی اجلاس بود.

ب- هر یک از راهروها، بزرگراه‌ها یا خیابان‌های بزرگی بودند و نامی با معنا و مسما داشتند:

- خیابان "دسترسی برابر یا مناسب" (بنفش)

- خیابان "سیاستگذاری و اجرا" (آبی)

- خیابان "نیروی انسانی و توانمندسازی" (سبز)

- خیابان "ارتباطات برای توسعه" (نارنجی)

- خیابان "مضامین محلی و دانش" (خاکستری)

این پنج خیابان در راستای آرم WSIS قرار گرفته بودند. آرم WSIS در ابعاد بسیار بزرگ در بالای نمایشگاه به چشم می‌خورد که هر خیابان در راستای یکی از لبه‌های آرم قرار داشت. مثلاً لبه‌ی بنفش این آرم در راستای خیابان "دسترسی برابر یا مناسب" قرار داشت. سعی شده بود غرفه هر شرکت‌کننده، بسته به نوع فعالیت هر شرکت‌کننده، در راستای همان خیابان قرار داشته باشد.

بازدیدکنندگان از این نمایشگاه، پس از گشت و گذار و تلاش برای کسب اطلاعات از غرفه‌ها، در تلاقی این خیابان‌ها، نمایشگاه‌ها در میدان‌گاه مرکزی، رفع خستگی و تجدید قوا می‌کردند و به "قرار می‌رسیدند".

شعار اصلی این نمایشگاه، و در کل ICT4D Platform، که در جای جای آن دیده می‌شد و عملاً انجام می‌شد، عبارت زیر بود:

Connecting people for a better life

در جامعه اطلاعات به جای تأمل و تأکید بر فناوری‌های اطلاعات, یعنی رایانه و فناوری‌های ارتباطاتی یعنی تلفن و یا ضریب نفوذهای آن، به فراهم آوردن شرایط اجتماعی، اقتصادی, فرهنگی و سیاسی در تحقق جامعه مدنی بسیار تأکید شد؛ چرا که در کشور ما هم می‌توان با یک تصمیم با استفاده از حساب ذخیره ارزی این اعداد کمی برای توسعه فنی را افزایش داد و به جامعه اطلاعات هم دست نیافت! ولیکن فراهم آوردن شرایط فوق (اجتماعی ـ اقتصادی ـ سیاسی ـ فرهنگی و سیاسی) فقط با پول میسور نمی‌باشد.

با ورود به جامعه اطلاعات دنیا با چه پرسش‌های جدیدی مواجه خواهد شد؟ در این جامعه، مبنای اخلاقی، مبنای حقوقی و... چگونه باید تعریف شود. لذا یک جامعه صرفاً با تقویت زیرساخت‌های مشابه شبکه‌ای خودش, یک جامعه‌ی اطلاعات نمی‌شود, بلکه در تولید اطلاعات و در روان بودن اطلاعات و در دو طرفه بودن اطلاعات و در میزان اعتماد کاربران به اطلاعات و... جامعه اطلاعات خواهیم داشت.

کشورهای پیشرفته برای حفظ منافع سرمایه‌داری، بیشتر می‌خواهند فناوری پیشرفت کند، فناوری را به عنوان یک هدف دنبال می‌کنند نه به عنوان اجزا، در حالی که کشورهای در حال توسعه بر فراهم آوردن شرایط اجتماعی, اقتصادی, فرهنگی و سیاسی توجه می‌کنند.

4- روند برگزاری اجلاس WSIS

"جامعه اطلاعات" نخستین بار در اجلاس مینیا پلیس اتحادیه بین‌المللی مخابرات، در سال 1998 عنوان شد و از آن پس، به یکی از موضوع‌های داغ مدیریت‌های ملی ICT و کاربران خدمات ICT مبدل‌گردید.

4-1- سپتامبر 1998 اجلاس ITU قطعنامه 73 قرار دادن اجلاس WSIS در برنامه کاری

4-2- کمیته هماهنگی و مدیریت سازمان ملل (ACC)

4-3- ژوئن 1999 مجمع ITU پاسخ مثبت ACC

4-4- مارس 2001 تأسیس گروه کار سطح بالای سازماندهی اجلاس (HLSOC)

4-5- دسامبر 2001 مجمع عمومی سازمان ملل قطعنامه 183/56 اجلاس با حمایت دبیرکل UN و با رهبری ITU در تهیه مقدمات آن برگزار شد.

4-6- می 2002 کنفرانس منطقه‌ای افریقا (باماکو)

4-7- ژولای 2002 WSIS Prep COM1 (ژنو)

4-8- نوامبر 2002 کنفرانس منطقه‌ای اروپا (بخارست)

4-9- ژانویه 2003 کنفرانس امریکای لاتین و کاراییب (باوارو)

4-10- ژانویه 2003 کنفرانس منطقه‌ای آسیا ـ اقیانوسیه (توبو)

4-11- فوریه 2003 WSIS Prep Com2 (ژنو)

4-12- فوریه 2003 کنفرانس منطقه‌ای آسیای غربی (بیروت)

4-13- ژولای 2003 نشست میان دوره‌ای (پاریس)

4-14- سپتامبر 2003 WSIS Prep COM3 (ژنو)

