گزارشی از واسطه گری در بازار اینترنت
پس از ورود اینترنت در کشور و افزایش حجم تقاضای خدمات دسترسی به شبکه، استفاده از کارت اینترنت به سرعت مورد توجه کاربران و شرکتهای ارائه دهنده‌ی خدمات اینترنتی قرار گرفت اما پس از مدتی توزیع و فروش این کارت‌ها به یک تجارت پرسود و البته انحصاری برای شبکه‌های توزیعی تبدیل شد که از نفوذ زیادی در بازار ایران برخوردارند، وجود این شبکه‌های به اصطلاح دلالی این سوال را ایجاد کرده که آیا کاربران نهایی اینترنت از مساله متضرر تقبل هزینه‌ی اضافی می‌شوند و آیا ارایه‌ی خدمات اینترنت از طریق شبکه‌ی هوشمند و بدون نیاز به کارت اینترنت به نفع مصرف‌کنندگان و شرکت‌ها است؟
به گزارش خبرنگار فن‌آوری اطلاعات خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، به گفته مدیران شرکتهای اینترنتی تنها تعداد معدودی از شرکتهای ISP که پشتوانه‌ی مالی قوی دارند به توزیع کارت‌های اینترنت خود اقدام می‌کنند و بیش‌تر آن‌ها توزیع و فروش کارت‌های خود را به شبکه‌های توزیع واگذار کرده‌اند.
این شبکه‌های توزیع به گفته‌ی فعالان بازار اینترنت به دلیل نفوذی که در شبکه‌ی فروش کارت‌های اینترنت دارند، عملا انحصار پخش عمده‌ای از بازار کارت اینترنتی را در اختیار خود گرفته‌اند.
واسطه‌ها بیش‌ترین سود را از فروش کارت‌های اینترنتی می‌برند
یک مدیر شرکت اینترنتی گفت: فروش کارت‌های اینترنتی به واسطه‌ها در برخی مواقع 60 تا 70 درصد تخفیف دارد و در واقع می‌توان گفت که واسطه‌ها نسبت به شرکتهای ISP، بیش‌ترین سود را از فروش کارت‌های اینترنتی می‌برند اما از طرفی شرکت‌ها مجبور به تعامل و فعالیت با توزیع‌کنندگان هستند.
رضا مزارعی با بیان این که حضور در بازار و توزیع و گستردگی شبکه‌ی پوشش توزیع‌کنندگان از مواردی است که باعث می‌شود کار توزیع کارت‌های اینترنت توسط واسطه‌ها انجام شود، اظهار کرد: تجارت شرکتهای ISP به گونه‌ای است که مجبورند با واسطه‌ها و توزیع‌کنندگان کارت اینترنت کنار بیایند.
اما چندی بعد شرکت مخابرات سیستم اینترنت هوشمند را مورد بهره‌برداری قرار داد که شرکت‌ها بواسطه‌ی آن می‌توانستند بدون نیاز به کارت به کاربران خود سرویس ارایه کنند.
در سرویس اینترنت هوشمند کاربر بدون وارد کردن نام کاربری و رمز به شبکه‌ی اینترنت متصل شده و هزینه‌ی استفاده از اینترنت را از طریق قبض تلفن ثابت پرداخت می‌کند؛ این سرویس به نوعی انحصار در بازار کارت اینترنت را از بین برده است اما قیمت بالای 300 تومان برای هر ساعت آن بیش‌تر از قیمت اینترنت با استفاده از کارت است.
این مدیر شرکت اینترنتی درباره‌ی ایجاد و راه‌اندازی شبکه‌ی هوشمند IN گفت: بدون شک استفاده از اینترنت از طریق شبکه‌ی هوشمند جایگزین بسیار مناسبی برای کارت‌های اینترنتی خواهد بود زیرا این شبکه از کیفیت بهتری برخوردار است و به لحاظ سهولت دسترسی و تسهیل در دسترسی، بیش‌تر کاربران به سمت استفاده از این شبکه گرایش خواهند داشت.
مزارعی گفت: استفاده از سرویس اینترنت از طریق شبکه‌ی هوشمند ساعتی 300 تومان است و با توجه به این که واسطه‌ای در این زمینه وجود ندارد، به طور قطع ارایه‌ی اینترنت از طریق این شبکه برای شرکتهای ISP نیز به صرفه‌تر خواهد بود.
