ITanalyze

بی بی سی - مقامات شورای عالی انقلاب فرهنگی، از پرنفوذترین شوراهای موجود در ایران، یک عضو ارشد مهمترین نهاد توسعه فناوری اطلاعات در سال‌‌های اخیر را تغییر داده‌ و یک روحانی را برای این پست برگزیده‌اند.
بنابر‌ گزارش خبرگزاری ‌ها طی حکمی از سوی محمدرضا مخبر دزفولی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، حجت ‌الاسلام دکتر حمید شهریاری به سمت دبیر شورای عالی اطلاع رسانی منصوب شده است.‌ این پست پیش از این در اختیار نصرالله جهانگرد قرارداشت که توسط سید محمد خاتمی رییس جمهوری پیشین برای این سمت انتخاب شده بود.
هر چند با تغییرات متعدد در حوزه های مختلف اداری ایران، جابه‌جایی در پست دبیری شورای عالی اطلاع رسانی نیز محتمل به نظر می‌رسید اما انتخاب یک روحانی برای یکی از فنی‌ترین پست‌‌های حوزه فناوری اطلاعات ایران مشابهت‌‌ هایی را با برخی تغییرات جنجالی در سمت‌هایی چون روسای دانشگا‌ه‌ های کشور طی ماه‌های اخیر یادآور می‌شود.
انتخاب آقای شهریاری برای این پست همچنین از آن جهت کمی غیرمنتظره به نظرمی‌ رسد که حکم وی از سوی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ابلاغ شده است. این در حالی است که ریاست شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای اطلاع رسانی برعهده رییس جمهور است و انتظار می‌رفت دبیر جدید با حکم محمود احمدی نژاد به این سمت انتخاب شود.
از ظهور تا افول یک شورا
شورای عالی اطلاع رسانی علی‌رغم آن ‌‌که در ساختار اداری ایران شکلی تشریفاتی و غیراجرایی دارد اما طی دوره دوم ریاست جمهوری خاتمی با تغییر اساسنامه و خط مشی خود توانست ارتباط نزدیکی را با مهمترین نهاد بودجه‌ ریزی کشور یعنی سازمان مدیریت و برنامه ‌ریزی و از آن طریق با نهادهای دیگر برقرارکند.
عمده‌ ترین شهرت این شورا به دلیل اجرای طرح توسعه کاربری فناوری اطلاعات (تکفا) بود که بر توسعه برنامه‌های ICT (‌فناوری اطلاعات و ارتباطات)‌ و اختصاص بودجه به طرح‌ های سازمان ‌ها و نهادهای دولتی در این زمینه نظارت داشت.
طرح تکفا که از آن به عنوان تنها طرح توسعه فناوری اطلاعات در کشور نام برده می‌شود طی سه سال اجرا، موافقت و مخالفت‌های فراوانی را با خود به همراه آورد.
با این حال تغییر دولت و تشکیل شورای عالی فناوری اطلاعات که از اختیارات و امتیازات ویژه ‌ای برخوردار است، به برنامه‌های تکفا پایان داد.
رشد و تاثیر فناوری اطلاعات در دولت ایران طی سالهای اخیر معمولا تحت تاثیر نام‌ ها و شخصیت‌ ها قرار داشته به طوری که بسیاری از فعالان اعتقاد دارند در این عرصه شخصیت‌ ها تعیین کننده ‌تر از نهادها و جایگاه‌ ها هستند.
شورای عالی اطلاع رسانی زمانی چهره جدیدی به خود گرفت که نصرالله جهانگرد معاون برنامه ریزی وزارت ‌وزارت ارتباطات از سمت خود استعفا کرد و به تقویت بازوهای این شورا پرداخت.
او پیش از این نامزد ناکام معرفی شده از سوی خاتمی به مجلس برای پست وزارت ارتباطات بود ولی پس از آن ‌که نتوانست از مجلس اصلاح طلب رای لازم را جهت وزارت ارتباطات کسب کند به تقویت اختیارات و بازوهای اجرایی شورای عالی اطلاع رسانی پرداخت.
دبیر جدید، فضای جدید
در حکم آقای شهریاری دبیر جدید شورای عالی اطلاع رسانی، او از یک سو آشنا به علوم انسانی و از سوی دیگر فردی دارای سوابق قابل توجه در زمینه نرم افزارها و شبکه های رایانه ای معرفی شده است.
این روحانی ۴۳ ساله که دارای دکترای فلسفه تطبیقی از دانشگاه قم است، در میان فعالان فناوری اطلاعات ایران بیشتر به عنوان رییس مرکز تحقیقات کامپیوتر علوم اسلامی شناخته شده است، مرکزی که در سال ۱۳۶۸ با حمایت رهبر جمهوری اسلامی و با هدف اشاعه فرهنگ و معارف اسلامی به صورت رایانه‌ ای تشکیل شد.
طی سال های اخیر این مرکز و برخی مراکز دیگر قم با حمایت‌‌ های دولتی، سرمایه گذاری وسیعی را در توسعه فناوری اطلاعات در زمینه علوم اسلامی انجام دادند.