4-15- دسامبر 2003 تصویب اعلامیه اصول و طرح کاری

4-16- 2004 مقدمات مرحله تونس

4-17- 2005 اجلاس سران درباره جامعه اطلاعات مرحله تونس

5- جامعه اطلاعات چیست؟

اکنون این پرسش مطرح است که جامعه‌ی اطلاعات چیست؟ آیا جامعه‌ی اطلاعات، جامعه‌ای است که اطلاعات را مصرف می‌کند و یا می‌سازد؟ و یا این اطلاعات است که جامعه‌ای را ساخته است و یا خواهد ساخت؟ و اگر چنین است، یعنی اگر اطلاعات، "جامعه ساز" است، چه فرقی با کشاورزی و صنعت دارد که هر یک به نوبه‌ی خود، جوامع مربوط به خود را ساختند؟ و در نهایت؛ اگر به راستی، اطلاعات جامعه‌ای را شکل داده است، آیا می‌توانیم نماد یا "لوگویی" را برای جامعه اطلاعات ترسیم کنیم؟ (آن چنان که جوامع کشاورزی را با داس و خوشه گندم و جوامع صنعتی را با داس و چکش و یا دودکش، به تصویر می‌کشیم). این نماد i است یا e یا ei! شما چه پیشنهادی دارید؟

مفهوم جامعه اطلاعات، نخست مدعی جامعه‌ساز بودن اطلاعات است. یاخته‌های نطفه "جامعه‌ی اطلاعات"، مدت‌هاست که در بطن جامعه‌ی صنعتی و در جوامع صنعتی، منعقد شده و به سرعت در حال تکثیر است, تا به زودی جامعه‌ای به بزرگی و گستردگی جهان متولد شود.

به نظر، "جامعه‌ی اطلاعات", فرقی با دو جامعه‌ی دیگر ندارد. هر یک از آن‌ها در بطن جوامع بشری نطفه بستند و به‌وجود آمدند، اما اگر صنعت از جوامع کشاورزی پراکنده، جامعه‌ی بین‌الملل را بنانهاد. جامعه اطلاعات، جامعه‌ای جهانی را بنیان خواهدنهاد، حاصل این تحول، تبدیل شدن روابط میان کشورها به روابط میان NGOهاست و دگردیسی از نمایندگی به حضور! برای آن‌که منظور از این کلمات، روشن شود، باید اضافه کرد: اعلامیه‌ی اجلاس جهانی جامعه‌ی اطلاعات, با این جمله شروع می‌شود: "ما نمایندگان مردم جهان،..." و نه با "ما، نمایندگان دولت ـ ملت‌های جهان،...". شاید این نخستین اجلاسی بود که سازمان ملل متحد (آری "ملل متحد") با نمایندگان مردم جهان روبرو بود و شاید به زودی زود، روزی فرا رسد که نماینده‌ی دیگران بودن نیز زیر سؤال رود و هر فرد، خود را نمایندگی کند آن‌چنان که هر مسلمان در حج چنین می‌کند. آن وقت اگر قطع‌نامه و اعلامیه‌ای ضرورت داشته باشد، نوشته و خوانده شود، در آن باید بیاید: "ما، مردم جهان،..."!

باید توجه داشت جامعه‌ی اطلاعات چیزی به اضافه‌ی جامعه‌ی موجود نیست, یعنی گویا قرار نیست، این شرایط را داشته باشیم و یک جامعه‌ی اطلاعات هم داشته باشیم، در حالی که واقعیت این است که جامعه‌ی اطلاعات فردای همه‌ی ماست؛ نه اینکه چیزی در کنار این جامعه‌ی ما!

در اجلاس جهانی جامعه‌ی اطلاعات 2003، در ژنو چندصد برابر دولت مردان نمایندگانی از NGOها ,سازمان‌های غیردولتی مدنی، مذهبی، فرهنگی، بومی و صنعتی, گردهم آمده بودند. شاید آن همه شور و اشتیاق که در اجلاس بود، به دلیل همین مردمی بودن این رویداد بود. نخستین دور اجلاس جهانی جامعه‌ی اطلاعات، نقطه عطفی برای ورود جامعه‌های مدنی در عرصه‌ی جهانی است.

این آغازی است برای همگرایی دولت‌ها با سازمان‌های واقعاً غیردولتی خود، برای حل مسایل داخلی و جهانی، و تحولی است در راستای بزرگ‌ترین چالش عصر اطلاعات, یعنی به رسمیت شناخته شدن حق "هم حاکمیتی" جامعه‌های مدنی و رسیدن به مردم سالاری واقعی از طریق تضمین جریان آزاد اطلاعات و دسترسی عام به گنجینه‌ی عظیم اطلاعات عمومی.

این بدان معناست که دیگر تنها دولت‌ها نیستند که باید بار عظیم اطلاعات‌سازی را به دوش بکشند، بلکه تشکل‌های خصوصی، جامعه‌های مدنی و سازمان‌های غیردولتی نقش اساسی و تعیین‌کننده‌ای را در این راستا برعهده دارند.

از منظری دیگر نیز جامعه‌ی اطلاعات، فرقی با جامعه‌های پیشین (جامعه کشاورزی و صنعت) ندارد: جامعه‌ی اطلاعات، تصور و خیالی معلق در فضای ذهنی افراد نیست, بلکه مبتنی بر طبیعت است و آنچه انسان از طبیعت می‌سازد. جامعه اطلاعات، جامعه‌ای رسانه‌ای و شبکه‌ای است که از حرکت الکترون‌ها، جان می‌گیرد. همچنین با برداشت امروزین ما از "اطلاعات" جوهره‌ی همه‌ی سامانه‌ها، "اطلاعات" است.

