فعالان اقتصادی در نشست دبیرخانه شورای گفت‌وگو، تاکید کردند: اینترنت، زیرساخت توسعه است و قطعی آن و فیلتر شدن پلتفرمهای خارجی، سرمایه‌‌گذاری‌ها را کاهش داده و مانع از ورود صنایع مختلف در مسیر هوشمندسازی می‌شود.
اتاق ایران - دبیرخانه شورای گفت‌وگو در نشستی با حضور نمایندگان وزارت کشور و مشاورز وزیر ارتباطات به بررسی پیامدها و آسیب‌های وارد شده بر کسب‌وکارها ناشی از قطعی سه هفته‌ای اینترنت پرداخت. بر اساس آنچه عنوان شد، فیلترینگ کارآمدی موردنظر را نداشته و عواقب اقتصادی دارد.
رصد و پیگیری چالش‌ها و مشکلات مترتب بر کسب‌وکارها، از وظایف مرکز بهبود کسب‌وکار اتاق ایران و دبیرخانه شورای گفت‌وگوست. بر این اساس نشستی به همت دبیرخانه برگزار شد تا در آن پیامدهای ناشی از قطعی اینترنت و فیلترینگ برخی پلتفرمهای خارجی بر انواع فعالیت‌ها و کسب‌وکارها بررسی شود.
در این نشست حسین سلاحورزی، نایب‌رئیس اتاق ایران و قائم‌مقام دبیر شورای گفت‌وگو به شرایط سه هفته گذشته، قطعی اینترنت بین‌المللی و فیلتر شدن پلتفرمهای خارجی به عنوان ابزار ارتباطی فعالان اقتصادی با طرف‌های تجاری و بروز مشکلات برای صاحبان کسب‌وکارها، اشاره کرد.
او از بروز اختلال در ارائه خدمات و پیگیری امور جاری در کنار افزایش ۳۰ برابری استفاده از انواع فیلترشکن‌ها سخن گفت و تاکید کرد: مجموع این رویدادها، کاهش یک سومی درآمدهای جابه‌جایی مرسولات فروشگاه‌های اینترنتی را طبق اظهارات مدیرعامل پست، توقف فعالیت کسب‌وکارهایی که در اینستاگرام حضور داشتند، اختلال در زیرساخت انواع صنایع از جمله سیستم حمل‌ونقل و غیره را به دنبال داشته است.
اضافه شدن قطعی اینترنت به معضلات دیگر چون تحدیدهای تحریمی و ایجاد فضای ناامیدی در بین جوانان از دیگر موضوعاتی بود که نایب‌رئیس اتاق ایران به آن اشاره کرد.
به اعتقاد سلاحورزی برگزاری جلساتی به منظور بررسی عواقب قطعی اینترنت موجب می‌شود تا سیاست‌گذاران متوجه ابعاد گسترده و پیامدهای ناشی از این محدودیت بشوند.
باید از هرگونه بی‌ثباتی در فضای اقتصادی اجتناب کرد
در ادامه محسن عامری، رئیس مرکز بهبود کسب‌وکار اتاق ایران به درخواست فعالان اقتصادی برای پیگیری و ورود پارلمان بخش خصوصی کشور به مسئله قطعی اینترنت اشاره و تصریح کرد: طبق قانون، شورای گفت‌وگو باید روی اثرات تصمیمات و سیاست‌های دولت و حاکمیت بر کسب‌وکارها متمرکز باشد و مشکلات ناشی از اجرای این برنامه‌ها را شناسایی و ضمن اعلام آنها، راهکارهای پیشنهادی خود را نیز مطرح کند.
بر اساس اظهارات او امروز حضور کسب‌وکارها در شبکه‌های اجتماعی بسیار گسترش پیدا کرده و با استقبال خوبی مواجه شده است؛ اما متاسفانه قطعی اینترنت و فیلتر شدن پلتفرم‌هایی مانند اینستاگرام که در دنیا یک و نیم میلیارد و در ایران بالغ بر ۴۸میلیون کاربر دارد، موجب شده تا فعالیت آنها مختل و یا متوقف شود که تبعات اجتماعی و اقتصادی زیادی در پی خواهد داشت.
او به آمارهایی که درباره تعداد کسب‌وکارهای فعال در فضای اینستاگرام، منتشر شده اشاره و آن را بین ۹ تا ۱۱ میلیون مورد برآورد کرد و گفت: با توجه به وضعیت اقتصادی امروز کشور هرگونه عدم ثبات و تغییر می‌تواند شرایط را برای فعالان اقتصادی مشکل‌تر کند. برای همین باید باید فضای اطمینان‌بخشی را برای این حوزه ایجاد کنیم و طبق قانون باید هرگونه سیاست‌گذاری پیش از اجرا به اطلاع فعالان اقتصادی برسد تا خود را برای مواجه با آن مهیا کنند.
