بیانیه اصول اجلاس عالی سران جهان درباره جامعه اطلاعاتی (۱۲ دسامبر ۲۰۰۳ )
الف. دیدگاه مشترک ما پیرامون جامعه اطلاعاتی
1- ما نمایندگان مردم جهان، گرد آمده در ژنو از 10 تا 12 دسامبر 2003 برای برگزاری دور اول نشست جهانی جامعه‌ی اطلاعاتی، میل و تعهد مشترک خود به ایجاد جامعه اطلاعاتی مردم‌محور، همه‌شمول، و توسعه‌مدار را اعلام می‌داریم؛ جامعه‌ای که در آن همگان بتوانند اطلاعات و دانش را خلق کنند، به آن دسترسی داشته باشند، آن را بکار گیرند و به اشتراک بگذارند، تا افراد، اجتماعات و مردمان قادر شوند بر پایه اهداف و اصول منشور ملل متحد و احترام کامل و پاس‌داشت بیانیه جهانی حقوق بشر، در ارتقاء توسعه پایدار و بهبود کیفیت زندگی خویش، به‌طور کامل استعدادهای خود را محقق سازند.
2- چالش پیش روی ما، به مهار در آوردن توانمندی‌های فن‌آوری اطلاعاتی و ارتباطی برای دستیابی به اهداف توسعه‌ی مندرج در «اعلامیه هزاره» است؛ یعنی از میان بردن فقر مطلق و گرسنگی، رسیدن به امکان تحصیلات ابتدایی برای همه جهانیان، تقویت برابری جنسی و قوت‌بخشیدن به زنان، کاستن از میزان مرگ و میر کودکان، بهبود سلامت مادران، مبارزه با ایدز و ویروس اچ‌آی‌وی، مالاریا و دیگر بیماری‌ها، تضمین پایداری محیط زیست، و توسعه همکاری جهانی برای رسیدن به توسعه، برای دست یافتن به جهانی سرشارتر از صلح، عدالت و رفاه.
3- تاکید مجدد داریم بر جهان‌شمولی، یکپارچگی، همبستگی، و هم‌پیوندی میان همه حقوق انسانی و آزادی‌های اساسی؛ از جمله حق توسعه، آنچنان که در بیانیه وین آمده است. ما همچنین تأکید مجدد داریم بر این که دموکراسی، توسعه پایدار، و احترام به حقوق بشر و آزادی‌های اساسی همچنین حسن حاکمیت در تمام سطوح به یکدیگر وابسته‌اند و همدیگر را تقویت می‌کنند. ما مصمم به تقویت احترام به حاکمیت قانون در امور بین‌المللی و همچنین در امور ملی هستیم.
4- تأکید مجدد داریم بر این که به عنوان یک بنیاد اساسی برای جامعه اطلاعاتی و همچنان که در ماده 19 بیانیه جهانی حقوق بشر آمده، هرکسی حق آزادی عقیده و بیان دارد؛ و این حق مشتمل است بر آزادی داشتن عقیده بدون مداخله و آزادی جستجو، دریافت و به اشتراک گذاشتن اطلاعات و عقاید از طریق همه رسانه‌ها و صرف‌نظر از مرزها. ارتباطات یک فرایند بنیادین اجتماعی است. هر کسی در هر جا باید فرصت مشارکت داشته باشد و هیچ کس نباید از مزایایی که جامعه اطلاعاتی در اختیار می‌گذارد، کنار گذاشته شود.
5- افزون بر این تأکید مجدد داریم بر پایبندی‌مان بر مندرجات ماده 29 بیانیه جهانی حقوق بشر، مبنی بر این که هرکسی فقط نسبت به جامعه‌ای که در آن آزادی و توسعه کامل شخصیتش امکان‌پذیر است مسئولیت‌هایی دارد و هرکسی در اعمال حقوق و آزادی‌های خود باید فقط تابع آن محدودیت‌هایی باشد که در جهت تأمین احترام و به رسمیت‌شناختن حقوق و آزادی‌های دیگران و برآورده‌ساختن الزامات اخلاقی، نظم همگانی و رفاه عمومی در جامعه‌ای مردم‌سالار، در قانون مشخص شده است. این حقوق و آزادی‌ها به هیچ‌وجه نباید بر ضد اهداف و اصول ملل متحد به کار بسته شود. به این ترتیب، ما مروج یک جامعه اطلاعاتی هستیم که در آن به منزلت انسانی احترام گذاشته شود.
6- در راستای حفظ روح این بیانیه، ما مجدداً خود را متعهد به پاس‌داشت اصل حق حاکمیت برابر همه کشورها می‌دانیم.
7- اذعان داریم که علم، در توسعه جامعه اطلاعاتی نقش محوری دارد. بسیاری از سنگ‌های بنای جامعه اطلاعاتی محصول پیشرفت‌های علمی و فنی است که با به اشتراک گذاشتن نتایج پژوهشی ممکن شده است.
8- اذعان داریم که آموزش‌وپرورش، دانش، اطلاعات و ارتباطات، محور پیشرفت، فعالیت، و بهروزی انسان است. افزون براین، فن‌آوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی ICTs عملاً بر همه جنبه‌های حیات ما اثر عظیمی دارند. پیشرفت سریع این فن‌آوری‌ها فرصت‌های کاملاً جدیدی را برای دستیابی به سطوح بالاتر توسعه در اختیار ما می‌گذارد. توان این فن‌آوری‌ها در کاهش بسیاری از مشکلات دیرینه ما، بخصوص مشکل زمان و فاصله، باعث شده که برای نخستین بار در تاریخ، امکان بهره‌برداری از این فن‌آوری‌ها به نفع میلیون‌ها مردم در تمام گوشه و کنار دنیا پدید آید.