این مرکز در مدت ریاست آقای شهریاری هزاران جلد کتاب و مقاله اسلامی را از شکل چاپی به شکل نرم افزار و یا سایت اینترنتی اطلاع رسانی و پژوهشی تبدیل کرده و ارایه داده است.
طراحی و تولید نرم‌ افزارهای اسلامی،‌ پژوهش در علوم اسلامی، ‌ارایه خدمات اینترنتی و ارایه آموزش‌ و خدمات رایانه ‌ای به اقشار مختلف به خصوص روحانیون از جمله فعالیت‌ هایی بوده که مرکز تحقیقات کامپیوتر علوم اسلامی قم انجام داده است.
آقای شهریاری چندی قبل در گفت و گو با خبرگزاری مهر گفته بود: "فناوری اطلاعات تحولات سیاسی و اجتماعی شگرفی را پدید آورده است. به تبع این تحولات، مشکلات اخلاقی جدید و منحصر به فردی در این حوزه ایجاد شده اند که نیازمند رسیدگی جدی و فوری هستند."
علی ‌رغم این، شورای عالی اطلاع رسانی در چیدمان جدید مدیریت آی تی در ایران تنها یکی از بازیگران اصلی قلمداد می‌شود و آقای شهریاری درست زمانی این مسئولیت را برعهده گرفته که این شورا در ضعیف ‌ترین موقعیت خود طی سه سال اخیر قرار دارد.
با توجه به اختیارات و شخصیت ‌های قدرتمندی چون محمود احمدی نژاد در راس شورای عالی فناوری اطلاعات به نظر می‌رسد برنامه‌ های توسعه ‌ای ایران در بخش آی تی از شورای عالی اطلاع رسانی به این شورای جدید التاسیس انتقال داده شود اما در مقابل، برنامه‌ های تبلیغی با محوریت فرهنگ اسلامی از سوی شورای عالی اطلاع رسانی دنبال شود.
رشد فناوری اطلاعات یا رشد شوراها
جابجایی قدرت در عرصه مدیریت فناوری اطلاعات کشور در حالی صورت می‌گیرد که طی مدت زمانی که از ریاست جمهوری جمهوری محمود احمدی نژاد می‌گذرد وضعیت بخش فناوری اطلاعات و خصوصا شرکت ‌های خصوصی فعال در این عرصه مانند بسیاری از عرصه‌ های دیگر چندان مساعد نیست.
ایران علی ‌رغم داشتن حدود ۷ میلیون کاربر اینترنتی و ظرفیت توسعه آن به ۲۰ میلیون کاربر تا پایان برنامه چهارم و همچنین بازار سخت افزار و نرم افزاری با برآورد ۱۴۰۰ میلیارد تومان چرخش مالی، هم اکنون دارای کمترین ضریب نفوذ اینترنت در مقایسه با بسیاری از کشورهای منطقه است.
در بخش سخت افزار هم اکنون بازارهای بسیار پررونقی در ایران شکل گرفته ولی بیش از ۹۰ درصد محصولات ارایه شده در این بازارها کالاهای وارداتی است.
در بخش نرم‌ افزار نیز علی‌ رغم طرح ‌های حمایتی و ظرفیت ‌های فراوانی که در کشور وجود دارد شرکت‌های خصوصی در مقابل بسیاری از رقبای دولتی از شانس برابری برای در اختیار گرفتن پروژه ‌ها برخوردار نیستند. بی اعتمادی به بخش خصوصی به ویژه طی فعالیت دولت آقای احمدی نژاد نیز راه‌ های برون رفت از این وضعیت را کم‌ رنگ کرده است.
در عین حال زیر ساخت‌ های ناتمام مخابراتی و فقدان سرویس ‌های خدماتی مانند دولت الکترونیکی و پول و تجارت الکترونیکی نیز بر مشکلات این عرصه افزوده است.
در زمینه دسترسی به شبکه‌ هایی مانند اینترنت نیز محدودیت ‌های ایجاد شده برای کاربران با تقویت فیلترینگ و محدود کردن دایره سایت‌ های مجاز، عملا چشم انداز روشنی را در این مسیر در اختیار ناظران قرار نمی ‌دهد.
تعدد شوراها و نهادهای تصمیم گیر مانند شورای عالی انقلاب فرهنگی، شورای عالی فناوری اطلاعات، شورای عالی اطلاع رسانی، شورای عالی انفورماتیک و دهها شورای ریز و درشت دیگر به همراه مجموعه ‌ای از دستگاه‌ های دولتی که سال ‌هاست در زمینه متولی ‌گری فناوری اطلاعات خود را صاحب سهم می دانند بر پیچیدگی ‌های این فضا افزوده است.
در چنین فضایی نگرانی از بابت تحریم های احتمالی که بخش عمده ای از آنها از چند سال قبل در اینترنت نیز توسط کاربران و فعالان آی تی ایرانی لمس شده بر این فضای نامساعد دامن زده است.