بلک بری، گوشی محبوب رییس جمهورها یا تروریست‌ها
سمیه مهدوی - در حالی که روزبه روز بر اهمیت حفظ امنیت و حریم خصوصی افراد در فضای مجازی افزوده می‌شود، فروش بلک بری به عنوان امنترین گوشی جهان به کمتر از یک درصد از فروش کل گوشی‌های هوشمند کاهش می‌یابد.
این شرکت کانادایی از قدیمی‌ترین تولیدکنندگان گوشی‌های موبایل در جهان است وعلت اصلی شهرت آن، شبکه کدگذاری است که توسط این کمپانی برای ارسال اطلاعات از طریق گوشی‌های‌های بلک بری به کار گرفته می‌شود.
با استفاده از این گوشی‌ها وقتی پیام و یا متنی بین دو گوشی بلک بری رد و بدل می‌شود، ابتدا در گوشی اول، به عنوان فرستنده پیام، رمزگذاری شده و به یکی از دو سرور شرکت RIM(سازنده گوشی‌های بلک‌بری) مستقر در کانادا و یا انگلیس فرستاده می‌شود. درآنجا کدهای اطلاعات شکسته شده و پس از رمزگذاری مجدد به گوشی مقصد ارسال می‌شوند. درست مشابه همان فرایندی که هنگام استفاده از کارت عابر بانک، بین خودپرداز و سرور مرکزی اتفاق می‌افتد و اطلاعات به روشی مشابه کدگذاری و ارسال می‌شوند.
دراین سیستم‌ها دسترسی هکرها به اطلاعات اشخاص کاهش می‌یابد و یا حداقل آنها را برای رسیدن به خواسته خود با دشواری رو به رو می‌کند. اما نکته اینجاست که همیشه این هکرها نیستند که به محتوای پیام‌های رد و بدل شده میان اشخاص علاقه دارند بلکه برخی دولتها، پلیس و نهادهای مسوول نیز به دلیل برخی مسایل امنیتی، فن‌آوری کدگذاری را مردود دانسته و دسترسی به اطلاعات اشخاص مختلف را به نوعی لازمه تامین امنیت آنها می‌دانند.
البته این بدین معنا نیست که تمام پیام‌ها و مکاتبات افراد تک به تک مورد بررسی قرار می‌گیرد، بلکه عدم استفاده از سیستم کدگذاری به دولتها این امکان را می‌دهد که در صورت نیاز امکان بررسی تمام موارد مورد نیاز را داشته باشند و تبادل پیام‌ها به صورت کدگذاری شده می‌تواند بخش عمده ای از اطلاعات مورد نیاز از دسترس آنها خارج کند.
مساله ای که از دید عربستان سعودی و هند پنهان نماند و آنها را تا آستانه لغو این سرویس در کشورهایشان پیش برد تا جایی که عربستان سعودی در سال 2010 خدمات مسنجر بلک بری را در این کشور متوقف کرد، اما پس از توقف چهار ساعته، این سرویس دوباره به فعالیت خود در این کشور ادامه داد.
در پی این اقدام منابع کویتی اعلام کردند که شرکت کانادایی سازنده گوشی‌های بلک بری تسلیم درخواست‌های عربستان سعودی برای نظارت بر متن‌های مسنجر‌های این گوشی‌ها شده‌اند.
امارات متحده عربی و عربستان که پیشتر خطر استفاده از این سرویس درمقاصد تروریستی را علت اصلی اعلام توقف آن معرفی کرده بود پس از ملاقات وگفتگو با مقامات این شرکت کانادایی، بار دیگر فرمان برقراری این سرویس در کشورشان صادر کردند.
حال با توجه به این که شرکت سازنده گوشی‌های بلک بری پیش از این اعلام کرده بود که هرگز امکان نظارت بر متن پیام‌های رد و بدل شده از طریق سرویس مسنجر را در اختیار مقامات سایر کشورها قرار نمی‌دهد، علت تغییر رویکرد سریع عربستان در برقراری مجدد خدمات بلک بری را چگونه می‌توان ارزیابی کرد.
به نظر نمی‌رسد که شرکت بلک بری وعده تامین امنیت عربستان را به مقامات این کشور داده باشد و یا خیال عربستان را از بابت عدم وجود حملات تروریستی در کشورش راحت کرده باشد چون اساسا این کار بسیار فراتر از توانایی‌های یک شرکت است، پس چه چیزدیگری عربستان را در تداوم استفاده از این سرویس قانع کرده است.
آنچه محتمل است، این است که این شرکت برخلاف قولش اجازه دسترسی دولت عربستان به اطلاعات ردو بدل شده از طریق این سرویس را داده است و این می‌تواند بدین معنا باشد که در حالی که کاربران عرب بلک بری با خیال راحت در حال استفاده از این سرویس هستند، دولت نیز توانایی رصد کلیه اطلاعات ردو بدل شده را داراست.
حالا و در کنار پرسش‌های بی‌پاسخ در خصوص آنچه میان شرکت سازنده بلک‌بری با مقامات عربستان مطرح شد، خبرها حکایت از آن دارند که کشور پاکستان نیز به علت بیم استفاده تروریستی از سرویس پیامک بلک‌بری، قصد دارد ارایه سرویس مذکور را مسدود کند.