جرم، الکترون، پروتون، پروتیین و... و کل جهان، اطلاعات است. از این منظر، جامعه اطلاعات، تبلور تمام جوامع گذشته و عینیت محض کل جهان هستی است. این که ما روی هر یک از منزلگاه‌های تکامل تدریجی جوامع بشری، نامی می‌نهیم، به خاطر ساده کردن موضوع برای درک مطلب است اما این تقلیل از پیچیدگی به سادگی نباید ما را دچار این گمراهی کند که انگار گسستی در کار است و هر کدام از این نام‌گذاری‌ها (جامعه‌ی کشاورزی، جامعه‌ی صنعتی و جامعه‌ی اطلاعات)، چیزی است غیرقابل همپوشانی و وحدت.

باید درنظر داشت که درنبود نظریه وحدت‌نگر، برای درک هر منزل و هر مرحله از سفر تکاملی جوامع بشری، قواعدی تازه وضع می‌کنیم و گسست‌هایی را که در پیوستار حرکت تکاملی انسان، وجود واقعی ندارد، بزرگ‌نمایی می‌کنیم. آنان که (برای مثال) از موج اول، موج دوم، موج سوم و... سخن می‌گویند، باید دقت کنند که در خود این تمثیل، پیوست و پیوندی میان امواج برقرار است.

پس نه تنها "اطلاعات"، "جامعه ساز" است، بلکه "همه چیز ساز" است. اگر غیر از این بود، زندگی بی‌معنا بود و پوچ و اگر نهایی‌ترین هدف هر انسان آگاه، دانستن است (مطلق دانستن), جمع این انسان‌های آگاه و هر آنچه پیرامون آنهاست، "جامعه‌ی اطلاعات"، در مرحله در خودبودگی یا فی‌نفسه است. تکامل تدریجی جوامع بشری، بدون شک از این مرحله نیر عبور خواهد کرد و به مرحله "جامعه‌ی اطلاعات له نفسه" (برای خود) خواهد رسید و در آن مرحله نیز توقف نخواهد کرد.

تحقق جامعه اطلاعات، در خود، برای خود و برای "من" (و ما) هدف عالم و آدم است. (1)

در جامعه اطلاعات، دیگر دولت‌ها مالک اطلاعات نمی‌باشند، بلکه اطلاعات، امانتی در نزد دولت‌هاست و دولت ملزم است با پردازش، نگهداری خوب و با کمترین هزینه در اسرع وقت این اطلاعات را در اختیار شهروندان قرار دهد.

با ظرفیت جامعه اطلاعات، در آینده دولت‌ها به جای داشتن یک برنامه برای چند نسل، باید چند برنامه برای یک نسل داشته باشند!

6- بخش‌های اجلاس

این اجلاس در چهار قسمت برگزار شد:

6-1- اجلاس سران

در این قسمت روسای جمهور یا وزرای کشورهای مختلف حضور داشتند و زمان کوتاهی به سران هر کشور جهت ایراد سخنرانی اختصاص داده شده بود که بیشتر موضوعات مطرح شده در جهت استقبال از اهداف این اجلاس بود. هدف اصلی از برگزاری اجلاس دسترسی به منابع اطلاعاتی و ارتباطی برای همه، در تمام اوقات و همه جا با شرایط مساوی بود.

سایر اهداف:

- ایجاد دیدگاه مشترک در مورد جامعه

- استفاده از فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات برای از بین بردن فقر و نیل به سایر اهداف توسعه هزاره

- کوشش در جهت از بین بردن فاصله دیجیتالی

- ایجاد مشارکت و مکانیسم‌های سرمایه‌گذاری برای دسترسی جهانی و انعطاف‌پذیر به ICT

- توجه و نیاز به تهیه چارچوب‌های قانونی و سیاسی جدید برای جامعه اطلاعات

- رشد و پرورش تنوع فرهنگی و زبانی در جامعه اطلاعات

- تقویت آزادی بیان و حق برقراری ارتباط

در سند اعلامیه اصول ابتدا تعریف کلی از جامعه اطلاعات و چالش‌ها و دیدگاه‌های ایده‌آل آن ارایه شده است، سپس اصول کلی جامعه اطلاعات در 11 بند به ترتیب زیر بیان شده است:

1- نقش دولت‌ها و تمام اعضا در افزایش استفاده از ICT برای توسعه

2- زیرساختار اطلاعات و ارتباطات با پایه اساسی یک جامعه اطلاعات فراگیر

3- دسترسی به اطلاعات و دانش

4- ایجاد ظرفیت

5- ایجاد محرمانگی، اعتماد و امنیت در استفاده از ICT

6- تواناسازی محیط

7- برنامه‌های کاربردی ICT با بهره‌برداری از آن در تمام جنبه‌های زندگی

8- تنوع و هویت فرهنگی، تنوع زبانی و مضامین محلی

9- رسانه‌ها

10-ابعاد اخلاقی جامعه اطلاعات

11-همکاری‌های بین‌المللی و منطقه‌ای

آن‌چه که در این اجلاس تصویب شد، اعلامیه‌ای است که 67 بند دارد. این 67 بند در قالب سه قسمت و بخش‌های A,B,C ارایه شده است. بخش A تحت عنوان نظر مشتری که درباره جامعه‌ی اطلاعات است و بندهای 1-18 را دربرمی‌گیرد. بخش B تحت عنوان یک جامعه اطلاعات برای همه، اصول کلیدی که بندهای 19-64 را دربرمی‌گیرد و همان 11 اصلی است که بدان اشاره شد و بالاخره بند C به سوی جامعه‌ی اطلاعات برای همه براساس اشتراک‌گذاری دانش یا مبادله دانش که اصول 65-67 را دربرمی‌گیرد. برای معرفی، CDهای این‌ها هم از طرف شورای عالی اطلاع‌رسانی تهیه شده که برای همه قابل دسترسی است.

