چرا آمریکا اینترنت معترضان را قطع نکرد؟
بعد از انتشار عکس‌ها و ویدیوهایی که از تسخیر کنگره آمریکا توسط معترضان به تقلب در انتخابات دنیا را تکان داد، یک رویه متفاوت برای برخورد با این محتواها از سمت حاکمیت آمریکا در پیش گرفته شد.
به گزارش فارس تسخیر کنگره آمریکا توسط معترضان به تقلب در انتخابات، دنیا را تکان داد؛ به‌سرعت فیلم‌ها و عکس‌هایی از معترضان و خوردشان با مأمورین منتشر شد و از همه مهم‌ترین ویدیوها و عکس‌هایی بود که از کشتن شدنِ چهار نفر در طی چهارساعت حضور معترضان در کنگره در شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست شد. تا همین جای کار، اگر در کشوری به جز آمریکا و مخصوصا در غرب آسیا اتفاق بود، این تصاویر تا مدت‌ها در فضای مجازی و رسانه‌های رسمی منتشر می‌شد و آتش ماجرا را برای مدت‌زمان طولانی روشن نگه می‌داشت. اما در آمریکا رویکرد بسیار متفاوتی به‌سرعت در پیش گرفته شد؛ همه شبکه‌های اجتماعی بسیج شدند تا هر نوع محتوایی که از حمله معترضین به کنگره و کشته‌شدن چهار نفر منتشر شده، به‌سرعت از اینترنت پاک شود و کسی هم حق نداشته باشد دوباره چنین محتواهایی را منتشر کند. یک سانسور هوشمند و تمام‌عیار که انگار حتی می‌خواهد ماجرا را از تاریخ هم حذف کند.
این اولین بار نیست که در آمریکا برای مدیریت و کنترل ناآرامی ها، شبکه‌های اجتماعی محدود می‌شوند. این رویه در انتخابات ریاست جمهوری هم با قاطعیت در پیش گرفته شد؛ طوری که حتی باعث تغییرات فنی موقت در پلتفرم توییتر شد.
*چرا آمریکا در جریان اعتراض‌ها، اینترنت را قطع نکرد؟
مدیریت اغلب شبکه‌های اجتماعی جهانی در آمریکاست و حاکمان این کشور هر زمان اراده کنند، می‌توانند این شبکه‌ها را محدود و یا حتی قطع کنند. اما آمریکا برای کنترل شهروندان در شبکه‌های اجتماعی، نیاز به قطع اینترنت یا قطع شبکه‌ها ندارد؛ در موارد اخیر با سانسور سازمان‌دهی‌شده در سطحی گسترده در همه این شبکه ها، عملا کارایی را از آنها گرفت و نشان داد که مدیریت شبکه‌های اجتماعی برای تامین امنیت یک کشور اجتناب ناپذیر است.
*آمریکا چگونه مخالفان را در شبکه‌های اجتماعی ساکت کرد؟
همین چند ماه پیش بود که ترامپ جنجالی رسانه ای با شبکه اجتماعی چینی تیک تاک، به راه انداخت و قصد داشت این شبکه را در آمریکا ممنوع کند. ترامپ در راستای تحقق رویای آمریکایی و عقاید انحصارطلبانه اش علاقه داشت که مدیریت شبکه اجتماعی در اختیار آمریکایی‌ها بماند. البته او در این کار موفق نشد و خیلی زود هم متوجه شد که این ایده به ضررش تمام شده است.
در تمام مدت انتخابات در آمریکا، شبکه‌های اجتماعی در این کشور به ویژه پرطرفدارترین آنها، مطالب ترامپ را براساس نظر و رای خود برچسب گذاری و به مردم منتقل می‌کردند؛ برای مثال یک توئیت را برچسب «نژادپرستانه» حذف می‌کردند، توئیت دیگری را با برچسب «تحریک به خشونت»، معرفی می‌کنند و با برچسب «دروغ» به توئیت دیگری، شائبه دروغ بودن گفته ترامپ را به مخاطب القا می‌کردند.
