جهان در جستجوی اینترنت پرسرعت
سید میثم لطفی - بزرگراه فناوری - شاید شما هم تاکنون نام "پهن‌باند" به گوشتان خورده باشد، اما آیا به‌درستی معنی این واژه را می‌دانید؟ پهن‌باند در سیستم‌های مخابراتی و ارتباطی مربوط به سیگنال‌هایی می‌شود که با فرکانس‌های مخصوص ارسال می‌شوند و بر این اساس می‌توان فرکانس‌های مربوط به آن را به بخش‌های مختلف تقسیم کرد. به‌طور کلی هرچه پهنای باند در یک سیستم افزایش یابد، به همان اندازه توانایی سیستم برای انتقال اطلاعات بیشتر خواهد شد. برای مثال، در شبکه‌های رادیویی از پهن‌باند با ظرفیت پایین برای انتقال سیگنال‌های مورس استفاده می‌شود و در مقابل پهنای باند بالاتر برای انتقال صوت مورد استفاده قرار می‌گیرد. آنتن‌های تلویزیونی که امروزه در بیشتر منازل دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرد، مجهز به نوعی پهن‌باند با ظرفیت پایین هستند که اگر حجم این پهن‌باند افزایش پیدا کند، ما قادر خواهیم شد برنامه‌های کانال‌های بیشتری را دریافت کنیم.
در سیستم‌های ارتباطی جدید، یک مودم می‌تواند از طریق خطوط تلفن اطلاعات را با پهنای باند حداقل 64 کیلوبیت در ثانیه جابه‌جا کند که امروزه به‌جای خطوط تلفن از سیستم‌های ADSL استفاده می‌شود تا به این طریق ظرفیت پهن‌باند افزایش پیدا کرده و امکان انتقال اطلاعات بیشتری در آن واحد فراهم شود. وظیفه اصلی خطوط پهن‌باند انتقال اطلاعات است و بر این اساس فیبرهای نوری نیز نوعی پهن‌باند محسوب می‌شوند که امروزه بسیار مورد توجه قرار گرفته‌اند.
خطوط پهن‌باند در سیستم‌های انتقال اطلاعات امروزه پیشرفت‌های فراوانی کرده و افراد به کمک آن می‌توانند در آن واحد انواع مختلف اطلاعات را که شامل متن‌های نوشتاری، فایل‌های صوتی، فایل‌های تصویری و... می‌شود ردوبدل کنند.
یکی از فناوری‌هایی که این روزها در خطوط پهن‌باند مورد استفاده قرار می‌گیرد "خطوط اشتراکی دیجیتال" است. این خطوط که از یک جفت سیم تشکیل شده، به کاربر امکان می‌دهد تا اطلاعات دیجیتالی خود را به کمک یکی از این سیم‌ها و صدا را از طریق سیم دیگر انتقال دهند. مودم‌های آنالوگ که نوعی واسطه برای خطوط پهن‌باند محسوب می‌شوند، در حالت عادی قادرند اطلاعات را با سرعت 600 بیت در ثانیه انتقال دهند. اگر قرار باشد یک مودم اطلاعات بیشتری را جابه‌جا کند، مجبور است که در آن واحد از چند کانال مختلف استفاده کند. برای مثال مودمی که در هر ثانیه 2400 بیت اطلاعات را جابه‌جا می‌کند، چهار کانال مختلف که هر کدام از آن‌ها توانایی انتقال 600 بیت اطلاعات را دارد به‌کار می‌برد.
نسل سوم سیستم‌های مخابراتی
یکی از تحولات بزرگی که امروزه در دنیای ارتباطات شاهد آن بودیم، راه‌اندازی نسل سوم شبکه‌های مخابراتی(3G) بوده است. اگرچه تاکنون شرکت‌های مختلفی امکان استفاده از اینترنت روی تلفن‌های همراه را فراهم کرده‌اند، گفته می‌شود که تنها نسل سوم تلفن‌های همراه می‌توانند اینترنت را با پهنای باند بالا دریافت کنند. با توجه به سرعت حرکت کاربری که از تلفن‌همراه استفاده می‌کند، این دستگاه می‌تواند اینترنت را با سرعت 64 تا 384 کیلوبایت در ثانیه دریافت و امکان گشت‌وگذار در سایت‌های اینترنتی را فراهم آورد.
