تحلیل وضعیت فناوری اطلاعات در ایران |
رئیس پلیس فتای تهران، در پیامی هشدار داد که در زمان خرید و فروش طلا مراقب کلاهبرداری های اینترنتی باشند.
سردار معظم گودرزی، رئیس پلیس فتای تهران، در پیامی هشدار داد که مراقب کلاهبرداری های اینترنتی باشند.
وی اعلام کرد که برخی از افراد کلاهبردار در سایتهای آگهی محور پیامهایی ارسال میکنند مبنی بر اینکه طلا را به قیمت بالا خریداری میکنند. این افراد با ارسال رسیدهای جعلی و فریبنده سعی دارند تا فروشندگان را اغفال کرده و هیچ وجهی به حساب آنها واریز نکنند.
سردار گودرزی همچنین تأکید کرد که در مراحل بعدی، این افراد ممکن است به عنوان مولفه جرم قرار گیرند، چرا که ممکن است وجوهات خود را به حساب فروشندگان واریز کنند.
وی از مردم خواست که از خرید و فروش طلا در سایتهای معتبر و مطمئن اقدام کنند و هیچگاه فریب این نوع پیامها را نخورند. مردم به این تبلیغاتِ اغوا کننده، توجهی نکنند.
پلیس فتا درباره تبلیغات سفر و اجاره ویلا در نوروز گفت: مراقب تخفیفهای جذاب در فضای مجازی باشید تا به دام کلاهبرداران گرفتار نشوید.
به گزارش مهر همزمان با ایام نوروز و افزایش تقاضا برای سفر، بسیاری از هموطنان در حال رزرو هتل و خرید تورهای مسافرتی از طریق تبلیغات مختلف در شبکههای اجتماعی و سایتهای مختلف هستند.
اما در این میان، مجرمان سایبری با استفاده از تبلیغات فریبنده در شبکههای اجتماعی، اپلیکیشنهای پیامرسان و سایتهای غیر معتبر به سوءاستفاده از مردم پرداخته و اقدام به کلاهبرداری میکنند.
این مجرمان از طریق ایجاد صفحات و سایتهای جعلی که بهظاهر خدمات تورهای مسافرتی یا رزرو هتل را با قیمتهای پایین یا تخفیفهای ویژه ارائه میدهند، افراد را فریب داده و پس از دریافت بیعانه یا پیشپرداخت از مشتریان، بهطور کامل قطع ارتباط میکنند. این در حالی است که مشتریان برای دریافت خدمات، هیچگونه پاسخی از سوی این سایتها یا صفحات نمیگیرند و به راحتی دچار ضرر مالی میشوند.
افزایش کلاهبرداری با عنوان تورهای گردشگری در فضای مجازی
همچنین سردار داوود معظمی گودرزی، رئیس پلیس فتا پایتخت، از افزایش کلاهبرداریها تحت عنوان تورهای گردشگری در فضای مجازی، بهویژه در آستانه نوروز و ایام تعطیلات خبر داد.
وی اظهار کرد: همزمان با افزایش سفرها در ایام تعطیلات نوروز، کلاهبرداران با تبلیغ تورهای گردشگری در بسترهایی همچون اینستاگرام، تلگرام و سایت دیوار و با ارائه قیمتهایی پایینتر از سایر تورها، کاربران را ترغیب به واریز مبالغی بهعنوان بیعانه میکنند. این افراد پس از دریافت وجه، دیگر پاسخگو نیستند و دسترسی خود را مسدود میکنند.
سردار گودرزی همچنین تأکید کرد: در برخی موارد، کلاهبرداران با سوءاستفاده از هویت، لوگو و آرم آژانسهای معتبر گردشگری، اعتماد کاربران را جلب میکنند. به همین دلیل، توصیه میشود قبل از واریز هرگونه وجه، از معتبر بودن هویت برگزارکنندگان تور و مجوزهای قانونی آنها اطمینان حاصل کنید.
