وضعیت صنعت فاوای کشور نامساعد، اما قابل جبران است
جلسه کمیسیون ICT و اقتصاد رسانه اتاق بازرگانی با حضور اعضای این کمیسیون در اتاق بازرگانی ایران برگزار و چکیده پژوهش‌های اتاق در خصوص وضعیت ICT در کشور تشریح شد.
بر اساس این گزارش، در ابتدای این جلسه محمد رضا طلایی رییس کمیسیون ICT و اقتصاد رسانه اتاق بازرگانی ایران ضمن ارایه گزارشی از فعالیت‌های اخیر این کمیسیون اشاراتی به جلسه روسای کمیسیون‌های اتاق و بررسی تحولات صنعت ICT کشور داشت.
وی در ادامه گفت: در راستای ماموریت‌های محوله به کمیسیون ICT و اقتصاد رسانه اتاق ایران، اقدام به سفارش تهیه یک پژوهش علمی در خصوص بررسی وضعیت ICT در کشور کردیم که نتایج حاصله نشان می‌داد وضعیت فعلی فاوای کشور در منطقه و جهان چندان مناسب نیست و نیازمند توجه بیشتر دولت به برخی موارد از جمله مقررات‌زدایی و ارتباط بیشتر با کشورهای دیگر است. بر اساس این پژوهش ایران در حال حاضر در صنعت فاوا در رتبه 120 در بین 190 کشور جهان قرار دارد ونیازمند توجه بیشتر دولت به این حوزه است.
در این جلسه همچنین نماینده صندوق حمایت از تحقیقات و توسعه صنایع الکترونیک (صحا) نیز به صحبت پرداخت و اعلام کرد که این صندوق آماده ارایه خدمات IT به شرکت‌های فعال در حوزه صنایع الکترونیک است.
در جلسه کمیسیون ICT اتاق بازرگانی همچنین نماینده سامانه تدارکات الکترونیکی دولت نیز به تشریح عملکرد و مزیت‌های این سامانه الکترونیکی پرداخت و اعلام کرد از این پس تمام مزایدات و مناقصات دولتی از طریق این سامانه صورت می‌گیرد.
گزارشی از جلسه روسای کمیسیون‌ها
در ابتدای جلسه محمد رضا طلایی رییس کمیسیون ICT گزارشی از جلسه روسای کمیسیون‌ها که روز قبل از جلسه هیات نمایندگان برپا می‌شود ارایه کرد و گفت: از جمله موضوعاتی که در جلسه روسای کمیسیون‌ها مطرح شد، موضوع برقراری نظام مالیات بر ارزش افزوده بوده که در حال حاضر فرآیند تصویب و بررسی را در مجلس شورای اسلامی طی می‌کند.
طلایی در این نشست درخصوص موضوع مالیات بر ارزش افزوده نیز خاطرنشان ساخت: در جلساتی که در کمیسیون داشتیم نظرات خود را ارایه داده‌ایم و در برخی از موارد این نظرات اعمال شده و امیدواریم که در مجلس به تصویب برسد. همچنین در سازمان توسعه تجارت برای بحث IT با تغییراتی که جدیدا روی چارت سازمانی سازمان توسعه تجارت داده شده میز IT این سازمان شکل گرفته و تاسیس شده است.
طلایی افزود: مدیریت دفتر توسعه صادرات کالا و خدمات دانش بنیان نیز در سازمان توسعه تجارت تاسیس شده و زیرمجموعه این مدیریت میزهای تخصصی به وجود آمده که یکی از آنها میز صادرات IT است. قرار است در این میز تمامی امور نمایشگاه‌های داخلی و خارجی، مسایل و موانع و مشکلاتی که برای صادرات IT وجود دارد بررسی شود. علاوه بر این لیستی شامل 14 مورد از موانع موجود که عمدتا مربوط به مشکلات معافیت مالیاتی هستند عنوان شد که معاون وزیر و رییس کل سازمان توسعه تجارت ایران قول داد که تا جلسه بعدی حداقل 50 درصد از موانع و مشکلات حل شود و برای حل آنها با سازمان امور مالیاتی در این زمینه نشست‌هایی برگزار شود.
رییس کمیسیون ICT ادامه داد: همچنین برای صدور پروانه صادرات IT نیز اقداماتی در دست انجام است و بحث موانع و مشکلات صادرات IT نیز قرار است به شورای عالی صادرات برده شود و به آنها رسیدگی شود. در نهایت قرار بر این شد که با هماهنگی بیشتر تشکل‌ها و درگیر شدن تشکل‌هایی که عضو کمیسیون هستند در جلسات سازمان توسعه تجارت بتوانیم بهره‌برداری بهتری را داشته باشیم. همچنین قرار شد در جلسات بعدی نمایندگان بخش‌های دولتی از وزارت ارتباطات، وزارت صنعت و وزارت فرهنگ نیز حضور داشته باشند تا بتوانند کمک کنند که موانع و مشکلات را حل کرده و بتوانیم گام مثبتی را برداریم.
برگزاری همایش نقش ICT در اقتصاد
در ادامه جلسه فرزاد حجازی دبیر فدراسیون ICT وابسطه به اتاق ایران گفت: کمیسیون در نظر دارد در آبان یا آذرماه امسال همایشی با موضوع نقش ICT در اقتصاد را برگزار کنند که عمده هدف آن دعوت فعالان کسب و کار و ذینفعان این حوزه و ارایه ظرفیت‌های بلقوه در آن است.
دبیر فدراسیون ICT وابسته به اتاق ایران اعلام کرد که یکی از نیازهای شرکت‌های ICT ارتقای سطح دانش فنی این حوزه از طریق روابط بین‌الملل است تا بتوانیم با تشکل‌های بین‌المللی و با اتاق‌های کشورهای دیگر همکاری داشته و دانش فنی را به کشور منتقل کنیم. وی از برگزاری همایشی در این زمینه در آینده نزدیک خبر داد.
