ITanalyze

مریم عسگری - در دومین هفته از آذرماه بازار خرید و فروش کالاهای کامپیوتری، تجهیزات دیجیتالی، گوشی موبایل و لوازم صوتی و تصویری وضعیتی مشابه داشته و رکود پا بر گلوگاه بازار این کالاها گذاشته است.

این در حالی است که در هفته‌های گذشته اگرچه بازار کالاهای کامپیوتری روزهای سرد و سوت‌وکوری را سپری می‌کرد، اما فروش کالاهایی مانند گوشی موبایل و تلویزیون یک رونق نسبی داشتند. اکنون تمام این کالاها وضعیتی مشابه یافته و رکود آنچنان سایه سنگینی بر بازار کالاهای گوناگون انداخته که گویا این بازارها سال‌هاست در خواب هستند.

بروز چنین اتفاقی در بازار دلایل گوناگونی می‌تواند داشته باشد که البته مهم‌ترین آنها نوسانات شدید نرخ دلار آزاد و درهم است، اما در کنار این موضوع مجموعه‌ای از عوامل داخلی و خارجی وجود دارند که بر بازار کالاهای گوناگون در ایران تاثیر گذاشته‌اند.

این موضوع گزارش این هفته ماست. پس اگر در این زمینه کنجکاو هستید آن را مطالعه کنید.

دلار 3700 تومانی بازار را به تعطیلی کشاند

در هفته‌ای که گذشت، رکوردزنی نرخ دلار آزاد و رسیدن آن به رقم بالاتر از 3680 تومان موجب شد برخی از فعالان بازار واحدهای فروشگاهی را تعطیل و عطای فعالیت در چنین بازار بدون مشتری را به لقایش ببخشند.

در این شرایط در بازار آزاد نرخ دلار آزاد به 3700 تومان رسید و حواله ارزی هم با نرخ 3800 تا 3850 تومان خرید و فروش شد. همین موضوع موجب شد بازار ارز هم در یک رکود نسبی فرو رفته و فعالان بازار این کالا برای دلار آزاد قیمت‌های نجومی و غیرمنطقی ارایه دهند.

اما تاثیر محسوس این اتفاق در بازار کالاهایی که تا همین چند هفته پیش رونق داشتند محسوس‌تر است تا بازار کالاهایی که ماه‌هاست در رکود دست و پا می‌زنند. برای مثال، رکود بازار گوشی موبایل و تلویزیون که معمولا بازاری چهار فصل دارند محسوس‌تر است تا بازار کامپیوتر و تجهیزات دیجیتال و این موضوع گروه‌های فعال بازار را نگران کرده است.

بر اساس اعلام فعالان بازار این کالاها، رکود چنان سایه سنگینی بر بازار انداخته است که گویا بازار سال‌هاست در خواب است و هیچ مشتری ندارد.

فعالان بازار کامپیوتر و تجهیزات دیجیتال هم نظری مشابه داشته و می‌گویند: میزان تقاضا در بازار در حدی کاهش یافته که گویا دیگر کسی به خرید کامپیوتر فکر نمی‌کند و این کالا از سبد خرید خانواده‌ها خارج شده است.

به گفته آنها قرار گرفتن در چنین شرایطی بسیار خطرناک بوده و حالا بازار بیش از هر زمانی به تعطیلی کامل نزدیک است.

رییس اتحادیه فناوران رایانه تهران هم با تایید این موضوع می‌گوید: کاهش شدید تقاضا از بازار کامپیوتر و تجهیزات دیجیتال گویای این امر است که اقلام کامپیوتری از سبد خرید خانوارهای ایرانی خارج شده است. به گفته سیدمهدی میرمهدی، در حال حاضر تقاضایی برای کالاهای کامپیوتری و دیجیتالی در بازار آی‌تی تهران صورت نمی‌گیرد و به‌نظر می‌رسد به دلیل هزینه بالای خوراک و مسکن، اقلام کامپیوتری و آی‌تی در سبد خرید خانوارهای ایرانی جایگاهی ندارد. وی با اشاره به کاهش مراجعه‌کنندگان به بازارهای کامپیوتری در روزهای اخیر، گفت: معمولا هرساله در چنین ایامی میزان تقاضا برای انواع کالاها توسط خریداران فردی و همچنین ‌ا و شرکت‌ها به‌صورت چشمگیری افت پیدا می‌کند و امسال با توجه به نوسانات نرخ دلار شاهد وضعیت بدتری در بازار هستیم.

دلیل رشد غیرقابل پیش‌بینی نرخ دلار

به گفته کارشناسان، دلیل منطقی برای رشد ناگهانی نرخ دلار، آن‌هم در شرایطی که همه در انتظار آمدن روزهای خوب و بهبود اوضاع بودند وجود ندارد.

