ویکی‌لیکس از گذشته تا امروز
ساختار شبه جاسوسی ویکی‌لیکس پیدا و پنهان‌های بسیار دارد که هر از گاه بخشی از آن رسانه‌ای می‌شود.
ویکی‌لیکس بنا به ادعای گردانندگانش یک سازمان خبری غیرانتفاعی و بین‌المللی است که در سال‌های اخیر اقدام به انتشار اطلاعات محرمانه، افشای اخبار، و فایل‌های صوتی و تصویری دولتی رده‌بندی شده کشورهای مختلف می‌کند.
هویت آسانژ به روایت رسانه‌های غربی
جولیان آسانژ مؤسس، سردبیر و مدیر استرالیایی این سایت، در سال ۱۹۷۱ در ایالت کوئینزلند متولد شد.
وی در جوانی به رایانه و علوم کامپیوتر علاقه شدیدی یافت و وارد دنیای هک شد.
در ۲۲ سالگی به خاطر هک ۳۱ رایانه دستگیر و جریمه شد. او به طور خودآموز به یادگیری علوم رایانه، فیزیک، فلسفه، ریاضی و عصب شناسی پرداخت.
در همان دوران صاحب یک فرزند نیز شد. مادر آسانژ می‌گوید علت سفید شدن موی وی در جوانی مصائب زیادی بود که جولیان برای سرپرستی فرزندش متحمل شد.
آسانژ که خود را جزو معتقدان به مکتب جریان آزاد اطلاعات می‌دانست، در سال ۱۹۹۹ اقدام به ثبت دامنه اینترنتی WikiLeaks.orgکرد.
لیکن تا افتتاح رسمی سایت در سال ۲۰۰۶ از آن استفاده‌ای نکرد. در سال ۲۰۰۶ برای جلوگیری از افشای اسنادی که در اختیار داشت و سوءاستفاده دیگران، وب‌سایت خود را به مکان امن‌تری (ایسلند) منتقل کرد.
خود او برای توصیف ویکی‌لیکس از عبارت «یک سیستم غیرقابل سانسور برای افشای انبوه و غیرقابل ردیابی اسناد و تحلیل عمومی آنها» استفاده می‌کند.
ویکی‌لیکس در آغاز به رسم هر وب‌گاه wiki دیگر با قابلیت ویرایش برای خوانندگان آن پدید آمد، اما بعد از آن بیشتر به صورت یک سایت انتشاراتی (با مالکیت انتشارات سان شاین) درآمد و نه اجازه ویرایش و نه نظر دادن را به کاربران خود نمی‌دهد.
افشاگری‌ها
اولین افشاگری بزرگ آسانژ قلب قاره سیاه را تکان داد. در سال ۲۰۰۶ ویکی لیکس گزارشی با نام «کنیا: گریهٔ خون – قتل‌های قضایی اضافی و ناپدیدشدن‌ها» برگرفته از گزارش کمیسیون ملی حقوق بشر کنیا را درباره کشتارهای پلیس در کنیامنتشر کرد.
همکاری با گاردین
از اوایل ۲۰۰۷ ویکی لیکس مجموعه همکاری‌هایی را با روزنامه گاردین آغاز کرد.
ویکی‌لیکس اسنادی را برای گاردین می‌فرستاد و نویسندگان گاردین داستانی برای آن می‌نوشتند و گزارشی مطبوعاتی بر اساس این اسناد منتشر می‌کردند.
نخستین گزارش نیز در همان مورد کشور کنیا و درباره رئیس جمهور پیشین این کشور افریقایی، دانیل آراپ موی و اقداماتش بود که تا آن هنگام دولت کنیا بر آنها سرپوش گذاشته بود.
در آن زمان گاردین تنها نشریه بریتانیایی بود که با ویکی‌لیکس همکاری آشکار داشت و از اسناد آن در مقالاتش بهره می‌برد.
آغاز مخالفت‌ها
اما دردسرهای ویکی‌لیکس از وقتی آغاز شد که در اصطلاح پایش را از گلیمش درازتر کرد و در واقع پا روی دم شرکت‌های غربی گذاشت! طی سال‌های ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ ویکی‌لیکس و گاردین در ادامه همکاری‌های خود دو گزارش افشاگرانه یکی درباره استراتژی‌های فرار مالیاتی بانک انگلیسی Barclays Bank و دیگری درباره دفع زباله‌های سمی در ساحل عاج توسط شرکت حمل و نقل هلندی Trafigura منتشر کردند که منجر به محکومیت آنها از سوی دادگستری انگلیس شد.
حملات سایبری
به گزارش ایرنا در ۳ دسامبر ۲۰۱۰ پس از آن که EveryDNS سرور آمریکایی وب‌گاه ویکی‌لیکس خدمات خود را به آن قطع و wikileaks.org را از دسترس خارج کرد، ویکی‌لیکس به دامین سوئیسی wikileaks.ch نقل مکان کرد.
EveryDNS دلیل این اقدام را چنین ذکر کرده بود که یک هکر تهدید به اختلال در کل این شبکه کرده است.
وب‌گاه ویکی‌لیکس بارها پیش از آن با حملات عدم سرویس‌دهی مواجه شده بود.
ویکی‌لیکس مأموران امنیتی آمریکا و کشورهای دیگر را مسئول این حملات می‌دانست.
صاحبان این مؤسسه اعلام کردند که از طریق دامنه‌های wikileaks.de، wikileaks.fi و wikileaks.nl هم در دسترس هستند.
