جهان پراشتها و توسعه واردات و صادرات ICT
شهرام شریف - رشد و توسعه جهان دیجیتالى به جز تاثیرات ملموسى که در تجارت جهانى گذاشته، برخى تعاریف را نیز در این عرصه دچار تغییر کرده است.
گر در تعاریف موجود، صادرات یک محصول مزیت عمده‌اى براى یک کشور محسوب شده و آن کشور را از واردات آن محصول بى‌نیاز مى‌کند، در جهان دیجیتال ظاهرا این روند معکوس طى شده است. نگاهى گذرا به گزارش اقتصاد دیجیتالى سازمان ملل متحد نشان مى‌دهد که 20 کشور بزرگ صادرکننده محصولات ICT بزرگترین واردکنندگان این محصولات در جهان نیز هستند. در واقع در جهان دیجیتالى امروز کشورهایى حرف نخست را در این عرصه مى‌زنند که تعامل خود را با دیگر کشورها به قیمت گستردگى واردات افزایش داده‌اند.
این رابطه دو سویه و نتایج مرتبط با آن در واقع حاصل دو نکته کلیدى است: نخست این که فضاى آى سى تى همچنان که از برآیند مفهوم دیجیتالى شدن و فرآیند ابزارهاى موجود درآن برمى‌آید برپایه ارتباط دو یا چند سویه برقرار شده است، اینترنت نمونه‌اى از این ابزارها است که شکل یکسویه ارتباطى بسیارى از رسانه‌ها را دچار تحول و تغییر کرده است. از این رو به نظر مى‌رسد که این شکل ارتباط دو طرفه به عرصه تجارت این نوع محصولات تعمیم یافته و فضاى جدیدى را در پهنه تجارت ایجاد کرده است.
نکته دوم پراکندگى شاخه‌هاى مختلف موجود در عرصه ICT است، در این زمینه بسیارى کشورهاى هوشمندتر با درک پتانسیل و توانایى‌هاى خود نیرو و هزینه‌شان را تنها در بخش‌هاى داراى مزیت صرف مى‌کنند، به همین دلیل این دسته از کشورها در عین صادرات از حجم واردات قابل توجهى نیز برخوردارند. گزارش اقتصاد دیجیتالى سازمان ملل نشان مى‌دهد که طى 10 سال اخیر میانگین رشد صادرات محصولات ICT از میانگین رشد صادرات در تمامى‌عرصه‌هاى دیگر 40درصد بیشتر است. به بیان دیگر در حالى که طى دهه گذشته رشد صادرات در جهان 60درصد افزایش یافته، آمارها نشان مى‌دهد که این افزایش در زمینه صادرات ICTد100درصد بوده است.این شتاب فزاینده هر چند هنوز با رقم 1/1تریلیون دلارى خود هم اکنون 15درصد کل تجارت جهانى را شامل مى‌شود، اما اشتهاى سیرى ناپذیرى جهان رو به توسعه در این زمینه عملا روزهاى بهترى را براى اقتصاد دیجیتالى جهان نوید مى‌دهد.
گزارش اقتصاد دیجیتالى داراى یک شگفتى نیز هست و آن حضور بالاى جدول کشورهاى شرق آسیا در زمینه صادرات ICT است. به جز آمریکا که در نبرد شانه به شانه با چین (و به‌رغم رشد نه چندان ملموس خود طى سال‌هاى اخیر) اساسا در حاشیه امنیت قرار ندارد، چین با رشد خیره کننده 44درصدى در فاصله سال‌هاى 2001 تا 2003 و همچنین 55درصدى سال‌هاى 2002 تا 2003 عملا تا فتح قله صادرات محصولات ICT جهان فاصله اى ندارد. این کشور هم اکنون 11درصد از سهم صادرات جهانى این نوع محصولات را در اختیار دارد که فقط یک‌درصد کمتر از ایالات متحده است. سایر کشورهاى توسعه یافته اروپایى نیز با پرش بزرگ کشورهاى شرق آسیا به زیر کشیده شده‌اند. ژاپن، هنگ کنگ، سنگاپور، کره، تایوان و مالزى عملا هلند، انگلستان، فرانسه، ایرلند، ایتالیا ، بلژیک، فنلاند و کانادا را کنار زده‌اند. به بیان واقع‌بینانه کشورهاى در حال توسعه حداقل در زمینه رقابت ICT توانسته‌اند بر کشورهاى توسعه یافته پیشى بگیرند.
نتایج حاصل از آمارهاى مربوط به صادرات و واردات محصولات آى‌سى‌تى همچنین نشان دهنده ایجاد یک قدرت متمرکز جدید (شامل بیست کشور در حال توسعه و توسعه یافته) است که بالغ بر 70درصد صادرات این محصولات را برعهده دارند و براى کسب سهم بیشتر راه‌هاى رقابتى جدیدترى را مى‌پیمایند، در این مسیر برنده - برنده قطعا بازندگانى نیز وجود دارند و آنان کشورهایى هستند که براى حرکت در این مسیر هیچ شتاب و اشتهایى ندارند و یا به کندى در حال پیمودن پیچ و خم‌هاى ابتدایى راه هستند. در سال‌هاى نه چندان دور براى این بازندگان حتى مسیرى نیز گشوده نخواهد بود.
منبع : دنیای اقتصاد
- ۸۴/۱۰/۰۵