نسل جوان تغییر نمی‌کند؛ ما باید تغییر کنیم
فرحناز سپهری – رسانه‌های اجتماعی این روزها به عنوان ابزار ارتباطات نوین شناخته می‌شوند. به طوری که می‌توانند با انتشار مطالب و اخبار افراد را در خصوص حوزه‌های مختلف از تجارت و صنعت گرفته تا اقتصاد و سایر موارد آگاه کنند.
این در حالی است که ماکسیم بهار معتقد است هیچ دولتی نمی‌تواند به طور کلی رسانه‌های اجتماعی را محدود کند لذا آزادی مطبوعات و بیان باید در دموکراسی مدرن تضمین شود.
وی همچنین براین باور است دنیای مدرن را نمی‌توان به عقب برگرداند. زیرا رسانه‌های اجتماعی بخشی از واقعیت زندگی ما هستند، ما باید نحوه استفاده و تبلیغ آنها را بیاموزیم. باید بدانیم که نسل جوان تغییر نخواهد کرد، بلکه ما هستیم که باید تغییر کنیم.
اگرچه در این میان پدیده مخرب اخبار جعلی نیز وجود دارند که در رسانه‌های اجتماعی منتشر می‌شود اما با این وجود نمی‌توان منکر قدرت آگاهی بخشی این رسانه‌ها شد.
ماکسیم بهار کارشناس مشهور روابط عمومی، و رییس هیات مدیره M3 Communications Group, Inc. یک شرکت پیشرو در زمینه روابط عمومی و رسانه‌های اجتماعی در بلغارستان است. وی فارغ‌التحصیل دانشگاه هاروارد کندی است.
اکنون او رییس انجمن جهانی ارتباطات، مستقر در داووس، سوییس، عضو انجمن روابط عمومی آمریکا است. در ماه می 2022، نشریه PRWeek ایالات‌متحده، وی را بهترین متخصص روابط عمومی در اروپا معرفی کرد.
ماکسیم بهار همچنین رییس سابق ICCO (سازمان مشاوره ارتباطات بین‌المللی) بزرگترین و تأثیرگذارترین سازمان جهانی متخصصان روابط عمومی بوده است.
آخرین کتاب او به نام «انقلاب روابط عمومی جهانی» در آمریکا توسط انتشارات آلورث پرس منتشر شد، به طوری که در میان کتاب‌های روابط عمومی جدید در آمازون کتابی پرفروش شده است. Book Authority در سال 2022 کتاب «انقلاب روابط عمومی جهانی» مذکور را در میان 10 کتاب برتر روابط عمومی قرار داد. همچنین این کتاب در سال 2022 در ایران نیز منتشر شد.
موضوع گفت‌وگوی هفته نامه عصر ارتباط با ماکسیم بهار درباره شبکه‌ها ورسانه‌های اجتماعی بود که در ادامه می‌خوانید.
با تشکر از وقتی که در اختیار ما قرار دادید، لطفا در ابتدا مختصری درباره اهمیت و جایگاه شبکه‌های اجتماعی در جوامع و زندگی امروز بفرمایید؟
تأثیر رسانه‌های اجتماعی بسیار زیاد است و ما آن را حتی نه هرروز، بلکه در هر دقیقه از زندگی خود احساس می‌کنیم. اول از همه، فرصت‌های نامحدودی را برای توسعه تجارت به روشی کاملاً متفاوت ایجاد می‌کند – سریع‌تر، ارزان‌تر و کارآمدتر. همچنین باید گفت رسانه‌های اجتماعی به معنای دانش است و این دانش با سرعت نور در بین تمام جهان منتشر می‌شود. رسانه‌های اجتماعی می‌توانند به توسعه حوزه‌های سیاست، فرهنگ و علم، کمک کنند. ارتباطات بین افراد با فرهنگ‌ها و دیدگاه‌های متفاوت، همراه با رسانه‌های اجتماعی باعث شده تا سرعت پیشرفت‌ها را بسیار بالاتر ببرد.
