رایج‌ترین مشکلات کار با ابزار همراه
حمید نیک‌روش - این مسئله یکی از بحث‌های داغ و همیشگی در میان کارشناسان است. تحقیقات متعدد صورت‌گرفته در این زمینه نشان می‌دهد که میان فهرست در حال ارتقای دستگاه‌هایی که یک فرد استفاده می‌کند با ناراحتی‌ها و مشکلاتی از قبیل اختلال در بینایی، افسردگی در دوران کودکی، چاقی مفرط و کمبود خواب ارتباطی قوی وجود دارد. در این مقاله «راب لین» به بررسی آسیب‌هایی که از طریق صفحهنمایش اینگونه وسایل و دستگاهها روی بدن انسان ایجاد می‌شود، می‌پردازد.
چه دستگاه‌هایی دارید؟ تعداد آنها زیاد است یا کم؟ اگر در حال خواندن این مقاله هستید، پس می‌توان گفت که حداقل دو دستگاه را در کنار خود دارید. نویسنده این مطلب راب لین، خود یک لپ‌تاپ، یک گوشی‌هوشمند، یک کیندل و یک آی‌پاد دارد. اگر تلویزیون هوشمند نیز یکی از این دستگاهها به‌حساب می‌آید، آن راه هم به این لیست اضافه کنید، اگر به زندگی روزانه خود نگاه کنیم، شاید زمان‌های کمی مانند زمان غذا خوردن باشد که در حال کار با یکی از این دستگاهها نباشیم.
مطلب پیشنهادی
نور آبی، خواب سیاه: چرا نور تلفن همراه و نمایشگر قبل از خواب آسیب زاست؟
شاید شما هم مانند من با شنیدن این خبر که بین استفاده دائم از دستگاه‌های ارتباطی و مشکلات مربوط به سلامتی یک رابطه احتمالی وجود دارد، نگران شده باشید. این مشکلات می‌تواند هر چیزی باشد، مانند کمبود خواب و حتی شرایطی بسیار بدتر. دانستن این نکته که "فناوری‌هایی که مکمل زندگی ما انسان‌ها شده‌اند می‌توانند برای سلامتی مضر باشند" از خطرناک‌ترین و ناگوارترین احتمالاتی است که می‌توان متصور شد. برای اینکه به اصل مطلب برسیم یا حداقل سطح آگاهیمان را افزایش دهیم، سعی شده تا تمام نظریه‌های موجود در این مطلب آورده شود. در زیر نتایج تحقیقاتم در اینترنت را به اطلاع شما می‌رسانم.
اختلال در بینایی
اول از همه با مشکلی شروع می‌کنیم که شاید همه ما به نحوی با آن درگیر باشیم؛ دلیل آن‌هم خیره شدن بیش از حد به صفحه‌هایی است که می‌تواند برای چشم مشکل ایجاد کند. سندروم دید کامپیوتر (گاهی به آن درد چشم دیجیتالی هم گفته می‌شود) مشکلی حاد و جدی است که حتی مؤسسه اپتومتریک آمریکا (AOA) هم به آن اشاره کرده است.
در تشریح شرایط آن گفته شده این سندروم، گروهی از مشکلات و اختلالات مربوط به چشم و دید ناشی از استفاده درازمدت از کامپیوتر، تبلت، ای‌ریدر و تلفن‌همراه را شامل می‌شود. در وبسایت این مؤسسه آمده است: خیلی از افراد به دلیل تماشای طولانی مدت صفحه‌های دیجیتال، مشکلات بینایی و ناراحتی‌های چشم را تجربه می‌کنند. سطح و میزان این ناراحتی با میزان استفاده از صفحه دیجیتال افزایش پیدا می‌کند.
این مؤسسه فهرستی از نشانه‌های متداول از سندروم دید کامپیوتر را منتشر کرده است که شامل درد چشم، سردرد، دید تار و چشم‌های خشک می‌شود. همچنین گفته شده در این بیماران، درد گردن و شانه بسیار شایع است. آیا شما هم چنین تجربه‌ای دارید؟ نویسنده این مقاله با بیشتر این دردها آشناست. شاید از مهم‌ترین دلایل این عوارض بتوان نور کم، تشعشع صفحهنمایش، فاصله کم چشم با صفحه، مشکلات بینایی اصلاح‌نشده و عادات غلط نشستن را نام برد.