سرویس‌های ADSL
محبوب‌ترین فناوری پهن‌باند که امروزه در نقاط مختلف جهان مورد استفاده قرار گرفته DSL نام دارد و بر اساس یک آمار رسمی، تا پایان بهار 2004 بیش از 30 میلیون مشترک در جهان را به‌خود اختصاص داده و رشد آن بیش از دو برابر دیگر روش‌های متکی بر پهنای باند بوده است. فناوری DSL یکی از روش‌هایی است که امروزه برای اتصال به اینترنت با سرعت بالا مورد استفاده قرار می‌گیرد و این امکان را به کاربر می‌دهد که با خطوط معمولی تلفن، ضمن دسترسی به اینترنت پرسرعت از امکان دریافت صدا و تصویر با کیفیت بالا نیز استفاده کنند. یکی دیگر از انواع این فناوری ADSL نام دارد که در آن سیستم‌های سخت‌افزاری مخصوصی با نام DSLAM در پست‌های مراکز مخابراتی نصب می‌شوند تا به این وسیله امکان اتصال مشترکان به سیستم یاد شده فراهم شود. این سیستم به کمک کابل‌های تلفنی راه‌اندازی می‌شود و به‌همین خاطر از نظر هزینه برای دولت و کاربران بسیار قابل قبول است.
اگرچه در حال حاضر سیستم‌های ADSL اینترنت پرسرعت را در اختیار همه کاربران قرار داده‌اند، شرکت‌های پشتیبان ادعا می‌کنند که تنها از یک‌پانصدم امکانات بالقوه سیم‌های موجود برای انتقال اطلاعات در سیستم ADSL استفاده می‌کنند. یک سیستم ADSL قادر است تا پهنای باند 1/1 مگاهرتزی خطوط مسی را به کانال‌های چهار کیلوهرتزی تقسیم کند. این فناوری آخرین کانال را به ارسال صدا و فاکس اختصاص می‌دهد و 256 کانال دیگر را برای انتقال دوطرفه اطلاعات به‌کار می‌برد که از این طریق 64 کانال را برای خط ارسال اطلاعات و 128 کانال دیگر را جهت دریافت اطلاعات مورد استفاده قرار می‌دهد. به‌طور کلی اگر سیستم ADSL از 192 کانال چهار کیلوهرتزی استفاده کند، سرعت اینترنت را به حدود 9 مگابیت در ثانیه خواهد رساند که این بهترین حالت ممکن برای این قبیل سیستم‌هاست.
در حال حاضر سرعت خطوط ADSL در بهترین حالت ممکن دو مگابیت در ثانیه است که در عمل، اطلاعات یکپارچه دیجیتالی را به اطلاعات موازی در دو سر انتقال اطلاعات تبدیل می‌کنند.
به‌طور کلی باید توجه داشت که عواملی نظیر فاصله ارتباطی و نوع سیمی که در این ارتباطات مورد استفاده قرار می‌گیرد، می‌تواند در سرعت انتقال اطلاعات خطوط پهن‌باند ADSL تاثیرگذار باشد. در حال حاضر با استفاده از نرم‌‌افزارهایی که قابلیت فشرده‌سازی اطلاعات را دارند امکان ارسال اطلاعات با سرعت بیشتر در سیستم‌های مذکور مهیا شده است.
مزایای خطوط ADSL شامل امکان اتصال به اینترنت با 40 برابر سرعت خطوط Dial-up، ارتباط پرسرعت بدون نیاز به کابل اختصاصی جدید، عدم نیاز به شماره‌گیری، عدم پرداخت هزینه پالس مکالمه، اشغال نشدن خط تلفن، ارتباط پرسرعت برای ایجاد شبکه‌های خصوصی vpn، امکان استفاده از خدمات ویدئویی آنلاین، ارتباط پرسرعت در حین مکالمه با تلفن و امکان ارتباط پرسرعت بدون قطع اتصال و به‌طور دایم می‌شود.
