چالش‌های ICT کشور در سال جاری
نگاه به چالش‌های پیش رو برای اعلام برنامه‌های بخش فن‌آوری اطلاعات کشور در سال 86 یکی از مباحث مورد توجه به شمار می‌رود تا با در نظر گرفتن تمام محدودیت‌ها از جمله منابع و هزینه، چشم‌اندازی یک ساله برای IT تدوین شود؛ به گفته‌ی کارشناسان پرداختن به چالش‌ها، شناسایی عوامل فرسایشگر در دولت و بخش خصوصی، می‌تواند در ارایه‌ی راه‌حل‌هایی جهت رویارویی نقش قابل ملاحظه‌یی داشته باشد.
به گزارش خبرنگار(ایسنا)، در این گزارش چالش‌های پیش روی حوزه‌ی فن‌آوری اطلاعات کشور در گفت‌وگو با کارشناسان، مدیران و استادان دانشگاه مورد بررسی قرار گرفته و راهکارهای لازم ارایه شده است.
پیاده‌سازی سیاست‌های اصل 44، اولین چالش
وفا غفاریان - معاون وزیر ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات - در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا درباره‌ی چالش‌های پیش‌روی این وزات‌خانه اظهار کرد: کاهش قیمت اینترنت به عنوان مهم‌ترین برنامه‌های سال جاری است، به گونه‌ای که امیدواریم اولین مصوبه‌ی شرکت مخابرات ایران در سال 86، با کاهش قیمت اینترنت تصویب شود.
او گفت: اولین محور و مهم‌ترین چالش، موضوع پیاده‌سازی سیاست‌های اصل 44 قانون اساسی است که بر اساس آن شرکت مخابرات و شرکت‌های وابسته به آن به بخش خصوصی واگذار می‌شوند و بر این اساس اگر خصوصی سازی در حوزه‌ی مخابرات به خوبی مدیریت و انجام شود نه تنها سبب توسعه این عرصه می‌شود بلکه نتایج قابل توجهی برای کشور خواهد داشت.
غفاریان دومین دغدغه‌ی این حوزه را توجه به مخابرات روستایی عنوان کرد و گفت: سال گذشته، اولویت فعالیت‌هایمان را به روزرسانی تلفن ثابت در شهرهای سراسر کشور قرار داده بودیم اما امسال و سال آینده را برای به روزرسانی تلفن در روستاها در نظر گرفته‌ایم و بر این اساس روستاهای بالای 20 خانوار را به شبکه‌ی ارتباطی کشور متصل خواهیم کرد اما آن چه در برنامه‌ی چهارم توسعه مشخص شده روستاهای بالای 50 خانوار است که تصمیم گرفته‌ایم در این عرصه عمیق تر حرکت کنیم.
معاون وزیر ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات ارتقای کیفیت مکالمات تلفن همراه، توسعه کمی، کاهش قیمت سیم‌کارت و ارایه‌ی خدمات ارزش افزوده مانند GPRS را از دیگر برنامه‌های پیش روی مخابرات در سال 86 عنوان کرد و ادامه داد: تلاش می‌کنیم در اولین فرصت ممکن برای امسال واگذاری و فروش سیم کارت‌های تلفن همراه اپراتور اول را به شکل آزاد اعلام کنیم و در واقع به به‌روزرسانی در این حوزه برسیم.
شرکت‌های خصوصی IT ورشکست شده
فریدون قاسم‌زاده - عضو هیات علمی دانشکده‌ی مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف - معتقد است که با توجه به مشکلات موجود بر سر راه شرکت‌های خصوصی فعال در حوزه‌ی فن‌آوری اطلاعات و براساس پیش‌بینی کارشناسان و دست‌اندرکاران در سال جدید، قطعا تعداد شرکت‌های ورشکست شده در بخش خصوصی افزایش می‌یابد.
