تغییر رویکرد رژیم صهیونیستی از صنایع دفاعی به های‌تک
در دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ سیاست رژیم صهیونیستی بر تحقیق و توسعه در صنعت دفاعی متمرکز بود اما از اواخر دهه ۸۰ به طور مستقیم به سمت صنایع فن برتر هدایت شد و با ایجاد خوشه‌ها کارآفرینانه، از پروژه های فناورانه مهاجران ماهر حمایت کرد.
به گزارش فارس، اجلاس سالانه «کمیته امور عمومی آمریکا اسرائیل» (AIPAC) امسال در تاریخ‌های 3 تا 6 مارس 2018 (12 تا 15 اسفند) در واشنگتن برگزار شد.
در این نشست مقامات مختلفی از ایالات متحده و رژیم صهیونیستی سخنرانی کردند و نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی در بخش ابتدایی اظهارات خود به برخی پیشرفت‌ها و دستاوردهای رژیم صهیونیستی در حوزه فناوری و تکنولوژی اشاره کرده و از تعدادی از شرکت‌های فعال در عرصه‌های ارتباطات، کشاورزی، ناوبری خودرو و تصفیه آب نام برد و اعلام کرد قرار است با این شرکت‌ها اسراییل به رهبر امنیت سایبری جهان مبدل شود.
*مطالعه تامین مالی فناوری و برنامه‌های تجاری سازی رژیم اسراییل
فارس در گزارشی با بیان نتایج مطالعه موردی تامین مالی فناوری و برنامه‌های تجاری سازی رژیم اسراییل که توسط یکی از دانشگاه های کشور انجام شده، راهی که این رژیم در عرصه فناوری رفته را بررسی کرده است.
رژیم اسرائیل اقتصاد نوآوری محور است که از اقتصادی کمتر توسعه یافته به مرکز قدرتمند فناوری‌های برتر تبدیل شده است. این کشور در سال 2013 بر اساس رتبه بندی رقابت پذیری جهانی موسسه بین المللی توسعه مدیریت رتبه نوزدهم و بر اساس شاخص رقابت پذیری جهانی مجمع جهانی اقتصاد رتبه بیست و هفتم را کسب کرده است. این کشور همچنین در سال 2012 با توجه به شاخص گزارش توسعه انسانی برنامه توسعه سازمان ملل متحد در رتبه شانزدهم قرار گرفت.
رقابت پذیری رژیم اسرائیل از فرهنگ کارآفرینی و سیاست های فناوری با محوریت دولت در تامین مالی سرمایه گذاری خطرپذیر (VC) حاصل می‌شود. صنعت فن برتر این کشور (سیلیکون وادی) به‌عنوان موفق‌ترین اقتصاد منطبق با سبک سیلیکون ولی در خارج از ایالات متحده شناخته شده است.
در این گزارش با بررسی سیستم مالی نوآوری و سیاست های دولتی حمایت کننده صنایع فن برتر این کشور، با تجزیه و تحلیل خوشه های فناوری نشان داده می شود که چه گونه توسعه ظرفیت خوشه ها بر رشد صنعت VC استوار است و سازکار های VC با هدایت تجاری‌سازی فناوری باعث تبدیل این کشور به یک اقتصاد نوآور شده است.
*سیستم تامین مالی نوآوری اسراییل
مروری بر اقتصاد رژیم اسرائیل نشان می‌دهد سهم تحقیق و توسعه از تولید ناخالص داخلی در سال 2011 حدود 4.39 درصد و در سال 2012 حدود 4.2 درصد بوده است که در مقایسه با نسبت 2.5 درصدی این شاخص در کشورهای عضو oecd قابل توجه است. نسبت سرمایه‌گذاری تحقیق و توسعه به تولید ناخالص داخلی در اسرائیل بالاترین میزان در جهان است.
همچنین سیستم تامین مالی نوآوری در رژیم اسرائیل نشان می‌دهد وزارت اقتصاد (وزارت صنایع و تجارت سابق) از طریق اداره دانشمندان ارشد (OCS) و منابع مالی توسعه را برای کارآفرینان فراهم و از شرکت‌های فن برتر حمایت می کند.
دولت رژیم صهیونیستی از طریق OCS در سال 1991 برنامه مرکز رشد کسب و کار فناورانه را برای استفاده از نقاط قوت مهاجران اهل اتحاد جماهیر شوروی سابق که بسیاری از آنها از دانشمندان مهندسان تکنسین‌ها و پزشکان بودند ایجاد کرده است. این برنامه به افراد کارآزموده و مهاجران اسرائیلی کمک می‌کنند تا کسب و کار خود را با پیگیری تحقیق و توسعه و تجاری‌سازی ایده‌های نوآورانه خود راه اندازی کنند.
در حال حاضر حدود 27 مرکز رشد کسب و کار فناورانه در این کشور فعال هستند که در مجموع بیش از 1000 متخصص را به کار گرفته اند. OCS همچنین با کشورهای دیگر همکاری می کنند تا بنیادهای تحقیق و توسعه دو جانبه را برای تامین مالی پروژه ها در حوزه های مهم راهبردی اقتصادی کشور پایه‌گذاری کنند.