عادی‌سازی قطعی اینترنت، نگران‌کننده است
افشین کلاهی، رئیس کمیسیون کسب‌وکارهای دانش‌بنیان اتاق ایران وظیفه اولیه هر دولت را تامین رفاه در جامعه دانست و تاکید کرد: بعد از تامین رفاه، موضوع امنیت قرار می‌گیرد؛ اما متاسفانه گاهی در کشور نگاه‌های امنیتی بر حفظ رفاه اولیه در جامعه پیشی می‌گیرد و با همین توجیه، به راحتی اینترنت را که یک زیرساخت کلیدی در صنعت است را قطع می‌کنیم. هنوز باور نکردیم، اینترنت مانند برق، جاده، اتومبیل است و دیگر تنها یک ابزار نیست که به راحتی بتوان آن را قطع کرد.
این فعال اقتصادی اتخاذ تصمیمات برمبنای اطلاعات یک عده خاص و بدون درنظر گرفتن ابعاد مختلف یک موضوع را مشکل جدی این روزهای کشور عنوان کرد و گفت: این یک شوخی تلخ است که در سال جاری، توسعه و جذب سرمایه‌گذاری در حوزه دانش‌بنیان‌ها مورد بحث قرار گرفت. از طرفی عادی شدن قطعی اینترنت موضوعی است که فعالان اقتصادی را بسیار نگران می‌کند.
عضو هیات نمایندگان اتاق ایران خاطرنشان کرد: راه‌هایی که در گذشته رفتیم و به نتیجه نرسیده را نباید مجدد رقت. فیلترینگ نتیجه نمی‌دهد و باید بدانیم که اینترنت تنها IT نیست و روی همه جوانب صنعت اثر دارد.
او اینترنت را یک حق اولیه برای همه مردم دانست و خواستار اجتناب از قطعی آن شد. به اعتقاد کلاهی در این حوزه سالها تلاش شده و جذب سرمایه اتفاق افتاده، از طرفی قانون تدوین شده و زیرساخت‌های توسعه و تقویت آن شکل گرفته است؛ اما خیلی راحت همه آنها از بین رفت.
رئیس کمیسیون کسب‌کارهای دانش‌بنیان ابزار اصلی حوزه فناوری را اینترنت عنوان کرد و افزود: این طنز است در سالی که شاهد قطعی اینترنت هستیم از اقتصاد دانش‌بنیان حرف بزنیم . در این وضعیت در حدود 3 هزار میلیارد تومان کسب‌وکار دچار تهدید است. برندینگ آسیب دیده، مهاجرت اوج گرفته و شاهد عادی‌سازی قطعی اینترنت هستیم.
افت سهم صنعت ICT از تولید ناخالص داخلی
فرزین فردیس، نایب‌رئیس کمیسیون کسب‌وکارهای دانش‌بنیان اتاق ایران بر اساس آمارهای موجود سهم صنعت ICT در GDP کشور را برابر با ۳.۳ درصد برآورد کرد و گفت: متاسفانه با توجه به شرایط به وجود آمده شاهد افت جدی در فرآیند تولید و کاهش سهم این حوزه در تولید ناخالص داخلی هستیم. بی‌انگیزگی‌ها و عوامل غیرمستقیم روی این موضوع اثر دارد.
او درباره اثرگذاری صنعت ICT روی بسیاری از صنایع دیگر سخن گفت و افزود: قطع شدن اینترنت، صادرات کشور را نیز دچار خدشه کرده است. صنعت ICT یک صنعت فانتزی نیست بلکه صنعت زیرساختی است که نمی‌توان به همین راحتی کنار گذاشته شود. هرچند در این وضعیت سرمایه‌گذاران دیگر انگیزه‌ای برای ورود به این حوزه ندارند.
به باور این فعال اقتصادی هر کشوری برای حفظ بازارهای خود باید مجهز به فناوری باشد که در حال حاضر برعکس آنچه باید اتفاق افتد، شاهد از دست دادن جوانان و زیرساخت‌های فناورانه خود هستیم. متاسفانه در طول تاریخ همیشه قدرت فناوری و علم روز را نادیده گرفتیم.