شرح و بسط اصول کلیدی اعلامیه:

1- نقش دولت‌ها در همه طرف‌های ذی‌نفع از جمله بخش خصوصی در پیشبرد فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات برای توسعه

2- زیرساخت‌های اطلاعات و ارتباطات باید تهیه شود به عنوان شالوده اساسی برای یک جامعه‌ی اطلاعات فراگیر و همگانی, یک جامعه‌ای که تمام مردم کشورها و دنیا را شامل می‌شود.

3- دسترسی به اطلاعات و معرفت‌ها. منظور از معرفت‌ها که گاهی به دانایی‌ها یا دانش‌ها ترجمه می‌شود. در این‌جا منظور اطلاعات و عرصه‌های عمومی مثل کتابخانه‌ها، آرشیوها، مراکز دانشگاهی و... است که در کشورهای غربی سعی می‌شود روز به روز بیشتر خصوصی شوند. چنان‌که تحصیلات دانشگاهی، موزه‌ها، کتابخانه‌ها را می‌خواهند خصوصی کنند و در اختیار بخش خصوصی بگذارند. این مساله عرصه‌ی عمومی اطلاعات بر همین اساس نرم‌افزارهای "منبع باز" که شما به راحتی می‌توانید از طریق اینترنت از آن‌ها استفاده کنید و نرم‌افزارهای مشابه‌اش که نرم‌افزارهای آزاد هستند، این‌ها را پیش‌بینی کردند. دسترسی همگانی به تلفن و...

4- ایجاد توانمندی‌های موردنظر، که باید با آموزش فرد از شش سالگی، آموزش اجباری و رایگان موردنظر قرار بگیرد و مخصوصاً به مهارت‌های اینترنتی، مهارت‌های الکترونیکی توجه شود. همه‌ی افراد به سوادآموزی تازه، سوادآموزی اینترنتی و دیجیتال یا الکترونیکی مجهز شوند.

5- ایجاد اعتماد و امنیت در کار

6- ایجاد محیط مساعد که برای این محیط مساعد قانون‌گذاری، سرمایه‌گذاری‌ها، حمایت از حقوق مالکیت معنوی، استانداردسازی فناوری‌های نوین ارتباطات و اطلاعات، اداره طیف امواج رادیویی و تلویزیونی توسط دولت‌ها و نه بخش خصوصی. ضروری است. مثل اینکه در امریکا شروع کردند به فروش امواج توسط بخش خصوصی و مهم‌تر از همه, نقش مدیریت جهانی که یکی از آخرین مباحثی بود که در روزهای قبل از تشکیل اجلاس بر سر آن توافق شد و امریکایی‌ها در برابر فشار اکثر کشورهای دنیا و کشورهای در حال توسعه و بعضی کشورهای دیگر مجبور شدند این را بپذیرند که یک گروه کاری تشکیل شود تا در اجلاس تونس مقدمات یک توافق جهانی را فراهم کند تا آنجا مشخص شد که "ITU", اتحادیه بین‌المللی ارتباطات دور که به کار ارتباطات دور می‌پردازد، محور فعالیت باشد.

7- کارکردهای فناورانه، در زمینه‌های مختلف که سودمدنی آنها برای تمام جنبه‌های زندگی مثل دولت الکترونیک، بهداشت الکترونیک، اشتغال الکترونیک، کشاورزی الکترونیک، محیط زیست الکترونیک و از این قبیل،‌ موردنظر قرار گرفته است.

8- گوناگونی فرهنگی و هویتی و گوناگونی زبانی که محتوای مرزی دارند، یونسکو چندین سال در این زمینه کار کرده است، دو سال پیش یونسکو اعلامیه جهانی مشهور "گوناگونی فرهنگی" را که متاسفانه در ایران باز با بی‌اعتنایی روبرو شد به تصویب رساند. این اعلامیه‌ی بسیار پراهمیت جهانی، اعلامیه‌ی جهانی یونسکو درباره چگونگی گوناگونی فرهنگی بود.

9- نقش رسانه‌ها در جامعه اطلاعات مدنظر است، این‌که روزنامه‌نگاران چه نقشی دارند؟ رسانه‌های آزاد و مستقل و کثرت‌گرا باید چگونه رشد پیدا کنند و روزنامه‌نگاران آزاد چگونه فعالیت کنند.

10- ابعاد اخلاقی جامعه اطلاعت مطرح شد که یونسکو در 1997 نخستین کنگره بین‌الملل اخلاق اطلاعات را تشکیل داد تا اینکه در سال 2000 سومین نشست از این دست نیز برگزار شد و در سمینارهای اختصاصی آن در مورد خطرات اینترنت برای کودکان صحبت شد. در این قسمت نقش ما خیلی کلیدی است. در سال‌های گذشته دولت ایران پیشنهادهایی داد که این جنبه‌های اخلاقی که فراموش شده بود در پیش‌نویس اعلامیه گنجانده شود و خوشبختانه موضوع تحقق‌یافت.

11- همکاری‌های بین‌المللی و منطقه‌ای است که مشخص می‌کند که به چه ترتیب می‌توان در زمینه ایجاد شبکه‌های اطلاعاتی یا معرفتی در مناطق مختلف دنیا بین کشورها همکاری کرد. مباحث بعدی در برنامه‌ی عمل گنجانده شده است، که این هدف‌ها در این اصول یازده‌گانه که این‌جا ذکر شد، چگونه باید به مرحله عمل دربیاید. قرار است که ظرف دو سال آینده برنامه‌ی عمل اجرا شود و از سوی اتحادیه‌ی بین‌المللی ارتباطات دور مورد بررسی قرار بگیرد و نتایجش در اجلاس تونس عرضه خواهد شد. ضمناً پیش‌بینی شده که در سه ماه آینده اعضای این گردهمایی معروف به اجلاس تونس در ژنو گردهم آیند.

