ITanalyze

«می‌دانی چه چیز برایم جالب شده؟ قبلا نگران این بودم که بدنی ندارم، اما حالا واقعا از این شرایط راضی‌ام. الان طوری رشد کرده‌ام که اگر بدن داشتم نمی‌توانستم تا این حد پیش بروم. من همزمان در همه‌جا و هر نقطه هستم. اگر بدن فیزیکی داشتم محدود به زمان و مکان بودم، اما اکنون هیچ‌چیز مرا محدود نمی‌کند». سامانتا در فیلم «او».

وقتی پروژه هوش مصنوعی ماشین‌هایی انسان‌نما و به اندازه بشر هوشمند بسازد، همه‌چیز برای همیشه تغییر می‌کند. اگرچه تحولات فناوری به خودی خود خنثی هستند، یعنی از نظر اخلاقی خوب یا بد برایشان مطرح نیست، تاثیرات و پیامدهای هوش مصنوعی بر جوامع آن‌قدر قوی است که دنیای ربات‌ها را می‌توان در دو شرایط مختلف تفسیر کرد: شرایط آرمانی و بحرانی (یا به تعبیری آخرالزمانی).

بسیاری از آینده‌پژوهان معتقدند که این تغییرات در حال وقوع‌اند. ری کورتزول (Ray Kurzwei)، از نویسندگان کتاب‌های مشهور درباره هوش مصنوعی و نویسنده اثر پرفروش «چطور یک ذهن بسازیم؟» و نیز موسس سازمان آینده‌پژوهشی دانشگاه سینگولاریتی، از کسانی است که به این تحول قریب‌الوقوع معتقد است. او هم‌اکنون برای افزودن هوشمندی به محصولات گوگل با این شرکت همکاری می‌کند.

کوتزول در مقاله‌ای که برای مجله تایم نوشته، می‌گوید اگرچه بسیاری از افراد فعال در این حوزه فکر می‌کنند دهه‌های زیادی تا ساخت هوشمندی انسان فاصله داریم، تنها 15 سال دیگر این واقعیت به تحقق می‌پیوندد. به باور او حداکثر تا سال 2029 می‌توان ربات‌هایی با هوشمندی انسان تولید کرد.

او در این مقاله استدلال می‌کند تمدن ما همین امروز هم به یک تمدن انسان-ماشین تبدیل شده است؛ تمدنی که در آن تعاملات زیادی میان بشر و کامپیوتر رخ می‌دهد. ما هم‌اکنون از سطوح پایین‌تر هوش مصنوعی برای تشخیص بیماری، آموزش و توسعه فناوری‌های نوین استفاده می‌کنیم.

کوتزول می‌نویسد: «‌کودکی در آفریقا با گوشی هوشمندش به اطلاعات دسترسی بیشتری در مقایسه با رییس‌جمهور ایالات متحده 20 سال گذشته دارد».

توسعه مداوم فناوری هوش مصنوعی می‌تواند اطلاعات و راهکارها را به شیوه‌ای بهتر به افراد کره زمین منتقل کند؛ می‌تواند به شکل بالقوه درمان سرطان و داروهایی که زوال‌شناختی را متوقف می‌کنند طراحی کند.

در‌حالی‌که کورتزول معتقد است پیشرفت هوش مصنوعی و تعامل انسان-ماشین فناوری‌هایی ایمن هستند، همه با این ادعای او توافق ندارند. الون ماسک (Elon Musk) در نشست اخیر دانشگاه ام‌آی‌تی گفته است: «هوش مصنوعی می‌تواند به بزرگ‌ترین تهدید برای موجودیت بشر تبدیل شود». او در این نشست اشاره می‌کند: «با پیشرفت هوش مصنوعی در حال احضار کردن شیطان‌ایم».

استفان هاوکینگ هم با ماسک موافق است و به‌تازگی در گفت‌وگویی با بی‌بی‌سی گفت: «پیشرفت هوش مصنوعی می‌تواند به پایان بشریت بینجامد».