بدون دسترسی به بسترهای ارتباطی چگونه به دنبال توسعه اقتصادی باشیم
افشین شکرخدایی، رئیس کمیسیون توسعه پایدار، محیط زیست و آب اتاق ایران از درگیری برای استفاده از فواید انقلاب صنعتی سوم که به حوزه ارتباطات مربوط می‌شود انتقاد کرد و پشیمانی دولت و حاکیمت درباره ایجاد بسترهای توسعه سطح ارتباطات بین افراد را نادرست خواند و گفت: امکان ندارد جامعه به عقب برگرد. شاید دیگر به انقلاب صنعتی جهارم ورود نکنیم؛ اما دیگر به عقب هم نمی‌رویم. بنابراین دولت و حاکمیت باید نسبت به این مسئله هشیار باشد و رویکردهای خود را مورد بازنگری قرار دهد.
او از تدوین برنامه هفتم توسعه که در حال انجام است، سخن گفت و افزود: امروز برنامه هفتم توسعه در دست تدوین است؛ اما چطور می‌توان بدون دسترسی به بسترهای ارتباط جهانی، کسب‌وکاری داشت، صادرات را توسعه داد و به فکر حفظ و تقویت بازارهای خود بود. در این شرایط چگونه باید برای توسعه برنامه‌ریزی کرد.
امکان ادامه فعالیت کسب‌وکارهای اینترنتی در هاله‌ای از ابهام
هومن حاجی‌پور، معاون کسب‌وکار اتاق تهران با بیان اینکه فرآیند توسعه بنگاه‌ها به دلیل شرایط اینترنتی موجود دچار خدشه شده است، گفت: نه تنها فرآیند توسعه دچار ابهام است بلکه بنگاه‌ها به تعطیلی واحدها و انتقال سرمایه به خارج از کشور می‌اندیشند. از طرفی سرمایه‌گذاری تحت تاثیر این شرایط کاهش پیدا کرده است و سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی رغبتی به حضور در این این بازار ندارند.
او تاکید کرد: امکان ادامه فعالیت کسب‌وکارهای خانگی و اجابت تعهدات قبلی آنها، امکان فعالیت کسب‌وکارهای حوزه گردشگری و غیره همگی در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و بدون هیچ آینده‌نگری دچار گرفتاری جدی هستند. حتی از بعد اقدامات پژوهشی و دسترسی به اطلاعات در حوزه‌های مختلف برای انجام مطالعات علمی دچار اختلالات جدی هستیم.
دادستانی کل کشور به داد کسب‌وکارهای آسیب دیده از قطعی اینترنت برسد
سادینا آبایی، فعال حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات و نایب‌رئیس کمیسیون احداث، خدمات فنی و مهندسی اتاق ایران دریافت مالیات از واحدهای فروشنده فیلترشکن را یکی از مطالبات خود از دولت عنوان کرد و افزود: این سئوال برای فعالان اقتصادی و صاحبان کسب‌وکار مطرح است که دولت چگونه و با چه سازوکاری به حمایت از آنها خواهد پرداخت. دولت چگونه می‌خواهد خسارت آنهایی که به دلیل شرایط پیش آمده و قطع شدن اینترنت دچار ضرر و زیان و هزینه‌های هنگفت مالی شدند، را جبران کند؟ و آیا دادستانی کل کشور وضعیت کسب‌وکارهای آسب دیده از قطعی اینترنت را بررسی می‌کند؟
اقتصاد به کمک بخش خصوصی خوشحال و امیدوار توسعه می‌یابد
در واکنش به آنچه در این نشست از سوی فعالان اقتصادی مطرح شد، حسین میرزاپور، عضو کمیسیون تنظیم مقررات و مشاور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، گفت: اعضای کمیسیون تنظیم مقررات معتقدند اگر بخش خصوصی خوشحال و امیدوار در صحنه نباشد، تنظیم‌گری و مقررات‌گذاری معنا ندارد و توسعه محقق نمی‌شود. پس تلاش می‌کند در مسیر حرکت خود با انحصارگری در دولت مقابله کند و راه را برای حضور پررنگتر بخش خصوصی بگشاید.
او ادامه داد: از طرفی وزارت‌خانه بارها به طور شفاف اعلام کرده که پلتفرمهای داخی با سخت‌گیری‌های بسیار زیادی مواجه هستند و به راحتی نمی‌توانند در فضای داخلی با وجود انواع قوانین و مجوزهای محدودکننده، فعالیت کنند. در این رابطه پیشنهاد این است که تعامل و گفتگو بین دولت و بخش خصوصی همیشگی باشد و تنها به همین روزها معطوف نشود چراکه متاسفانه پشت میزهای تصمیم‌گیری به اندازه کافی با هم صحبت نمی‌کنیم.
میرزاپور تصریح کرد: بحث اینترنت و استفاده از پلتفرمهای خارجی ابعاد مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی و امنیتی دارد؛ اما باید باور داشت که امنیت بدون توسعه اقتصادی، پایدارنیست. امروز اقتصاد جنبه بسیار مهم است و باید برای آن فکری کرد.