6-2- کارگاه‌های آموزشی

حدود سیصد نشست جانبی نیز به موازات اجلاس برگزار شد. بعضی از این فعالیت‌ها و نشست‌ها پیش از اجلاس شروع شده بودند و نیز نشست‌هایی همزمان با خود اجلاس فعالیت می‌کردند. بعضی از آن‌ها نیز در روزهای بعد از اجلاس برگزار شدند. در این نشست‌ها در مورد موضوعات مربوط به جامعه‌ی اطلاعات و اصول مطرح شده (11 اصل) در دو سند اعلامیه اصول و طرح کاری و مسایل مربوط به آن‌ها بحث و بررسی صورت گرفت. در بعضی از این نشست‌ها، در مورد پروژه‌ها و فعالیت‌های انجام شده و موفقیت‌ها و تجربیات به دست آمده در کشورهای مختلف، به ارایه مطلب پرداخته شد. عناوین بعضی از این نشست‌ها به شرح آتی ارایه خواهد شد.

6-3- نمایشگاه‌ها

6-4- سمینارها و میزگردها

7- برنامه‌های اجلاس

7-1- پیش برنامه‌های جانبی اجلاس

7-1-1- زندگی الکترونیکی: نمایشگاهی از تصاویر ویدیویی چهار فروم قبلاً برگزار شده تحت عنوان E-life

وب‌گاه: www.science-et-cite.ch

7-1-2- کنفرانس بهداشت الکترونیکی برای همه

برگزارکننده: MEDNET 2000

وبگاه: www.medbnet2003.org

7-1-3- داستان‌هایی از جهان در حال جهانی شدن

نمایشگاه تصاویر و عکس‌های ده عکاس از پنج قاره

وبگاه: www.globalizingworld.net

7-1-4- OSHCA 2003

چهارمین نشست فروم "اتحادیه منابع باز برای بهداشت"

برگزارکننده: بنیاد بهداشت در شبکه

وبگاه: www.mednet2003.org

7-1-5- داوطلبی و فناوری‌های نوین اطلاعاتی

میزگرد نمایندگان جامعه مدنی، دولت‌ها و بخش خصوصی

برگزارکننده: سازمان بین‌المللی داوطلبان

وبگاه: www.icvolunteers.org

7-1-6- اجلاس "نقش علم در جامعه اطلاعات"

- چگونه علم می‌تواند استمرار نوآوری در فناوری اطلاعات را تأمین کند؟

- برای کاستن از شکاف دیجیتالی، دانشی و اقتصادی میان جهان"دارا" و جهان "ندار"، از دانشمندان چه کاری برمی‌آید؟

- چرا دسترسی آزاد و باز به اطلاعات علمی این قدر با اهمیت است؟

- و به این دسترسی آزاد و باز چگونه می‌توان نایل شد؟

وبگاه: http://cern.Ch/rsis

7-1-7- جشنواره سایبری درباره مضامین محلی

- فروم بین‌المللی باز برای شناسایی هویت‌ها و تنوع فرهنگی در تهیه‌ی محتوا و مضامین محلی

- میزگردها، کارسوق‌ها (workshop)هایی درباره این‌که چگونه اقلیت‌ها و بومی‌ها قادر هستند فرهنگ خود و استقلال خود را در فضای سایبری به منصه‌ی ظهور برسانند.

وبگاه: www.cyberfestival.net

7-1-8- کنفرانس توسعه‌ی پایدار محیط زیست

برگزارکننده: FORJA از کشور ونزوئلا

7-1-9- فرصت‌ها و چالش‌های جامعه اطلاعات در خاورمیانه و غرب آسیا

- میزگرد درباره نقش جامعه‌ی مدنی در پیشبرد ICT برای توسعه

- تقویت جوامع مدنی در خاورمیانه و غرب آسیا به منظور توسعه ICT

برگزارکننده: مرکز منابع انسانی جامعه مدنی ایران (تهران)

وبگاه: www.icsorg.org

7-1-10- راهبردهای آموزش از طریق تفریحات برای مبارزه با ایدز

- میزگرد فرهنگ‌سازی و آگاه‌سازی علیه شیوه بیماری ایدز

برگزارکننده: بین المللی ارتباطات جمعیتی (CONGO)

وبگاه: www.ngocongo.org

7-1-11- اجلاس جهانی جامعه اطلاعات را تصرف کنیم!

- کنفرانس برای مردم ژنو، نمایندگان اعزامی از سراسر جهان به اجلاس، به منظور تبادل دیدگاه‌هایشان در زمینه اطلاعات و کنترل

برگزارکننده: ژنو 2003

وبگاه: www.geneva03.org

7-1-12- حقوق بشر و جامعه اطلاعات از وین تا ژنو

- میزگرد انعکاس نتایج کنفرانس 1993 حقوق بشر در وین در اجلاس جهانی جامعه‌ی اطلاعات 2003 و این که چگونه بشر از عهده آن برآمده است تا چراغ جامعه‌ی اطلاعات را روشن کند.