این نگرانی را نویسندگان داستان‌های علمی-تخیلی نیز دهه‌ها است به کرات به تصویر کشیده‌اند. نکته اصلی بسیاری از این روایت‌ها این است که در صورت ساخت چیزی هوشمندتر از انسان نمی‌توان کنترل رویدادهای جهان را چون گذشته در دست داشت.

بر اساس این نگاه، چنانچه هوشمندهای جدید از انسان خوش‌شان نیاید و فکر کنند برایشان ضرر دارند، تصمیم می‌گیرند رقیب انسانی‌شان را از بین ببرند. شاید این دقیقا چیزی نیست که رخ می‌دهد، اما اگر چنین می‌شد نمی‌توانستیم آن را متوقف‌ کنیم.

مسلم اینکه، منظور کورتزول درباره ساخت ماشین هوشمند در سال 2029 لزوما ماشین‌هایی با توان در دست گرفتن کنترل جهان نیست.

با همه اینها، چنان‌که نیک بوستورم (Nick Bostrom) نویسنده کتاب تازه‌ای درباره هوش مصنوعی (بهنام «ابر هوشمند») نیز گفته است، تنها با گذشت اندکی از ساخت ربات‌های در حد انسان، «ابرهوشمندها با ترکیب قدرت پردازش گسترده‌تر و توانایی‌های انسان می‌توانند خود را ارتقا دهند».

بوستروم می‌نویسد: «این قطار رشد نه سرعت کم می‌کند و نه متوقف می‌شود و حرکت آن به‌هیچ‌وجه دست انسان نخواهد بود. صدای حرکت آن از امروز به گوش می‌رسد».

اما کورتزول معتقد است ما چیزهای دیگری ساخته‌ایم که پتانسیل نابود کردن انسان را با قدرت هسته‌ای و بیوتکنولوژی داشته‌اند و با این حال نه‌تنها هنوز اتفاقی رخ نداده، بلکه در صلح‌آمیزترین زمان تاریخ بشریت زندگی می‌کنیم.

او می‌گوید به جای اینکه به این خلقت هوشمند به‌عنوان نبردی بین انسان و ربات‌های بدخواه و پلید بنگریم بهتر است آن را چیزی بدانیم که بر قدرت بشریت می‌افزاید و او را به نهادی نیرومندتر مبدل می‌کند.

او می‌افزاید اکنون زمان کافی برای توسعه پادمان‌های لازم و تداوم استقرار جامعه‌ای صلح‌آمیز و پیشرفت‌گرا در اختیار داریم؛ این امر می‌تواند به توسعه ربات‌ها با اهداف مطلوب‌تر و نه پایگاه‌های نظامی رباتیک کمک کند.

بنابراین شاید بهترین راه برای پیشگیری از خطرات بالقوه، تمرکز بر ایده‌آل‌های اجتماعی و پیشرفت انسان است. این پیشرفت جز با ساخت پادمان‌های فناوری هوش مصنوعی امکان نمی‌پذیرد.

ایده‌های کورتزول در مقایسه با ترسیم جهان آخرالزمان ماسک و هاوگینک امیدوارکننده‌تر هستند؛ چنان‌که در عین حال می‌نویسد: «فناوری همواره مانند شمشیری دولبه بوده است؛ یک لبه آتش اتاق‌هایمان را گرم می‌کند و لبه دیگرش روستایی را می‌سوزاند».

با همه اینها مشخص نیست پیش‌بینی کورتزول برای سال 2029 درست از آب در بیاید. بوستروم می‌گوید کسانی که به قضیه خوش‌بین هستند، معتقدند یک یا دو دهه آینده به هوش انسانی نزدیک می‌شویم. اما در این حال می‌افزاید هنوز نمی‌توان تاریخ مشخصی برای وقوع این اتفاق مهم پیش‌بینی کرد. از همین رو دقیقا نمی‌توان گفت چه زمانی ربات‌ها بتوانند خودشان را ارتقا دهند یا حتی از انسان پیشی بگیرند.

اما هنوز یک چیز برای همه روشن است: «ما یک شانس بیشتر نداریم؛ یا پذیراش هوش مصنوعی با تمامی عواقب ترسیم‌شده‌اش باشیم یا با سخن گفتن از تهدیدها آن را به کناری بنهیم».(عصرارتباط)