از ابتدای راه‌اندازی خطوط پهن‌باند افزایش سرعت اینترنت مهم‌ترین هدفی بوده که مسؤولان همواره دنبال می‌کرده‌اند. به هر حال روی کار آمدن فناوری ADSL یکی از مواردی بوده که توانسته تا حدودی به این مسئله پاسخ دهد. ADSL به فناوری خاصی اطلاق می‌شود که با توجه به کابل‌های تلفنی قدیمی که در منازل مورد استفاده قرار می‌گیرد عمل می‌کند. با نصب یک سیستم ویژه داخل پست مخابراتی هر منطقه، مشترکان تلفن آن منطقه به‌سادگی خواهند توانست بدون استفاده از هرگونه سخت‌افزار و یا نرم‌افزار ویژه‌ای از مزایای سرویس ADSL که سرعت اینترنت را تا چند برابر افزایش می‌دهد بهره‌مند شوند.
به عقیده بسیاری از کارشناشان، ADSL تنها سیستم موجود است که می‌تواند بدون استفاده از زیرساخت‌های پیچیده مخابراتی بیشترین سرعت را در اختیار کاربران قرار دهد. سیستم ADSL تنها نیاز به یک مودم ویژه دارد که پس از برقراری ارتباط، تنها هزینه ثابت خط ADSL به شکل ماهانه و با توجه به پهنای باند دریافتی محاسبه می‌شود. از جمله مزایایی که خطوط ADSL در اختیار کاربر می‌گذارد، امکان برقراری ارتباط تلفنی حین استفاده از اینترنت است. کاربران می‌توانند ضمن برخورداری از اینترنت پرسرعت، برای ارتباط تلفنی همیشه آزاد و در دسترس باشند. باید توجه داشت که در این سیستم هزینه تلفن تنها در صورت استفاده از تلفن محاسبه می‌شود و به استفاده از خط ADSL ارتباطی ندارد.
محبوبیت جهانی پهن‌باند
امروزه خطوط پهن‌باند به‌قدری در بین مردم محبوبیت پیدا کرده که حتی شرکت‌های کوچک مخابراتی نیز خدمات گسترده‌ای را در این زمینه عرضه کرده‌اند. طبق آخرین اطلاعاتی که در مورد خطوط اینترنت پرسرعت و میزان نفوذ آن‌ها در بین کاربران منتشر شده، تا پایان 31 دسامبر سال 2004 میلادی بیش از 9/37 میلیون خط پهن‌باند برای کاربران خانگی و اداری در آمریکا راه‌اندازی شده بود که این رقم رشد 17 درصدی این فناوری را نسبت به نیمه نخست سال 2004 نشان می‌دهد. گفته می‌شود از 9/37 میلیون کاربر یاد شده، 3/35 میلیون نفر در منازل و یا شرکت‌های کوچک از مزایای این سیستم بهره‌مند می‌شده‌اند. مطالعه دیگری که در ژوئیه سال جاری میلادی روی بیش از 25 هزار خانه‌دار انجام شده نشان می‌دهد، بین سال 2003 تا 2006 میلادی تعداد خطوط پهن‌باند در سراسر دنیا تا چهار برابر افزایش پیدا کرده و بر این اساس گفته می‌شود که به‌طور میانگین یکی از هر چهار خانه در دنیا از سرویس‌های مربوط به خطوط پهن‌باند استفاده می‌کند. در حال حاضر بیش از 62 درصد مردم هلند از خطوط پهن‌باند استفاده می‌کنند که این رقم باعث شده تا کشور مذکور از کره جنوبی پیشی بگیرد و به‌عنوان برترین کشور دنیا در زمینه استفاده از خطوط پهن‌باند محسوب شود. امروزه استفاده از این قبیل فناوری‌ها باعث شده تا بیشتر مراکز تجاری و اداری دنیا به خدمات الکترونیکی روی بیاورند.
طبق مطالعات جدیدی که مرکز IDATE انجام داده، اگر جمعیت کنونی جهان را حدود شش میلیارد نفر برآورد کنیم، حدود دو میلیارد نفر آن‌ها از تلفن‌های همراه استفاده می‌کنند، 2/1 میلیون نفر از مزایای خطوط ثابت تلفن بهره‌مند می‌شوند و فقط 210 میلیون نفر خطوط پهن‌باند را به‌کار می‌برند. تمام جوامعی که امروزه می‌کوشند تمامی اهداف جامعه اطلاعاتی را محقق سازند، مجبورند که میزان استفاده مردم خود از خطوط پهن‌باند را افزایش دهند. این مسئله باعث خواهد شد تا مواردی نظیر دولت الکترونیکی، تجارت الکترونیکی، بهداشت الکترونیکی، بانکداری الکترونیکی و ... معانی تازه‌ای را از آن خود کند.