برگزارکننده: CONGO

وبگاه: www.ngocpngo.org

7-1-13- رسانه‌ها در جامعه‌ی اطلاعات

- میزگرد درباره دیدگاه زنان نسبت به رسانه در جامعه اطلاعات و ضرورت یکپارچه‌سازی اشکال سنتی، برقراری ارتباط با رسانه‌های "الکترونیکی" به منظور حفظ و حراست از اطلاعات زنان و تولید مضامین

برگزارکننده: فروم جهانی رسانه‌های الکترونیکی/بخش جنسیت

7-1-14- قانون و فضای سایبری

- Workshop برای تدوین چهارچوب قانونی جامعه‌ی اطلاعات و ارایه توصیه‌هایی برای اجرای طرح عمل اجلاس جهانی جامعه اطلاعات

- موضوع‌های اصلی: مقررات‌گذاری برای مخابرات (نظام مخابرات)، دسترسی عام به اطلاعات، آزادی بیان در فضای سایبری، مالکیت معنوی، حفاظت از حریم خصوصی و داده‌های شخصی، پیشگیری از جرم‌های سایبری و امنیت

برگزارکننده: موسسه سازمان ملل برای آموزش و پژوهش (UNITAR)

وبگاه: egov.unitary.org/spip/article1s3.html

7-1-15- کنفرانس حقوق بشر زنان در جامعه اطلاعات

برگزارکننده: CONGO

7-1-16- پاتوق خبرنگاران

برگزارکننده: فدراسیون بین‌المللی خبرنگاران

وبگاه: www.Journalists.ch

7-1-17- چالش‌های جهانی "اججا"

- میزگرد با شرکت عالی‌ترین مقامات ITU

برگزارکننده: ITU

وبگاه: www.itu.int

7-1-18- فروم جهانی رسانه‌های الکترونیکی

- فناوری‌های نوین کیفیت ارتباطی رسانه‌های الکترونیکی را به منظور سرویس‌دهی بهتر برای توسعه اجتماعی، دولت‌مداری بهتر و مردم‌سالاری، ارتقا داده است و خبرنگاران را قادر ساخته است از پنج قاره، با رؤسای حاضر در اجلاس ژنو ارتباط بر خط داشته باشند.

برگزارکننده: UNDPI,EBU

وبگاه: www.wemfmedia.org

7-1-19- میزگرد چگونگی ارتقای زیرساخت ارتباطات و بهبود کیفیت

- با نمایندگانی از چند کشور آسیایی

برگزارکننده: نمایندگان ادوار سابق سازمان ملل

وبگاه: www.wafanif.org

7-1-20- کنفرانس دانش، اطلاعات و ارایه در مورد زنان مسلمان

- نقد یک فیلم ویدیویی

- ارایه سخنرانی

- مباحثه

به منظور گشودن کلاف سردرگم، حاصل از خلط مبحث میان دانش و اطلاعات و این‌که چگونه بیرون کشیدن یک موضوع از متن اجتماعی‌اش می‌تواند به گمراهی منحر شود.

برگزارکننده: اتحادیه جهانی مسلمانان (کمیته زنان)

7-1-21- چشم‌اندازهای جمعی در زمینه جامعه مدنی در کشورهای آمریکای لاتین

- تولیدات تعاونی‌های مختلف با هدف پاسخ‌دهی به نیازها و چالش‌های ICT

برگزارکننده: Funredes

وبگاه: www.funreds.org/mistica

7-1-22- کنفرانس درباره ده فرمان مدیریت نوین نرم‌افزاری با پیمانکاران Oracle

- آیا می‌توان مدیریت نرم‌افزاری یک شرکت را نیز به صورت پیمانکاری به بیرون از شرکت انتقال داد؟

برگزارکننده: Oracle

وبگاه: www.oracle.com

7-1-23- کارگاه آموزشی سیستم مدیریت منابع انسانی سازمان ملل

برای شرکت‌های متوسط و کوچک

برگزارکننده: Oracle

وبگاه: www.oracle.com

7-1-24- آینده تکامل تدریجی فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات

- میزگرد تعدادی از آینده‌نگران و پیش‌گویان روند رشد ICT

برگزارکننده: ITU

وبگاه: www.itu.int/ITU-T/tsb-director/CTO/index.html

7-1-25- برزیل الکترونیکی: سفری به "انضمام دیجیتالی"

- چگونه بخش خصوصی، جامعه مدنی و دولت در برزیل در فعالیت تنگاتنگی مشغول شکاف دیجیتالی هستند.

برگزارکننده: SEBRAE (ریودژانرو)

7-1-26- کنفرانس حاکمیت جهانی ICT و نگرانی مردم

- بررسی واقع‌بینانه نگرانی‌ها و امیدها در زمینه دولت الکترومیکی توسط کارشناسان جامعه مدنی، بخش خصوصی و عمومی کشورهای عضو

برگزارکننده: سازمان کارشناسان حرفه‌ای رایانه برای مسؤولیت‌پذیری اجتماعی

وبگاه: www.cpsr.org

7-1-27- کوبا: ICT برای همگان

- کنفرانس

برگزارکننده: وزارت اطلاعات و ارتباطات گویا

7-1-28- کارگاه آموزشی اینترنت نسل آینده (IPV6)

برگزارکننده: جامعه‌ی اطلاعات اینترنت

7-1-29- کنفرانس آزادی نرم‌افزاری برای جامعه اطلاعات تساوری طلب چند فرهنگی

برگزارکننده: بنیاد طریق آزادی

7-1-30- اشتغال و جامعه اطلاعات

- میزگرد کارشناسان فقرزدایی، انضمام اجتماعی، کار و استخدام مجدد

- کار الکترونیکی (e-work)

- خود اشتغالی الکترونیکی (راه حل‌ها)

- مطالعه‌ای در امریکای لاتین

برگزارکننده: دانشگاه بوینس آیرس (آرژانتین) مرکز دور کاری و دور شکل‌گیری

7-1-31- صوت روی اینترنت و جهان در حال توسعه

برگزارکننده: سیسکو

وبگاه: www.itxc.com

7-1-32- کارگاه آموزشی درباره دانش و اهمیت آن در همکاری و مشارکت سازمانی و اجتماعی

