گزارش فایننشیال تایمز از تجارت الکترونیکی ایران
فایننشال تایمز طی گزارشی از رونق گرفتن تجارت الکترونیک در ایران به‌رغم تحریم‌ها و فعالیت ۱۵هزار سایت اینترنتی در این حوزه، محدودیت‌های نرم‌افزاری، فیلترینگ و سرعت پایین اینترنت را از جمله موانع توسعه این تجارت برشمرد.
فایننشال تایمز طی گزارشی نوشت: هنگامی که برادران محمدی سایت خرده‌فروشی خود را در سال 2007 راه‌اندازی کردند، تنها 20000 دلار سرمایه داشتند و شرکتشان در آپارتمان کوچکی در تهران بود و تنها 5 مهندس را کنار خود داشتند.
امروز این شرکت حدود 85 درصد بازار خرده‌فروشی اینترنتی ایران را تحت کنترل دارد و بخش تجارت الکترونیک ایران را در دست گرفته است که با وجود محدودیت‌های شدید داخلی و تحریم‌ها همچنان در حال پیشرفت است. این دو برادر حدود 49 درصد از سهام این شرکت را در دست دارند و ارزش این شرکت نیز حدود 100 میلیون دلار تخمین زده شده است.
محمدی طی مصاحبه‌ای در دفتر مرکزی 10طبقه خود در مرکز تهران می‌گوید: «بازار ایران به تجارت الکترونیک بسیار تشنه است و محکوم است که به‌شدت رشد کند. مهم نیست چه دولتی در رأس کار باشد و تحریم‌ها ادامه یابند یا نه». شرکت مزبور با وجود تغییرات سیاسی و اقتصادی، سالانه به‌طور متوسط 200 درصد رشد داشته است.
تحلیلگران معتقدند: ایران یکی از بزرگ‌ترین بازارهای تجارت الکترونیک جهان است که هنوز رونق نیافته است. طبق ارقام غیررسمی این بخش در بهترین حالت خود، 0.7 درصد تولید ناخالص داخلی ایران را تشکیل می‌دهد که بسیار کمتر از کشورهای همسایه همچون ترکیه و امارات است، اما پتانسیل بسیار بالایی دارد.
این گزارش افزود: ایران جمعیت جوان و آگاه به تکنولوژی دارد. 70 درصد مردم ایران زیر 35 سال سن دارند. میزان ورود اینترنت و تلفن همراه به این کشور میان کشورهای خاورمیانه، جزو بالاترین رتبه‌هاست و ایران از نظر این دو تکنولوژی به‌ترتیب در رتبه‌های 55 و 126 قرار دارد. در سالهای اخیر سیستم پرداخت با کارت بانکی، اعتماد عموم ایرانی‌ها را به پرداخت‌های آن‌لاین افزایش داده است.
یکی از کارآفرینان اقتصادی در ایران که نخواست نامش فاش شود، گفت: «جمعیت جوان ایران مانند سونامی هستند، که به اینترنت و تلفن‌های همراه هوشمند، به‌شدت شیفته می‌شوند».
به گزارش خبرگزاری تسنیم، اما موانع بسیاری در مسیر تجارت الکترونیک ایران قرار دارند. تحریم‌ها بدان معناست که کارآفرین آن‌لاین برای دسترسی به نرم‌افزار تجارت الکترونیک، نمی‌تواند مجوز قانونی بگیرد. سیستم پی‌بال و دیگر سیستم‌های انتقال آن‌لاین پول، در دسترس نیستند. سرمایه گذاری خارجی وجود ندارد و تبلیغات در رسانه‌های جمعی غیرممکن است.
مقامات ایرانی نگرانند که برداشتن فیلتر اینترنت موجب نفوذ فرهنگ‌های فاسد غربی به ایران شود. مردم ایران همچنین با محدودیت‌های داخلی نیز مواجه هستند. سرعت اینترنت عمداً در حد پایینی نگه داشته شده و بسیاری از سایت‌ها همچون یوتیوب، فیس‌بوک و توییتر فیلتر هستند، هرچند برای عبور از این فیلتر، از نرم‌افزارهای غیرقانونی استفاده می‌شود. علاوه بر اینها موانع اداری نیز در مسیر اختصاص مجوز به خرده فروشان آن‌لاین وجود دارد و این بخش فاقد سرمایه گذاری خطرپذیر و برنامه‌های حمایتی از نوآوری‌های شرکت‌های تازه‌تأسیس در این زمینه است.
بر اساس این گزارش در مسیر خرده فروشان آن‌لاین، چالش‌های فرهنگی نیز به چشم می‌خورند که شامل آموزش سرمایه گذاران است تا انتظار نداشته باشند در این زمینه به سودهای فوری برسند. دیگر چالش‌ها تغییر اولویت‌های مصرف کننده‌ای است که مدتهاست به بررسی اجناس و چانه‌زنی برای خرید آنها عادت کرده است.
تلاش‌های دولت میانه‌روی حسن روحانی برای برداشتن فیلترهای اینترنتی تاکنون موفقیتی در پی نداشته است.
اما اخیراً پیشرفت محسوسی در این زمینه رخ داده است. وزارت ارتباطات مجوزهای 3G و 4G را به اپراتورهای پیشروی ایران، همراه اول و ایرانسل واگذار کرده و این شرکت‌ها می‌توانند اینترنت پرسرعت را در اختیار کاربران خود قرار دهند. شرکت‌های خدمات اینترنتی نیز می‌توانند اینترنت با پهنای باند 10 مگابیت بر ثانیه را به کاربران خانگی واگذار کنند. سرمایه گذاران تجارت الکترونیک امیدوارند که این اقدامات توسعه این بخش را تسریع بخشد و کاربران این سایت‌ها بتوانند فایل‌های ویدیویی و عکسهای محصولات را راحت‌تر مشاهده کنند.
با وجود مشکلات موجود، حدود 15000 سایت خرید آن‌لاین در ایران فعالیت می‌کنند. اگرچه تأخیر در انجام امور اداری سبب شده است که تنها یک‌سوم این سایت‌ها مجوز فعالیت دریافت کنند.
البته به‌تدریج حمایت از این صنعت نوظهور در حال افزایش است. یک فعال فروش اینترنتی می‌گوید: «آنچه هم اکنون ایران به آن نیازمند است، مشاوره است. زیرا ما استعدادها و منابع خوبی در اختیار داریم اما نمی‌دانیم چگونه تجارت دایمی داشته باشیم».
با این وجود، حمایت از این بخش همچنان ناکافی است. مؤسس یک شرکت که خدماتی همچون خرید شخصی برای افراد متمول را انجام می‌دهد، می‌گوید: عملاً هیچ سرمایه اولیه‌ای برای کارآفرینان جوان با ایده‌های خلاقانه وجود ندارد.
- ۹۳/۰۷/۱۱