«مارک زاکربرگ»، بنیان‌گذار شبکه اجتماعی فیسبوک که مالک اینستاگرام و واتس آپ هم است، موضوع برچسب را تایید می‌کند. وی در این باره می‌گوید: «در چند سال گذشته به رئیس جمهور ترامپ را امکان را دادیم که از پلتفرم ما با قوانین خاص استفاده کند. در مواردی پست‌های های او سیاست‌های ما را نقض کرد که در مواردی محتوا را حذف یا پست‌ها را برچسب گذاری کردیم. این کار را انجام دادیم زیرا معتقدیم که عموم مردم حق دسترسی سریع به گفتار سیاسی و حتی سخنرانی‌های بحث برانگیز را دارند؛ اما شرایط کنونی متفاوت است و شامل استفاده از پلتفرم ما برای تحریک خشونت آمیز علیه دولت منتخب دموکراتیک می‌شود».
نکته قابل توجه در بیانیه زاکربرگ این است که او تصریح می‌کند که حتی برای این کار نیاز به دستور قضایی یا قانونی نداشته و بر اساس تشخیص خود عمل کرده است.
*سانسور سازمان‌دهی شده اعتراض‌ها در اینترنت
چهارشنبه شب گذشته بود که در هنگام برگزاری جلسه مشترک کنگره آمریکا برای تأیید نهایی پیروزی «جو بایدن» در انتخابات ریاست جمهوری، عده‌ای از هواداران ترامپ که در مقابل این ساختمان تجمع کرده بودند، به داخل آن یورش بردند. بعد از ورود هواداران ترامپ و معترضان به نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا به ساختمان کنگره در واشنگتن، نیروهای امنیتی کنگره به یک زن شلیک کرده و او را از پای درآوردند. علاوه بر این زن ۳ نفر دیگر کشته و ده‌ها نفر دیگر نیز مجروح شدند.
وقتی مالکان شبکه‌های اجتماعی در آمریکا، شرایط کنونی را متفاوت ارزیابی می‌کنند و به بهانه حفظ امنیت کشور، دست به سانسور و خاموش کردن صداهای معترض می‌شوند، نتیجه این می‌شود که ده ها شبکه‌های اجتماعی، حساب‌های کاربری معترضان حتی رئیس جمهور کشور را محدود یا مسدود کرده‌اند.
*شبکه‌های اجتماعی که تمام‌قد پای امنیت داخلی آمریکا ایستادند
فقط در پی حمله هواداران دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا به ساختمان کنگره، برخی شبکه‌های اجتماعی با این بهانه که ترامپ هواداران خود را به ایجاد خشونت دعوت کرده، حساب‌های کاربری او را محدود یا مسدود کرده‌اند. پایگاه خبری «آکسیوس»، لیستی از این پلتفرم‌ها را منتشر کرده است:
۱- انجمن «ردیت»
پایگاه «ردیت»، که یک انجمن بزرگ برای تبادل نظرات و بحث در مورد مسائل مختلف است، گروه زیر‌مجموعه‌ای با عنوان «r/DonaldTrump» را مسدود کرد. این پایگاه در توضیح این اقدام گفته انتشار هرگونه محتوایی که موجب ایجاد نفرت و تشویق، تحریک یا دعوت به خشونت علیه گروه‌هایی از مردم یا اشخاص شود ممنوع است.
۲- شبکه اجتماعی «توئیچ»
شبکه اجتماعی «توئیچ»، که یک سرویس پخش تصاویر زنده یا استریم است، کانال ترامپ را با این توضیح که این اقدام گامی ضروری برای محافظت از جامعه این شبکه و جلوگیری از استفاده از آن برای تحریک خشونت بیشتر انجام گرفته، غیر‌فعال کرد.
۳- شرکت «شاپی‌فای»
«شاپی‌فای» که شرکتی برای تجارت الکترونیک است، دو فروشگاه آنلاین مرتبط با ترامپ را به دلیل نقض سیاست‌های این شرکت و حمایت از خشونت غیر‌فعال کرده است.