9- آگاهیم که فن‌آوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی باید وسیله دانسته شوند و نه هدف. این فن‌آوری‌های، در شرایط مطلوب، می‌توانند ابزاری نیرومند باشند که بهره‌وری، رشد اقتصادی، ایجاد مشاغل و اشتغال را افزایش دهند و کیفیت زندگی همگان را بهبود دهد. این ابزار همچنین می‌تواند گفت‌وگوی میان مردمان، کشورها، و تمدن‌ها را ارتقا بخشد.
10- همچنین نیک آگاهیم که مزایای انقلاب فن‌آوری اطلاعاتی و ارتباطی امروزه به گونه‌ای نامتساوی میان کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه و در درون خود جوامع تقسیم شده است. ما کاملاً متعهدیم که این شکاف دیجیتال را به فرصتی دیجیتال برای همگان تبدیل کنیم؛ بخصوص برای آنهایی که در خطر جدا ماندن و بیشتر به حاشیه‌رانده شدن قرار دارند.
11- متعهدیم که به دیدگاه مشترک خودمان از جامعه اطلاعاتی برای خود و برای نسل‌های بعدی جامه عمل بپوشانیم. اذعان داریم که جوانان نیروی کار آینده و خالقان پیشگام و اولین بکارگیرندگان فن‌آوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی هستند. بنابراین، باید نقش آنها را در مقام آموزنده، تولیدکننده، سهیم، کارآفرین و تصمیم‌گیرنده قوت بخشید. بخصوص باید بر جوانانی متمرکز شویم که تا کنون نتوانسته‌اند از مزایای فرصت‌هایی که فن‌آوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی فراهم آورده‌اند به‌طور کامل بهره‌مند شوند. ما همچنین متعهد می‌شویم ضامن رعایت حقوق کودکان در توسعه کاربردهای فن‌آوری اطلاعاتی و ارتباطی و بهره‌برداری از خدمات آن باشیم و همچنین حفاظت از آنان و بهروزی‌شان را تضمین کنیم.
12 - تأکید داریم که توسعه فن‌آوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی فرصت‌های بزرگی در اختیار زنان می‌گذارد، آنها که باید بخش جدایی‌ناپذیر و بازیگران اصلی در جامعه اطلاعاتی باشند. متعهدیم ضامن این باشیم که جامعه اطلاعاتی به زنان قوت ببخشد و مشارکت کامل آنها را به‌طور برابر در همه عرصه‌های اجتماعی و فرایندهای تصمیم‌گیری ممکن سازد. برای رسیدن به این هدف، باید چشم‌انداز برابری جنسی را به جریان حاکم تبدیل کنیم و از فن‌آوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی برای این هدف بهره بگیریم.
13- در ساخت جامعه اطلاعاتی، توجه خاصی نشان خواهیم داد به نیازهای ویژه گروه‌های آسیب‌پذیر و حاشیه‌ای جامعه؛ گروه‌هایی همچون مهاجران، آوارگان و پناهجویان، بیکاران و گروه‌های محروم، اقلیت‌ها و کوچ‌نشینان. ما همچنین نیازهای ویژه سالخوردگان و معلولان را نیز به رسمیت خواهیم شناخت.
14- ما مصمم هستیم که تنگدستان، بخصوص ساکنان مناطق دوردست، روستایی و حاشیه‌نشینان شهری را تقویت کنیم تا به اطلاعات دسترسی یابند و از فن‌آوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی بهره بگیرند تا همچون ابزاری به تلاش‌های آنان برای بیرون کشیدن خود از فقر یاری رساند.
15- در تحول جامعه اطلاعاتی، باید به وضعیت ویژه مردمان بومی و همچنین به حفظ گذشته و میراث فرهنگی آنها توجه خاص شود.
16- ما کماکان توجه خاصی داریم به نیازهای خاص مردم کشورهای در حال توسعه، کشورهای در حال گذار اقتصادی، کشورهای کمتر توسعه یافته، جزایر کوچک در حال توسعه، کشورهای در حال توسعه محصور در خشکی، کشورهای تنگدست به شدت بدهکار، کشورها و مناطق تحت اشغال، کشورهای تازه رها شده از درگیری، و کشورها و مناطق دارای نیازهای خاص و همچنین دچار شرایطی که تهدید جدی برای توسعه است، نظیر بلایای طبیعی.
17- اذعان داریم که ساختن یک جامعه اطلاعاتی دربرگیرنده همگان، مستلزم شکل‌های جدیدی از همبستگی، مشارکت، و همکاری میان دولت‌ها و دیگر طرف‌های ذینفع، یعنی بخش خصوصی، جامعه مدنی، و سازمان‌های بین‌المللی است. با آگاهی به این که هدف بلندپروازانه این بیانیه - پر کردن شکاف دیجیتال و تضمین توسعه‌ای هماهنگ، عادلانه و برابر برای همگان – مستلزم تعهدی نیرومند از سوی همه طرف‌های ذینفع است که آنها را به همبستگی دیجیتال هم در سطح ملی و هم در سطح بین‌المللی فرامی‌خوانیم.