به گفته آنها به‌نظر می‌رسد رشد نرخ دلار، آخرین مقاومت‌های بازار ارز و فعالان آن است و به‌زودی این حباب از بین می‌رود. اما از نظر گروه دیگری از کارشناسان، قطعی نبودن لغو تحریم‌های سیاسی و اقتصادی علیه ایران موجب شده که بازار به این موضوع واکنش داده و نرخ دلار روند صعودی پرشدتی را در پیش گیرد؛ چراکه این خبر یا شایعه در بازار منتشر شده که احتمال لغو نشدن تحریم‌ها وجود دارد که این موضوع علاوه بر کاهش امید به بهبود اوضاع، موجب واکنش سریع دلالان بازار ارز شده است.

کارشناسان بازار ارز اما در این زمینه می‌گویند که روند افزایشی نرخ دلار آزاد و درهم موجب شده است افراد جدیدی به امید کسب سود و نوسان‌گیری وارد بازار شوند و با حضور خود زمینه افزایش معاملات آتی و نقدی را فراهم آورند.

با این حال، بازیگران باتجربه بازار، افزایش دلار را همچنان بیشتر ناشی از تقاضای ارزی زوار عتبات عالیات دانسته‌اند. در کنار این عامل، بالا بودن ارزش دلار در بازار کشورهای همسایه مانند ترکیه و عراق عامل دیگری است که از لحاظ روانی بازار داخلی را تحت‌تاثیر قرار داده است.

ترسیم آینده بازار

کارشناسان بر این باورندکه اگر اوضاع سیاسی و اقتصادی و تجارت خارجی رونق پیدا کند، وضعیت بازار ایران نیز تثبیت شده و بهبود می‌یابد، در غیر این‌صورت نباید به فرا رسیدن آینده خوب امیدوار باشیم.

به گفته آنها، پرواضح است که همه‌چیز به نرخ دلار آزاد بستگی دارد و درصورتی‌که دلار ارزان نشود، حتی اگر همه مشکلات رفع و رجوع شود، باز هم قیمت‌ها کاهش نخواهد یافت.

آنها همچنین معتقدند، شرایط اقتصادی جامعه در حدی نامساعد است که به‌نظر می‌رسد بیشتر خریداران در صورتی تن به خرید می‌دهند که اجباری در کار باشد و در غیر این‌صورت عموم خریداران ترجیح می‌دهند نیازهای اساسی‌تر خود را رفع کنند. به همین دلیل تا زمانی که شرایط اقتصادی جامعه بهبود نیابد، نمی‌توانیم انتظار بهبود وضعیت بازار کالاهایی چون کامپیوتر و تجیهزات دیجیتال را داشته باشیم.

کارشناسان به خریداران توصیه کردند، درصورتی‌که نیازی جدی به کالاهای کامپیوتری ندارند، در این شرایط از خرید خودداری کنند و تازمانی که نرخ دلار تثبیت نشده فکر خرید را از سر بیرون کنند؛ هرچند حتی اگر تقاضایی هم وجود داشته باشد کسبه زیر بار فروش کالا، مگر با کسب سود بالا نمی‌روند. (منبع:عصرارتباط)

مریم عسگری - در هفته‌های اخیر اختلاف میان اتحادیه صنف رایانه و سازمان نظام صنفی رایانه‌ای در مورد ساماندهی بازار خدمات پس از فروش بحثی داغ بود؛ موضوعی که در نگاه نخست شاید نشان‌دهنده نگرانی و دلسوزی این دو نهاد برای آینده بازار و خریداران کالاهای کامپیوتری باشد، اما از نظر کارشناسان بحثی بیهوده و کشمکشی بر سر قدرت است که از ابتدا نتیجه‌ای مشخص دارد.

از نظر آنها بروز این اتفاق‌ها در شرایطی که بازار بدترین روزهای خود را می‌گذراند از سوی نهادهای در ارتباط با این حوزه می‌تواند نشان‌دهنده این موضوع باشد که دل هیچ‌کس برای بازار نمی‌سوزد و هر کس ساز خود را در این آشفته بازار می‌زند.

با توجه به قوانین وضع‌شده سابق نیز اما و اگرهایی در رابطه با اختلاف سازمان نظام صنفی و اتحادیه صنف رایانه به‌وجود آمده است که در این گزارش می‌خوانید.

کالای قاچاق متولی نمی‌خواهد

چندی پیش سازمان حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان اعلام کرد که تنها واردکنندگانی مجاز به ترخیص کالا از گمرک هستند که دارای واحد مجزای ارایه خدمات پس از فروش باشند. مسوولیت نظارت و بررسی در این زمینه هم از سوی سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان به اتحادیه صنف رایانه داده شد و مقرر شد از آذرماه سال جاری، از فعالیت شرکت‌های فاقد مجوزهای لازم از سوی سازمان حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان جلوگیری شود.

حالا درگیری جدیدی میان اتحادیه صنف رایانه و سازمان نصر برای تصدی‌گری مقام نظارت بر ساماندهی بازار خدمات پس از فروش به‌وجود آمده است.