حذف واسطه‌ها و دلال‌ها می‌تواند به نفع شرکتهای اینترنتی باشد
اما یکی دیگر از مدیران شرکت اینترنتی درباره‌ی وضعیت توزیع کارت‌های اینترنت در بازار گفت: شرکتهای اینترنتی به علت این که توزیع کارت‌های اینترنت به سرمایه‌گذاری و تخصص ویژه‌ای نیاز دارد، وارد این کار نمی‌شوند و درصد زیادی از کار توزیع توسط شرکتهای توزیع کننده‌ی کارت انجام می‌شود.
محمودرضا جولایی با بیان این که وضعیت نابه‌سامانی میان همه‌ی شرکتهای اینترنتی وجود دارد، اظهار کرد: از سال‌های 79 و 80 که فروش کارت‌های اینترنتی و استفاده از آن‌ها در کشور باب شد، متاسفانه مدیریت مناسبی برروی آن انجام نشد.
بیش از 80 درصد کار توزیع کارت‌ها به عهده‌ی دلال‌ها است
به اعتقاد یک فعال حوزه‌ی اینترنت، از نظر مدل سوددهی فروش کارت‌های اینترنت، حداکثر سود را مغازه دار و فروشنده‌ی انتهایی دارد.
محمد اسمی اظهار کرد: واسطه‌های توزیع خود زیرمجموعه و ویزیتورهایی دارند که کار توزیع کارت‌ها را انجام می‌دهند و در واقع می‌توان گفت که شکل غالب توزیع کارت در کشور واسطه‌ها هستند.
وی با بیان این که میانگین سود فروشنده‌ی انتهایی در رابطه با فروش کارت‌های اینترنتی 30 درصد است که بعضا تا 45 درصد هم افزایش دارد، گفت: بیش‌ترین سود در بازار اینترنت را مغازه‌دار می‌برد و بعد از آن بسته به شکل توزیع، توزیع کننده‌های بعدی این سود را می‌برند و متاسفانه این واقعیتی است که در بازار اتفاق افتاده و تغییر این رویه از عهده‌ی شرکت‌ها خارج است.
توزیع کارت‌های اینترنت وظیفه‌ی شرکتهای ISP نیست
اما مدیر یک شرکت اینترنتی معتقد است که کار پخش و توزیع کارت‌های اینترنت وظیفه‌ی شرکتهای ISP نیست و باید تخصص و نیروی انسانی کافی و از طرفی سرمایه‌ی مناسبی برای این کار وجود داشته باشد.
امیرحسین شفیعی اظهار کرد: واسطه‌ها و شرکت‌هایی که در حقیقت وظیفه‌ی توزیع کارت‌ها را به عهده دارند، در زمان تحویل، کارت‌ها را با تخفیف 40 تا 50 درصدی دریافت می‌کنند، به عنوان مثال اگر قیمت کارتی دو هزار تومان باشد آن را به قیمت هزار تومان خریداری کرده و به مبلغ 1500 تومان به مغازه‌داران و توزیع کنندگان نهایی می‌فروشند و در نهایت این کارت‌ها به مبلغ دو هزار تومان توسط مردم از مغازه‌دار خریداری می‌شود، بنابراین نمی‌توان گفت که وجود واسطه‌ها عاملی در زمینه‌ی افزایش قیمت کارت‌ها برای کاربران نهایی محسوب می‌شود.
این مدیر شرکت اینترنتی با اشاره به ایجاد و راه‌اندازی شبکه‌ی هوشمند (IN) گفت: استفاده از این شبکه به لحاظ اقتصادی برای کاربران نهایی به صرفه نیست و کاربران باید هزینه‌ی بیش‌تری پرداخت کنند و برای آن‌ها گران‌تر تمام می‌شود.
شبکه‌ی اصلی توزیع کارت‌های اینترنت در کشور در دست واسطه‌ها است
ظاهرا در حال حاضر 90 درصد کار توزیع کارت‌های اینترنت در کشور توسط شبکه‌ی توزیع یا همان واسطه‌ها و 10 درصد توسط خود شرکت‌ها انجام می‌گیرد.
در حال حاضر شبکه‌ی اصلی توزیع کارت‌های اینترنت در کشور در استفاده از شبکه‌ی هوشمند برای سرویس اینترنت، به گفته‌ی به مدیران شرکتهای اینترنتی، دقیقه‌ای پنج تومان یعنی ساعتی 300 تومان است که بر روی قبوض تلفن ثابت است اما کارت‌های اینترنت برای کاربران ساعتی حدود 150 تومان محاسبه می‌شود که از مبلغ 150 تومان، 50 تومان سهم شرکت‌ها و از ساعتی 300 تومان هزینه در شبکه‌ی هوشمند 210 تومان سهم شرکتهای ISP می‌شود.