پیش از این رئیس مرکز امداد و فوریتهای سایبری پلیس فتا فراجا در تازهترین گزارش خود اعلام کرد: پنج نفر از کلاهبرداران اینترنتی که در این زمینه فعالیت میکردند، دستگیر شدهاند. همچنین ۲۷۰ پرونده کلاهبرداری مربوط به همین نوع تخلف در این مدت تشکیل شده است. این پروندهها عمدتاً مربوط به کسانی است که از تبلیغات جعلی و صفحات فریبنده در فضای مجازی برای رزرو تورها و هتلها استفاده کرده و پس از پرداخت پیشپرداخت، هیچگونه خدماتی دریافت نکردهاند.
مجریان این نوع کلاهبرداریها در تبلیغات خود وعدههای جذاب و وسوسهانگیز میدهند؛ مانند «تورهای ارزانقیمت»، «تخفیفهای ویژه»، «رزرو هتل با قیمتهای استثنایی»، که به نظر میرسد فرصتی عالی برای سفرهای نوروزی باشند. اما واقعیت این است که پس از پرداخت هزینه، فرد نه تنها خدمات دریافت نمیکند، بلکه به دلیل اعتماد به این سایتها و صفحات فریبکار، بهراحتی دچار خسارتهای مالی میشود.
پلیس فتا به عموم مردم توصیه میکند که تنها از سایتها و پلتفرمهای معتبر و دارای نشان ای نماد برای رزرو بلیط، هتل یا تور استفاده کنند. همچنین، سایتهایی که درگاه بانکی مجاز دارند، دارای سیستمهای پرداخت امن و مطمئن برای تراکنشهای مالی هستند و ریسک کلاهبرداری را کاهش میدهند.
نکات ضروری برای خرید ایمن در ایام نوروز
استفاده از سایتهای معتبر: فقط از سایتهایی که دارای نشان این ماد و درگاه بانکی مجاز هستند برای خرید بلیط، رزرو هتل و تور استفاده کنید. این سایتها مطابق با قوانین و مقررات کشور عمل کرده و امنیت اطلاعات شما را تضمین میکنند.
پرهیز از تبلیغات غیررسمی: از کلیک بر روی تبلیغات در شبکههای اجتماعی، پیامرسانها یا لینکهای ارسال شده از سوی منابع غیررسمی خودداری کنید. این تبلیغات معمولاً به سایتهای جعلی هدایت میکنند.
بررسی امنیت سایت: پیش از وارد کردن اطلاعات شخصی یا بانکی در هر سایت، مطمئن شوید که سایت دارای پروتکل امنیتی HTTPS است و قفل سبز رنگ در نوار آدرس مرورگر شما نمایان باشد.
دقت در پرداخت پیشپرداخت: هیچگاه در ابتدا و پیش از بررسی کامل و اطمینان از معتبر بودن سایت، پیشپرداختی ندهید. بهویژه اگر از شما خواسته شد که فقط از طریق کارتهای بانکی یا روشهای غیررسمی پرداخت کنید.
جستجوی آنلاین نظرات و تجربیات دیگران: پیش از هرگونه خرید و رزرو، نظرات و تجربیات دیگر مشتریان را جستجو کنید تا از معتبر بودن سایت یا پلتفرم مورد نظر اطمینان حاصل کنید.
در نهایت، با آگاهی از این نکات و رعایت احتیاطهای لازم، میتوانید از سفرهای نوروزی خود لذت ببرید و همزمان از کلاهبرداریهای اینترنتی و مشکلات مالی پیشگیری کنید. پلیس فتا همچنین از شهروندان خواسته است در صورت مواجهه با هرگونه مشکل یا شک به سایتهای جعلی، فوراً با مرکز فوریتهای سایبری پلیس فتا به شماره تلفن ۰۹۶۳۸۰ و یا سایت پلیس فتا به آدرس www.fata.gov.ir گزارش دهند تا از وقوع کلاهبرداریها جلوگیری شود.
