سیل اپلیکیشن‌های بانکی بر سر کاربران
بر اساس آخرین آمار اعلامی از سوی شرکت شاپرک، کاربری اپ‌های بانکی در ایران روند نزولی دارد و دلایل متعددی در این خصوص مطرح است، اما این موضوع نه تنها حرص و ولع بسیاری از بانک‌های کشور برای تولید انواع و اقسام اپلیکیشن‌های بانکی را کم نکرده، بلکه در روالی متفاوت از کاهش کاربری اپلیکیشن‌ها، شاهد نوعی چشم و هم‌چشمی فناورانه و ادامه هزینه‌های موازی در ساخت، تبلیغ و عرضه اپلیکیشن‌های بیشتر نیز هستیم.
به این ترتیب و باتوجه به شرایط به وجود آمده حالا شاهد یک رقابت اپلیکیشنی جدید در حوزه بانکی هستیم و جنگ پرهزینه تولید اپ‌های بانکی که کاربردهای به مراتب کمتر از اپلیکیشن‌های اصلی موبایل‌بانک‌ها دارند در جریان است.
جالب آنکه همین که یک بانک اپلیکیشن جدیدی تولید می‌کند، ظاهرا مابقی بانک‌ها نیز به خط می‌شوند و با توجیه این که شاید از رقیب عقب بیفتند، رو به تولید اپ‌هایی با کارکرد مشابه می‌آورند. لذا ما با نوعی فناوری‌زدگی و پرستیژ فناورانه در برخی بانک‌های کشور مواجه هستیم تا ارایه خدمات آسان‌تر. موضوعی که در آینده با ذکر مثال‌ها و نمونه‌های دقیق‌تر به آن خواهیم پرداخت.
اما در آخرین نمونه سونامی تولید اپ‌های بانکی، شاهد شکل‌گیری موج تولید اپلیکیشن‌هایی با عناوینی همچون اپلیکیشن تولید رمز یک‌بار مصرف، اپلیکیشن ویژه پرداخت عوارض جاده‌ها و ... هستیم. این حرص برای تولید اپلیکیشن‌های بیشتر و بیشتر اما در حالی رو به افزایش است که بسیاری از این موارد عمدتا و به راحتی قابل تجمیع در یک اپلیکیشن واحد هستند که نه تنها هزینه‌های مضاعفی را به بانک‌ها تحمیل می‌کند بلکه باعث ایجاد سردرگمی برای کاربران این خدمات و لزوم نصب انبوهی از اپلیکیشن‌ها، همچون لزوم داشتن انبوهی از کارت‌های بانکی نیز می‌شود.
سوال اساسی اما اینجاست که چرا برای ایجاد خدمات جدید الکترونیکی و بانکی، مکررا اپ‌های جدید اضافه می‌شوند و چرا این قابلیت‌ها در قالب ماژول‌هایی به اپ‌های رسمی بانک‌ها افزوده نمی‌شود؟
از این مهم‌تر آنکه آیا فلسفه تولید این اپ‌ها، بهانه‌ای برای هزینه‌تراشی و صرف منابع مالی محسوب می‌شود؟ یا به عبارت دیگر در کشور ما تجارت کم‌فایده و پرسودی به نام تولید اپلیکیشن در حال شکل گرفتن است؟
بی‌میل شدن مردم به استفاده از اپ‌های بانکی
در حالی که بر اساس آمار، کاربری اپ‌های بانکی در ایران رو به کاهش است، تولید این اپ در این سال‌ها همواره سیر صعودی داشته است.
بر اساس گزارش‌های منتشر شده، ابزارهای پرداخت موبایلی با وجود روند رو به گسترش استفاده از گوشی‌های همراه و راحتی کار نتوانسته‌اند سهم قابل توجهی را از بازار پرداخت‌های الکترونیکی به خود اختصاص دهند، به‌طوری که تنها ۱۲.۷ درصد ابزار و ۶ درصد ارزش بازار پرداخت الکترونیکی کشور را دارند.
آمار شاپرک همچنین نشان می‌دهد که در اردیبهشت ماه ۱۳۹۸، تعداد تراکنش ابزار پذیرش موبایلی با کاهش هفت دهم درصدی مواجه بوده، همچنین مبلغ و ارزش تراکنش‌های موبایلی نیز ۱۴ دهم درصد افت داشته است.
به نظر می‌رسد یکی از دلایل تمایل نداشتن مردم به استفاده از اپلیکیشن‌های بانکی تا حدودی ناشی از همین افزایش اپ‌ها و سردرگم شدن کاربران برای استفاده از خدماتی باشد که روی ده‌ها اپلیکیشن مختلف به صورت جزیره‌ای ارایه می‌شوند.