پس چه‌طور می‌توان از اینگونه بیماری‌ها دوری کرد؟ اول از همه باید از عواملی که باعث ایجاد آنها می‌شوند، دوری کنید؛ اگر هنگام استفاده از کامپیوتر باید از عینک استفاده کنید، پس هیچ‌وقت استفاده از آن‌را فراموش نکنید؛ حتی اگر فکر می‌کنید که لازم نیست دائماً عینک را به چشم داشته باشید؛ عینک می‌تواند درد و ناراحتی را کاهش دهد.
نوع نگاه کردن شما به کامپیوتر هم خیلی مهم است. به گفته NHS، مانیتور یا صفحه باید با چشم شما در یک سطح یا کمی پایین‌تر باشد. همچنین AOA توصیه می‌کند که فاصله چشم با صفحه نباید بیشتر از 70 سانتی‌متر باشد. از طرفی اگر این فاصله کمتر از نیم متر باشد نیز بیش از حد نزدیک است. نگاه کردن به صفحاتی که روی میز کار قرار دارد و نگاه کردن رو به بالا به‌سمت صفحه کامپیوتر هم می‌تواند درد را بیشتر کند؛ پس بهتر است هنگام نگاه‌کردن به چند مکان مختلف، سطح آنها یکی باشد.
در کنار این نکات، AOA توصیه می‌کند که از چندین کار معمول ساده استفاده کنید تا از آسیب به چشم‌ها جلوگیری شود. استراحت 15 دقیقه‌ای بعد از دو ساعت کار مداوم با کامپیوتر، یکی از این روش‌هاست. بهتر است هر ۲۰ دقیقه یک‌بار به‌مدت ۲۰ ثانیه چشم خود را از صفحه به نقطه‌ای دیگر بدوزید. حتی بهتر است به چیزی که فاصله بیشتری با شما دارد نگاه کنید تا چشم زمان طولانی‌تری برای استراحت داشته باشد. حتماً سعی کنید به‌طور مداوم پلک بزنید که بسیار مؤثر است.
روشنایی محیط نیز در این مسئله دخالت دارد. سعی کنید میزان تشعشع صفحه را کم کنید. شاید راحت‌ترین کار آن باشد که جای خود را در اتاق یا محل کار تغییر دهید، یا اینکه صفحه کامپیوتر را از منابعی که این تشعشعات را ایجاد می‌کنند، دور کنید.
مشکلات مربوط به خواب
شاید خیلی از ما دوست داشته باشیم قبل از خواب در ای‌بوک خود غرق شویم؛ اما کارشناسان می‌گویند بین استفاده از دستگاه و مشکلات مربوط به خواب، رابطه مستقیم وجود دارد. دکتر ماری‌هیسینگ از مرکز تحقیقات سلامتی نروژ در این‌باره مطالعه‌‌ای انجام داده و به‌طور ویژه، آثار مخرب استفاده از دستگاه‌های الکترونیکی روی الگوهای خواب نوجوانان را بررسی کرده است.
در این تحقیق، از 10 هزار نوجوان 16 تا 19 ساله استفاده شد و بعد از انجام آزمایش‌های مختلف، مشخص شد افرادی که روزانه بیشتر از ۴ ساعت را صرف نگاه کردن به صفحه نمایش دستگاه‌های خود می‌کنند، 49 درصد بیشتر نسبت به سایرین با مشکل اختلال در خواب روبرو هستند. در تشریح این مشکل که در مجله آنلاین BMJ Open منتشر شد آمده است، این افراد حدوداً یک ساعت طول می‌کشد تا به خواب بروند.