مشاور وزیر ارتباطات موضع‌گیری بخش خصوصی نسبت به بومی‌سازی پلتفرمها را مبهم ارزیابی کرد و افزود: انچه در این بین اهمیت دارد این است که بدانیم بخش خصوصی نسبت به بومی‌سازی انواع پلتفرمها چه رویکردی دارد هرچند در این رابطه بسته سیاستی مشخصی هم نداریم. البته نگاه وزارت‌خانه نسبت به این موضوع این است که نباید به بهانه حمایت از بومی‌سازی، انحصار ایجاد کرد؛ اما باید بدانیم که نسبت به سرمایه‌گذاری داخلی در این حوزه چه رویکردی وجود دارد؛ باید در این رابطه تصمیم گرفت.
او از اینکه سرگذشت اینترنت به سرگذشت بنزین دچار شود ابراز نگرانی کرد و افزود: نگرانم از اینکه صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات به سرنوشت صنعت خودروسازی دچار شود . هیچکس حاضر نباشد از آن دفاع کند.
عضو کمیسیون تنظیم مقررات از پیگیری برای رسیدن به فرمول‌هایی که به کسب‌وکارهای خرد آسیب‌دیده، کمک کند خبر داد و گفت: حمایت از این کسب‌وکارها برای وزارت ارتباطات مهم است و این بخش اعتقاد دارد که با اقتصاد دستوری و انحصارطلبی، رو به جلو حرکت نخواهیم کرد.
او همچنین از پیگیری برای رسیدن به متر و ابزاری برای دست یافتن به اطلاعات آماری دقیق در حوزه ICT خبر داد.
سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی تحت تاثیر قطع اینترنت، کاهش می‌یابد
قاسم خداوردی‌لو، کارشناس محتوا و مدیرکل تشکل‌های معاونت محتوای مرکز ملی فضای مجازی با بیان اینکه آمارها نشان می‌دهد تعداد کسب‌وکارهای فعال در اینستاگرام از ۳۹۰ هزار تا ۱۱ میلیون متغیر است، خاطرنشان کرد: این آمارها نشان می‌دهد که در هر حال برای کشوری که مشکل شغل دارد حتی کمتر از ۳۹۰ هزار کسب‌وکار هم که درگیر این فضا باشند، وضعیت نگران‌کننده است. سرمایه‌گذاری خارجی و داخلی به شدت تحت تاثیر قرار گرفته و باید مورد توجه باشد.
او با بیان اینکه فعالیت پلتفرمهای داخلی در جامعه خواهان دارد و باید از آنها حمایت شودف تصریح کرد: در عین حال که دولت باید برای حمایت از این پلتفرمها برنامه داشته باشد، باید برای جبران خسارت‌های وارد شده به کسب‌وکارهای اینترنتی، کارجدی انجام دهد. پیشنهاد مالیاتی که در این رابطه داده شده شاید از دید سازمان مالیاتی بزرگ است؛ اما برای بخش خصوصی کفاف هزینه‌ها را نمی‌دهد.
در این نشست کاهش میزان تراکنش‌های مالی از محیط اینترنتی، ورود انواع VPN ها و امکان هک شدن صنایع مختلف و بالا رفتن سطح ریسک آنها، عدم سرمایه‌گذاری بنگاه‌ها و فعالان اقتصادی برای ورود به حوزه هوشمندسازی صنعت، از دست رفتن امکان فعالیت عشایر و روستاییانی که در چارچوب پلتفرم‌هایی چون اینستاگرام بازاریابی کرده بودند نیز به عنوان آسیب‌های ناشی از قطع شدن اینترنت و فیلترینگ پلتفرمهای خارجی مطرح شد.
در نهایت عامری با بیان این مطلب که در سال حمایت از تولید دانش‌بنیانف فیلترینگ راه درستی نیستف تاکید کرد: تمامی کسب‌وکارها از وضعیت به وجود آمده آسیب دیدند و باید توجه داشت که حمایت از بومی‌سازی پلتفرمها به معنای از دسترس خارج کردن دیگر پلتفرمها نیست. از سوی دیگر اگر قانون صریحی تصویب شود که اطلاعات شخصی کاربران در پلتفرمهای داخلی حفظ شوند، سطح استقبال از انها بیشتر خواهد شد.
او از دولت و حاکمیت خواست برای سروسامان دادن به وضعیت اقتصادی کشور، هر چه سریع‌تر تکلیف اتصال اینترنت بین‌المللی را مشخص کنند.