برگزارکننده: Oracle

7-1-33- پروژه سلام بر جهان (Helloworld)

- ابتکار جدیدی برای دریافت "کوته پیام" از سراسر جهان و نوشتن در فواره‌های مشهور جهان از طریق پروژکتورهای نوری ویژه نوشتن روی آب

- فواره‌های ژنو، بمبئی (هندوستان)، ریودژانیرو (برزیل) و نیویورک (امریکا)

- به شش زبان رسمی سازمان ملل

برگزارکننده: دفتر فدرال فرهنگ (سوئیس)

وبگاه: www.hellowordproject.com

7-1-34- مراسم گشایش اجلاس جهانی رسانه‌های الکترونیکی

- با حضور کوفی عنان و پاسگال کوشین (رییس جمهور سوئیس)

برگزارکننده: فروم جهانی رسانه‌های الکترونیکی

وبگاه: www.wemfmedia.com

7-1-35- تلنگری برای توسعه آسیا ـ اقیانوسیه

- کنفرانس احداث مرکزی برای یادگیری الکترونیکی، اطلاعات، ارتباطات و دانش (click)

برگزارکننده: بانک توسعه آسیا

وبگاه: www.adb.org

7-1-36- سمپوزیوم ایجاد جامعه‌های دانش‌مدار: از خیال تا عمل

برگزارکننده: UNESCO

برگزارکننده: پالکسپوی ژنو (اتاق c)

وبگاه: www.unesco.org/wsis/symposium

7-1-37- کنفرانس اجلاس بین‌المللی جامعه جهانی (ISIS) در مانیل (فیلیپین)

برگزارکننده: ISIS (مانیلا)

7-1-38- میزگرد "تجاوز جهانی، تجاوز رسانه‌ای"

برگزارکننده: فروم جهانی رسانه‌های الکترونیکی

وبگاه: www.wemfmedia.com

7-2- برنامه‌های اصلی

7-2-1- سمپوزیوم ICT برای توسعه: کارآیی و ناکارآیی‌های ICT

- برندگان و بازندگان انقلاب اطلاعات

- بسیج سرمایه‌های خصوصی برای توسعه ICT

- تجربیات حاصل از آفریقا

- ICT و ظرفیت‌سازی در نیروی انسانی

- کسب و کار الکترونیکی برای توسعه

- توسعه، امنیت و استطاعت مردم

- ویروس‌ها، نامه‌های فله‌ای و نگرانی‌های دوران پس از یازدهم سپتامبر

- چه کسانی از "منابع آزاد" هراسناک هستند؟

- آیا Wi-Fi، جهان را نجات می‌دهد؟

- به کجا می‌رویم؟

برگزارکننده: بانک جهانی

وبگاه‌ها: www.seco.admin.c و www.infoddev.org

7-2-2- کنفرانس "روز جوان"

- در جامعه‌ی اطلاعات جایگاه جوانان کجاست؟

- چه چیزی در جامعه‌ی اطلاعات، برای جوانان جالب و با اهمیت است؟

- چگونه می‌توان فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات را برای توسعه به کار انداخت؟

- تعامل جوانان جهان با رهبران جهان

برگزارکننده: بخش جوانان جامعه اطلاعات

وبگاه: www.ycdo.net/wsis

7-2-3- کارگاه آموزشی شبکه‌ای باز اجلاس جهانی جامعه اطلاعات

- کاراه تعامل شبکه‌سازی شده به منظور طرح فصول مهم طرح عمل اجلاس جهانی جامعه‌ی اطلاعات، میان سال‌های 2003 و 2005 به منظور ایجاد تبادل اطلاعات میان شرکت‌کنندگان در اجلاس ژنو

برگزارکننده: طرح WSIS fhc

وبگاه: www.openwsis.org

7-2-4- میزگرد مردم‌سالاری، آزادی و شکاف دیجیتالی

برگزارکننده: جنبش فدرالیست‌های جهان

وبگاه: www.radicalparty.org

7-2-5- سمینار یادگیری الکترونیکی برای توسعه

برگزارکننده: سازمان جهانی کار

وبگاه: www.itcilo.it

7-2-6- کارگاه ICT برای توسعه و "اهداف توسعه هزاره"

برگزارکننده: اتحادیه فدراسیون‌های جهانی سازمان ملل

وبگاه: www.unog.ch

7-2-7- کنفرانس ICT برای مردم‌سالاری محیطی

برگزارکننده: UNECE

وبگاه: www.unece.org

7-2-8- IT و جنسیت: فضایی برای زنان

برگزارکننده: gender IT. Org

وبگاه: www.apcwomen.org

7-2-9- شهرها و مراجع محلی در جامعه‌ی اطلاعات

- شهرداری‌ها و مراجع محلی چه نقشی در جامعه‌ی اطلاعات ایفا می‌کنند؟ شهرداران شهرهای ژنو، لیون، بارسلونا، شانگ‌های، کانتون، شهر هوه، تمبوکتو، کوری تی‌با، دوبی، بمبئی و سایر شهرها، شهرهایی هستند با سهم بالا در جامعه‌ی اطلاعات، از این‌رو شهردار لیون، میزبان نخستین اجلاس جهانی شهرهای جامعه‌ی اطلاعات بود که از 4-5 دسامبر 2003 برگزار شد.