فروش متری مسکن ، یکی از روشهای جدید در بازار است که به خریداران این امکان را میدهد تا به جای خرید یک واحد کامل، تنها بخشی از یک ملک را خریداری کنند که برای افرادی که توان مالی کمتری دارند، جذابیت دارد؛ اما در عین حال، میتواند زمینه سوءاستفاده و کلاهبرداری را هم فراهم کند.
معاون فرهنگی و اجتماعی پلیس فتای فراجا به چند نکته درباره خرید و فروش متری مسکن در فضای مجازی اشاره کرد و از مسئولان مربوطه خواست تا با ایجاد قوانین مشخص و نظارت دقیق، از وقوع کلاهبرداریهای متعدد در این زمینه جلوگیری کنند.
سرهنگ جواد مختاررضایی در گفتوگو با ایسنا در توضیح بیشتر افزود: فروش متری مسکن، یکی از روشهای جدید در بازار است که به خریداران این امکان را میدهد تا به جای خرید یک واحد کامل، تنها بخشی از یک ملک را خریداری کنند که برای افرادی که توان مالی کمتری دارند، جذابیت دارد؛ اما در عین حال، میتواند زمینه سوءاستفاده و کلاهبرداری را هم فراهم کند.
وی اظهار کرد: در حال حاضر شاهد هستیم که در این زمینه سکوهای بسیاری در حال فعالیت هستند که با یک جستجوی ساده قابل مشاهده هستند؛ اما در بررسیهای ما مشخص شد که برخی از سکوهایی که در این حوزه فعالیت دارند، مجوزهای مرتبط با این کار را ندارند.
معاون اجتماعی پلیس فتای فراجا درباره روشهای کلاهبرداری در فروش متری ملک، ادامه داد: ایجاد آگهیهای جعلی در وبسایتها با قیمتهای پایینتر از بازار برای جذب مشتریان، فروش ملکهایی که اصلاً وجود ندارند و یا فروش املاکی که در مالکیت فروشنده نیستند، درخواست پرداخت به حسابهای شخصی یا غیررسمی که پیگیریهای حقوقی را دشوار میکند، فشار به خریداران برای تصمیمگیری سریع بدون بررسی کافی و عدم ارائه قرارداد رسمی و معتبر از جمله روشهایی است که ممکن است توسط کلاهبرداران انجام شود.
مختاررضایی با اشاره به فعالیت برخی از این کلاهبرداران در پلتفرم هایی مثل دیوار و شیپور، تأکید کرد: یکی از خطرات جدی در این حوزه، ورود افراد سودجو به سکوهای واسط مانند دیوار و شیپور، شبکههای اجتماعی و پیامرسانها برای تبلیغ پروژههای فروش متری غیرواقعی است. این افراد معمولاً با استفاده از تبلیغات جذاب، وعدههای وسوسهکننده و قیمتهای پایینتر از بازار، خریداران را فریب داده و از آنها مبالغی را دریافت میکنند.
به گفته وی، در بسیاری از موارد، هیچ پروژه واقعی در کار نیست و پس از دریافت مبالغ، آگهیها حذف شده و افراد کلاهبردار ناپدید میشوند. از طرفی، در شبکههای اجتماعی و پیامرسانها، گروهها و کانالهایی تشکیل میشود که در آنها بدون ارائه مدارک معتبر، اقدام به پیشفروش متری املاک میکنند که بسیاری از این تبلیغات، هیچگونه پشتوانه قانونی ندارند و تنها با هدف جذب سرمایه از افراد ناآگاه طراحی شدهاند.
معاون اجتماعی پلیس فتای فراجا در پاسخ به این سوال که با چه روشهایی میتوان از این نوع کلاهبرداریها در امان ماند، گفت: تحقیق دقیق از خریداران، بررسی موارد قانونی، استفاده از مشاوران معتبر و قانونی املاک، تنظیم قرارداد رسمی و قانونی و اجتناب از پرداختهای غیررسمی از جمله مواردی است که باعث میشود از دام شیادان در امان بمانند.