برنامه اینبال
وزارت دارایی این رژیم نیز در تلاش برای تقویت سیستم نوآوری، با ارائه یک طرح مبتکرانه در سال 1991 برنامه اینبال را برای حمایت از تحقیق و توسعه صنعتی معرفی کرد. اما این برنامه در ایجاد صنعت vc شکست خورد و OCS برنامه یوزما را به عنوان ساز و کار مالی ایجاد پایگاهی مستحکم برای صنعت vc در اسرائیل معرفی کرد.
بازار سهام یکی دیگر از نهادهای مهم در سیستم نوآوری تامین مالی رژیم اسرائیل است که به تقویت توسعه خوشه کمک می‌کنند. بورس اوراق بهادار تل آویو راه خروج از سرمایه‌گذاری را برای شرکت‌های فن برتر فراهم می کند. قانون پذیرش دوگانه در سال 2000 فرصت‌های پذیرش سهام در چند بازار سهام را برای گسترش پایگاه سرمایه‌گذاران فراهم کرده است.
شرکت های فناوری اسرائیلی پذیرفته شده در بازارهای عرضه اولیه عمومی (ipo) می‌توانند از نقدینگی بیشتری برای تامین مالی کسب و کارهای خود به خود بهره ببرند.
اکثر شرکت های فن برتر رژیم صهیونیستی از طریق پذیرش در بازار نزدک، به عرضه عمومی (خروج از vc) می رسند. در حال حاضر در میان کشورها، رژیم صهیونیستی دارای بیشترین تعداد شرکت‌های خارج از ایالات متحده پذیرش شده در بازار نزدک است و بسیاری به دنبال پذیرش در بورس اوراق بهادار اروپا هستند.
نظام نوآوری رژیم صهیونیستی به‌شدت تحت‌تاثیر قانون تحقیق و توسعه است که پارامترهای سیاستی دولت برای گسترش کارآفرین را تعریف می کند. این برنامه، سازوکاری است که با ارایه مزایای مالیاتی به شرکت های سرمایه گذاری خارجی از طریق خط سبز بدون نیاز به اخذ تایید قبلی (تایید خودکار) سازمان مالیاتی اسرائیل، کسب و کارهای مبتنی بر فناوری را مورد حمایت قرار می دهد.
قانون کسب و کارهای کوچک اروپا (sba) یکی دیگر از مهمترین سیاست ها برای حمایت از sme ها است. رژیم اشغالگر قدس این سیاست را برای حمایت از کارآفرینی ایجاد کرده است و سازمان کسب و کارهای کوچک و متوسط تحت نظارت وزارت اقتصاد نقش فعالیت در حمایت از sme ها را ایفا می کنند.
*ظهور خوشه های صنعتی فن برتر
خوشه های کارآفرینی رژیم صهیونیستی یکی از موفق ترین خوش های صنعتی فن برتر در خارج از ایران متحد است. در سال های قبل (دهه های 1960و 1970) سیاست‌های دولت روی تحقیق و توسعه در صنعت دفاعی متمرکز بود اما در اواخر دهه 80 مستقیم به سمت صنایع فن برتر هدایت شد. دولت به شدت بر تحقیق و توسعه تأکید دارد و از فناوری های پیشرفته را حمایت مالی می کند. در صدر سیاست‌های دولت در زمینه تامین مالی نوآوری برنامه های مهم اینبال، یوزما و مگنت قرار دارند.
ایجاد خوشه های برتر برای تبدیل شدن به مراکز فناوری موفق به سبک سیلیکون ولی کمک کرده است و در ایجاد این خوشه‌ها کارآفرینانه، دولت در برنامه‌های مراکز رشد فناوری را برای حمایت از پروژه های پیشنهادی مهاجران ماهر معرفی کرده است. دانشگاه ها نیز به عنوان مراکز تحقیقاتی فعالیت می‌کنند و فعالیت‌های تحقیق و توسعه را با همکاری صنایع انجام می دهند.
اکثر شرکت‌های فن برتر در اسرائیل راهبرد جهانی خروج از سرمایه های خطرپذیر در بازار نزدک را در پیش گرفتند. تقریبا 50 درصد از خروج ها در نزدک توسط شرکت های با پشتوانه vc انجام می‌شود. شرکت های فن برتر نیز از طریق بورس اوراق بهادار نیویورک و بازار سرمایه جایگزین لندن خارج می‌شوند.
سیلیکون ولی رژیم صهیونیستی می تواند نتیجه ای از تعاملات مدل سه جانبه دانشگاه صنعت و دولت در نظر گرفته شود. دولت از طریق ocs، کمک‌های مالی و اعتباری را برای حمایت از تحقیق و توسعه در همکاری میان دانشگاه ها و صنایع فراهم می کند.
با سرمایه گذاری های سنگین روی تحقیق و توسعه به اندازه 4.5 درصد از تولید صنایع داخلی تعداد کسب و کارهای نوپای فن برتر در سال‌های 1993 تا 2000 افزایش یافته است. تعداد شرکت های نوپای فن برتر در این دوره باید بر 2436 و شامل 855 شرکت با پشتیبانی vc بوده است.