18- هیچ چیز در این بیانیه نباید به گونه‌ای تفسیر شود که لطمه‌زننده، نقض‌کننده، محدودکننده، یا باطل‌کننده مواد مندرج در منشور ملل متحد و بیانیه جهانی حقوق‌بشر، یا دیگر مقررات بین‌المللی یا قوانین ملی که جهت تقویت این مواد اتخاذ شده است، باشد.
ب. جامعه‌ای اطلاعاتی برای همگان: اصول اساسی
19- مصمم هستیم در تلاش خود برای تضمین این که هرکسی بتواند از مزایای فرصت‌هایی که فن‌آوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی فراهم می‌آورد بهره‌مند شود. توافق داریم که برای برآمدن از عهده این چالش‌ها، تمام طرف‌های ذینفع باید با یکدیگر همکاری کنند تا: دسترسی به زیرساختها و فن‌آوری‌های اطلاعاتی وارتباطی و همچنین به اطلاعات و دانش بهبود یابد؛ توانایی ایجاد شود؛ اعتماد و امنیت در بهره‌برداری از فن‌آوری‌های اطلاعاتی وارتباطی افزایش یابد؛ یک محیط توانمندساز در همه سطوح ایجاد شود؛ کاربردهای فن‌آوری اطلاعاتی وارتباطی توسعه و گسترش یابد؛ تنوع فرهنگی مورد احترام قرار گیرد و پرورش داده شود؛ نقش رسانه‌ها به رسمیت شناخته شود؛ به ابعاد اخلاقی جامعه اطلاعاتی پرداخته شود؛ و همکاری منطقه‌ای و بین‌المللی تشویق شود. ما توافق داریم که اینها اصول مهم در ایجاد یک جامعه اطلاعاتی در برگیرنده همگان است.
1) نقش دولت‌ها و همه طرف‌های ذینفع در ارتقا فن‌آوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی جهت توسعه
20- دولت‌ها، و همچنین بخش خصوصی، جامعه مدنی و سازمان ملل متحد و دیگر سازمان‌های بین‌المللی نقش و مسئولیت مهمی در توسعه جامعه اطلاعاتی، و در موارد مقتضی، در فرایندهای تصمیم‌گیری، بر عهده دارند. ساختن یک جامعه اطلاعاتی مردم‌محور، کوشش مشترکی است که مستلزم همکاری و مشارکت میان همه طرف‌های ذینفع است.
2) زیرساختهای ارتباطی و اطلاعاتی: بنیادی ضروری برای جامعه اطلاعاتی دربرگیرنده همگان
21- متصل بودن، عامل مهمی در ایجاد جامعه اطلاعاتی است. دسترسی ارزان، عام، فراگیر و برابر به زیرساختهای فن‌آوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی و خدمات آن یکی از چالش‌های پیش‌روی جامعه اطلاعاتی است و باید هدف همه دست‌اندرکاران ایجاد این جامعه باشد. متصل بودن شامل دسترسی به انرژی و خدمات پستی است که باید سازگاری آن با قوانین بومی هر کشور تضمین شود.
19. شبکه توسعه یافته‌ای از زیرساختها و کاربردهای اطلاعاتی و ارتباطی که با شرایط منطقه‌ای، ملی و محلی تطابق داشته باشد، به آسانی و ارزانی در دسترس باشد، و هر جا که ممکن باشد استفاده‌های بیشتر از پهن‌باند و دیگر فن‌آوری‌های نوین را فراهم آورد، می‌تواند ترقی اجتماعی و اقتصادی کشورها و رفاه همه افراد، جوامع و مردمان را شتاب بخشد.
23- باید سیاست‌های فراهم‌کننده شرایط مناسب برای ثبات، پیش‌بینی‌پذیری و رقابت سالم در همه سطوح اتخاذ شود و به نحوی به اجرا درآید که نه تنها سرمایه‌های بیشتری از بخش خصوصی برای توسعه زیرساختهای فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی جذب کند بلکه بخش خدمات را در سراسر جهان ملزم به ارائه خدمات در عرصه‌هایی کند که در آنجا در شرایط بازار سنتی کاری نمی‌توان انجام داد. در حوزه‌های محروم، ایجاد نقاط دسترسی عمومی به فن‌آوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی در مکان‌هایی همچون دفاتر پست، مدارس، کتابخانه‌ها و بایگانی‌ها، می‌تواند ابزاری کارا فراهم آورد که دسترسی جهانشمول به زیرساختها و خدمات جامعه اطلاعاتی را تضمین کند.
3) دسترسی به اطلاعات و دانش
24- از بنیادهای اساسی یک جامعه اطلاعاتی دربرگیرنده همه‌اقشار این است که در آن همگان بتوانند به اطلاعات، ایده‌ها و دانش دسترسی داشته و در آن سهیم باشند.
25. تقویت و به اشتراک گذاشتن دانش جهانی به منظور دستیابی به توسعه، باید از طریق رفع موانع دسترسی برابر به اطلاعات برای فعالیت‌های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، بهداشتی، فرهنگی، آموزشی و علمی و از طریق تسهیل دسترسی به اطلاعات حوزه عمومی، از جمله طرح جهانی و استفاده از فن‌آور‌های کمکی، ارتقا یابد.
26- یک حوزه عمومی غنی، جزئی ضروری برای رشد جامعه اطلاعاتی است که ثمرات فراوانی به بار می‌آورد نظیر مردمی تحصیل‌کرده، شغل‌های جدید، نوآوری، فرصت‌های تجاری، و ترقی علم. اطلاعات موجود در حوزه عمومی باید به راحتی در دسترس باشد تا جامعه اطلاعاتی را حمایت کند و مانع سوءتخصیص‌ها شود. نهادهای عمومی نظیر کتابخانه‌ها و بایگانی‌ها، موزه‌ها، مجموعه‌های فرهنگی و دیگر نقاط دسترسی محله‌ای و انجمنی، باید چنان تقویت شود که حفظ سوابق مستند و دسترسی آزادانه و برابر به اطلاعات را بهبود بخشد.