حتی مشتاقان نوجوان استفاده از دستگاه‌های الکترونیکی 3.5 برابر بیشتر از دیگران با مشکل کم‌خوابی روبرو هستند و خواب شبانه آنها کمتر از پنج ساعت است. دلیل بروز این مشکل به سیستم عصبی و ساعت بدن مربوط می‌شود؛ به‌عبارت دیگر، استفاده بیش از حد از اینگونه دستگاهها با خواب بد رابطه مستقیم دارد. در نتیجه این تحقیق گفته شده که بهتر است مسئولان بهداشت و سلامتی، اطلاعات مربوط به مشکلات استفاده روزانه از صفحه نمایش را برای نسل جوان به‌روزرسانی کنند.
نصیحت شخصی هیسینگ که به‌صورت آنلاین توسط ایندیپندنت منتشر شده این است: «والدین باید از وجود تمام دستگاه‌های الکترونیکی که در اتاق‌خواب استفاده می‌شود، آگاه باشند.» او از والدین عاجزانه می‌خواهد که: «حداقل کاری که میتوانید انجام دهید آن است که استفاده از اینگونه دستگاهها را در هنگام شب و خوابیدن ممنوع کنید و یک ساعت قبل از اینکه فرزندانتان به خواب بروند تمام دستگاهها را قطع کنید.»
بنیاد ملی خواب آمریکا (NSF) نیز در تحقیقات خود به نتایج مشابهی دست یافته است. دکتر چارلز زیلر می‌گوید: «قرار گرفتن در برابر نور مصنوعی بین غروب تا زمان خواب شبانه، مانع از آزاد شدن هورمون ملاتونین که احساس خواب را به‌وجود می‌آورد، می‌شود. کمبود ملاتونین باعث افزایش هوشیاری و جابه‌جاشدن ریتم شبانه‌روزی شده و آن را به عقب می‌اندازد؛ برای همین به‌خواب رفتن به‌موقع، کار بسیار دشواری می‌شود.»
تفسیر ساده من از نتیجه تحقیق فوق این است: «خواندن ای‌بوک، انجام بازی‌های کامپیوتری یا کار‌کردن با لپ‌تاپ باعث می‌شود تا ذهن، درگیر فکر‌کردن شود و مجالی برای آرامش پیدا نکند؛ برای همین است که هرچقدر بیشتر از این دستگاهها استفاده شود، زمان به‌خواب رفتن نیز طولانی‌تر می‌شود. در تحقیق NSF مشخص شده اگر فرد به‌جای بازی کامپیوتری به تماشای یک فیلم یا سریال مشغول شود، زودتر به خواب می‌رود.»
به‌هر حال NSF می‌گوید: «صفحه‌هایی که از خود، نور ساطع می‌کنند در ساعت‌های حیاتی قبل از خواب استفاده می‌شوند. چنین فناوری‌هایی که باعث افزایش هوشیاری می‌شوند، موجب اختلال در خواب افراد و در نتیجه کاهش ساعت خوابشان خواهد شد.»
اما NSF برای مقابله با این مشکل توصیه می‌کند هر جا که میتوانید زمان خوابتان را برنامه‌ریزی کنید و یک ساعت قبل از آن از هیچ دستگاهی استفاده نکنید. اگر می‌بینید که خاموش کردن این وسایل کار دشواری است کنار تخت خود یک کاغذ و قلم بگذارید و هر کاری را که برای روز بعد به ذهنتان می‌رسد روی آن یادداشت کنید.
نکته دیگری که NSF توصیه می‌کند مربوط به خواب نیم‌روزی است؛ به‌گفته آنها بعد از ساعت سه بعد از ظهر بیشتر از ۴۵ دقیقه نخوابید.
راحت بخوابید
اگر شما خودتان را به‌دلیل استفاده از گوشی‌هوشمند در رختخواب سرزنش می‌کنید، حتما برای شما خیلی از مواردی که در این‌جا به آن اشاره شد نیز پیش آمده است. دلیل اصلی، نور آبی است که از صفحه گوشی‌ها، تبلت‌ها و مانتیورها ساطع می‌شود که مانع تولید ملاتونین می‌شود. بدون شک استفاده نکردن از گجت‌ها در زمان خواب، بهترین کاری است که می‌توان انجام داد؛ اما این همیشه راه‌حل مناسبی نیست و شاید هم آمادگی این کار را نداشته باشید.