به نظر شما رسانه‌های اجتماعی چقدر برای بهبود اقتصاد موثر هستند؟ اگر آماری در مورد استفاده از شبکه‌های اجتماعی دارید بفرمایید؟
این مساله بستگی به صنایع مخلتف دارد. در زمینه فروش تفاوت‌ها قابل توجه است چراکه آمارها نشان‌دهنده این موضوع است. 55 درصد از مشتریان در سطح جهان از طریق رسانه‌های اجتماعی درباره برندها یا محصولات آگاهی پیدا کرده‌اند. رشد فروش آنلاین هر ساله 35 درصد افزایش می‌یابد و برای برخی کالاها سالانه بیش از 50 درصد است. سود تنها یک طرف بخش تجاری است. بسیار مهم‌تر این است که رسانه‌های اجتماعی رقابت و توانایی‌های مقایسه محصولات را تا حد زیادی افزایش می‌دهند به طوری که بررسی‌ها به صورت کامل و مستقل انجام می‌شود.
مشارکت اشخاص ثالث و نظراتشان نقش مهمی در تجارت مدرن ایفا می‌کند. برای مثال زمانی که شما برای اقامت به یک هتل می‌روید، میتوانید تمام نظرات درباره آن هتل را بخوانید و در مورد معایب و موارد مثبت آن مکان قضاوت کنید. اگر می‌خواهید ماشین، تلفن همراه یا هر چیزی که نیاز دارید بخرید، نظرات کاربران و مشتریان برای فرآیند تصمیم‌گیری بسیار مهم است. اما فراموش نکنیم – این واقعیت در حال حاضر یک تغییر بازی برای شرکت‌ها بدون توجه به تولید کالا یا ارایه خدمات است. این مساله یک تقویت‌کننده برای بهبود کیفیت و نوآوری در همه زمینه‌های تجارت مدرن در همه بخش‌ها است.
به نظر شما برای بهبود اقتصاد کشورها، دولت‌ها چگونه باید رسانه‌های اجتماعی را در بین کسب‌وکارها توسعه دهد و آنها را به استفاده از آن تشویق کند؟
اتفاقا من فکر می‌کنم هیچ دولتی نباید با رسانه‌های اجتماعی کاری داشته باشد، هرچند در هر کشوری قوانین خاصی وجود دارد و البته آنها بر نفوذ و مدیریت رسانه‌های اجتماعی مواردی را اعمال می‌کنند. اما دوباره می‌خواهم تأکید کنم که هر کشوری قوانین خاص خود را دارد به طوری که امکان دارد موارد مربوط به سخنان ناروا و اخبار جعلی یا پروفایل‌ها را محدود کنند. من معتقدم که دولت‌ها باید از کسب‌وکارهای محلی حمایت کنند تا محیطی بسیار بهتر برای معاملات موفق و سیاست‌های مالیاتی مقرون به‌صرفه ایجاد شود. همچنین شرایط خوبی برای ارایه‌دهندگان آنلاین ایجاد کرده درعین‌حال که رقابت سالم را تشویق می‌کنند. این مساله رابطه مستقیم با توسعه تجارت محلی و بین‌المللی از طریق رسانه‌های اجتماعی و برای هر اقتصاد اهمیت زیادی دارد.
در زمینه مسایلی نظیر اشاعه فرهنگ یک کشور و جذب مردم برای گردشگری یا سرمایه‌گذاری، استفاده از این رسانه چه تاثیری می‌تواند داشته باشد؟
رسانه‌های اجتماعی در حال حاضر تقویت‌کننده اصلی اطلاعات در مورد سفرها، مقاصد و مشاغل گردشگری هستند. گردشگری به یک تجارت بسیار مهم تبدیل شده و تا حد زیادی به اشتراک‌گذاری نظرات می‌تواند در این زمینه تاثیرگذار باشد. هتل‌ها، رستوران‌ها، شرکت‌های هواپیمایی اخیراً تحت فشار شدید مشتریان قرارگرفته‌اند و شرایط کاملاً متفاوتی را برای توسعه تجارت و همچنین بهبود خدمات ایجاد می‌کنند. از این منظر رسانه‌های اجتماعی باعث شده تا کسب‌وکارهای بسیار بهتر و باکیفیت بالاتری ایجاد شود.