او با اشاره به چالش‌ها و مشکلات جدی که بخش خصوصی در کشور با آن مواجه است، با تاکید بر این که در هیچ کشوری در دنیا مخابرات ادعا نمی‌کند که من باید اول در کسب و کار شما شریک شوم تا به شما سرویس ارائه کنم گفت: ایران تنها کشوری در جهان است که مخابرات دولتی آن به جای دریافت هزینه مشخص بابت خدمات ارائه شده به مشتریان، خود را به اجبار شریک کسب و کار ایشان قرار داده است.
به گفته‌ی وی هر چند مدیریت ارشد کشور اجرای اصل 44 تاکید جدی دارد، در صورت توجه نکردن به این موانع و رفع آن‌ها نه تنها خصوصی سازی در کشور محقق نخواهد شد، بلکه همان تعداد محدود بخش خصوصی که وارد عرصه تولید در کشور شده‌اند نیز یا کار را نیمه کاره رها کرده و به خارج می‌روند و یا به دلیل ورشکستگی در عمل از میان خواهند رفت.
قاسم‌زاده در خاتمه افزود: مروری بر وضعیت مهاجرت نیروهای زبده کشورمان در حوزه IT به سایر کشورها از جمله آمریکا، کانادا، استرالیا و زلاندنو و نیز آمار ثبت شرکت توسط ایرانیان در دوبی و سرمایه‌های منتقل شده به این کشور طی سالیان اخیر هر ایرانی متعهد، علاقمند و مسوولی را به تفکر جدی برای ریشه‌یابی این مشکلات و چاره‌جویی برای رفع آن‌ها قبل از آن که بیش از این دیر شود وا می‌دارد.
کاربری پروژه‌های IT بدون بودجه متوقف می‌شود
مدیر کل رایانه و فن‌آوری شرکت زیرساخت گفت: بیم آن می‌رود هرگونه کاهش بودجه در حوزه‌ی IT، کاربری پروژه‌های این حوزه را که با سرمایه‌گذاری‌های کلان بسترسازی شده است را متوقف کند.
عبدالمجید فرجادیان درباره‌ی چالش‌های حوزه‌ی فن‌آوری اطلاعات در کشور اظهار کرد: متاسفانه بودجه‌ی تخصیصی به این صنعت در دو سال اخیر به ویژه برای سال جاری با توجه به پارامتر‌های در نظر گرفته شده، کاهش قابل ملاحظه‌ای داشته که با توجه به رشد روز افزون این صنعت در جوامع پیشرفته و رو به رشد، اثرهای نامطلوبی را بر روند توسعه‌ی این صنعت در کشور خواهد داشت.
وی ادامه داد: هم اکنون گام‌های موثری در زمینه‌ی به‌کارگیری تجارت الکترونیکی، سامانه‌های بدون کاغذ و سایر موارد زیرساختی در بخش‌های دولتی که بزرگ‌ترین مصرف کننده‌ی خدمات و فرآورده‌های بخش خصوصی است، برداشته شده که با کمبود بودجه با مشکلات بسیاری مواجه خواهیم شد.
به عقیده‌ی او امروزه به‌کارگیری صنعت IT نیاز اساسی جامعه است که دولت باید توجه خاصی به پیشرفت این صنعت در جامعه داشته باشد؛ به عبارت دیگر صرفه جویی‌هایی به عمل آمده از جمله به‌کارگیری این صنعت چندین برابر هزینه‌های انجام پروژه خواهد بود.
ساختار مدیریتی و تغییر رویکردها
بهمن صالحی - یک استاد دانشگاه - دلیل غافل ماندن از حوزه‌ی فن‌آوری اطلاعات و تغییر رویکردها در کنار بسیاری از برنامه‌های دیگر را شاهدی برای افت عملکرد این حوزه در سال 85 دانست و به خبرنگار ایسنا گفت: یکی از علل غافل ماندن از حوزه‌ی ICT بحث پرداختن بیش از حد به نانو است، در حالی که در حوزه‌ی ICT سرمایه‌گذاری شده و کمرنگ شدن فعالیت در این حوزه موجب راکد ماندن سرمایه و منابع شده است.