27- با افزایش آگاهی همه طرف‌های ذینفع نسبت به امکاناتی که مدل‌های مختلف نرم‌افزاری، از جمله نرم‌افزارهای تحت مالکیت، با بهره‌برداری مجاز، و مجانی فراهم می‌آورد باید دسترسی به اطلاعات و دانش بهبود یابد تا رقابت، دسترسی کاربران، و تنوع انتخاب افزایش یابد و همه کاربران قادر شوند راه‌حل‌هایی پدید آوردند که به نحو احسن نیازهایشان را پاسخ دهد.
28- ما می‌کوشیم فرصت‌های برابر همگان در دسترسی جهانی به دانش علمی و ایجاد و نشر اطلاعات علمی و فنی، از جمله ابتکارات برای دسترسی آزاد به انتشارات علمی را بهبود بخشیم.
4) ظرفیت‌سازی
29- هر کس باید فرصت کسب مهارت‌ها و دانش لازم برای فهم و مشارکت فعال در جامعه اطلاعاتی و اقتصاد دانش، و بهره‌برداری کامل از این جامعه و اقتصاد را داشته باشد. سواد و آموزش ابتدایی همگانی از عوامل اصلی ایجاد جامعه اطلاعاتی دربرگیرنده همگان است؛ که در آن توجه ویژه‌ای به نیازهای خاص زنان و دختران می‌شود. با توجه به نیازی که در همه سطوح به طیف گسترده‌ای از متخصصان اطلاعات و فن‌آوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی وجود دارد، ایجاد ظرفیت‌های نهادینه شایسته توجه ویژه است.
30- استفاده از فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی در همه مراحل آموزش‌وپرورش، تعلیم و تربیت، و توسعه منابع انسانی باید ارتقا یابد و در این راه باید به نیازهای خاص افراد معلول، محروم و آسیب‌پذیر توجه شود.
31- آموزش پیوسته و آموزش بزرگسالان، بازآموزی، یادگیری مادام‌العمر، آموزش از راه دور، و دیگر خدمات ویژه، مانند پزشکی از راه دور، می‌تواند سهم اساسی در اشتغال داشته باشد و به مردم کمک کند که از فرصت‌های جدید فراهم آمده توسط فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی برای شغل‌های سنتی، خود اشتغالی و حرفه‌های جدید، بهره‌برداری کنند. آگاهی و سواد فن‌آوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی از شالوده‌های بنیانی در این زمینه است.
32- پدیدآورندگان محتوا، ناشران، و تهیه‌کنندگان، همچنین آموزگاران، مربیان، بایگان‌ها، کتابداران، و آموزندگان باید نقشی فعال در ارتقا جامعه اطلاعاتی، بخصوص در کشورهای کمتر توسعه یافته، ایفا کنند.
33- برای دستیابی به توسعه پایدار جامعه اطلاعاتی، باید ظرفیت‌های ملی در بخش تحقیق‌وتوسعه فن‌آوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی ارتقا یابد. افزون بر این، مشارکت، بخصوص مشارکت میان کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه، از جمله کشورهای در حال گذار اقتصادی، در زمینه تحقیق‌وتوسعه، انتقال فن‌آوری، ساخت و بهره‌برداری از محصولات و خدمات فن‌آوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی، حائز اهمیت حیاتی در بهبود ظرفیت‌سازی و مشارکت جهانی در جامعه اطلاعاتی است. فعالیت در عرصه ساخت فن‌آوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی فرصت چشمگیری برای خلق ثروت است.
34- نیل به آرمان‌های مشترک‌مان بخصوص این آرمان که کشورهای در حال توسعه و کشورهای دارای اقتصاد در حال گذار، اعضای کاملاً فعال جامعه اطلاعاتی شوند و به‌طور مثبت با اقتصاد مبتنی بر دانش درهم‌آمیزند، بستگی شدیدی دارد به ایجاد ظرفیت بیشتر در عرصه‌های آموزش‌وپرورش، دانش‌فنی، و دسترسی به اطلاعات، که عوامل عمده تعیین‌کننده توسعه و رقابت‌پذیری هستند.
5) ایجاد اعتماد و امنیت در استفاده از فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی
35- تقویت چارچوب اطمینان‌بخش، از جمله امنیت اطلاعات و امنیت شبکه، تضمین اعتبار، حفظ حریم خصوصی و حمایت از مصرف کننده، از پیش‌شرط‌های ایجاد جامعه اطلاعاتی و ایجاد اعتماد میان استفاده‌کنندگان از فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی است. باید با همکاری همه طرف‌های ذینفع و نهادهای تخصصی بین‌المللی، یک فرهنگ جهانی در خصوص امنیت سایبری ایجاد کرد و آن را جا انداخت. این تلاش‌های باید از پشتیبانی همکاری‌های روزافزون بین‌المللی برخوردار شود. حائز اهمیت است که در درون این فرهنگ جهانی امنیت سایبری، ایمنی تقویت شود و حفاظت از داده‌ها و حریم‌خصوصی تضمین گردد. به‌علاوه، باید سطح توسعه اجتماعی و اقتصادی هر کشور به حساب آید و جنبه‌های توسعه‌ای جامعه اطلاعاتی مدنظر قرار گیرد.