وی درباره میزان این نوع کلاهبرداریها ادامه داد: در حال حاضر، وضعیت کلاهبرداریها در این حوزه حاد نیست، اما با توجه به تجربههای گذشته و نحوه فعالیت برخی سکوهای سرمایهگذاری در حوزههای دیگر، این احتمال وجود دارد که افراد سودجو از این روش سوءاستفاده کنند. بنابراین هموطنان باید هوشیار باشند.
مختاررضایی از مسئولان مربوطه خواست تا با ایجاد قوانین مشخص و نظارت دقیق، از وقوع کلاهبرداری های متعدد در این زمینه جلوگیری کنند.
کلاهبرداری با ارز دیجیتال به یکی از روشهای شایع کلاهبرداری از کاربران تبدیل شده است.
رییس پلیس فتا البرز گفت: کاربران در برابر فریب تبلیغات اغوا کننده ارزهای دیجیتال هوشیار باشند و بدون شناخت و آگاهی در این زمینه فعالیت نکنند.
سرهنگ رسول جلیلیان گفت: کاربران هیچ گاه به عنوان حساب های واسط در ارزهای دیجیتال فعالیت نکنند چرا که موجب واریز پول های سرقتی به حساب آن ها می شود.
وی به تبلیغات گسترده صرافی های برخط (آنلاین) در فضای مجازی به کاربران در خصوص فعالیت این صرافی ها هشدار داد وگفت: کلاهبرداران با سوء استفاده از عناوین صرافی های آنلاین بزرگ دنیا و با تبلیغات فریبنده در فضای مجازی اقدام به ترویج نرم افزارهای جعلی کرده و ضمن دسترسی به حساب بانکی اقدام به کلاهبرداری می کنند.
وی اضافه کرد: کاربران مجازی قبل از خرید از صرافی های آنلاین از اصالت آن اطمینان و سپس اقدام به پرداخت کنند چرا که در حوزه ارزهای دیجیتال تعدادی صرافی های آنلاین معتبر فعالیت و اعتماد مردم را جلب کردند اما تاکنون بانک مرکزی به هیچ یک از این صرافی ها مجوز نداده است .
رییس پلیس فتا البرز افزود: در زمان حاضر سایت ها، صرافی های معتبر و کیف پول های دیجیتال معتبری در دنیا وجود دارد که بسیاری از معاملات ارزهای دیجیتال از این طریق انجام میشود.
وی بیان کرد: کلاهبرداران با مراجعه به این صرافی ها طعمه های خود را شناسایی و با مهندسی اجتماعی اقدام به اخذ رمز ۱۲ کاراکتری کیف دیجیتال می کنند.
جلیلیان یادآور شد: مجرمان سایبری با استفاده از تبلیغات اغوا کننده در فضای مجازی با عنوان فعالیت در صرافی های آنلاین و تبلیغات غیرواقعی، کاربران مورد نظر خود را ترغیب و اقدام به کلاهبرداری می کنند.
وی اظهار کرد: مردم قبل از خرید مجازی از صرافی های برخط باید از اصلی بودن صفحه سایت و نشانی اینترنتی مطمئن شوند تا در دام درگاه های جعلی قرار نگیرند، در غیر این صورت کلاهبرداران با ترفندهای خاص مانند ایجاد صفحات جعلی از حساب های بانکی مردم برداشت خواهند کرد.
روایتی از رمالهایی که سر از فضای مجازی درآوردهاند و درآمد میلیاردی از استیصال عدهای کسب میکنند.
