کارت‌های هوشمند ملی معطل «چاپخانه دولتی ایران»
دانیال رمضانی - ماجرای توقف پرسروصدای واردات پوکه کارت‌های هوشمند ملی از خارج از کشور به علت تحریم‌ها در زمان خود به اندازه کافی موجی از ابهامات و انتقادها پیرامون این ماجرا را به دنبال داشت.
هشتم مردادماه سال جاری بود که سیف‌اله ابوترابی، سخنگوی سازمان ثبت‌احوال کشور ضمن اعلام دلایل تاخیر در صدور کارت هوشمند ملی گفت: متاسفانه بر اثر تحریم‌ها دیگر نمی‌توانیم بدنه کارت را وارد کنیم، به همین دلیل اقدامات خود را برای صدور کارت تولید داخل آغاز کرد‌ه‌ایم.
در آن زمان سوالات و ابهامات بسیار زیادی به پا شد؛ از جمله اینکه چرا ما توان تولید پوکه و بدنه کارت‌های هوشمند را در کشور نداریم؟ چرا به میزان کافی پوکه‌های کارت هوشمند ملی وارد و دپو نشده است؟ اگر توان تولید داخل بوده چرا از ابتدا چنین کاری انجام نشده است؟ نحوه انتخاب شرکت سهامی چاپخانه دولتی ایران برای تولید این کارت‌ها چگونه بوده است؟ و دیگر سوالاتی از این دست.
در نهایت چند روز بعد سخنگوی سازمان ثبت احوال به توضیحات بیشتر در این مورد پرداخت و با ادعای اینکه موفق به داخلی‌سازی بدنه کارت ملی هوشمند شده‌ایم، گفت: کارت‌های داخلی در مرحله تست نهایی بوده و تا آبان‌ماه سال جاری (سه ماه قبل) وارد بازار می‌شود.
پایان آذرماه اما سخنگوی این سازمان بار دیگر درباره علت تاخیر در تولید کارت هوشمند ملی توسط چاپخانه دولتی ایران این‌گونه توضیح داد: بدنه کارت ملی هوشمند تولید داخل در حال انجام تست نهایی است و بعد از تایید نهایی به تولید انبوه خواهد رسید. متولی آماده‌سازی بدنه کارت ملی ساخت داخل چاپخانه دولتی است که پیش‌تولید را انجام داده و یک شرکت داخلی نیز مسوول تایید نهایی این بدنه از نظر فنی، ایمنی و مقاومت است که بعد از تایید نهایی به تولید انبوه می‌رسد.
هفته قبل اما باز هم سخنگوی سازمان ثبت احوال که گویی امکان بازکردن موضوع و شفاف‌سازی برای دلایل مکرر تاخیرها از سوی چاپخانه دولتی را ندارد، باز هم در لفافه آدرس تاخیرها را به این شرکت دولتی داد و گفت: چاپخانه ایران اعلام کرده که تا پایان بهمن‌ماه صدور کارت‌های هوشمند ملی داخلی را آغاز خواهد کرد.
سیف‌اله ابوترابی در مورد صدور کارت‌های هوشمند ملی تولید داخل گفت: تحریم‌ها باعث شد که در صدور کارت‌های هوشمند با مشکلاتی روبه‌رو شویم و قرار شد با استفاده از توان متخصصان داخلی این کارت‌ها را تولید کنیم.
وی افزود: تولید کارت‌های هوشمند ملی داخلی دست سازمان ثبت احوال نیست و ما براساس توافقی که با چاپخانه ایران انجام داده‌ایم در ابتدا قرار بود در آبان‌ماه این کارت‌ها تولید و صادر شود، اما به دلایلی به تعویق افتاد و براساس آخرین اطلاعاتی که به‌دست ما رسیده چاپخانه اعلام کرده که تا پایان بهمن‌ماه صدور کارت‌ها آغاز می‌شود.
سخنگوی سازمان ثبت احوال ایران همچنین گفته: بعد از تولید کارت‌های داخلی، به‌سرعت آمادگی داریم کارت‌های هوشمند را میان افرادی که ثبت‌نام کرده اما کارت خود را دریافته نکرده‌اند، توزیع کنیم.
همان‌طور که ذکر شد، سخنگوی این سازمان بازهم بدون ذکر دلایل شفاف و روشن، تلویحا آدرس تاخیرها را چاپخانه دولتی اعلام کرده و گفته «بر اساس آخرین اطلاعاتی که به دست ما رسیده» تا پایان بهمن‌ماه صدور کارت‌ها آغاز می‌شود.