از نظر شما روزنامه‌نگاران، دانشجویان، یا حتی عموم مردم چگونه از طریق رسانه‌های اجتماعی می‌توانند به دموکراسی و پیشرفت یک کشور، کمک کنند؟
آزادی بیان و آزادی رسانه‌ها اساس دموکراسی مدرن است. ما باید آن را به شکلی شفاف و حرفه‌ای نگه داریم. دنیای مدرن فرصت‌های زیادی را برای پخش اخبار گمراه‌کننده – جعلی، با استفاده پروفایل‌های افراد ناشناس ارایه می‌دهد. ما باید مراقب آنها باشیم. از طرف دیگر همچنین باید بسیار مراقب باشید که آزادی بیان را فقط به این دلیل که رسانه‌های اجتماعی می‌توانند اخبار جعلی ارایه دهند، نقض نکنید. این مبارزه بسیار پیچیده و ظریف است و من قویاً معتقدم که آزادی بیان و رسانه باید در آن حاکم باشد و مقررات باید به حداقل برسد.
همانطور که تاکید کردید، یکی از چالش‌های شبکه‌های اجتماعی، انتشار اخبار جعلی است. چگونه می‌توان این موارد را شناسایی کرد؟
بیش از صد سال پیش، زمانی که هنری فورد نخستین خودرو را در تاریخ معرفی کرد که به عنوان «گاری بنزینی» شناخته می‌شد، اکثریت مردم معتقد بودند این خودرو نمی‌تواند کار کند، زیرا بسیار خطرناک است. هیچ‌کس باور نمی‌کرد که سال‌ها بعد همین خودرو چگونه زندگی و جوامع را تغییر داد.
همه می‌پرسیدند – اگر مثلاً لاستیک پنچر شد یا موتور متوقف شود چه اتفاقی می‌افتد یا بنزین از کجا پیدا کنیم … همه مردم می‌ترسیدند که ماشین ممکن است کسی را در جاده بکشد و آنها به آینده خودرو اعتقاد نداشتند.
اما امروز همه ما ماشین می‌رانیم، درحالی‌که گاری‌های که توسط اسب‌ها حرکت می‌کردند به تاریخ پیوستند. در مورد شبکه‌های اجتماعی هم همین طور است. امکان دارد خطراتی داشته باشند، اما دیر یا زود همه این خطرات قابل‌کنترل خواهند بود. اخبار جعلی، سخنان نامربوط، پست‌های تهاجمی، سوء تفاهمات، استفاده غیرقانونی از تصاویر، پروفایل‌های جعلی، افرادی که خودشان را فرد دیگری معرفی می‌کنند درحالی که آن فرد نیستند؛ این‌ها خطراتی هستند که همه ما باید در رسانه‌های اجتماعی بسیار مراقب آنها باشیم، همانطور که با خودروهای خود در جاده‌ها رانندگی می‌کنیم. هر چه رسانه‌های اجتماعی شفاف‌تر و شخصی‌تر باشند، خطرات آن کمتر خواهد بود. این تنها راه برای استفاده ایمن از آنها است. پس توصیه این است به صورت شخصی، شفاف، با نام‌های واقعی و افراد واقعی کارکنیم.
با این حال استفاده افراطی و گذراندن وقت زیاد در رسانه‌های اجتماعی و تأثیر آن به ویژه بر جوانان چالش دیگری در عصر ماست. توصیه‌های شما در این مورد چیست؟
توصیه من این است: آنها را محدود نکنید، بلکه از نزدیک نظارت کنید و تا آنجا که ممکن است در مورد چالش‌های دنیای مدرن با آنها صحبت کنید. من بسیاری از والدین را می‌شناسم که فرزندان خود را از استفاده از تلفن همراه یا تبلت منع می‌کنند، یا استفاده از رسانه‌های اجتماعی را ممنوع می‌کنند. نسل جوان همیشه راهی برای دیدن آنچه می‌خواهند پیدا خواهند کرد، به یاد داشته باشید دنیای مدرن را نمی‌توان به عقب برگرداند، زیرا رسانه‌های اجتماعی بخشی از واقعیت ما هستند، آنها خطراتی را در خود دارند، اما مزایای بسیار زیادی نیز دارند و ما باید نحوه استفاده و تبلیغ آنها را بیاموزیم. در پایان نیز باید یادآوری کنم: نسل جوان تغییر نخواهد کرد، بلکه این ما هستیم که باید تغییر کنیم.