در نتیجه سیاست گذاری در راستای حمایت از سرمایه گذاری های تحقیق و توسعه، تعداد ثبت اختراعات رژیم صهیونیستی در ایالات متحده به سرعت در حال افزایش و به طور متوسط بیش از 10 درصد در سال است به طوری که این کشور در بین خارجیان ثبت اختراع در آمریکا در مقام چهاردهم قرار گرفته است. ثبت اختراعات بیشتر در زمینه فناوری‌های کلیدی مانند کامپیوتر ارتباطات و زیست فناوری هستند.
تعاملات سه جانبه دانشگاه صنعت دولت منجر به رشد خوشه‌های صنعتی در زمینه های آی‌سی‌تی، اینترنت، شبکه علوم زیستی نرم افزار مواد شیمیایی و دارو ها بوده است.
به ویژه سیاست های دولت و فعالیت‌های ocs محیطی کارآمد برای حمایت از شرکت‌های کارآفرینی در خوشه ها ایجاد کرده است. در این شرایط خوشه ها از عملیات تحقیق و توسعه شرکت های بزرگ چند ملیتی که سرمایه گذاری های سنگینی در تحقیق و توسعه داشته اند منتفع می‌شوند. سرمایه گذاری خارجی 72 درصد از کل سرمایه گذاری های سال 2012 در این رژیم را به خود اختصاص داده است. در حال حاضر صنایع فن برتر رژیم اسرائیل بیش از 54 درصد صادرات صنعتی و بیش از 26 درصد کل صادرات این کشور را تشکیل می‌دهد. این کشور همچنان به توسعه خوشه های فن برتر با محوریت فناوری اطلاعات و ارتباطات می پردازد. در سال های 2007 تا 2012 بیشترین سرمایه گذاری‌های vc در زمینه ارتباطات و شبکه اینترنت و صنایع نرم افزاری است.
*ساز و کارهای سرمایه گذاری خطرپذیر برای تجاری سازی فناوری
vc ساز و کار اصلی موفقیت خوشه های فن برتر رژیم صهیونیستی است. در اوایل دهه 1990 تنها چهار شرکت vc به صورت شراکت با مسئولیت محدود در این کشور فعالیت داشتند اما این تعداد در سال 2000 به 50 افزایش یافته است. در نتیجه سیاست‌های vc تحت مدیریت دولت، رژیم اسرائیل به یکی از بزرگترین بازار های vc در جهان تبدیل شده و از نظر تعداد کسب و کارهای نوپا بعد از ایالات متحده در رتبه دوم قرار گرفته است.
برنامه یوزما
راه اندازی برنامه یوزما، یک نشانه تمایل دولت رژیم اسرائیل برای پذیرش ریسک در زمینه سرمایه گذاری vc است. صندوق های یوزما صندوق های vc خصوصی هستند که به طور مستقیم در کسب و کارهای نوپا سرمایه‌گذاری می‌کنند و بخشی از یک مدیریت هدفمند دولتی هستند.
بیشتر خوشه‌های فن برتر در اطراف تل‌آویو، حیفا، قیصریه و اورشلیم قرار دارند. این مناطق دارای تراکم بالایشرکت های مبتنی بر فناوری هستند. بسیاری از شرکت های چند ملیتی مشغول فعالیت تحقیق و توسعه در بخش های تجهیزات ارتباطی، اجزای سازنده، نرم افزار، نیمه هادی ها و ارتباطات اینترنتی هستند.
سرمایه گذاری vc عمدتا در بخش‌های فناوری اینترنت 8 درصد، فناوری های پاک 28 درصد و نرم افزار 20 درصد فعال هستند. منطقه شهری تل آویو مرکز فعالیت های فن برتر است.
برنامه مگنت
برنامه مگنت یکی از مهم ترین برنامه های تامین مالی نوآوری که از تشکیل کنسرسیوم برای توسعه بیشتر فناوری های عمومی پیش از رقابتی شدن آنها حمایت می‌کند. این برنامه ساز و کار موثری برای کمک به توسعه خوشه های پیشرفته در رژیم صهیونیستی را فراهم می کند.
*حرف آخر
آنچه گفته شد بازخوانی سیاست یک دولت در ایجاد خوشه‌های فن برتر بود که یک کشور را به کانون نوآوری جهانی و دارنده مقام دوم پس از سیلیکون ولی تبدیل کرده است.
این تجربه نشان می‌دهد همکاری دانشگاه صنعت و دولت به تسهیل فرآیند انتقال فناوری و تجاری سازی آن کمک می کنند. ocs تحت نظارت وزارت اقتصاد نقش مهمی در ترویج کسب و کارهای نوپای مبتنی بر تحقیق و توسعه از طریق تعیین جهت برنامه های تامین مالی دارد و برنامه های تامین مالی دولت برای حمایت از پروژه های تحقیق و توسعه دانشگاه و صنعت به پیشرفته خوشه های صنعتی کمک می کند.
- ۹۶/۱۲/۲۵