شرکت سهامی چاپخانه دولتی ایران جواب نمی‌دهد
شرکت سهامی چاپخانه دولتی ایران آن‌طور که در اساسنامه‌اش دیده می‌شود، در سال 1352 تاسیس شده است و وابسته به وزارت امور اقتصادی و دارایی است و جلسات مجمع عمومی این شرکت نیز با حضور وزیر دارایی، وزیر ارتباطات و یک نفر دیگر از وزیران با انتخاب هیات وزیران، تشکیل می‌شود. ریاست مجمع این شرکت دولتی نیز با وزیر اقتصاد است.
شورای‌عالی این شرکت که در واقع کار سیاست‌گذاری‌ها و مدیریت آن را انجام می‌دهد، مرکب از این افراد است:
الف- یکی از معاونان وزارت دارایی که ریاست شورای‌عالی را به عهده خواهد داشت، به انتخاب وزیر دارایی.
ب- یکی از معاونان وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، به انتخاب وزیر ارتباطات.
ج- مدیر‌کل خزانه.
مدیرعامل شرکت نیز بدون داشتن حق رای در جلسات شورای‌عالی شرکت خواهد کرد.
**سایت شرکت سهامی چاپخانه دولتی ایران در آدرس spoi.ir یکی از ضعیف‌ترین و بی‌فایده‌ترین سایت‌های موجود در کشور است که حکم طنز را داشته و فارغ از اینکه بسیاری از لینک‌های استاندارد و مرسوم یک نهاد دولتی را ندارد، تقریبا تمامی لینک‌های قرار‌گرفته در آن نیز تزئینی بوده و کار خاصی نمی‌کند!**
بد نیست وزارت اقتصاد سری به این سایت زده و با این پدیده بیشتر آشنا شود.
اما به هر حال شماره‌ای از این شرکت دولتی و از خارج از سایت بی‌فایده این شرکت پیدا کردیم و به طرح دلایل و چرایی تاخیرهای پی در پی ایشان برای تولید و عرضه بدنه (پوکه) کارت‌های هوشمند ملی پرداختیم.
**نکته جالب آنکه این چاپخانه دولتی هم در روال مرسوم و معمول سال‌های اخیر که اصولا هیچ‌کس به هیچ‌کس جواب نمی‌دهد، با خیال راحت از پاسخگویی امتناع کرده و اعلام کردند اگر مایل بودند، خودشان تماس خواهند گرفت.**
سایت‌های بیگانه شفاف‌سازی کنند!
به هر حال این وضعیت برای بسیاری از رسانه‌های داخلی غیرعادی محسوب نمی‌شود که از یک چاپخانه گرفته تا یک وزارتخانه اگر کسی مایل با پاسخگویی نباشد، پاسخ نداده و اصولا هیچ دغدغه‌ای هم بابت این عدم پاسخگویی ندارند.
اگرچه ما شنیده‌ها و احتمالاتی در خصوص مشکلات سر راه تولید و عرضه کارت‌های هوشمند ملی داریم که به علت همکاری نکردن چاپخانه دولتی از طرح آنها و دریافت پاسخ رسمی، امکان درج جزئیات بیشتر را نداریم.
از قضا به همین دلیل است که این رسانه‌های بیگانه و معاند هستند که با اتکا به همین شکاف‌ها و بی‌اهمیتی در پاسخگویی، توانسته‌اند میدان‌دار اطلاع‌رسانی در کشور شوند و هر حدس و گمان و خبر جعلی را به جامعه تزریق کنند.
**لذا در این مورد خاص نیز ظاهرا باید منتظر ماند و دید در خلأ پاسخگویی جامع و شفاف، احتمالا یکی از رسانه‌های بیگانه و خارج از کشور به درج مطالبی بپردازد که با واقعیت انطباق ندارد، اما به علت خالی بودن جای رسانه‌های رسمی و داخلی از اطلاعات مربوطه، می‌تواند برای افکار عمومی باورپذیر باشد.**
به هر حال آخرین خبر اینکه سخنگوی سازمان ثبت احوال کشور از عدم اعتبار کارت‌های ملی قدیمی از اول فروردین ۹۸ خبر داد و گفت: کسانی که هنوز نسبت به ثبت‌نام و دریافت کارت‌ملی هوشمند اقدام نکرده‌اند، تا پایان سال جاری فرصت دارند در این زمینه اقدام کنند.