واکاوی رویکرد محدودسازی رمزارزها در ایران
آزاده کیاپور - مقامات ایران در بحبوحه سقوط ارزش ریال، بی‌اعتمادی به رمزارزها و صرافی‌های آنلاین را تشدید کرده‌اند.
سایت mugglehead در گزارشی نوشت؛ در ایام منتهی به روزهای پایانی سال قبل بانک مرکزی ایران، انجام پرداخت‌ها در صرافی‌های رمزارزی را متوقف کرد.
این اقدام، سبب شد بیش از ۱۰ میلیون کاربر رمزارز ایرانی، دیگر قادر نباشند ریال خود را برای خرید بیت‌کوین و سایر آلت‌کوین‌ها (altcoins) هزینه کنند.
بازار رمزارز در سال گذشته، رشد چشمگیری داشت و پیش‌بینی‌ها از روند صعودی آن تا سال ۲۰۲۵ حکایت دارد. از این‌رو، جوانان ایرانی برای کسب درآمد در یک اقتصاد منزوی، که تحت‌فشار تحریم‌های غربی است، به این بازار جهانی در حال گسترش روی آورده‌اند.
دولت ایران، پیشتر نیز اقداماتی در این زمینه انجام داده بود اما هرگز چنین محدودیت‌هایی را برای مدت طولانی اعمال نکرده بود. این اقدام، ظاهرا بخشی از تلاش حکومت برای اعمال کنترل بر جامعه رو به رشد رمزارزی در کشور است.
در ادامه این مطلب ادعا شده، دولت با جلوگیری از تبدیل ریال به ارزهای خارجی، قصد دارد از کاهش بیشتر ارزش پول ملی جلوگیری کند. علاوه بر این، رمزارزها در ایران، همچنان از سیستم پرداخت جهانی جدا مانده‌اند. پس از اعمال این محدودیت، بانک مرکزی، سکوت رسانه‌ای پیشه کرد و در این باره، توضیحی ارائه نداد.
بانک مرکزی در بیانیه عمومی اعلام کرد که محمدرضا فرزین، رئیس این نهاد، در نشست با سران سه قوه حضور داشته است. در این جلسه، فرزین «اختیارات کامل برای نظارت و مدیریت بازار رمزارز» را دریافت کرده است.
• محدودیت‌های جدید، بخشی از سیاست‌های مهار ارزش ریال
مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری نیز چندی قبل، در نامه‌ای که در رسانه‌ها منتشر شد، تاکید کرد که بانک مرکزی «تنها نهاد مسئول مدیریت بازار رمزارز» است. همچنین در جلسه ماه گذشته، دولت به این نتیجه رسید که باید تجارت صادرات را با ورود رمزارزها به بازار ایران افزایش دهد اما جزییات اجرای این سیاست، همچنان نامشخص است.
این محدودیت‌های جدید، بخشی از اقدامات سختگیرانه برای جلوگیری از کاهش ارزش ریال به شمار می‌روند. در همین حال، بانک مرکزی ایران، با تزریق ارز خارجی به بازار داخلی پرنوسان، تلاش می‌کند اوضاع را کنترل کند. همزمان، نیروی انتظامی به طور دوره‌ای، از دستگیری دلالان غیرقانونی ارز در خیابان‌های تهران و سایر شهرهای بزرگ خبر می‌دهد.
طی روزهای اخیر، روند سقوط ارزش ریال ادامه یافته و رکوردهای جدیدی ثبت کرد.
کاهش شدید ارزش ریال در هفته‌های اخیر به دلیل تشدید درگیری‌های منطقه‌ای رخ داده است. علاوه بر این ادامه سیاست «فشار حداکثری» دونالد ترامپ نیز به این روند دامن زده‌اند.
چند روز پس از ممنوعیت ناگهانی خرید رمزارز با ریال، بانک مرکزی، شرایطی را برای صرافی‌های آنلاین، وضع و مذاکراتی را با آنها آغاز کرد. برخی از این صرافی‌ها، مجددا امکان تراکنش ریالی را، البته به صورت محدود، دریافت کرده‌اند، در حالی که برخی دیگر همچنان در حال مذاکره‌اند.
از جمله «اقدامات پیشنهادی» بانک مرکزی، دسترسی سطح بالا به اطلاعات مشتریان، از جمله دسترسی لحظه‌ای، به‌روزرسانی مداوم و در صورت لزوم، امکان مسدودسازی کاربران بود.
• تمرکز بانک مرکزی بر استیبلکوین USDT
مشابه محدودیت‌های مصنوعی که برای معاملات بورس ایران اعمال شده، بانک مرکزی قصد دارد سقف روزانه برای نوسانات قیمت رمزارزها به ریال تعیین کند. چنانچه قیمت‌ها از حد مشخص فراتر بروند، معامله آنها موقتا متوقف می‌شود.
یکی از مواردی که توجه بانک مرکزی را به خود جلب کرده، استیبلکوین تتر (USDT) است؛ رمزارزی که به دلار متصل است. بسیاری از ایرانیان، آن را به عنوان مسیر حفظ ارزش سرمایه خریداری می‌کنند. دولت ایران قصد دارد در صورت افزایش بیش از ۴ درصدی قیمت USDT در یک روز، معامله آن را برای کاربران ایرانی، به طور موقت مسدود کند.
البته ایران، تنها کشوری نیست که در برابر رمزارزها سختگیری می‌کند. در سال‌های اخیر، چندین کشور، اقدامات سختگیرانه‌ای را برای تنظیم یا محدودسازی فعالیت‌های مرتبط با رمزارزها اتخاذ کرده‌اند. این اقدامات، معمولا به دلایل مختلف مانند حفظ ثبات مالی، کنترل خروج سرمایه و نبود نظارت قانونی صورت می‌گیرد.
چین در سال ۲۰۲۱، پیشگام این روند شد و معاملات و استخراج رمزارزها را سرکوب کرد. بانک مرکزی چین (PBOC)، ارائه خدمات مالی مرتبط با رمزارزها را برای موسسات مالی ممنوع ساخت. این اقدام، بخشی از تلاش گسترده‌تر چین برای کنترل جریان سرمایه و حفظ ثبات ارزش پول ملی بود.
در هند نیز بحث‌هایی درباره اعمال محدودیت‌های جدی در زمینه معاملات رمزارز، از جمله احتمال ممنوعیت خرید رمزارز با ارز فیات و وضع مالیات‌های سنگین مطرح شد. اگرچه این کشور، هنوز به طور کامل رمزارزها را ممنوع نکرده اما محدودیت‌های قابل‌توجهی بر آنها اعمال کرده است.
ترکیه نیز در سال ۲۰۲۱، استفاده از رمزارزها برای پرداخت را ممنوع و مقررات سختگیرانه‌ای برای صرافی‌های رمزارز، از جمله احراز هویت مشتریان و گزارش تراکنش‌ها وضع کرد.
روسیه نیز به دنبال اعمال محدودیت‌هایی بر معاملات رمزارز است و در همین رابطه، گزینه‌هایی را برای ممنوعیت یا محدودیت استفاده از رمزارزها در پرداخت‌ها بررسی کرده است. (منبع:عصرارتباط)