خوشبختانه راه‌های دیگری هم وجود دارد؛ برای مثال نرم‌افزارهایی که میزان نور آبی را کاهش می‌دهند؛ یکی از این برنامه‌ها F.lux و توایلایت برای سیستم‌عامل‌های iOS و اندروید است. به‌غیر از نرم‌افزار، محصولات فیزیکی مانند WaveWallSleep هم ساخته شده که یک محافظ صفحه است. این محافظ که برای آی‌فون، گلکسی S و خانواده HTC One ساخته شده است، نه‌تنها از صفحه گوشی در برابر ضربه و خراش محافظت می‌کند، بلکه نور آبی آن را نیز فیلتر کرده و با قیمت پائین 6.47 پوند، به برقراری خواب راحت‌تر کمک زیادی می‌کند.
چاقی مفرط
چاقی مفرط یکی دیگر از مضرات استفاده از صفحهنمایش دستگاه‌های اطراف ماست. دکتر لئونارد‌اپستین و همکارانش از دانشگاه‌های نیویورک و مرکز تحقیقات کالیفرنیا این مسئله را تأیید می‌کنند. نتایج این تحقیقات در سال 2008 در نشریات سراسر جهان منتشر شد.
اپستین و همکارانش که از سوی مؤسسه ملی بیماری‌های دیابتی و گوارشی حمایت می‌شدند، به مدت دو سال درباره با سلامتی و تناسب اندام روی 70 کودک و نحوه تعامل آنها با فناوری، مطالعه کردند. آنها کودکان را به دو گروه تقسیم کردند. یک گروه زمان محدودی برای استفاده از فناوری‌های جدید داشتند؛ ولی گروه دیگر بدون هیچ محدودیتی اجازه داشتند به تلویزیون و بازی‌های کامپیوتری دسترسی داشته باشند.
گروه تحقیقاتی در روش کار گروهی که تحت کنترل بودند تغییرات اساسی دادند؛ به‌طوری‌که میانگین استفاده آنها از دستگاه‌های مربوطه به 17.5 ساعت در هفته کاهش پیدا کرد (مدت زمانی‌که می‌توانستند از این دستگاهها استفاده کنند در طول زمان رفته‌رفته کم می‌شد). در صورتی‌که گروه دیگر که دسترسی نامحدود داشتند با تغییر عادات خود حدود 5.2 ساعت در هفته کاهش داشتند.
در پایان مشخص شد کودکانی که مدت‌زمان محدودی می‌توانستند از این وسایل استفاده کنند، بچه‌های سالم‌تری بودند. میزان انرژی که روزانه مصرف می‌کردند بسیار کم و به‌طور متوسط حدود 200 کیلوکالری بود. در کنار آن شاخص توده بدنی (BMI) آنها در حدود ده درصد واحد بهتر بود.
محققان به این نتیجه رسیدند که کاهش مدت‌زمان تماشای تلویزیون و استفاده از کامپیوتر نقش مهمی در جلوگیری از چاقی مفرط و کاهش BMI در کودکان کم سن‌وسال دارد و این تغییرات بیشتر از آنکه به فعالیت‌های فیزیکی مربوط باشد، به میزان انرژی که وارد بدن می‌کنند بستگی دارد. در واقع کاهش زمان استفاده از صفحه با کاهش مصرف غذا، نوشیدنی و در نتیجه کاهش وزن مرتبط است.
با وجود این، تحقیق فوق با محدودیت‌هایی همراه بوده است. کودکانی که برای این مطالعه انتخاب شدند همگی کسانی بودند که به نسبت سنشان BMI بالایی داشتند؛ اگر قرار بود از کودکانی استفاده شود که وزن کمتری داشتند، مطمئناً نتیجه متفاوت می‌شد. همچنین این تحقیق نمی‌توانست شامل استفاده از صفحهنمایش این دستگاهها در خارج از خانه شود. هیچ راهی وجود نداشت که بتوان جلوی بازی یا تماشای فیلم را در خانه دوستانشان گرفت. از دیگر نکات، استفاده نکردن از یک رژیم غذایی دقیق بود که می‌توانست چشم‌انداز بهتری فراهم کند.