صالحی تصریح کرد: بحث نانو در سال گذشته خصوصا در حوزه‌ی توسعه‌ی فن‌آوری در ریاست جمهوری به موضوع فن‌آوری اطلاعات غالب شد و سایه‌ی آن روی ICT فعالیت‌های زیرساختی‌مان را دچار رکود کرد؛ پرداختن به نانو نباید به این معنا باشد که ICT را رها کنیم، اما متاسفانه در ICT پسرفت داشته‌ایم.
صالحی گفت: در اولین نشست تخصصی کاربرد خط و زبان فارسی در محیط رایانه که در سال 83 برگزار شد، تاکید ما بر این بود که همان طور که زیرساخت‌ها، استراکچر‌ها، سخت‌افزارها و نرم‌افزارها را توسعه می‌دهیم، حالا به عنوان کشوری که در دنیا مزیت جدی و نسبی آن محتوا است، به تولید محتوا بپردازیم و در این ساختار بریزیم، اما اکنون اگر فرض بر این گذاشته شود که در سال 85 در حوزه‌ی تولید محتوا و فعالیت شده، هیچ برون داد و گزارش جدی در این زمینه نداریم و نمی‌دانیم که این کار تا چه سطحی انجام شده و الان در چه نقطه‌ای هستیم.
صالحی در پایان گفت: حداقل کار برای پیشرفت در فن‌آوری اطلاعات این است که همان قدر که انرژی هسته‌یی حق مسلم ماست، توسعه‌ی فن‌آوری اطلاعات هم حق مسلم ما می‌باشد، نباید از آنچه که داریم غافل شویم؛ اهمیت فن‌آوری اطلاعات کمتر از فن‌آوری هسته‌یی نیست.
بی‌برنامگی مهم‌ترین چالش پیش‌روی حوزه‌ی ICT
سید محمدرضا رکن‌الدینی - مدیر آموزش مرکز فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات دانشگاه صنعتی شریف - بی‌برنامگی و بی‌هدفی در حوزه‌ی ICT را در ادامه‌ی مشکلات سال‌های قبل برشمرد که شاید شرایط با کاهش بودجه، بدتر هم بشود و به خبرنگار ایسنا گفت: در بسیاری از موارد، به دلیل ضعف مدیریتی، حتی با وجود بودجه‌های کلان نیز بسیاری از سرمایه‌گذاری‌ها به هدر می‌روند.
به گفته‌ی وی بعضی از مدیران ما در حوزه‌ی ICT فاقد دید و اطلاعات کافی در این زمینه هستند و به دلیل فقدان اطلاعات نمی‌توانند تصمیمات مناسب را اتخاذ کنند، در حالی که مدیران کشورهای پیشرفته در حوزه‌ی فن‌آوری اطلاعات، از مشاوران زبردست و مطمئن استفاده می‌کنند و همین مساله باعث پویایی بخش فن‌آوری ارتباطات و اطلاعات آن‌ها شده است.
وی افزود: یکی دیگر از مشکلات حوزه‌ی ICT نبود کارگروهی و تیمی بین مدیران قبلی و فعلی است و متاسفانه مدیرانی که تازه بر سر کار می‌آ‌یند حاضر نیستند از تجربیات مدیران قبلی استفاده کنند و بنابر این اجرای برنامه‌های مدیران قبلی با شکست مواجه می‌شود.
وی تاکید کرد: با وجود مشکلات ذکر شده از میان حوزه‌های فن‌آوری اطلاعات، زیرساخت‌ها صدمات بیشتری می‌خورند که این خود به خود سایر حوزه‌ها را هم تحت تاثیر قرار می‌دهد. در این میان دانشگاه‌ها هم از این مشکلات مصون نیستند، زیرا یکی از منابع درآمد دانشگاه‌ها بخش تحقیقاتی است که بخش صنعت با کاهش بودجه، نمی‌تواند پروژه‌های لازم و مناسب را تعریف کند و بنابراین رابطه‌ی دانشگاه با صنعت کمتر می‌شود.
