هزینه 120 میلیارد تومانی نرم‌افزار نظام مالیاتی
یک نهاد نظارتی با ارائه گزارشی از سامانه یکپارچه مالیاتی که توسط شرکت فرانسوی بول راه اندازی شده نوشت: با وجود این سامانه مصرف کاغذ در سازمان مالیاتی افزایش یافته و تنها ۲۷ درصد پرونده‌های مالیاتی در این سامانه رسیدگی می‌شود.
به گزارش فارس، نظام جامع مالیاتی یکی از ارکان سیستم اقتصادی کشور محسوب شده که از سال 89 وارد فاز اجرایی شد و یکی از مهمترین پایه‌های آن ایجاد نظام یکپارچه اطلاعات مالیاتی بوده که اهدافی نظیر افزایش رضایت مودیان و در آمدهای مالیاتی را در کنار کاهش فرار مالیاتی و پایین آوردن هزینه وصول درآمد مالیاتی به همراه دیگر اهداف دنبال می‌کند.
در دولت یازدهم و دوازدهم طرح جامع مالیاتی و اجرای پروژه بزرگ نرم‌افزار یکپارچه مالیاتی (ITS) به عنوان یکی از ابر پروژه‌های وزارت اقتصاد تعریف شد تا نظام مالیاتی به سمت سیستمی شدن و شفافیت بیشتر با رویکرد پایدارسازی درآمدها حرکت کند.
طرح جامع مالیاتی زیربرنامه‌های متعددی دارد که بخشی از آنها اجرا شده و بخشی نیز در حال اجرا است. یکی از مهمترین ابعاد آن راه‌اندازی نرم‌افزار یکپارچه بوده که درنهایت پیاده سازی آن بدست شرکت فرانسوی بول افتاد.
قرار بود این طرح در سال‌های 95 و 96 توسعه و تکمیل شود اما اخبار و اتفاقات نشان می‌دهد که نه تنها این طرح تکمیل نشده بلکه در گام‌های اولیه نیز همچنان با مشکلات عدیده‌ای روبرو است. سازمان مالیاتی که شعار شفافیت و عدالت را سرلوحه کار خود قرار داد تاکنون راجع به پیشرفت این طرح و ابهامات نرم افزار یکپارچه گزارشی ارائه نکرده و مسئولان نیز حاضر به پاسخگویی نیستند.
در اسفند ماه سال ۱۳۹۶ یکی از نهادهای نظارتی گزارشی از پیاده‌سازی سامانه یکپارچه مالیاتی ارائه کرده که نشان می‌دهد سامانه از نواقص و اشکالات جدی برخوردار است.
* ۱۲۰ میلیارد تومان پای سامانه مالیاتی هزینه شد
این گزارش خطاب به کرباسیان وزیر امور اقتصادی و دارایی بوده و نشان می‌دهد برای اجرای یکی از ۳۷ پروژه طرح جامع مالیاتی موسوی به نرم افزار یکپارچه مالیاتی تا اواخر سال ۹۶ بیش از ۱۲۰ میلیارد تومان هزینه شده است.
*سورس کد ندارد
در عین حال ابزار فلکس به عنوان هسته اصلی نرم افزار یاد شده از موضوعات دیگر است که سورس کد آن در اختیار سازمان مالیاتی نیست.
* اطلاعات پرونده‌ها در مراحل مختلف مطابقت ندارد
این گزارش به شرح مفصل و مشروحی از عملکرد سامانه یکپارچه مالیاتی در ادارات امور مالیاتی پرداخته است و مشخص شده گزارش‌های حسابرسی با آنچه حسابرسان به صورت دستی ثبت کردند همخوانی ندارد. حسابرسان به صورتی دستوری اظهارنامه مودی را در سامانه قدیمی ثبت و محاسبه کرده و رقم نهایی درآمد مشمول مالیات را وارد سامانه یکپارچه مالیاتی می‌کنند.
*روش سلیقه‌ای برای محاسبه مالیات
نکته جالب این بخش آن است که نرم‌افزار ایریس (ERIS) سامانه نمی‌تواند درامد مشمول مالیات مودی را محاسبه کند. و کاربران سیستم از روش معکوس یعنی روش سنتی و قدیمی با استفاده از اظهارنامه مودی و با مدل‌های سلیقة‌ای و ابداعی آن را اصلاح می‌کنند.
به گزارش فارس، این گزاره‌ها نشان می‌دهد نه تنها نرم‌افزار در بخش‌های ابتدایی فرایند مالیاتی دچار نقصان بوده بلکه محملی برای باقی ماندن عدم شفافیت ،برخوردهای سلیقه‌های و حتی بروز مفسده در مالیات ستانی را به همراه دارد.