در آنالیزی که NHS ارائه کرده می‌بینیم: قرار گرفتن در برابر صفحه نمایش دستگاهها یک عامل حساس و تأثیرگذار در چاقی کودکان است؛ اما اینکه این تأثیر چگونه است، هنوز روشن نشده است.
همان‌طور که این تحقیق هم نشان داده است، استفاده کمتر از تلویزیون لزوماً به‌معنای فعالیت‌های فیزیکی بیشتر نیست. اگر والدین تمایل دارند تا فرزندانشان تحرک بیشتری داشته باشند؛ باید به‌جای اینکه از دستگاه‌های دارای نمایشگر به‌عنوان جایگزین تماشای تلویزیون استفاده کنند، فرزندشان را به ورزش کردن تشویق کنند.
به‌هر حال بین استفاده از این دستگاهها و چاقی رابطه‌هایی وجود دارد؛ اما نباید فراموش کرد که می‌توان زندگی کاملاً سالمی داشت و در کنار آن زمان زیادی را هم آنلاین بود.
افسردگی
از زمان تحقیق فوق سال‌های زیادی میگذرد؛ اما در سال 2013 گروهی از دانشمندان از مؤسسه سلامت عمومی انگلستان (PHE) تصمیم گرفتند تا رابطه بین افراد جوان و دستگاه‌های الکترونیکی را از زاویه‌ای دیگری مطالعه کنند. این‌بار آنها به‌دنبال یافتن رابطه میان میزان استفاده از این دستگاهها و افسردگی در کودکان بودند.
متأسفانه بعد از این تحقیق که بر روی 42 هزار کودک در بازه سنی 8 تا 15 سال انجام گرفت، رابطه‌ای بین این دو مسئله پیدا شد که در قالب مقاله‌ای با عنوان «چگونه رفتار سالم می‌تواند سلامتی فرزندان را تضمین کند» منتشر شد. مطالعه صورت‌گرفته در همه جا پخش شد. حتی در وبسایت ایندیپندنت یافته‌های نگران‌کننده‌ای مشاهده شد که جای تأمل دارد.
پروفسور کوین فنتون از PHE متوجه شد که هرچه مدت‌زمانی که روبروی صفحه میگذرد بیشتر باشد، تأثیرات منفی روی مسائل رفتاری و احساسی مرتبط با رشد کودک، بیشتر می‌شود. میزان زیاد استفاده از تلویزیون تأثیر منفی بر روی سلامتی فرزندان از جمله ارزش پایین برای خود قائل شدن؛ عزت نفس کمتر و میزان خشنودی و خوشحالی کمتر دارد.
اما در این بین مفهوم دیگری به‌نام «اثر مقدار» مطرح شد که به میزان زمان استفاده افراد جوان از دستگاه‌های دیجیتال اشاره دارد و به‌این معنی است که به ازای هر ساعت تماشای اضافه‌تر و قرار گرفتن در برابر صفحه نمایش؛ احتمال تجربه مشکلات احساسی اجتماعی و کاهش عزت نفس افزایش می‌یابد.
لیلی کاپرانی که مسئول سیاست PHE است به ایندیپندنت گفته است: «تعامل اجتماعی از طریق کامپیوتر یا تلفن همراه نه تنها نتوانست سلامت احساسی فرد را آن‌طور که در تعاملات انسانی دیده می‌شود، از خود بروز دهد؛ بلکه حتی به نزدیکی آن‌هم نرسید. افراد باید برای بهره بردن از تعاملات اجتماعی در کنار دوستانشان حضور فیزیکی داشته باشند. پیام دادن، ارتباط نوشتاری از طریق فیس‌بوک یا حتی تلفن، نوعی دورافتادن است که نمی‌تواند بر روی فرد، آثار مثبتی داشته باشد.»