بودجه، چالش مهم پیش‌روی ICT کشور
به اعتقاد ناصر یزدانی - یک استاد دانشگاه - با بودجه‌ی ناچیزی که برای IT در سال 86 در نظر گرفته شده است تمام فعالیت‌های اصلی که در این حوزه در حال انجام است رو به تعطیلی رفته و عقب خواهند ماند.
او درباره‌ی مهم‌ترین چالش‌های پیش‌روی فن‌آوری اطلاعات برای IT در سال 86 به خبرنگار ایسنا گفت: بیکاری نیروهای متخصص در این حوزه یکی از چالش‌ها است و با این روند شاهد ورشکست شدن بسیاری از شرکت‌های فعال در این حوزه خواهیم بود و در این شرایط به سوی مکانیزه شدن پیش نخواهیم رفت.
یزدانی معتقد است: دانشگاه‌ها از مهم‌ترین مراکزی هستند که به واسطه‌ی حساسیت و اهمیتی که در این رابطه دارند و این که بسیاری از پروژه‌های مهم و تربیت نیروی متخصص در آن جا انجام می‌شود، از اولین مکان‌هایی هستند که در اثر کمبود بودجه متضرر خواهند شد.
وی با بیان این که همه‌ی ابعاد اجتماع در زمینه‌ی صنعت، آموزش و اقتصاد به واسطه‌ی بودجه‌ی ناچیز متضرر خواهند شد، گفت: در زمینه‌ی تجارت الکترونیکی یک‌سری مکانیزم‌های بانکی توسط دولت و مراکز مربوطه تعریف شده و مباحث حقوقی نیز در این زمینه مشخص می‌شود، بنابراین باید به بحث بودجه در این حوزه توجه شود.
به گفته‌ی این استاد دانشگاه باید سعی شود با توجه به شرایط فعلی اولویت بندی کرده و تا حد امکان سعی شود از بودجه‌ی مراکز و سازمان‌های کلیدی و حساس کم نشود؛ یکی از این مراکز دانشگاه‌ها هستند زیرا اگر این مراکز با کمبود بودجه رو به رو شوند، به طرزی عجیب در این حوزه عقب گرد خواهیم داشت.
اشتباه در مدیریت ICT برابر با انحراف بزرگ در سیستم
استاد برق و الکترونیک دانشگاه شیراز گفت: ICT علم روز است و هر اندازه در حوزه‌ی ICT کمتر سرمایه‌گذاری کنیم، بیشتر عقب می‌افتیم چرا که این حوزه با سرعت زیادی در حال پیشرفت است.
علیرضا سیفی در گفت‌وگو با خبرنگار فن‌آوری اطلاعات خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، اظهار کرد: کاهش بودجه در حوزه‌ی IT می‌تواند بعضی از پروژه‌های در حال اجرای این بخش را تحت تاثیر قرار داده و سرعت انجام آن‌ها را کاهش دهد.
وی گفت: البته باید همه جوانب را نگاه کرده و دلایل این کاهش بودجه را جویا شد اما به طور کلی کاهش بودجه‌ی IT مناسب نیست، به ویژه در این زمینه که یک تکنولوژی جدید است.
او همچنین درباره‌ی لزوم مدیریت صحیح در این بخش تاکید کرد: نبود مدیریت صحیح در هر بخشی موجب پیشرفت نکردن می‌شود اما حساسیت این حوزه باعث می‌شود که یک اشتباه کوچک، یک انحراف بزرگ در سیستم به وجود آورد و اگر مدیری به حوزه‌اش آشنایی کامل نداشته باشد، اثراتش را بیشتر نشان می‌دهد.
- ۸۶/۰۲/۰۳