بر اساس گزارش‌های منتشره دولت پاکستان چهارمین کشوری است که سرویس‌های پیامک بلک بری را تا پایان سال جاری میلادی لغو می‌کند. علت این تصمیم مسائل امنیتی و جلوگیری از سوء استفاده تبهکاران اعلام شده است.
طبق اسناد افشاشده از سازمان تنظیم مقررات مخابراتی پاکستان (PTA) این سازمان از سه اپراتور اصلی این شرکت خواسته سرویس پیام رسانی کدگذاری شده بلک بری موسوم به BES را متوقف کنند. طبق این گزارش از سه اپراتور یوفون، موبی لینک و تلنور خواسته شده تا 30 نوامبر (9دی) به طریقی که به کاربران آسیبی نرسد، ترتیبی دهند این سرویس متوقف شود.
طبق این گزارش اکنون بلک بری کمتر از 5 هزار مشترک در پاکستان دارد که تعداد کاربران سرویس BES از آن نیز کمتر است که عمدتا شامل مشترکان دولتی یا تجاری یا وابستگان سفارت‌های خارجی می‌شوند. لیکن مقامات دولتی پاکستان نگرانند تبهکاران هم از این سرویس کدگذاری شده که قابل ردیابی یا رمزگشایی نیست، استفاده کنند. کشور پاکستان طی سال‌های اخیر به شدت درگیر مبارزه با تروریست‌ها و بمب گذاران داخلی و خارجی بوده و هر ساله هزینه زیادی صرف مقابله با این پدیده شوم می‌کند.
هفته گذشته نیز Privacy International که یک شرکت امنیتی انگلیسی است، اعلام کرد که آژانس اطلاعاتی پاکستان فشار زیادی بر این کمپانی آورده تا اطلاعات رد و بدل شده در این کشور را با قدرت و دقت بیشتر بازرسی و نظارت کند.
به این ترتیب حالا باید منتظر ماند و دید آیا بلک‌بری به شکلی با مقامات پاکستانی نیز کنار خواهد آمد یا نه؟
اما این تنها تروریست‌ها نیستند که تمایل به استفاده از گوشی‌های بلک‌بری را دارند. باراک اوباما رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا نیز تا چندی پیش به دلایل امنیتی باید تنها از گوشی بلک‌بری که برندی محبوب در آمریکاست استفاده می‌کرد.
اگرچه اخیرا مقامات امنیتی آمریکا اجازه استفاده اوباما از گوشی آیفون را دادند. اوایل سال جاری بود که رئیس جمهور آمریکا پس از اینکه سالها به دنبال استفاده از آیفون بود، بالاخره به آرزوی خود رسید.
باراک اوباما بالاخره اجازه پیدا کرد که اولین مطلب خود در صفحه توئیتر شخصی اش را با آیفونی که از دفتر ریاست جمهوری قرض گرفته بود ارسال کند.
او در دسامبر 2013 گفته بود: من به دلایل امنیتی اجازه ندارم آیفون داشته باشم.
گوشی بلک‌بری اوباما برای ایمیل‌ها و پیامک‌ها از مسیر سرور ویژه‌ای استفاده می‌کرد و هر ایمیل و پیامک برای اطمینان از عاری بودن از هرگونه بد‌افزار و ویروس کنترل و بررسی می‌شدند. هر بلک‌بری وابسته به یک سازمان می‌تواند از قوانین امنیتی خاص خود برخوردار باشد و بلک‌بری اوباما که وابسته به کاخ سفید است، قطعا توسط دشوارترین قوانین امنیتی کنترل می‌شود.
اما این تنها رییس جمهور آمریکا نیست که از کاربران بلک‌بری محسوب شده و مقامات امنیتی برخی کشورهای دنیا نیز از بلک‌بری استفاده می‌کنند.
با وجود جایگاه خاص گوشی‌های بلک‌بری نزد مقامات امنیتی و تروریست‌ها! شرکت کانادایی سازنده بلک‌بری این روزها با مشکلات مالی زیادی دست و پنجه نرم می‌کند.
بر اساس گزارش‌ها روند نزولی میزان سهم بلک‌بری از بازار موبایل دنیا همچنان ادامه دارد. البته بلک‌بری به دلیل امنیت بالای سیستم‌عامل آن، همچنان گوشی مورد علاقه حرفه‌ای‌ها و افراد دولتی است، اما توجه افراد عادی به آن بسیار کم شده است. مدیر عامل بلک‌بری، به تازگی اعلام کرده که برای مدتی توجه این شرکت به جای تولید گوشی همراه، روی بالابردن امنیت سیستم عامل بلک‌بری متمرکز شده است.
به هر حال باید منتظر ماند ودید آیا بلک‌بری قادر به حفظ سهم اندک و البته ویژه خود در بازار موبایل خواهد بود یا آنکه به سرنوشت شرکت‌هایی همچون نوکیا و مایکروسافت در دنیای موبایل مواجه خواهد شد.
لازم به ذکر است خدمات امنیتی بلک‌بری از سوی سازنده این گوشی در برخی کشورها از جمله ایران ارایه نمی‌شود.(منبع:عصرارتباط)
- ۹۴/۰۵/۱۲