اختلافی که با توجه به قانون وضع‌شده در زمینه واردات و خدمات پس از فروش نشان‌دهنده این است که یا قانون مورد نظر در مجراهای ورودی کالاهای حوزه آی‌تی اعمال نمی‌شود یا اینکه اتحادیه و سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران بر سر نظارت و ساماندهی خدمات پس از فروش برای کالاهای قاچاق با هم درگیر شده‌اند؛ چراکه اگر قانون وضع شده رعایت شود و واردکنندگان رسمی با مجوزهای اخذشده از سوی این سازمان مجاز به واردات کالا باشند دیگر مشکلی باقی نمی‌ماند که اتحادیه و سازمان نصر بر سر آن با هم اختلاف پیدا کنند. به این ترتیب کالاهای قاچاق و واردکننده و فروشندگان کالاهای قاچاق هم در بازار مشخص و شناسایی می‌شوند.

 به گفته کارشناسان، همین موضوع موجب شده است که کشمکش بر سر این موضوع به نوعی جنگ بر سر قدرت به‌حساب آید.

قاچاق را محدود کنید، ساماندهی گارانتی پیشکش

به گفته کارشناسان، تجربه ثابت کرده است که هر اقدام غیرکارشناسانه‌ای تاثیری سریع بر بازار کالاهای پرمصرف و به‌ویژه کالاهای حوزه آی‌تی می‌گذارد.

آنها می‌گویند: حالا تشدید سخت‌گیری برای واردات کالاهای کامپیوتری شاید در نگاه نخست در مقابل ورود کالای بی‌کیفیت مانع ایجاد کند و خدمات پس از فروش را نظم بخشد، اما قطعا اختلال در واردات کالا زمینه‌ساز بروز مشکلات بسیاری چون قاچاق می‌شود.

به گفته کارشناسان شاید بهتر باشد در وضعیتی که قاچاق در بازار کامپیوتر بیداد می‌کند و کارت‌های گارانتی تقلبی و نمونه‌های بدون گارانتی در بازار به‌وفور وجود دارند، اتحادیه و سازمان نظام صنفی در یک اقدام مشترک راه‌حلی مناسب برای رفع این معضل بیابند، نه اینکه برای تصدی‌گری پست ساماندهی خدمات پس از فروش کالاهایی که از مبادی غیر رسمی وارد کشور شده‌اند با یکدیگر رقابت کنند.

کریمی، یک واردکننده با سابقه کالاهای کامپیوتری در این‌باره می‌گوید: از زمان اجرای قانون وضع‌شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت شرایط واردات کالا سخت‌تر شده است و به این ترتیب روند واردات کالا کند شده و بالطبع کالاهای قاچاق مسیر خود را برای پر کردن خلأ موجود در بازار می‌یابند و وارد بازار می‌شوند. به گفته این واردکننده به‌نظر می‌رسد سازمان‌های مربوطه با آگاهی نسبت به این موضوع تا این حد بر سر کنترل و نظارت بر خدمات پس از فروش کالاها پافشاری می‌کنند.

وی می‌گوید: بهتر است با تسهیل امر واردات احتمال افزایش قاچاق در بازار را کاهش داد و این همه هزینه برای نظارت بازار خدمات پس از فروش نشود.

همه بازنده‌اند

در گفت‌و‌گویی که با رییس اتحادیه صنف رایانه داشتیم، وی سازمان نصر را به‌هیچ‌وجه شایسته نظارت و ساماندهی بازار خدمات پس از فروش ندانسته و اعلام کرد، بر اساس قانون تمام شرکت و فروشگاه‌هایی که خرید و فروش جزو وظایف آنهاست، زیر نظر اتحادیه صنف رایانه فعالیت کرده و به این ترتیب سازمان نصر هیچ مسوولیتی در این رابطه ندارد.

سازمان نصر هم معتقد است این دو نهاد بازوهای اجرایی سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولید‌کنندگان هستند و می‌توانند به‌صورت مشارکتی در این موضوع ورود پیدا کنند. با این حال هیچ‌کدام قصد ندارند از موضع خود کوتاه بیایند.

به گفته کارشناسان، به‌نظر نمی‌رسد این موضوع پایان خوشی برای بازار کامپیوتر ما داشته باشد و نتیجه در هر صورت آشفتگی بیشتر در بازار کامپیوتر است.

به گفته آنها، در شرایطی که کالاهای قاچاق در بازار به وفور موجودند، کارت‌های گارانتی و بیمه‌های بدون پشتوانه در بازار عرضه می‌شوند و هزارن مشکل دیگر بازار را به خود مشغول کرده است، ساماندهی بازار آن هم با این همه اختلاف نتیجه‌ای دربر نخواهد داشت و به‌نظر می‌رسد یک اقدام موقتی مانند سایر اقدامات برای ساماندهی بازار است. آنها می‌گویند با توجه به این مشکلات در این رقابت همه بازنده‌اند و در صورتی که نتوانند مقابل قاچاق را بگیرند برنده‌ای وجود نخواهد داشت.

با این حال میرمهدی اعلام کرده است که اتحادیه صنف رایانه به کار خود ادامه داده و از سوی سازمان حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان تنها نهاد معتبر برای ساماندهی بازار شناخته شده است. به گفته وی، از ابتدای آذرماه نیز تمام فروشگاه‌هایی که کارت گارانتی غیر معتبر به خریدار ارایه کنند پلمب می‌شوند.(منبع:عصرارتباط)