وضعیت دانشگاه مجازی در ایران ((۱
گزارش از جواد افتاده - پیشرفت روزافزون فناوری اطلاعات و ارتباطات موجب گسترش مراکز دانشگاهی مجازی در ایران شده است. روشی که بر اساس آن نیاز به حضور فیزیکی دانشجو در کلاس درس به تدریج کم‌رنگ می‌شود.
دانشگاه مجازی مرکز آموزشی است که دروس و برنامه‌های آموزشی را از طریق شبکه اینترنت به دانشجو ارایه می‌کند و او با استفاده از سامانه اینترنتی نیازهای آموزشی خود را، از راه دور رفع می‌نماید.
بر این اساس "دانشگاه مجازی" نوعی آموزش از راه‌دور است که در آن فناوری وب و اینترنت برای آموزش و ارزشیابی دانشجو بکار گرفته می‌شود.
* مزایای آموزش مجازی
یکی از مهمترین دلایل ضرورت سازماندهی دانشگاههای مجازی در ایران تقاضای روزافزون جوانان برای ورود به دانشگاه است که با توجه به محدودیت منابع و ظرفیت آموزشی در نظام آموزشی فعلی به یک موضوع اجتماعی تبدیل شده است.
این در حالی است که در آموزش مجازی محدودیت مکانی و یا زمانی وجود ندارد و دانشجو می‌تواند بر حسب تمایل، زمان و واحدهای درسی خود را انتخاب کند و همچنین نیازی نیست تا تعداد دانشجویان به حد نصاب برسد و واحدهای ارایه شده نیز محدودیتی ندارند.
در این شیوه آموزش با تعداد محدودی استاد می‌توان دانشجویان بسیاری را پوشش داد.
آموزش از طریق اینترنت سابقه طولانی ندارد ولی امروزه به عنوان قویترین روش آموزشی مطرح می‌شود و تقاضای فراوانی برای بکارگیری اینترنت در آموزش وجود دارد.
رشته‌های متفاوت و دانشگاههای معتبر و متفاوتی که این رشته‌ها را ارایه می‌کنند امکان ادامه تحصیل برای هر کسی که سیستم مورد نیاز رایانه‌ای، توانایی مالی پرداخت شهریه دانشگاه و هزینه ارتباط تلفنی را دارد فراهم می‌کند.
تکنیکهای آموزشی که در این روش استفاده می‌شوند نیز متنوع هستند.
انتشار متون، فایلهای صوتی و تصویری تدریس، اسلایدها و نمودارهای درسی، اتاقهای چت و کنفرانس و استفاده از شبکه‌های آموزش رادیویی و تلویزیونی بر روی اینترنت از آن جمله هستند.
علاوه بر این دسترسی بهتر به کتابخانه‌ها و منابع آموزشی و امکان جستجوی سریع در حین مطالعه دروس بدون آن که نیاز به ترک محیط مطالعه و صرف وقت باید نیز به کیفیت این شکل از تحصیل می‌افزاید.
* دانشگاه مجازی در ایران
امروزه صدها دانشگاه معتبر در سراسر دنیا دروس و رشته‌های دانشگاهی خود را از طریق اینترنت اراسه می‌کنند و تنوع رشته‌ها و دروس اراسه شده با این روش بسیار زیاد است.
دانشگاه مجازی در ایران صنعتی نوپا در تکنولوژی آموزشی و آموزش از راه دور است اما مراکز و مووسسات آموزشی به ویژه دانشگاهها در تلاش هستند تا هرچه سریعتر الگویی مناسب با ساختار آموزشی و فرهنگی کشور در زمینه آموزش الکترونیکی به منظور تاسیس دانشگاههای مجازی ارایه کنند.
پایان دهه ۱۳۷۰آموزش مجازی در دستور کار دانشگاه تهران قرار گرفت و پروژه‌هایی تحت این عنوان آغاز شد. سال ۱۳۸۰سایت آموزش مجازی دانشگاه تهران با ارایه ۹درس برای دانشجویان روزانه راه‌اندازی شد و از نیم سال اول تحصیلی همان سال بهره‌برداری از آن آغاز شد.