36- ضمن به رسمیت‌شناختن اصل دسترسی عام و بدون تبعیض همه ملل به فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی، از فعالیت‌های سازمان ملل متحد برای جلوگیری از استفاده احتمالی از فن‌آوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی در جهت مقاصد ناسازگار با اهداف حفظ ثبات و امنیت بین‌المللی حمایت میکنیم. این استفاده‌ها می‌تواند اثرات مخربی بر یکپارچگی زیرساختارهای درون حکومت‌ها بگذارد و به امنیت آنان لطمه بزند. ضروری است که ضمن احترام به حقوق بشر، از استفاده از منابع و فناوری‌های اطلاعاتی در جهت مقاصد تبهکارانه و تروریستی جلوگیری شود.
37- هرزنامه معضل مهم و فزاینده‌ای برای کاربران، شبکه‌ها و کل اینترنت است. برخورد با هرزنامه و امنیت سایبری باید به گونه‌ای مناسب در سطح ملی و بین‌المللی صورت بگیرد.
6) محیط استعداد پرور
38- وجود یک محیط توانمندساز چه در سطح ملی و چه در سطح بین‌المللی، برای جامعه اطلاعاتی بسیار اساسی است. فناوری‌های اطلاعاتی وارتباطی باید به عنوان یک ابزار مهم در خدمت حسن حاکمیت قرار گیرد.
39- حاکمیت قانون، همراه با سیاست‌ها و مقررات حمایت‌کننده، شفاف، طرفدار رقابت، از لحاظ فنی بی‌طرف و قابل پیش‌بینی، که منعکس کننده واقعیات ملی باشد، برای ساخت یک جامعه اطلاعاتی مردم‌مدار الزامی است. دولت‌ها باید، هر جا که مقتضی بود، برای جبران کاستی‌های بازار مداخله کنند تا رقابت سالم حفظ شود، سرمایه‌گذاری جذب گردد، زیرساخت فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی و کاربردهای آن بهبود یابد، و منافع اقتصادی و اجتماعی در خدمت اولویت‌های ملی به حداکثر برسد.
40- وجود یک محیط بین‌المللی استعدادپرور و پویا که پشتوانه‌ای باشد برای سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، انتقال فن‌آوری، و همکاری بین‌المللی، بخصوص در عرصه‌های مالی، بدهی، و تجارت و همچنین پشتوانه‌ای باشد برای مشارکت کامل و موثر کشورهای در حال توسعه در تصمیم‌گیریهای جهانی، از اجزاء حیاتی برای تلاش‌های ملی در جهت توسعه فن‌آوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی است. تقویت استطاعت اتصال در سراسر جهان، می‌تواند سهم چشمگیری در اثربخشی این تلاش‌های توسعه‌جویانه داشته باشد.
41- فن‌آوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی با بهبودی که در کارایی و بهره‌وری، بخصوص در بنگاه‌های کوچک و متوسط، ایجاد می‌کنند، در واقع زمینه‌ساز مهمی برای رشد هستند. از این جهت، توسعه جامعه اطلاعاتی حائز اهمیت برای رشد اقتصادی وسیع هم در کشورهای توسعه یافته و هم در کشورهای در حال توسعه است. ثمرات بهره‌وری حاصل از فن‌آوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی و نوآوری‌های کاربردی در تمام بخش‌های اقتصادی باید پرورش یابد. توزیع برابر این ثمرات، به رفع فقر و توسعه اجتماعی کمک می‌کند. خط‌مشی‌هایی که سرمایه‌گذاری بهره‌ور را پرورش می‌دهد و شرکت‌ها، بخصوص بنگاه‌های کوچک و متوسط، را قادر می‌سازد تا به تغییرات لازم برای بهره‌برداری از سودمندی‌های فن‌آوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی دست بزنند، ثمربخش‌ترین خط‌مشی‌ها هستند.
42- در جامعه اطلاعاتی حفاظت از مالکیت معنوی برای تشویق نوآوری و خلاقیت مهم است؛ به همین ترتیب، نشر وسیع، پخش گسترده، و به اشتراک گذاشتن دانش هم برای تشویق نوآوری و خلاقیت مهم است. تسهیل مشارکت چشمگیر همگان در مسائل مالکیت معنوی و به اشتراک گذاشتن دانش از طریق آگاهی کامل و ایجاد ظرفیت، بخش بنیادینی از یک جامعه اطلاعاتی دربرگیرنده همگان است.
43- توسعه پایدار را می‌توان به بهترین صورت در جامعه اطلاعاتی به پیش راند در صورتی که تلاش‌ها و برنامه‌های مرتبط با فناوری اطلاعات و ارتباطات در انسجام با راهبردهای توسعه‌ای ملی و منطقه‌ای باشند. ما از برنامه «مشارکت جدید برای توسعه آفریقا» استقبال میکنیم و جامعه بین‌المللی را به حمایت از اقدامات مرتبط با فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی این ابتکار و همچنین ابتکارات مربوط به تلاش‌های مشابه در دیگر مناطق تشویق میکنیم. توزیع ثمرات رشد‌های حاصل از فناوری‌های اطلاعاتی به رفع فقر و توسعه پایدار کمک می‌کند.