۴- شبکه اجتماعی «توئیتر»
شبکه اجتماعی «توئیتر» روز جمعه به این بهانه که توئیت‌های رئیس جمهور آمریکا مروج خشونت در این کشور است، حساب او را در فاصله حدود ده روز به پایان دوره ریاستش، برای همیشه تعلیق کرد.
۵- شرکت «گوگل»
«گوگل» یکی از برنامه‌های رسانه اجتماعی خود به نام «پارلر» را در فروشگاه برنامه‌های خود موسوم به «پلی استور» مسدود کرد. پارلر دارای تعداد قابل توجهی از کاربران طرفدار ترامپ، محافظه‌کاران و افراطی‌های راستگرا است. گوگل نیز در توجیه این اقدام دلیل جلوگیری از ایجاد خشونت را مطرح کرد.
۶- شبکه اجتماعی «یوتیوب»
«یوتیوب» که سرویس پخش و اشتراک‌گذاری ویدئو را در فضای مجازی ارائه می‌دهد، در حال تسریع برچسب منع ارائه اطلاعات غلط و ادعا‌های تقلب در انتخابات توسط ترامپ و کانال‌های دیگر است.
۷- شبکه‌های اجتماعی «فیسبوک» و «اینستاگرام»
دو شبکه اجتماعی «فیسبوک» و «اینستاگرام» حساب‌های کاربری «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا را به طور دائم مسدود کردند.
«مارک زاکربرگ» رئیس شرکت فیسبوک اعلام کرد، ترامپ از این بستر برای «تحریک به اقدام خشونت‌آمیز علیه دولت انتخاب شده از طریق دموکراتیک» استفاده کرده است.
«آدام موسری» رئیس شرکت اینستاگرام هم گفت: «با توجه به شرایط خاصی که وجود دارد و این حقیقت که رئیس جمهور قصد دارد به جای محکوم کردن، با خشونت‌های روز گذشته همراهی کند، مسدود سازی حساب کاربری او را به مدت نامحدود و دستکم دو هفته تمدید می‌کنیم».
۸- شبکه اجتماعی «اسنپ چت»
«اسنپ چت» که یک برنامه برای ارسال و دریافت تصاویر است، حساب کاربری ترامپ را غیر‌فعال کرد. زیرا بر این عقیده است که این حساب باعث ایجاد و گسترش نفرت و تحریک به خشونت می‌شود.
۹- شبکه اجتماعی «تیک‌تاک»
تیک تاک که یک شرکت چینی و ارائه کننده خدمات اشتراک‌گذاری ویدئو در فضای مجازی است، در حال حذف کردن محتواهایی است که خشونت را تروج می‌کنند؛ از جمله دو هشتگ patriotparty به معنای «حزب وطن پرست» و stormthecapitol «یورش به کنگره» که ظاهراً هواداران ترامپ آن را ایجاد کرده‌اند.
۱۰- شرکت «اپل»
«اپل» تهدید کرد که برنامه «پارلر» را در صورتی که محتواهای خود را کنترل نکند از فروشگاه برنامه‌های خود موسوم به «اپ استور» حذف خواهد کرد. برنامه پارلر دارای تعداد قابل توجهی از کاربران طرفدار ترامپ، محافظه‌کاران و افراطی‌های راستگرا است.
۱۱- شبکه اجتماعی «دیسکورد»
«دیسکورد» که یک برنامه پیام‌رسان است سروری که متعلق به ترامپ با نام «دونالد» بوده را مسدود کرد.
۱۲- شبکه اجتماعی «پینترست»
«پینترست» یک ارائه کننده سرویس اشتراک‌گذاری عکس است. این شبکه اجتماعی هشتگ‌های مربوط به مطالب طرفدار ترامپ را بعد از برگزاری انتخابات در سوم نوامبر محدود کرده است، از جمله هشتگ StopTheSteal که مربوط به ادعای تقلب ترامپ در انتخابات و به معنای «سرقت انتخابات را متوقف کنید است.