گفتنی است، فایل‌های ویکی‌لیکس درون سرورهایی در یک پناهگاه اتمی در شهر استکهلم سوئد نگهداری می‌شوند.
برای ثابت نگه داشتن دما دراین پناهگاه از توربین‌های زیردریایی استفاده می‌شود.
لیکن این فشارهای بین‌المللی فعالیت‌های ویکی‌لیکس را متوقف نکرد.
در ادامه، گردانندگان این سایت با انتشار مدارکی در خصوص مسائل مبتلابه بین المللی چون شکنجه در بازداشتگاه امریکایی گوانتانامو، انتشار ایمیل‌های یاهوی سارا پالین نامزد حزب جمهوریخواه آمریکا و فعالیت‌های پنهانی فرقه مذهبی ساینتیست‌ها، هر از چندگاهی توجه رسانه‌ها و افکار عمومی را به خود جلب کردند.
ورود پنتاگون به ماجرای ویکی‌لیکس
در سال ۲۰۱۰ آسانژ مطالبش را در رسانه‌های دیگر هم منتشر کرد. لذا در National Press Club اقدام به انتشار ویدئویی با موضوع حمله هلی‌کوپترهای آپاچی آمریکا به مردم بی‌دفاع عراقی و قتل‌عام آنها به علاوه دو خبرنگار رویترز کرد. آسانژ اسم این ویدئو را 'قتل‌های ناخواسته 'گذاشته بود.
در همین اثنا که جولیان آسانژ شهرتی بیش از پیش یافته بود، ناگهان ناپدید شد.
علت به فوریت مشخص شد. مقامات پنتاگون به شدت از انتشار این ویدئو عصبانی شده بودند و عده‌ای از سربازان و درجه داران امریکایی را به اتهام کوتاهی در انتشار اسناد و ویدئوهای مربوط دستگیر کرده بودند .
آنها به دنبال آسانژ بودند تا با بازجویی از او دریابند این اسناد چگونه و از طریق چه کسانی به دستش رسیده است.
اخیرا نیز سایت ویکی‌لیکس بیش از ۶۰ هزار سند دیپلماتیک درباره عربستان سعودی منتشر کرد و وعده داد در هفته‌های پیش رو اسناد بیشتری در این‌باره منتشر کند.
آسانژ که تا حال نامزد و برنده چندین جایزه، از جمله جایزه رسانه عفو بین‌الملل برای انتشار کشتارهای غیرقانونی در کنیا و برگزیدۀ خوانندگان مجلهٔ تایمز به عنوان شخصیت سال بوده، از سال ۲۰۱۲ به سفارت اکوادور در لندن پناهنده شده و آنجا زندگی می‌کند.
البته اخیرا وی در گفتگو با خبرنگاران گفته از زندگی در محیط بسته خسته شده و سفارت را ترک خواهد کرد.
شایان ذکر است جولیان آسانژ متهم به بی‌حرمتی جنسی به دو زن است و دولت سوئد خواهان بازگشت او و حضورش در دادگاه این کشور است تا به پرسش‌هایی درباره این اتهامات پاسخ دهد.
البته درحالی که آسانژ این اتهامات را رد کرده اما پلیس انگلیس قصد دارد او را بازداشت کرده و تحویل ماموران پلیس سوئد دهد.
روی دیگر ویکی‌لیکس
بسیاری از رسانه‌ها از آسانژ به عنوان مامور سابق پنتاگون یاد می‌کنند و او را اهرمی از این سیستم می‌دانند.
برخی گمانه زنی‌ها نیز حاکی از این است که ویکی‌لیکس بخشی از عملیات جنگ سایبری آمریکا علیه دیگر کشورها و افراد را در سراسر دنیا تشکیل می‌دهد.
وب سایت ویکی‌لیکس اسناد محرمانه و طبقه‌بندی شده را با حفظ نام ارائه دهنده آنها منتشر می‌کند. میان برخی کشورهای قاره آسیا خصوصاً چین و تایلند، این باور قوی وجود دارد که ویکی لیکس با عملیات جنگ سایبری و جاسوسی رایانه‌ای ایالات متحده مرتبط است، همانند فعالیت‌های جنگ سایبری موساد.
جان یانگ گرداننده سایت Cryptome که اطلاعات محرمانه و طبقه‌بندی شده را به شکل انبوه منتشر می‌کند، در ژانویه سال ۲۰۰۷ ویکی‌لیکس را ترک کرد و مدعی شد که فعالیت‌های ویکی‌لیکس تحت پوشش سازمان سیا انجام می‌شود.
علاوه بر این، اشاره شده است که بن‌لوری یکی از اعضای هیئت مشاوران ویکی لیکس که زمانی برنامه نویس و متخصص امنیت اینترنتی گوگل بوده، اخیراً با آژانس امنیت ملی ایالات متحده، ناسا، توافقنامه‌ای را امضا کرده است .
چین مدتی پیش وی را متهم به دست داشتن در مبارزه جاسوسی سایبری علیه این کشور کرد.
برخی رسانه‌ها نیز گزارش‌هایی مبنی براینکه ویکی‌لیکس تحت حمایت بنیاد سوروس قرار دارد و پشت پرده انتقال ویکی‌لیکس به ایسلند نیز جورج سوروس است، منتشر کرده‌اند.
- ۹۴/۰۴/۰۱