44- استانداردسازی یکی از سنگ‌بناهای اصلی جامعه اطلاعاتی است. باید توجه ویژه‌ای به ایجاد و اتخاذ استانداردهای جهانی مبذول داشت. ایجاد و استفاده از استانداردهای باز، قابل استفاده دو جانبه، غیر تبعیضی و معطوف به نیازها، که در آن تقاضاهای کاربران و مصرف‌کنندگان مدنظر قرار گرفته باشد، عاملی بنیادین برای توسعه و گسترش افزون‌تر فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی و دسترسی ارزان‌تر به این فن‌آوری‌ها، به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه، است. هدف استانداردهای بین‌المللی ایجاد محیطی است که در آن مصرف‌کنندگان بتوانند صرف‌نظر از نوع فن‌آوری به خدمات جهانی دست یابند.
45- طیف فرکانس رادیویی باید بر اساس منافع عمومی و مطابق با مقررات، و رعایت کامل قوانین ملی و معاهده‌های بین‌المللی مربوطه، مدیریت شود.
46- همه کشورها به شدت تشویق می‌شوند در گام‌هایی که جهت ایجاد جامعه اطلاعاتی برمی‌دارند از هر اقدام یکجانبه و غیرمنطبق با حقوق بین‌الملل و منشور سازمان ملل، که مانع رسیدن کامل مردم کشورهای لطمه‌دیده از این اقدامات به توسعه اقتصادی و اجتماعی می‌شود، و یا مانع رفاه مردم خودشان می‌شود، خودداری ورزند و دوری کنند.
47- با اذعان به این که فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی شیوه‌های کاری ما را پیوسته متحول می‌کند، ایجاد یک محیط کاری امن، ایمن و سالم، متناسب برای استفاده از فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی، با رعایت همه هنجارهای بین‌المللی مربوطه، ضرورت بنیادی دارد.
48- اینترنت به ابزاری جهانی تبدیل شده که در دسترس عموم قرار دارد و مسئله مدیریت بر آن باید موضوع اصلی در دستور کار جامعه اطلاعاتی باشد. مدیریت بین‌المللی اینترنت باید چندجانبه، شفاف و دموکراتیک باشد و دولت‌ها، بخش خصوصی، جامعه مدنی و سازمان‌های بین‌المللی به‌طور کامل در آن مشارکت داشته باشند. این مدیریت باید توزیع برابر منابع، تسهیل دسترسی همگان را تضمین کند و ضامن کارکرد باثبات و امن عملکرد ثابت باشد و موضوع چندزبانگی را به حساب آورد.
49- مدیریت اینترنت شامل هم خط‌مشی‌های فنی و هم خط‌مشی‌های عمومی می‌شود و باید همه طرف‌های ذینفع و سازمان‌های بین‌المللی و بین‌الدولی را در بر بگیرد. در این خصوص، اذعان داریم که:
سیاست‌گذاری را در بر می‌گیرد. بخش خصوصی نقش مهمی در توسعه اینترنت [در سطح فنی] داشته است و باید داشته باشد.
الف- اختیار سیاست‌گذاری برای خط‌مشی‌های عمومی مسائل مربوط به اینترنت جزو حق حاکمیت کشورهاست. آنها در موضوع‌های بین‌المللی خط‌مشی‌های عمومی مربوط به اینترنت از حقوق و مسئولیت‌هایی برخوردارند؛
ب) بخش خصوصی باید همچنان نقش مهمی را که در توسعه اینترنت هم در عرصه فنی وهم در عرصه اقتصادی داشته، ادامه دهد؛
پ) جامعه مدنی نیز نقش مهمی در موضوع‌های اینترنت، بخصوص در سطح جوامع و انجمن‌ها ایفا کرده است و باید به ایفای چنین نقشی ادامه دهد؛
ت) سازمان‌های بین‌الدولی باید همچنان نقش تسهیل‌کننده‌ای را که در هماهنگی مسائل عمومی خط‌مشی‌های مربوط به اینترنت داشته‌اند، ادامه دهند.
50- به مسائل مربوط به حاکمیت بین‌المللی بر اینترنت باید به گونه‌ای هماهنگ پرداخته شود. ما از دبیرکل سازمان ملل متحد می‌خواهیم تا طی یک فرایند باز و دربرگیرنده همه، و براساس سازوکاری که مشارکت فعال و کامل دولت‌ها، بخش‌خصوصی، و جامعه مدنی کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته را تضمین کند و شامل سازمان‌های بین‌الدولی و بین‌المللی، و انجمن‌های مربوطه باشد، یک گروه کاری برای مسئله حاکمیت بر اینترنت تشکیل دهد تا اقدام به تحقیق و بررسی کند و در صورت مقتضی تا سال 2005 پیشنهاداتی را برای اقدام عملی در جهت حاکمیت بر اینترنت ارائه دهد.
7) کاربردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات: منافع در همه جنبه‌های زندگی
51- استفاده و به خدمت‌گرفتن فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی باید در جهت ایجاد منافع در همه جنبه‌های زندگی روزمره ما باشد. کاربردهای فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی در عملیات و خدمات دولت، اطلاعات بهداشتی و درمانی، آموزش‌وپرورش، اشتغال، ایجاد شغل، کسب‌وکار، کشاورزی، حمل‌ونقل، حفظ محیط زیست و مدیریت منابع طبیعی، جلوگیری از بلایای طبیعی، و فرهنگ و ترویج ریشه‌کنی فقر و دیگر اهداف توسعه‌ای مورد توافق، حائز اهمیت بالقوه است. فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی همچنین باید سهمی در الگوهای تولید و مصرف پایدار داشته باشد و از موانع سنتی بکاهد و فرصتی در اختیار همگان قرار دهند تا با برابری بیشتری به بازارهای محلی و جهانی دسترسی یابند. برنامه‌های کاربردی باید با کاربری آسان، قابل دسترس برای همگان، ارزان، مطابق با نیازهای زبانی و فرهنگی مختلف، و پشتیبانی‌کننده توسعه پایدار باشد. برای رسیدن به چنین وضعیتی، مقامات محلی باید در تدارک خدمات فناوری اطلاعاتی و ارتباطی به نفع مردم خود، نقش عمده‌ای ایفا کنند.