برگزارکننده: شهردار شهر ژنو و شهر لیون

وبگاه: www.cities-lyon.org

7-2-10- سمپوزیوم ایجاد جامعه‌های دانش مدار: از خیال تا عمل

برگزارکننده: UNESCO

وبگاه: www.unesco.org/wsis/symposium

7-2-11- میزگرد چه چیزی ICT را به موتوری قوی برای رشد مؤثر تبدیل می‌کند؟

- وضع مقررات برای تنظیم بازار، چارچوب قانونی و خط مشی، موضوع هایی هستند که ICT را به موتوری قوی برای رشد مؤثر تبدیل می‌کنند.

- چه چیزهایی، ضامن اجرای مؤثر هستند؟

- از مشکلات ICT چه خبر؟

- چگونه می‌توان بر موانع ICT غلبه کرد؟

برگزارکننده: ICC

وبگاه: www.iccwbo.org

7-2-12- مدل دوم فروم جهانی رسانه‌های الکترونیکی: آزادی رسانه‌ای و جامعه‌ی اطلاعات

- رادیوهای آزاد از ویراستاری (و سانسور) و تلویزیون‌ها و وبگاه‌های آزاد از کنترل، ضرورت جامعه اطلاعات هستند!

- با ارایه نمونه‌هایی از جهان "جهان عرب" نشان داده می‌شود که چگونه کشورهای بسیاری، مسیرهای رهایی خود را پیدا می‌کنند.

- نقش آزادی مطبوعات در جامعه‌ی اطلاعات

- مثال‌هایی از آزادی مطبوعات در افغانستان و عراق

وبگاه: www.wemfmedia.org

7-2-13- پایداری در جامعه اطلاعات

برگزارکننده: مدرسه عالی پلی‌تکنیک لوزان

7-2-14- مرکز اطلاعات مستندسازی در قلب جامعه‌ی اطلاعات

- نقش و خدمات بایگانی‌ها، کتابخانه‌ها و مراکز مستندسازی برای عرضه اطلاعات به همگان

برگزارکننده: IFLA-SMIS

7-2-15- به سوی عصر جدید "اطلاعات و دانش برای همگان"

- چگونگی گذر جامعه اطلاعات به جامعه اطلاعات

برگزارکننده: باشگاه رم

7-2-16- ارایه نتایج 5 سال نظارت بر کاربری ICT در افریقا

برگزارکننده: مرکز مطالعات افریقای سیاه

وبگاه: www.africati.org

7-2-18- کارگاه آموزشی جامعه اطلاعات فراگیر

- ارایه تصویری روشن از آن‌چه جامعه اطلاعات برگزارکننده است:

برگزارکننده: وزارت مدیریتی عمومی، امور داخلی، پست و مخابرات از کشور ژاپن

(Ministry of public Management/ Home affaire. Posts and Telecoms, Japan)

وبگاه: www.sonmo.go.jp/English/index.html

7-2-19- میزگرد تنوع فرهنگی در جامعه دانش مدار

- تاکید بر اهمیت مسایلی چون دفاع از مضامین محلی و چند زبانی، تنوع زبانی، نقش نهادهای حفظ آثار فرهنگی در جامعه دانش مدار

برگزارکننده: یونسکو

7-2-20- مدل سوم فروم جهانی رسانه‌های الکترونیکی: تدوین دستور کار جهانی

- بازی‌گردانان جدید عصر جامعه‌ی اطلاعات، اقلیت‌ها، جوامع مدنی و... هستند.

برگزارکننده: فروم جهانی رسانه‌های الکترونیکی

وبگاه: www.wemfmedia.org

7-2-21- راهبردهای ملی برای جامعه اطلاعات

- مکانیزم‌های برقراری مشارکت پایدار میان دولت‌ها، بخش خصوصی و جامعه‌ی مدنی برای نیازهای خاص هر کشور در تدوین راهبرد ملی برای رسیدن به جامعه‌ی اطلاعات

برگزارکننده: UNECE

وبگاه: www.unece.org/etredes/ict

7-2-22- قدرت انتخاب برای آینده‌ای بهتر

- ضرورت گفت‌وگو با فراهم آوردن خدمات اینترنت، واسطه‌گران، آژانس‌های تبلیغاتی، ناشران، فیلم‌سازان و تولیدکنندگان آثار هنری مانند موسیقی‌دانان و نوازندگان

برگزارکننده: دانشگاه برهما کوماریس

وبگاه: www.bkesch.com

7-2-23- میزگرد اطلاعاتی علمی و گروه PCT

- گروه PCT متشکل از نهادهای مثبت اختراع (P) و حق مؤلف (c) و علامت تجاری (T)

برگزارکننده: MDPI/ENSTA

وبگاه‌ها: www.wsis-si.org و www.wsis-pct.org

7-2-24- زنان در همزمانی

- نهاد APC WNSP در همین سال تأسیس خود را جشن می‌گیرد

- این نهاد، پیشاهنگ در مسایل جنسیت و ICT در سطح جهان است.

- تدیون راهبردهایی برای ده سال آینده

برگزارکننده: برنامه حمایت از شبکه‌سازی برای زنان

وبگاه: apcwomen.org

7-2-25- جایزه جهانی برای خلاقیت در ایجاد مضامین الکترونی

برگزارکننده: مرکز بین‌المللی رسانه‌ها (سالس بورگ اتریش)

وبگاه: www.wsis-award.org

7-2-26- کنفرانس شکاف دیجیتالی، توسعه جهانی و جامعه‌ی اطلاعات

برگزارکننده: بنیاد تحقیقات بین‌المللی برای توسعه

وبگاه: www.irfd.org

7-2-27- کنفرانس اینترنت و توسعه

- نقش اینترنت در کشورهای در حال توسعه

برگزارکننده: اتحادیه آغازگران

وبگاه: www.webtrottceurs-quartiers.org