*وقتی سانسورچی خودی است
البته تبعیض در تعاریف و خط قرمزهای آمریکایی فقط مختص خارجی‌ها و به ویژه ساکنان خاورمیانه و غیرهم پیمانان آمریکا نیست و وقتی پای امنیت آمریکا و سیاست‌های حاکمیت کلانش مطرح باشد، تیغ سانسورشان رگ خودی‌ها را می‌زند.
یک مورد از این سانسورهای سلیقه ای را در زیر ببینید:
حساب کاربری و توییت‌های «بن گاریسون»، کاریکاتوریست طرفدار رئیس جمهور ترامپ با کشیدن کاریکاتور ترامپ گالیور که اوباما، سی ان ان، جورج سوروس و ... می‌خواهند او را ببندند بسته شد.
اما در مقابل توییت «کیتی گریفین»، مجری و طنز پرداز سی ان ان که سر بریده و خون آلود ترامپ را در دست دارد، حذف نشده است.
برداشت درباره میزان تداعی خشم در دو توئیت را به مخاطب می‌سپاریم.
*شبکه‌های آمریکایی همیشه مسوولانه برخورد می‌کنند؟
وقتی مالکیت پلتفرم‌های اصلی شبکه‌های اجتماعی در اختیار یک کشور است، حتی استانداردهای خشونت، محتوای حساسیت‌برانگیز و مواردی از این دست را هم می‌تواند بر اساس سلیقه و منافع خودش تعریف کند. ممکن است در تصمیم بگیرد انتشار اخبار جعلی و آموزش جنگ شهری در یک گوشه جهان مصداق دموکراسی باشد و به هم ریختن ساختارهای حاکمیتی در گوشه دیگری از دنیا، مصداق خشونت.این استانداردهای دوگانه در شبکه‌های اجتماعی، همواره مورد اعتراض کاربران این شبکه‌ها بوده است:
*درس دارودسته فیسبوکی‌ها
بازخوانی رویه در دست اجرا در آمریکا نشان می‌دهد که مدیریت شبکه‌های اجتماعی برای تامین امنیت یک کشور اجتناب ناپذیر است و یک کشور برای اینکه راهی جز قطع اینترنت در مواقع اخلال در امنیت ملی داشته باشد، باید بتواند حداقل شبکه‌های اجتماعی اش را مدیریت کند.
شاید ضرورت این گفته که مدیریت شبکه‌های اجتماعی از الزامات مدیریت بحران‌ها است، حتی امروز هم برای بسیاری احساس نشود؛ همچنان که ضرورت آن امروز بیشتر از دیروز لمس می‌شود و قطعا با گذشت زمان، قدرت پلتفرم‌ها و داده‌های کلان در مدیریت کشور‌ها بیشتر احساس خواهد شد.
همچنان که سهم اینستاگرام و واتساپ که از محصولات فیسبوک هستند یا تلگرام یا دیگر پلتفرم‌ها و شبکه‌های اجتماعی خارجی، در پهنای مصرفی شهروندان ایرانی هر روز بیشتر می‌شود.
مرور برخی از رخدادهای چند سال اخیر از جمله نقش فیسبوک در مدیریت انقلاب رنگین اوکراین در سال ۲۰۰۴، مدیریت بیداری اسلامی موسوم به بهار عربی مصر در سال ۲۰۱۱، مدیریت اغتشاشات لندن در سال ۲۰۱۱، حذف محتواهای مرتبط با محور مقاومت در سال‌های اخیر، حذف بدون وقفه محتواهای مربوط به سردار شهید سلیمانی در اینستاگرام و نمونه‌های مشابه دیگر، نشان می‌دهد که مدت‌ها است که زنگ هشدار درباره هم افزایی پلتفرم‌های خارجی در شرایط بحرانی به صدا درآمده است.