8) تنوع فرهنگی و هویت، تنوع زبانی و محتوای محلی
52- تنوع فرهنگی میراث مشترک بشری است. جامعه اطلاعاتی باید با محترم داشتن و استوار شدن بر هویت فرهنگی، تنوع زبانی و فرهنگی، سنت‌ها و مذاهب بنا شود و گفت‌وگوی میان فرهنگ‌ها و تمدن‌ها را ترویج دهد. ترویج، تصریح و حفظ زبان‌ها و هویت‌های متنوع فرهنگی همانگونه که در اسناد مورد توافق ملل متحد، از جمله بیانیه جهانی تنوع فرهنگی یونسکو، بازتاب یافته است، جامعه اطلاعاتی را غنی‌تر خواهد کرد.
53- در ایجاد یک جامعه اطلاعاتی دربرگیرنده همه، خلق، نشر و حفظ محتوا به زبان‌ها و قالب‌های متنوع، باید در بالاترین اولویت قرار گیرد و در این راه توجهی ویژه به تنوع در عرضه آثار ابتکاری و به‌رسمیت‌شناختن حقوق مؤلفان و هنرمندان مبذول شود. ضروری است که تولید و دسترسی به همه محتواها - آموزشی، علمی، فرهنگی و تفریحی - در زبان‌ها و قالب‌های متنوع تشویق شود. ایجاد محتوای محلی، متناسب با نیازهای بومی یا منطقه‌ای، مشوق توسعه اجتماعی و اقتصادی خواهد بود و باعث مشارکت همه طرف‌های ذینفع، از جمله مردم ساکن مناطق روستایی، دورافتاده و حاشیه‌ای خواهد شد.
54- حفظ میراث فرهنگی از اجزاء حیاتی هویت و خودشناسی افراد است که جامعه‌ای را با گذشته‌اش پیوند می‌زند. جامعه اطلاعاتی باید، با استفاده از همه روش‌های مناسب، از جمله با دیجیتالی‌کردن، میراث فرهنگی را برای آیندگان حفظ کند.
9) رسانه‌ها
55- تأکید مجدد میکنیم بر پایبندی خود به اصول آزادی مطبوعات و آزادی اطلاعات، همچنین استقلال، تکثرگرایی و تنوع رسانه‌ها که برای جامعه اطلاعاتی اساسی است. آزادی جستجو، دریافت، افشا و استفاده از اطلاعات برای تولید، جمع‌آوری و نشر دانش، برای جامعه اطلاعاتی حائز اهمیت است. از رسانه‌ها می‌خواهیم که در انطباق با بالاترین استانداردهای حرفه‌ای و اخلاقی، استفاده و برخورد مسئولانه‌ای با اطلاعات داشته باشند. رسانه‌های سنتی در تمام شکل‌ها نقش مهمی در جامعه اطلاعاتی دارند و فن‌آوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی باید نقشی حمایتی در این خصوص ایفا کنند. تنوع مالکیت رسانه‌ها، در انطباق با قوانین ملی، و با در نظر گرفتن معاهدات مربوطه بین‌المللی، باید تشویق شود. تأکید مجدد داریم بر لزوم کاستن از نابرابری‌های بین‌المللی که به رسانه‌ها لطمه می‌زند؛ بخصوص نابرابرهای مربوط به زیرساختار، منابع فنی و توسعه مهارت‌های انسانی.
10) ابعاد اخلاقی جامعه اطلاعاتی
56- جامعه اطلاعاتی باید به صلح احترام گذارد و ارزش‌های بنیادین آزادی، برابری، همبستگی، مدارا، مسئولیت مشترک، و رعایت طبیعت را پاس بدارد.
57- ما به اهمیت اخلاق در جامعه اطلاعاتی که باید ترویج‌دهنده عدالت و منزلت و ارزش آدمی باشد اذعان داریم. خانواده باید به وسیع‌ترین شکل ممکن حفاظت شود و برای ایفای نقش حیاتی خود در جامعه تقویت گردد.
58- در استفاده از فناوری‌های اطلاعاتی وارتباطی و تولید محتوا باید حقوق بشر و آزادی‌های بنیادین دیگران، از جمله حریم شخصی، و حق آزادی اندیشه، وجدان، و مذهب، هماهنگ با قواعد بین‌المللی مربوطه رعایت شود.
59- همه نقش‌آفرینان جامعه اطلاعاتی باید در مقابل استفاده‌های سوء از فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی، همچون تخلفات قانونی و دیگر کارهای ناشی از نژادپرستی، تبعیض نژادی، بیگانه‌هراسی، و نابردباری‌های، تنفر، خشونت، همه اشکال سوءرفتار با کودکان، از جمله تمایل جنسی به کودکان و وقیح‌نگاری درباره کودکان، و قاچاق و استثمار افراد بشر، به اقدامات مقتضی و روش‌های پیشگیرانه‌ای که قانون مشخص کرده، دست بزنند.