طلایی نیز در این خصوص خاطرنشان ساخت که اتاق به تشکل‌ها اعلام کرده که 5 کشور هدف خود را معرفی کنند تا اتاق ایران برای توسعه روابط آنها کمک کند و با وزارت خارجه و شخص وزیر خارجه نیز در این صورت هماهنگی‌هایی صورت گرفته است.
حجازی در ادامه این بحث گفت: هدف دیگری که در این برنامه‌ها دنبال می‌کنیم آن است که از شرکت‌های کوچک و متوسط و صنایع نوپا حمایت کنیم و قصد داریم با تسهیل امور این شرکت‌ها را به نمایشگاه‌ها و همایش‌های خارجی ببریم و در همایش‌های داخلی نیز آنها را بیشتر درگیر کنیم تا رشد پیدا کنند.
وی ادامه داد: همچنین بسته‌ای حمایتی و مشورتی نیز برای حضور بهتر آنها در بازار در نظر گرفته‌ایم. علاوه بر این سعی کردیم با انتخاب روابط عمومی منسجم در کنار روابط عمومی اتاق به گونه‌ای منسجم‌تر به رسانه‌های این حوزه اطلاع‌رسانی کرده و تعامل بهتری با اصحاب رسانه داشته باشیم.
وضعیت نامناسب ICT کشور به روایت پژوهش کمیسیون
در ادامه این جلسه امیرحسین خالقی پژوهشگر و تحلیلگر اقتصادی به ارایه نتایج تحقیقاتی که به سفارش کمیسیون ICT و اقتصاد رسانه اتاق بازرگانی ایران انجام شده پرداخت که بر اساس این تحقیق وضعیت فعلی صنعت ICT کشور چندان مناسب نیست و رقبای منطقه‌ای در این سال‌ها از ما به مراتب بهتر عمل کرده‌اند.
بر مبنای نتایج این تحقیق همچنین باتوجه وجود بحران‌های مختلف همچون گرد و خاک در خوزستان و بیکاری و بسیاری مشکلات دیگر پرداختن در سطح کلان به ICT یک اولویت اساسی برای کشور به شمار می‌رود وباید به آن توجه شود.
علاوه بر این تعداد قوانین، مشکلات زیرساخت و پهنای باند، نبود محیط تحقیق و توسعه و حمایت کم دولت از توسعه صنعت فاوا از جمله موانع صنعت ICT کشور هستند.
نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که در زمینه تحقیق و توسعه ترکیه و عربستان بالاتر از ما قرار دارند و ایران در بین 66 کشوری که در این خصوص سنجیده شده‌اند رتبه آخر را از آن خود کرده است.
بر اساس یافته‌های این پژوهش همینطور در زمینه آمادگی شبکه‌ای ایران از بین 132 کشور رتبه 92 را دارد و حتی امارات متحده عربی به لحاظ این شاخص از ما خیلی جلوتر است. همچنین قطر و بحرین نیز توانسته‌اند به خوبی به سمت اقتصاد دیجیتالی حرکت کنند.
از لحاظ محیط سیاسی و قانونی نیز وضع امارات متحده عربی به مراتب بهتر از ایران است و تنها چیزی که ما می‌توانیم کمی روی آن مانور بدهیم بحث ارزانی و در دسترس بودن فاوا است.
بر اساس چکیده یافته‌های این پژوهش، در زمینه شاخص توسعه فاوا که یک شاخص فنی است نیز امارات در رتبه 38 قرار داشته و کشور ما در رتبه89 قرار دارد؛ جالب آنکه در زمینه دسترسی ایران رتبه 79 را در اختیار دارد ولی در استفاده رتبه کشور 110 است و این یعنی علی‌رغم فراهم بودن زیرساخت نتوانسته‌ایم استفاده از فاوا را به خوبی ترویج دهیم.
از سوی دیگر کشور ما به لحاظ شاخص پهنای باند (Broad band)هم در وضعیت مناسبی در قیاس با کشورهای دیگر قرار ندارد. در خصوص شاخص تجارت الکترونیکی اما ما قابلیت رشد خوبی را داریم و برای پیشرفت در این زمینه کافی است که خرید با کارت اعتباری را در کشور متداول و رایج کنیم.
در زمینه دولت الکترونیکی باتوجه به این که در کشور ما دولت بخش بزرگی را در بر می‌گیرد توجه به این بخش اهمیت مضاعفی پیدا کرده که البته رتبه ما در این بخش نیز چندان رضایت‌بخش نیست.
جان کلام آنکه اگر بخواهیم مجموع آمار به دست آمده در این پژوهش را در نظر بگیریم ایران در رتبه 120 بین 190 کشور جهان قرار دارد.
این در حالیست که براساس نتایج این پژوهش در صورت رفع مشکلات و موانع ما می‌توانیم رشد خوبی در تمام زمینه‌های فاوا داشته باشیم و می‌توان به آینده فاوای کشور امیدوار بود.
برمبنای تحقیق کمیسیون ICT اتاق بازرگانی، اگر سیاستگذاران کشور در آینده به سه موضوع مقررات زدایی، بهبود زیرساخت فنی و ارتباط با کشورهای دیگر بیشتر و جدی‌تر توجه کنند می‌توان وضعیت فعلی را به مراتب بهبود بخشید. همچنین براساس آمار بانک جهانی سرمایه‌گذاری روی پهن باند نیز می‌تواند در رشد اقتصادی کشورهای دارای رشد متوسط مثل ما اثر بخش باشد و می‌بایست به آن نیز توجه کرد.