تحولات دنیای پهن‌باند
شرکت زیمنس در نظر دارد که با پشتیبانی از فناوری بی‌سیم شبکه پهن‌باند برای دستگاه‌های قابل‌حمل دور تازه‌ای از رقابت‌های خود را با سیستم‌های Wi-Fi و نسل سوم شبکه تلفن‌همراه آغاز کند. زیمنس با همکاری متخصصان شرکت Flarion در تلاش است تا با نوسازی زیرساخت‌های بی‌سیم و فناوری جدید تلفن‌های همراه با نام Flash-OFDM رقابت خود را با شبکه‌های نسل سوم تلفن‌همراه بیشتر کند. سیستم جدید Flarion سیگنال‌های مختلف را از یک ترانزیستور مخصوص ارسال کرده و همانند سیستم‌های کابلی و بی‌سیم، فرانکانس‌های بسیار دقیق تولید کند. سرعت اتصال به اینترنت در این سیستم جدید حدود 5/1 گیگابایت در ثانیه است. لازم به‌ذکر است، بالاترین سرعتی که هم‌اکنون سیستم‌های سلولی قادر به ارایه آن هستند 500 کیلوبایت در ثانیه است. این سیستم هم‌اکنون مراحل طراحی خود را پشت‌سر می‌گذارد و شرکت زیمنس هنوز زمان مشخصی را برای عرضه آن در بازارهای جهانی اعلام نکرده است.
کارشناسان بر اساس تحلیل‌های جدید خود پیش‌بینی کرده‌اند، تعداد کاربران سرویس پهن‌باند در دنیا در پنج سال آتی تا دو برابر افزایش خواهد یافت که مهم‌ترین علت آن کاهش هزینه‌های این سرویس نسبت به خدمات مشابه اعلام شده است. در حال حاضر سرویس DSL از مهم‌ترین خدمات اینترنتی پهن‌باند پیشرفته در جهان است که میزان علاقه کاربران به این سیستم‌ها را بیشتر کرده است. این‌طور که پیش‌بینی شده، سرویس DSL نزدیک به ۶۷ درصد از مشترکان خطوط اینترنتی در جهان را به‌خود اختصاص خواهد داد. تعداد مشترکان پهن‌باند در دنیا طی سال ۲۰۰۵ میلادی حدود ۲۰۵ میلیون نفر بوده است. احتمال می‌رود که تا سال ۲۰۱۰میلادی درآمد سالانه سرویس پهن‌باند در جهان به بیش از ۱۳۰میلیارد دلار برسد و تعداد مشترکان آن نیز از مرز ۴۰۰ میلیون نفر بگذرد.
طبق یک آمار جدید، کشور بریتانیا به‌خاطر سرمایه‌گذاری‌های وسیعی که در سال‌های اخیر انجام داده، هم‌اکنون بیش از ده میلیون مشترک خطوط پهن‌باند دارد که در مقابل احتمال می‌دهد این رقم تا پایان دهه جاری میلادی چند برابر شود. هم‌اکنون بیش از 20 درصد از کامپیوترهای خانگی بریتانیا به اینترنت پرسرعت دسترسی دارند و انتظار می‌رود این رقم تا پایان سال آینده به 32 درصد برسد. این‌طور که گفته می‌شود، کیفیت و تنوع خدمات شبکه پهن‌باند به‌صورت روزانه در حال افزایش است و افزایش تمایل کاربران به خدمات اینترنتی صوتی و تصویری باعث شده تا اقبال آن‌ها نسبت به این سرویس‌ها بیشتر شود.
مسؤولان طرح گسترش شبکه پهن‌باند بریتانیا در پی قراردادهای جدیدی که با شبکه خبری بی‌بی‌سی منعقد کرده‌اند، امیدوارند با اطلاع‌رسانی بیشتر تمایل مردم را برای استفاده از خطوط پهن‌باند بالاتر ببرند.
منابع:
http://www.wikipedia.com
http://www.euractiv.com
http://www.cybertelecom.org
http://www.alcatel.com
- ۸۵/۰۸/۰۱