افزایش تماشای تلویزیون با کاهش مقبولیت اجتماعی و بیشتر شدن حس تنهایی و روحیات پرخاش‌گرانه همراه است. همچنین بازی‌های ویدئویی در حال تبدیل شدن به جایگزینی برای تعاملات اجتماعی واقعی هستند که جای نگرانی بسیار دارد؛ (خردسالانی که زمان بیشتری را صرف بازی‌های ویدئویی با رایانه می‌کنند استرس، اضطراب و افسردگی بیشتری دارند) اما همیشه باید به‌خاطر داشت که هیچ چیزی نمی‌تواند جای سلامت فیزیکی و زندگی اجتماعی را بگیرد.
مطالعات دیگری نیز صورت گرفته که بیشتر آنها روی اعتیاد به صفحه و تأثیر فیزیکی آن بر روی مغز تاکید دارد. حتی در چندین مورد، نشانه‌های نگران‌کننده‌ای در مغز این افراد مشاهده شده است. این نشانه‌ها شامل آتروفی خاکستری (کوچک شدن ناحیه‌ای که پردازش در آن‌جا رخ می‌دهد)، اختلال در عملکردهای شناختی (کارایی کمتر در پردازش اطلاعات) و اختلال در کار دوپامین (که به اعتیاد و پردازش پاداش مربوط است) می‌شود. در کل می‌توان گفت که تمام نمایشگرهای این دستگاهها می‌توانند اعتیادآور باشند و در بدترین حالت ممکن، مغز انسان می‌تواند به‌طور جدی آسیب ببیند.
درس‌هایی که آموختیم
تا به این‌جای کار حتماً مطلب اصلی را گرفته‌اید که سپری کردن زمان طولانی مدت با دستگاه‌هایی که داریم، هرگز نمی‌تواند مفید باشد. اگر قبل از خواب از دستگاه‌های خود استفاده کنید، الگوهای خوابتان به‌هم می‌ریزد. نشستن پای کامپیوتر در تمام طول روز بدون وقت استراحت می‌تواند مشکلات زیادی را برای چشم شما ایجاد کند. در افرادی که سن کمتری دارند رابطه مستقیمی بین استفاده زیاد از دستگاهها با افسردگی و چاقی وجود دارد. آن‌هایی‌که به صفحه اعتیاد دارند ممکن است مغزشان از نظر فیزیکی نیز آسیب ببیند.
باید از اینگونه مطالب درس گرفت؛ اما بهترین آموزه‌‌های این مقاله چیست؟
خوب، ظاهراً مهم‌ترین توصیه این است: باید فاصله خود را با دستگاه‌هایی که از آنها استفاده می‌کنیم حفظ کنیم. برای کودکان چهار ساعت کار با کامپیوتر بیش از اندازه عنوان شده است. روشن است که برای بزرگ‌سالان محدود کردن به استفاده از کامپیوتر برای کمتر از چهار ساعت در روز تقریباً غیرممکن است. اگر در حال خواندن این مطلب هستید، حتماً شما هم بیشتر وقت کاری خود را پای کامپیوتر هستید و چاره‌ای جز این هم ندارید.
اما مطمئناً میتوانید در بین کار زمان استراحت مشخص کنید؛ بهترین محیط را برای کارتان انتخاب کنید و در پایان کار حتماً چند ساعت را دور از این دستگاهها سپری کنید. ورزش کردن، تغذیه سالم و تعاملات اجتماعی عادت‌های خوبی هستند که باید حفظ شوند.
در کل؛ زندگی کردن بدون کنسول‌ها، تبلت‌ها، کامپیوترها و دستگاه‌های هوشمند کاری محال است؛ اما می‌توان زمانی از روز را هم به کارهای دیگر اختصاص داد. شاید همه شما این موضوع را می‌دانستید؛ اما اکنون با مدارکی که ارائه شد، بیشتر به آن اهمیت می‌دهید. خوب، من می‌روم تا کمی قدم بزنم... (منبع:شبکه)
- ۹۴/۱۲/۲۴