برخی از فعالان بازار معتقدند که استفاده از شبکه‌ی هوشمند برای ارایه‌ی سرویس اینترنت در مقایسه با سپردن کارت‌های اینترنتی به شرکتهای توزیع‌کننده به نفع شرکتهای اینترنتی است، زیرا30 درصد از مبلغ کل به مخابرات تعلق داشته، شش درصد عوارض و مالیات و در حدود 64 درصد باقی مانده سهم شرکت‌ها می‌شود.
ژیرایر وارطانیان - مدیر یک شرکت اینترنتی - راه‌اندازی شبکه‌ی هوشمند را از مواردی برشمرد که در استفاده از کارت‌ها و خرید آن‌ها تاثیر گذاشته است و نیاز به خرید کارت را کاهش داده است و اظهار کرد: نبود نظارت در رابطه با کارت‌ها باعث شده شرکتهای توزیع کننده کارت سوءاستفاده کنند و این موضوع نیز باعث شده که شرکت‌ها به سمت ایجاد سیستم شبکه‌ی توزیع روی بیاورند، شرکتهای توزیع کننده مکان و پرسنل ویژه‌ای برای این کار اختصاص می‌دهند که طبیعتا ایجاد این تشکیلات خود هزینه‌ی دیگری برای شرکت‌ها خواهد داشت.
با وجودی که عده‌ای عقیده دارند که وجود واسطه‌ها در قیمت نهایی کارت‌ها برای کاربران نهایی تاثیر ندارد اما این مدیر اظهار کرده که با وجود واسطه‌ها با افزایش مواجه خواهیم بود اما شرکت‌ها برای فروش کارت‌های خود مجبورند تخفیف 40 تا 50 درصدی برای واسطه و شرکتهای توزیع کننده قائل شوند اما این شرکت‌ها هنگام توزیع، آن‌ها را با قیمت واقعی به کاربر می‌فروشند بنابراین نباید گفت که واسطه‌ها بر روی قیمت واقعی کارت‌ها افزایشی اعمال می‌کنند.
شرکتهای ISP مجبور به تعامل با واسطه‌ها هستند
به اعتقاد یک فعال حوزه‌ی اینترنت، شرکتهای PAP و ICPها و تعداد بسیار کمی از شرکتهای کوچک ISP توانایی به‌کارگیری از شبکه‌ی هوشمند را دارند و می‌توان گفت که مخابرات شرایط سختی را به لحاظ مادی و معنوی و تعهدات حقوقی ویژه‌ای را برای شرکتهای علاقه‌مند در نظر گرفته است.
ولی‌الله قدیمی با بیان این که بیش از 80 درصد کار توزیع کارت‌های اینترنت توسط واسطه‌ها انجام می‌شود، اظهار کرد: شرکتهای ISP برای این که کارت‌های خود را توزیع کنند مجبور به تعامل با واسطه‌ها هستند اما نمی‌توان گفت که وجود واسطه‌ها و توزیع‌کنندگان دلیلی بر افزایش قیمت اینترنت برای کاربران نهایی خواهد بود زیرا کاربران بیش‌تر از یک حدی دیگر، خرید نمی‌کنند، بنابراین شرکت‌ها مجبورند از سهم خودشان گذشته و به واسطه‌ها تخفیف زیادی بدهند تا آن‌ها کارت‌ها را به قیمت واقعی خود به مردم بفروشند.
در هر حال وجود واسطه‌ها و شرکتهای توزیع‌کننده‌ی کارت‌های اینترنتی در چرخه‌ی فروش کارت‌ها به گفته‌ی فعالان این حوزه امری ضروری به نظر می‌رسد و ظاهرا شرکت‌ها مجبور به تعامل با توزیع‌کنندگان و در واقع واسطه‌ها هستند، ولی نمی‌توان گفت که وجود واسطه‌ها دلیلی بر افزایش قیمت کارت‌ها برای کاربران نهایی است و اخیرا نیز با ورود شبکه هوشمند برای ارائه سرویس‌های ارتباطاتی و مخابراتی و از جمله سرویس اینترنت به کاربران بازار خرید و فروش کارت‌های اینترنتی متاثر شده و کم‌کم کارت‌های اینترنتی از رده خارج می‌شوند.
حال این سوال مطرح است که آیا می‌توان با این شبکه‌ی پرقدرت توزیع کارت اینترنت برخورد کرد و یا باید این قاعده را بدون چون و چرا پذیرفت و یا اینکه این بازار همچنان نیازمند ساماندهی و نظارت است؟
- ۸۶/۰۳/۱۵