* مصرف کاغذ با وجود سامانه‌های الکترونیکی بیشتر از مدل سنتی است
یکی از نکات قابل تامل که در مدیریت و نظام اجرایی سامانه یکپارچه مشاهده شده مربوط به مصرف کاغذ است، در بخشی از این گزارش نشان می‌دهد مصرف کاغذ در سامانه یکپارچه مالیاتی با نرم‌افزار ایریس در مقایسه با سامانه‌های قدیمی سازمان بسیار بالاتر است و اوراقی که در قالب بایگانی کاغذی از این سامانه استخراج و نگهداری می‌شود.
به گزارش فارس، یکی از اهداف این طرح کاهش هزینه‌های مالیات‌ستانی بوده و در صورت صحت چنین موضوعی نشان می‌دهد نرم افزار ایریس نه تنها در فرایندها نقشی ندارد بلکه اطمینان نیز به کارآیی و امکان پشتیبانی و آرشیو الکترونیکی اسناد وجود ندارد زیرا اسناد به صورت کاغذی بایگانی می‌شود.
* نرم افزار نظام مالیاتی بدیهیات یک نرم افزار معمولی را ندارد
در بخش دیگری از این گزارش که به حوزه کاری حسابداری مودیان باز می‌گردد مشخص شده است که صدور گواهی‌های مفاصا حساب مالیاتی برای مؤدی امکانپذیر نیست و همچنین دریافت تاییدیه مشخصات هویتی مؤدیان از سامانه ثبت‌احوال بسیار زمان‌بر بوده و باعث اتلاف وقت زیاد مؤدیان و ماموران مالیاتی می‌شود.
از دیگر اشکالات مربوط به سامانه عدم وجود امکان اعتراضات به مالیات بر ارث، عدم امکان اعتراض به ماخذ مالیات صفر و زیان اعلام شده، عدم صدور برگ قطعی برای اظهارنامه‌های تایید شده، همزمانی و تداخل در فرایند حسابرسی متمم و اعتراضات، عدم امکان اعتراض در اظهارنامه‌های تکلیفی و حقوق و نقل و انتقال املاک است.
* شناسایی مودیان پرریسک شاید وقتی دیگر
به گزارش فارس، یکی از رویکردهای سازمان مالیاتی رسیدگی به مودیان در سه بخش پرریسک، ریسک متوسط و کم ریسک بوده که با توجه به عدم راه‌اندازی موتور ریسک سامانه مذکور از هوشمندی لازم برخوردار نیست و نمی‌تواند شناسایی درستی با این دسته بندی‌ها داشته باشد.
این گزارش نهاد نظارتی حاکی ست که پیش‌تر نیز مشکلات و نواقص طرح جامع مالیاتی و نرم‌افزار یکپارچه را به وزیر اقتصاد و مسئولان مربوطه گوشزد شده بود اما رفع نشده است. کندی سرعت و طولانی بودن زمان رفع ایراد فرایندها و بازگشت مجدد نواقص قبلی در سامانه از دیگر موارد است.
* مالیات درگیر خوان اول نظام سنتی - مدرن
یکی از نقاط ضعف این سامانه عدم برقراری ارتباط با سامانه استخراج اطلاعات خرید و فروش و غیره بوده و به صورت هوشمند قادر به استخراج اطلاعات مودی در حال رسیدگی نیست.
* تنها ۲۷ درصد پرونده‌ها در سامانه یکپارچه مالیاتی رسیدگی می‌شود
اطلاعات موجود نشان می‌دهد تنها حدودا 27 درصد از بار پرونده‌های مالیاتی در سامانه یکپارچه مالیاتی رسیدگی می‌شود و اگر تمام پرونده‌ها در این سامانه بارگذاری شود تجهیزات جوابگوی این حجم از اطلاعات نیست بنابراین با ابهامات فراوان روبرو است.
پیشنهادات ارائه شده بر اخذ سورس کد ابزار فکلس از سوی پیمانکار خارجی توسط مسئولان تاکید دارد و توصیه شده اگر تعهدات شرکت بول انجام نشد ضمانت‌نامه(سپرده نقدی به مبلغ 2 میلیون و 700 هزار یورو نزد خزانه) ضبط شود.
به گزارش فارس، پیش‌تر تقوی‌نژاد رئیس‌کل سازمان مالیاتی در جمع خبرنگاران گفته بود که سورسکد نرم‌افزار فلکس را دریافت کرده‌ایم.
با وجود ابهامات و مشکلات عدیده که در بخش‌های مختلف مالیاتی گزارش شده است وزیر اقتصاد باید تصمیم بگیرد چگونه می‌خواهد پرونده طرح جامع مالیاتی تعیین تکلیف کند.