11) همکاری‌های بین‌المللی و منطقه‌ای
60- هدف ما این است که در تلاش‌های‌مان برای رسیدن به اهداف توسعه‌ای مورد توافق بین‌المللی، نظیر اهداف مندرج در بیانیه هزاره، و برای پاس‌داشتن اصول اساسی که در این بیانیه وضع شده، از فرصت‌های ارائه شده توسط فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی استفاده کامل کنیم. جامعه اطلاعاتی ذاتاً جامعه‌ای جهانی است و تلاش‌های ملی باید با همکاری‌های مؤثر بین‌المللی و منطقه‌ای میان دولت‌ها، بخش خصوصی، جامعه مدنی و دیگر طرف‌های ذینفع نظیر موسسات مالی بین‌المللی مورد حمایت قرار گیرد.
61- برای ایجاد یک جامعه اطلاعاتی جهانی در برگیرنده همه، ما به دنبال رویکردها و سازوکارهای مشخص بین‌المللی و کاربست موثر آنها خواهیم بود، که این شامل مساعدت‌های مالی و فنی هم می‌شود. بنابراین، در عین قدردانی از همکاری کنونی در زمینه فن‌آوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی که از طریق انواع سازوکارها صورت می‌گیرد، همه طرف‌های ذینفع را دعوت میکنیم که به «دستورکار همبستگی دیجیتال» مندرج در «نقشه عمل» متعهد شوند. ما بر این باوریم که هدف مورد توافق در سراسر جهان، مشارکت در پر کردن شکاف دیجیتال، ارتقاء دسترسی به فن‌آوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی، ایجاد فرصت‌های دیجیتال، و بهره‌مندی از امکاناتی است که فن‌آوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی برای توسعه فراهم می‌آورند. ما خواست برخی برای ایجاد یک «صندوق همبستگی دیجیتال» بین‌المللی و داوطلبانه، و خواست دیگران برای انجام مطالعات در مورد سازوکارهای موجود و اثربخشی و امکان‌پذیری چنین صندوقی را به رسمیت می‌شناسیم.
62- یکپارچگی منطقه‌ای به توسعه جامعه اطلاعاتی جهانی کمک می‌کند و همکاری قوی در درون و میان مناطق را به ضرورتی حتمی تبدیل می‌کند. گفتگوی منطقه‌ای به ظرفیت‌سازی ملی و به همسو شدن استراتژی‌های ملی با اهداف این بیانیه، ضمن رعایت ویژگی‌های ملی و منطقه‌ای کمک می‌کند. در این زمینه، ما جامعه بین‌الملل را به حمایت از این گونه ابتکارات مرتبط با فن‌آوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی تشویق و از اقدامات آن استقبال میکنیم.
63- ما مصمم هستیم به کشورهای در حال توسعه، کشورهای کمتر توسعه یافته و کشورهای با اقتصاد در حال گذار، از طریق بسیج همه منابع مالی، تدارکات مالی و مساعدت‌های فنی و با ایجاد یک محیط مساعد برای انتقال فن‌آوری، سازگار با اهداف این بیانیه و «طرح عملی»، یاری برسانیم.
64- صلاحیت‌های اصلی «اتحادیه بین‌المللی ارتباطات‌دور» در زمینه فن‌آوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی، مساعدت در پرکردن شکاف دیجیتال، همکاری منطقه‌ای و بین‌المللی، مدیریت طیف رادیویی، ایجاد استانداردها و نشر اطلاعات، همه در ساختن جامعه اطلاعاتی حائز اهمیت حیاتی است.
پ. به سوی یک جامعه اطلاعاتی برای همگان، بر پایه دانش مشترک
65- خود را متعهد می‌دانیم به تقویت همکاری برای یافتن پاسخ‌های مشترک برای چالش‌ها و خود را متعهد می‌دانیم به اجرای «طرح عملی»، که رویای یک جامعه اطلاعاتی در برگیرنده همه را، بر پایه اصول اساسی مندرج در این بیانیه، متحقق خواهد ساخت.
66- همچنین خود را متعهد می‌دانیم به ارزیابی و پیگیری پیشرفتی که در پرکردن شکاف دیجیتال، با توجه به سطوح مختلف توسعه صورت می‌گیرد، تا به اهداف توسعه‌ای مورد توافق بین‌المللی نظیر اهداف مندرج در بیانیه هزاره برسیم، و خود را متعهد می‌دانیم به ارزیابی اثربخشی سرمایه‌گذاری و کوشش‌ها و همکاری‌های بین‌المللی در ساختن جامعه اطلاعاتی.
67- قویاً بر این باوریم که ما به‌طور جمعی وارد عصر تازه‌ای با توان‌بالقوه عظیم می‌شویم؛ عصر جامعه اطلاعاتی و ارتباطات گسترش یافته انسانی. در این جامعه در حال ظهور، اطلاعات و دانش می‌تواند تولید شود، مبادله شود، به اشتراک گذاشته شود و از طریق همه شبکه‌های جهانی با دیگران در میان گذاشته شود. تمام افراد به زودی، اگر اقدامات لازم را انجام دهیم، می‌توانند همراه یکدیگر یک جامعه اطلاعاتی جدید مبتنی بر دانش مشترک و استوار بر همبستگی جهانی و تفاهم دوجانبه بهتر میان مردمان و ملت‌ها بسازند. ما اطمینان داریم که این اقدامات راه را برای توسعه آتی یک جامعه دانایی راستین می‌گشاید.
- ۸۴/۰۲/۱۲