یزدی‌ها از کسب‌وکارهای اینترنتی استقبال نکردند
شیوع ویروس کرونا ضربه مهلکی به اقتصاد و تجارت استان یزد وارد کرد و گروه گسترده‌ای از اصناف ضررهای هنگفت دیدند به نحوی که حتی خرید و فروش‌های اینترنتی آنها را احیا نکرد.
وقتی تاکسی‌های اینترنتی با اسامی و برندهای مختلف وارد یزد شدند، به خوبی مورد استقبال قرار گرفتند و شاید همین استقبال خوب بود که امید به آینده بسیار خوب تجارت الکترونیک را در دل جوانان یزدی ایجاد کرد.
در طول دو سال گذشته شرکت‌های مختلفی با خدمات متعدد و متنوع تأسیس شدند تا تجارت الکترونیک را در یزد توسعه دهند اما آنگونه که انتظار می‌رفت نتوانستند در میان اذهان مردم جا باز کنند و خدمات آنها همواره از سوی گروه‌های خاص مورد استفاده قرار می‌گرفت.
یزد که از استان‌های پیشرو در زمینه توسعه زیرساخت‌های ارتباطی است و عناوینی چون شهر هوشمند را یدک می‌کشد، هنوز نتوانسته آنگونه که باید در زمینه تجارت الکترونیک موفقیتی کسب کند و کسب و کارهای اینترنتی هنوز در آن رونقی ندارد.
از زمان شیوع ویروس کرونا و قرنطینه‌های خودخواسته مردم همچنین تعطیلی بازارها، این انتظار می‌رفت که خرید و فروش الکترونیکی به یکباره در یزد جهشی قابل توجه داشته باشد اما اینگونه نبود و حتی معاملات اینترنتی هم نتوانست قلب بازار یزد را احیا کند.
مخاطبان تجارت الکترونیک در یزد همان‌هایی بودند که در گذشته نیز کم و بیش برخی خریدهای خود را اینترنتی انجام می‌دادند و تنها درصد کمی از مردم آن هم در موارد خاص، به سوی خریدهای اینترنتی روی آوردند.
گروه کوچکی از جوانان یزدی که شیوع کرونا، جرقه آغاز کار آنها بود، با راه‌اندازی یک اپلیکیشن، اجناس فروشگاه بزرگی در یزد را در معرض فروش قرار دادند تا علاوه بر کسب تجربه از آغاز یک تجارت الکترونیک در شرایط بحرانی، به صاحب فروشگاه نیز کمکی کرده باشند تا به دنبال تعطیلی واحد صنفی خود، کمتر متضرر شود.
فعالیت الکترونیکی که پا نگرفت
صادق محمدی، طراح اپلیکیشن خرید آنلاین در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: این اپ ابتدا برای یک فروشگاه بزرگ طراحی شد و سپس با رایزنی با چند فروشگاه بزرگ دیگر، مراکز دیگری نیز به این اپ پیوستند.
وی افزود: تنوع محصولات از امتیازهای این فروشگاه‌ها بود زیرا مشتریان می‌توانستند از مایحتاج روزانه، نان، مواد پروتئینی تا لوازم خانگی و پوشاک یا حتی لوازم باغبانی را از این فروشگاه‌ها تهیه کنند.
محمدی عنوان کرد: از آنجا که این فروشگاه‌ها شماره تلفن‌های تمام مشتریان خود حتی آنها که یکبار خرید کرده‌اند را در سیستم‌های خود ثبت می‌کنند، از همین ظرفیت برای تبلیغ و اطلاع‌رسانی در زمینه خرید الکترونیک مایحتاج روزانه از این فروشگاه‌ها استفاده کردیم.
وی تصریح کرد: حدود دو ماه از فعالیت این اپلیکیشن می‌گذرد و با وجود اینکه انتظار می‌رفت حداقل در دورانی که بسیاری از اصناف تعطیل بودند و مردم به خاطر جلوگیری از شیوع کرونا از منزل خارج نمی‌شدند، موفقیت قابل توجهی در این زمینه نداشتیم.
محمدی ادامه داد: در برخی روزها سفارشات از طریق این اپلیکیشن حتی به دو مورد هم نمی‌رسید و این یک شکست محسوب می‌شود.
یکی از کارشناسان کسب و کارهای الکترونیک نیز در این زمینه به خبرنگار مهر گفت: بر اساس تحقیقات میدانی که در زمینه کسب و کارهای الکترونیک داشته‌ام، دو مورد را عامل اصلی عدم موفقیت برخی کسب و کارهای الکترونیک می‌دانم.