روزنامه «همشهری» به موضوع فالگیرهای آنلاین پرداخت و نوشت: رمالهایی که روزگاری در پستوی خانهها مشغول کار بودند و از استیصال و ناچاری مردم درآمدهای هنگفتی داشتند، این روزها از فضای مجازی سر در آوردهاند و کاسبیشان را توسعه دادهاند و مدعیاند که گرهگشای تمام مشکلات مردم از درمان سرطان و صرع و… تا باز شدن بخت ازدواج دختران و پسران جوان هستند. دامنه تبلیغات این رمالان کاسب به ترفندهای ماورایی برای گرفتن گواهینامه، رفع لکنت کودک و پولدار شدن یکشبه هم میرسد.
گواهینامه گرفتن با طلسم و جادو
نیم نگاهی به صفحات رمالی در اینستاگرام نشان میدهد که این افراد، طرفدارهای زیادی در این شبکه اجتماعی دارند و دنبالکنندگان برخی از این صفحات به ۱۰۰ تا ۲۰۰ هزار نفر میرسد. حیطه فعالیت این صفحات مربوط به ازدواج، افزایش علاقه و رونق درآمد است اما در این میان کم نیستند افرادی که برای قبولی در کنکور، آزمون گواهینامه رانندگی و رفع مشکلات جسمی کودکانشان به رمالها مراجعه میکنند. سمیرا یکی از افرادی است که ۲ سال پیش برای رفع مشکل فرزندش به توصیه خانواده سراغ یک رمال رفت: «این خانم رمال در تمام مراحل گفت که هیچ پولی نمیگیره اما وقتی که نوبت به خریدن وسایل توصیه شده رسید، چون پیدا کردن این وسیلهها برای من سخت بود، از من پول گرفت و آنها را تحویلم داد. من این کارها را انجام دادم اما مشکل بچهام حل نشد و در نهایت پیش گفتار درمان رفتم.»
هزینههای میلیونی طلسم
مشتریان این صفحات به قدری است که برخی از روبات برای پاسخگویی به سؤالهای مشتریان استفاده میکنند. یکی از صفحات معروف رمالی در پاسخ به سوال خبرنگار همشهری در رابطه با قیمت سر کتاب باز کردن برای پیشبینی آینده چند قیمت را اعلام کرد: «سر کتاب موکلدار به همراه تفسیر کامل ۲۰۰ هزار تومان و برای نوع دیگر سر کتاب نیز ۵۰ تا ۱۵۰ هزار تومان برای کمک به نیازمند به کارتم واریز کنید.»
طلسم بازگشت معشوق هم یکی از خدمات پرطرفدار در میان افراد علاقهمند به راهحلهای خیالی است و بر اساس توضیحات یکی از صفحات اینستاگرامی «این طلسم روی فلز حک میشود و برای جواب گیری قطعی و دائمی تا ۷ روز ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان و جواب گیری دائمی بین ۷ تا ۱۴ روز نیز یک میلیون و ۸۰۰ باید هزینه کرد. همچنین برای جواب گیری طلسم تا ۴۰ روز که دائمی نیست و پس از ۶ ماه آثارش کم میشود باید ۸۰۰ هزار تومان پول داد.»
رمالی آنلاین
«محمدعلی دادگسترنیا»، پژوهشگر علوم اجتماعی محاسباتی چندی پیش دست به انتشار کلاندادههای شبکههای اجتماعی در حوزه رمالی زده بود: «در بازه زمانی ۱۳۹۵ تا ۱۶ مهر ۱۴۰۲ از ۱۴۵ هزار کاربر ایکس، مجموعاً نزدیک به ۳۰۰ هزار محتوای مرتبط با رمالی استخراج شده است. این نزدیک به یک و نیم میلیون لایک، نزدیک به ۶۵ هزار پاسخ و بیش از ۶ هزار کوت و ۱۳۰ هزار ریتوییت را شامل میشود.»
