تبعات حملات تروریستی اسپانیا در شبکه‌های مجازی
میثم لطفی - پس از حمله تروریستی 17 آگوست در شهر بارسلونا، بسیاری از مردم اسپانیا در فضای مجازی به این اتفاق واکنش نشان دادند. بلافاصله پس از این اتفاق دلخراش مردم اسپانیا بیش از هر زمان دیگر در شبکه‌های اجتماعی فیسبوک و توییتر حاضر شدند تا نفرت خود را از تروریست‌ها به نمایش بگذارند و انتقادات تند خود را به گوش گروهک‌های حامی این اتفاقات برسانند.
همزمان با غم و اندوه فراوان ناشی از حملات تروریستی ماه گذشته در شهرهای بارسلونا و کمبریلز، بررسی‌ها نشان داد میزان استفاده از زبان اسپانیایی در تمام شبکه‌های اجتماعی به بیشترین حد خود رسیده است و کاربران در سراسر جهان با استفاده از این زبان رویداد مذکور را تحلیل می‌کنند و انتقادات خود را در مقابل آن به اشتراک می‌گذارند. در حالی که به واسطه حملات داعش در کشور اسپانیا برخی مطالب منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی مسلمانان را مورد هدف قرار داده است، ولی کاربران اسپانیایی‌زبان در بیشتر مطالب خود اعلام کردند که فعالیت‌های تروریستی داعش را می‌بایست از مسلمانان جهان مجزا دانست.
راننده اتومبیلی که در شهر بارسلونا حمله تروریستی را انجام داد و تعداد زیادی از مردم را زیر گرفت مراکشی و مسلمان بود و همین مساله در روزهای اول باعث شد هشتگ UnTaxistaMarroquí# برای خاتمه دادن به این اتفاقات مورد استفاده قرار بگیرد. اما طولی نکشید که مردم اسپانیا به جای نشان گرفتن اسلام و بسط مساله اسلام‌هراسی بر جلوگیری از خشونت تاکید کردند و به واسطه آن هشتگ NOViolence# در روزهای بعد از حمله تروریستی بیشترین محبوبیت را به خود اختصاص داد و هزاران بار در سراسر جهان بازنشر شد. این هشتگ نخستین بار برای روایت کردن داستان حمله تروریستی شهر بارسلونا در شبکه اجتماعی توییتر مورد استفاده قرار گرفت و طی آن یک زن اسپانیایی تعریف کرد که چطور یک راننده تاکسی مراکشی مادر او را مورد حمله قرار دارد.
در ادامه این مطلب گفته شد کارگران مهاجر در اروپا افراد معمولی هستند که برای کسب درآمد تلاش می‌کنند و نباید آنها را به عنوان تروریست شناخت. با این وجود کاربران در مقابل هشتگ مذکور عکس‌العمل‌های مختلف نشان دادند و بسیاری از آنها اعلام کردند به جای آنکه به دین یا ملیت تروریست‌ها توجه کنیم، می‌بایست جلوی این قبیل خشونت‌ها گرفته شود.
فراتر از حمله تروریستی
از جمله اتفاقاتی که پس از حمله تروریستی بارسلونا در شبکه‌های اجتماعی به زبان اسپانیایی بسیار مورد تاکید قرار گرفت «سخنان تنفرآمیز» بود. همین مساله باعث شد این هفته مقامات اسپانیایی و مدیران شبکه‌های اجتماعی بزرگ با انتشار بیانیه‌ای جلوی به اشتراک‌گذاری صحبت‌های تنفرآمیز کاربران را بگیرند و ریشه انتشار هرگونه اطلاعات مرتبط با الفاظ نادرست که می‌تواند میان مسلمانان و دیگر افراد تفرقه ایجاد کند را شناسایی کنند.
در این راستا یکی از مقامات بلندپایه پارلمان اسپانیا که خود را با نام «موسوس» معرفی می‌کند با انتشار یک توییت نوشت: «هیچ‌کس حق ندارد به مساجد انتقاد کند. این مرکز مکانی است که مردم جهان به آنجا می‌روند و عبادت می‌کنند. مسجد هیچ ارتباطی به حملات تروریستی ندارد».
روزنامه‌های محلی اسپانیایی نوشتند برای نخستین بار فاصله میان مردم این کشور و مسلمانان را در شبکه‌های اجتماعی مشاهده می‌کنند که البته جلوی گسترش هرچه بیشتر این روند گرفته شده است.