بی‌اعتمادی مردم و تبلیغات ضعیف عامل ناکامی کسب و کارهای الکترونیک
عبدالرضا محقق عنوان کرد: عدم اعتماد کافی مردم به مقوله خرید الکترونیک از یک سو و تبلیغات ناکافی فعالان این عرصه از سوی دیگر، دو عامل اصلی و مهم در عدم توفیق کسب و کارهای اینترنتی در یزد است.
وی بیان کرد: کسب و کارهای اینترنتی در چند زمینه در یزد خوب جواب داده‌اند و موفقیت‌هایی نیز کسب کرده‌اند به عنوان مثال خرید و فروش اینترنتی کتاب، صنایع دستی، گیاهان دارویی و … خوب جواب داده و با استقبال نسبتاً خوبی مواجه شده است اما در سایر زمینه‌ها، صاحبان کسب و کارها، موفقیت قابل توجهی کسب نکرده‌اند و برخی از آنها حتی متضرر شده‌اند.
محقق عنوان کرد: بخشی از این عدم موفقیت به ویژگی‌های مردم یزد باز می‌گردد زیرا اغلب مردم هنوز خرید به شیوه‌های سنتی را می‌پسندند به ویژه در زمینه خرید پوشاک و مایحتاج روزانه، ترجیح می‌دهند کالای مدنظر خود را از نزدیک مشاهده کنند.
وی ادامه داد: در چنین شرایطی خرید و فروش به شیوه‌های عادی جواب نمی‌دهد و در صورتی که صاحبان این کسب و کارها، امتیازاتی را برای خریداران لحاظ کنند، شاید بتوان به رونق آن امیدوار بود.
لزوم استفاده از ظرفیت رسانه‌ها برای تبلیغات
کارشناس کسب و کارهای اینترنتی خاطرنشان کرد: قبول کالاهای مرجوعی بدون کسر رقم پرداختی از سوی مشتریان، تضمین خدمات پس از فروش و قبول مسئولیت‌های بیشتر در قبال کالا و خدمات به طور قطع می‌تواند روند اعتمادسازی در مردم را افزایش دهد.
البته تبلیغات نیز عنصر بسیار حائز اهمیتی است. بسیاری از صاحبان کسب و کارهای اینترنتی تبلیغات کار خود را به پیام رسان‌ها محدود می‌کنند که البته دسترسی به همه مخاطبان محلی در این پیام‌رسان‌ها مقدور نیست بنابراین به نظر می‌رسد استفاده از ظرفیت رسانه‌ها و تبلیغات شهری بتواند در این زمینه بسیار حائز اهمیت باشد.
علیرضا حسنی، رئیس اتاق اصناف یزد اخیراً در جلسه‌ای در شورای شهر یزد با اعلام آمادگی اصناف در ارائه آموزش‌ها گفت: بسیاری از کسب و کارها از سیستم سنتی خارج شده‌اند و با شیوه‌های جدید به فروش می‌پردازند که در این راه اتحادیه‌ها که آموزش اعضای خود را دنبال می‌کنند، آماده برگزاری دوره‌های آموزشی جدید هستند.
کرونا ایران را در حوزه دیجیتال ۱۰ سال جلو برد
مرتضی محمدی، مربی کسب و کار نیز در این جلسه با برشمردن شرایط اقتصادی اظهار داشت: کرونا حداقل ۱۰ سال ایران را در حوزه دیجیتال جلو برد و پیشنهاد دارم شورای شهر بحث شهر الکترونیک را پیگیری و اجرایی نماید.
محمدی افزود: آموزش اصلی‌ترین موضوع کسب و کارها در شرایط پیش رو است و باید فرهنگ استفاده از رسانه‌های دیجیتال را تقویت کنیم.
گرچه به زعم کارشناسان در حوزه دیجیتال حداقل ۱۰ سال جلو افتاده‌ایم اما اگر آموزش و اعتمادسازی به کمک کسب و کار الکترونیک نیاید، به طور قطع توفیقی در این زمینه حاصل نخواهد شد.
لزوم استفاده از ظرفیت برند جهانی یزد برای توسعه تجارت الکترونیک
کرونا فرصتی فراهم کرده تا کسب و کارهای اینترنتی رونق بگیرند و این اتفاق در بسیاری از استان‌های کشور رخ داده و این امید وجود دارد که در یزد ابتدا با فرهنگ سازی و تبلیغات مناسب و سپس آموزش و افزایش خدمات، این شیوه تجارت نیز رونق گیرد به ویژه اینکه یزد یک شهر جهانی است و این ظرفیت در آن وجود دارد که خدمات حوزه تجارت الکترونیک نه تنها به مردم یزد بلکه به مردم تمام دنیا ارائه شود.