بهگفته دادگسترنیا، «در اینستاگرام هم در این مدت نزدیک به یک میلیون محتوا توسط ۱۱۶ هزار کاربر در این زمینه تولید شده که بیش از ۳۰۰ میلیون لایک خورده و ۱۳ میلیون پاسخ دریافت کرده است. در کانالهای تلگرامی هم نزدیک به ۴ میلیون محتوا از بیش از ۲۰۰ هزار کانال استخراج شده که در مجموع بیش از ۱۰ میلیارد بازدید داشته است.»
مراقب صفحات این کاسبان باشید
سرهنگ پاشایی، معاون فرهنگی و اجتماعی پلیس فتای فراجا گفته، بر اساس پروندههایی که راهی پلیس فتا میشود، باید گفت که بخش اعظم پروندههای دعانویسی و رمالی مربوط به کلاهبرداری است. بارها با پروندههایی روبهرو شدهایم که رمال یا دعانویس از اطلاعاتی که افراد به آنها دادهاند، سوءاستفاده کردهاند. بسیاری از پروندههایی که بهدست پلیس فتا میرسد، مربوط به زمانی است که افراد برای دریافت دعا، پولی را واریز کردهاند اما پس از واریز پول دیگر به آنها پاسخی داده نشده است. مردم باید مراقب صفحات رمالی و دعانویسی باشند و در صورت بروز شکایت، ما به پرونده رسیدگی خواهیم کرد.
القاصی، رئیس کل دادگستری استان تهران در پاسخ به سوالی درباره علت عدم بازداشت و استرداد مالک شرکت کوروش کمپانی و زمان و نحوه خروج وی از کشور و اینکه به کدام کشور گریخته و مبلغ بدهی او به مردم چقدر است، بیان کرد: تعدادی از هموطنان برای خرید تلفن همراه و عدهای هم برای خرید تجهیزات مبالغی را به حساب این شرکت واریز کرده بودند که این پرونده مهم در حال رسیدگی در دستگاه قضایی است.
به گزارش میزان وی گفت: ۷ ماه قبل از اینکه پروندهای در دستگاه قضا تشکیل شود، این فرد با استفاده از گذرنامه جعلی مربوط به تبعه خارجی افغانستانی به همراه همسرش از کشور به ترکیه رفته و سپس به امارات و از آنجا به اسپانیا گریخته و مجددا به امارات برگشته است. این پرونده ۶ هزار و ۸۰۰ نفر شاکی دارد که بیشتر شکایات هم مربوط به خرید تجهیزات تلفن همراه است که ۳۲۰ میلیارد تومان از شاکیان دریافت کرده است. در این رابطه ۸ نفر از کارکنان شرکت بازداشت و ۷ نفر از آنها بعد از تفهیم اتهام مبنی بر مشارکت در کلاهبرداری با قرار تامین وثیقه آزاد هستند.
رئیس کل دادگستری استان تهران افزود: مدیرعامل شرکت کماکان با قرار تامین در بازداشت بهسر میبرد و اموالی که از او توقیف شدند شامل ۶ دستگاه خودرو است که یک بار نیز به مزایده گذاشته شدند ولی به لحاظ حفظ حقوق طلبکاران تلاش شده مزایده تجدید شده و در مرحله دوم با قیمت مناسب تری به فروش برسند. وی یک مرکز تجاری در اصفهان داشته که توقیف و به مزایده گذاشتیم و به فروش رفته و مبلغ آن که ۶ میلیارد تومان است، وصول و در حساب برای پرداخت به طلبکاران است. ۱۴ میلیارد تومان از مطالبات ایشان از اشخاص مختلف نیز وصول شده است.
القاصی بیان کرد: اموال و وجوهی که به برخی افراد شناخته شده بابت تبلیغات پرداخت کرده بود، از آنها گرفته و در حق مالباختگان توقیف شده است. در رابطه با استرداد اموال او از امارات، مکاتبات متعددی را با کشور امارات داشتیم و برای دستگیری او و همسرش مکاتبات لازم با امارات و پلیس اینترپل انجام شده است و پاسپورت او و همسرش توسط امارات گرفته شده و نمیتواند از این کشور خارج شود و منتظر استرداد او هستیم تا با محاکمه وی شاهد استیفای حقوق مالباختگان باشیم.