یکی از قاضی‌های سرشناس اسپانیایی به نام «یواخیم بوش گرائو» نیز روی صفحه اختصاصی خود در شبکه اجتماعی توییتر نوشت: «آن دسته از افرادی که همه مسلمانان جهان را تروریست می‌خوانند به اندازه تروریست‌ها خطرناکند و به راحتی اهدافی که گروه‌های تندرو از جمله داعش دارند را با این تفکر پیش می‌برند».
دامنه این قبیل پیام‌ها به اپلیکیشن ارتباطی واتس‌اپ هم کشانده شد و گروهی از کاربران اسپانیایی عضو این ابزار اینترنتی با بازنشر یک پیام متنی مسلمانان را محکوم کردند و خواستار رسیدگی به نحوه حضور مسلمانان در کشور اسپانیا شدند. این دسته از افراد در خیابان‌های اسپانیا نیز علیه مسلمانان تجمع کردند و در حساب‌های کاربری خود روی شبکه‌های اجتماعی فیسبوک و توییتر هم مطالب مشابه را به اشتراک گذاشتند تا مخالفت خود را اعلام کنند. با این وجود دولت اسپانیا ضمن انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد با تمام تندروی‌های مذکور مخالف است و هرگونه فعالیت جمعی علیه مسلمانان را محکوم می‌کند و بنابراین اگر ناشران مطالب مخالف مسلمانان در شبکه‌های اجتماعی به فعالیت خود خاتمه ندهند با آنها به صورت کاملا جدی برخورد می‌کند.
«کریم پریم» مشهورترین فعال مسلمانان و حقوق بشر در اسپانیا در توییتر نوشت: «آن دسته از افرادی که مسلمانان را تروریست می‌خوانند یا از دین اسلام آگاهی ندارند یا اینکه به درستی نمی‌دانند چه کاری انجام می‌دهند. قاتلان و تروریست‌ها فارغ از دین و مذهب اهداف خود را پیش می‌برند و این مساله بسیار ساده‌انگارانه است که بخواهیم فعالیت‌های تروریستی را به یک دین یا مذهب نسبت بدهیم».
البته باید گفت که خارج از شبکه‌های اجتماعی، در خیابان‌های منطقه کاتالونیا شهروندان با سر دادن شعارهای مختلف نشان دادند که فعالیت‌های تروریستی بدون ارتباط با دین اسلام توسط گروه‌های تندرو مدیریت می‌شود و آنها با مسلمانان مشکلی ندارند.
با این اتفاقات پایان هفته گذشته هزاران مسلمان در کاتالونیا گرد هم آمدند و یک تصویر ویدیویی مخصوص شبکه‌های اجتماعی تولید کردند. آنها در این ویدیو گفتند: «ما مسلمان هستیم، ما تروریست نیستیم». این گروه برای آنکه بتوانند ویدیوی خود را به دست همه کاربران جهانی برسانند هشتگ‌های NoEnElMeuNom# و NoEnMiNombre# را هم مورد استفاده قرار دادند و از این طریق مخالفت خود را با حملات تروریستی داعش در نقاط مختلف جهان اعلام کردند.
لازم به ذکر است حمله تروریستی بارسلونا در روز پنجشنبه ۱۷ آگوست اتفاق افتاد که در این واقعه یک وانت ون به خیابان «لا رامبلا» حمله کرد و جمعیت حاضر در پیاده‌رو را زیر گرفت. در واقعه دیگر به صورت همزمان اعلام شد در شهر ساحلی کمبریلز یک خودرو جمعیت را زیر گرفت و پلیس اسپانیا توانست آن را خنثی کند که طی آن حداقل پنج مظنون انتحاری در این شهر توسط پلیس کشته شدند. در جریان این حملات دستکم 20 نفر از جمله مهاجمان کشته و بیش از 120 نفر زخمی شدند و البته گروه تروریستی داعش مسوولیت این حملات را بر عهده گرفت. پلیس اسپانیا روز دوشنبه 21 آگوست اعلام کرد «یونس ابویعقوب» عامل اصلی حمله بارسلونا به ضرب گلوله پلیس در منطقه سوبیراتز واقع در غرب این شهر کشته شده است. ابویعقوب راننده خودروی باری در شهر بارسلونا بود که جمعیت را زیر گرفت. پلیس اسپانیا همچنین توضیح داد دوازده هدف اصلی عملیات مقابله با حوادث تروریستی اخیر کشته یا دستگیرشده‌اند.(عصرارتباط)
- ۹۶/۰۷/۱۲