در همان سال وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از تاسیس دانشگاه اینترنتی خبر داد که تحت نظر وزارت، به صورت مووسسه غیرانتفاعی نوع اول در سراسر کشور خدمات آموزشی ارایه خواهد داد.
به دنبال آن تعدادی از دانشگاهها نیز اعلام کردند که راه‌اندازی آموزش الکترونیکی را جزو برنامه‌های خود قرار داده و هم‌اکنون تعدادی از آنها دروسی را به صورت تک درس برای دانشجویان حضوری خود به صورت مجازی ارایه کرده‌اند.
در همین چارچوب برخی کارشناسان فناوری اطلاعات معتقدند باید با پشتیبانی فرهنگی و فرهنگ‌سازی، افراد را قبل از دانشجو شدن با فضای دانشگاه مجازی آشنا کرد تا به دنبال پذیرش مسوولیت در فرآیند آموزشی باشند لذا پشتیبانی فرهنگی نیز در آموزش مجازی ضروری است تا از برخی آسیبها در این زمینه پیشگیری شود.
یک کارشناس ارشد فناوری اطلاعات در این‌باره به ایرنا گفت: در کشور ما به هر نوع تکنولوژی که تازه وارد کشور می‌شود به عنوان یک تجارت و راهی برای کسب درآمد مالی نگاه می‌شود که این موضوع در خصوص دانشگاه مجازی نیز صدق می‌کند.
مهندس علی بیدخانی افزود: در دانشگاههای مجازی داخل کشور به جای اینکه هزینه‌های آموزشی به دلیل عدم حضور استاد، دانشجو، امکانات رفاهی و غیره کم شود، زیادتر نیز شده است.
وی گفت: مسوولان علاقه‌مند به استفاده از خدمات الکترونیک هستند لذا آنها باید مزایای خدمات الکترونیک را برای مردم ملموس نمایند.
او با اشاره به اینکه در ایران روش سنتی بهتر از روش مدرن(آموزش مجازی) است افزود: روش سنتی با توجه به هزینه‌های انجام شده، استقبال‌کننده بیشتری دارد زیرا هزینه دانشگاه مجازی در کشور بسیار بالا است.
دانشجوی کارشناسی یکی از دانشگاههای مجازی در کشور نیز گفت: هزینه تحصیل در این دانشگاه بسیار بالا است و آنها مدعی هستند که بالا بودن هزینه به خاطر کپی برداری از طرح یک دانشگاه مجازی در دانشگاهی آمریکایی است.
قاسم قلی‌زاده افزود: ترم قبل که ترم نخست من بود ۹واحد درسی را داشتم معادل ۴۴۰هزار تومان وجه نقد به حساب دانشگاه واریز نمودم.
وی گفت: هم‌اکنون بعضی از دروس به صورت صوتی و ویدیویی است اما رضایت چندانی از آن ندارم.
او ادامه داد: با وجود پهنای باند اینترنت یک مگابایتی که در اختیار دارم بعضی مواقع حتی در گرفتن صدا نیز از طرف استاد در آموزش مجازی دچار مشکل می‌شوم.
وی اصلی این مشکلات را نبود زیرساختهای مناسب برای دانشگاه مجازی دانست.
رییس دانشکده فنی شهید منتظری مشهد نیز گفت: بحث آموزش مجازی در دانشگاهها باید سرلوحه پیشرفت فناوری اطلاعات در محیط دانشگاهی شود تا بدین گونه به کاربردی بودن و استفاده از تکنولوژی در جامعه اهمیت داده شود.
مهندس سیدحسین علوی بیان کرد: حداقل در رشته رایانه می‌توانیم با استفاده از اسلایدهای پاورپوینت به بحث آموزشی دانشجویان کمک کنیم.
وی گفت: هم‌اکنون هیچ رشته‌ای بدون استفاده از رایانه و ابزارهای جانبی آن زنده نیست لذا تمام دانشجویان باید استفاده مفید را از این ابزار یاد بگیرند.
او افزود: هم‌اکنون از رایانه در بازار و مراکز مختلف به عنوان یک ابزار تولید علم استفاده نمی‌شود بلکه به عنوان ابزاری کاربردی استفاده می‌شود.
- ۸۶/۰۴/۲۳