ساخت اپلیکیشن صرفا برای رمز یک‌بار مصرف
اخیرا الزام بانک‌ها به صدور رمز یک‌بارمصرف موجب شد که سیلی جدید از تولید اپ‌های بانکی ارایه شود، اپ‌هایی که عملا تنها کاربری‌شان تولید رمز یک‌بارمصرف بود؛ به این ترتیب در حالی که به راحتی می‌شد تولید رمز یک‌بارمصرف را صرفا در قالب یک ماژول روی اپ اصلی بانک قرار داد اما سیل تولید اپلیکیشن‌های جدید بانکی راه افتاد و هزینه‌هایی که تاکنون آمار مشخصی در خصوص آنها مطرح نشده صرف تولید این اپلیکیشن‌ها شد.
در این میان بانک ملی به سرعت وارد این عرصه شد و تبلیغات بی‌شماری در خصوص اپلیکیشن 60 برای دریافت رمز یک‌بار مصرف انجام داد. این پیشتازی و سوار شدن بر موج الزام بانک مرکزی به حدی بود که حتی برخی از مشتریان دیگر بانک‌ها نیز تصور کردند باید اپلیکیشن 60 بانک ملی را برای این کار نصب کنند.
یکی از اشکالات مطرح شده از سوی برخی کاربران درخصوص اپلیکیشن 60 آن بود که مشتریان بانک ملی می‌بایست به سامانه بام رفته و از آنجا نرم‌افزار 60 را نصب کنند و سپس اپلیکیشن دیگری به نام میزبان را روی گوشی خود نصب کنند تا بتوانند از رمز یک‌بار مصرف استفاده کنند!
به این ترتیب باید گفت برای استفاده از رمز یک‌بار مصرف، کاربر ناچار بود سه اپلیکیشن مختلف این بانک را نصب کند.
البته پیچیدگی فرایند تولید رمز یک‌بار مصرف صرفا مختص به این یک مورد نیست و سایر بانک‌ها نیز کاربران را برای تولید این رمز ملزم به استفاده از چندین اپلیکیشن می‌کنند.
در جدیدترین نمونه از جریان تولید و عرضه اپلیکیشن‌ها، بانک تجارت نیز در حال تبلیغ یک اپلیکیشن به نام «ست» است و اعلام می‌کند «با نصب اپلیکیشن «ست» عوارض بزرگراه‌ها را بی‌ترمز اینترنتی پرداخت کنید، برای نصب اپلیکیشن ست به سایت اینترنتی ما مراجعه فرمایید.»
لذا اگر احتمالا فردا سایر بانک‌ها هم به سمت تولید اپلیکیشن پرداخت عوارض بزرگراه‌ها! رفتند، نباید چندان تعجب کرد.
نارضایتی کاربران از تعدد اپ‌های بانکی
فراموش نکنیم که به هر روی تعدد اپ‌های بانکی در نهایت باعث نارضایتی کاربران می‌شود زیرا آنها را ناچار می‌کند برای استفاده از هر خدمت جدیدی اپلیکیشنی جدید نصب کنند، خدماتی که به راحتی می‌شد در قالب به‌روزرسانی‌های جدید به اپ‌های بانکی قدیمی افزوده شود.
همچنین نباید از نظر دور داشت که این روزها اکثر کاربران از خدمات چندین بانک بهره می‌برند و اگر قرار باشد تمام اپلیکیشن‌های بانک‌های مختلف را نصب کنند با مشکل کمبود حافظه گوشی و نیز سردرگم شدن برای انتخاب اپ‌ها و خدماتشان مواجه می‌شوند.
به هر حال این‌طور که پیش می‌رود احتمالا در آینده نزدیک حافظه گوشی‌های ایرانیان می‌بایست به کل به اپ‌های بانکی اختصاص داده شود.
نکته قابل تاملی که در انتها می‌بایست به آن اشاره کرد اما آن است که برای ساخت و عرضه هر اپلیکیشن هزینه‌های زیادی صورت می‌گیرد و طبیعتا بابت پشتیبانی اپراتوری، خدماتی، امنیتی و ... از این اپ‌ها نیز هزینه‌های دایمی و مضاعفی می‌شود. با این وجود مشخص نیست که سود ساخت و ارایه خدمات این اپلیکیشن‌ها به چه کسانی می‌رسد و توجیه گردانندگان صنعت تولید اپلیکیشن‌های بانکی برای عرضه انبوهی از اپلیکیشن‌های بانکی کم‌کارکرد که خدمات آنها به راحتی قابل تجمیع شدن روی یک پلتفرم است، چیست.
- ۹۸/۰۵/۲۹