در ادامه جهانگیر سخنگوی قوه قضاییه در رابطه با پرونده کوروش کمپانی، گفت: گفتوگوی احتمالی رسانهای با یک فرد فراری که معلوم نیست برقرار کننده این ارتباط خبرنگار یا خود متهم فراری بوده است با شناسایی، دستگیری و استرداد متهم که نیاز به انجام تشریفات قانونی و دیپلماتیک دارند کاملا متفاوت است؛ چرا که هر فردی از هر گوشه دنیا به راحتی امکان تماس و ارتباط برقرار کردن با سایر افراد در کشورها را دارد و این مسئله را نباید با بحث استرداد و تعلل دستگاه قضایی یکسان دانست.
وی افزود: لذا با صبوری و اقدامات لازم موضوع پیگیری برای استرداد این شخص دنبال میشود و امیدواریم بهزودی شاهد دستگیری و استرداد این شخص باشیم. مطلبی که منتشر شده است بر اساس برداشتی که صاحبان نظر میکنند میگویند که بحث سفارشی بوده و به نظر میرسد از ناحیه خود شخص تدارک دیده شده است. این شخص مطرح میکند مایل است حقوق طلبکاران را پرداخت کند و اموال مردم را بازگردانند، اما باید از او پرسید که اگر شما قرار بود اموال مردم را برگردانید چرا فرار کردهای؟ این نشان میدهد این فرد برای در دست گرفتن افکار عمومی یا مظلوم نمایی تلاش کرده است که با این مطالبی که تهیه و ارسال کرده است فضا را به نفع خود و علیه دستگاه قضایی و جریانی که این شخص را محاکمه میکنند برگرداند که موفق نشده است.
ورود قوه قضاییه به فروش مجازی طلا
سخنگوی قوه قضاییه در ادامه و در پاسخ به سوال خبرنگار ایرنا مبنی بر اینکه به تازگی صفحات مجازی بسیاری اقدام به تبلیغ و فروش طلا میکنند و اقدام قوه قضاییه برای پیشگیری از وقوع جرم در این حوزه چیست، گفت: دادستانیها و معاونت پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه بارها در این زمینه هشدار دادهاند و مردم هم باید مراقب باشند با کسانی که معامله میکنند جوانب و اهلیت و توانایی فرد طرف معامله را از طرق قانونی و مشاوره با افراد دارای صلاحیت، بررسی و موردتوجه قرار دهند، چراکه اگر به این موضوع توجه نشود ممکن است در آینده ناخواسته مالباخته و گرفتار شوند.
وی ادامه داد: قوه قضاییه در راستای پیشگیری از وقوع جرم و صیانت از حقوق عامه جلساتی را با نمایندگان نهادهای متولی از جمله هیات مقررات زدایی و بهبود کسب و کار، وزارت صمت، اتاق اصناف، پلیس فتا، پلیس امنیت اقتصادی و اتحادیه طلا برگزار و بر اقدامات پیشگیرانه تاکید شده است.
جهانگیر اضافه کرد: تسریع در تدوین ابلاغ ضوابط فروش برخط طلا در هیات مقررات زدایی، رصد و پایش سکوهای فروش برخط طلا و الزام به تامین ضمانتهای پیشگیری به منظور جلوگیری از کلاهبرداری، پولشویی و خالی فروشی، ایجاد انبارهای فروش طلا و راهاندازی سامانههای هوشمند در دستور کار قرار دارد.
سخنگوی قوه قضاییه افزود: با دستور دادستانی کل کشور مقرر شد تا سایتهای فروش غیرمجاز طلا شناسایی و پس از طی مراحل قانونی پلمب و مسدود شوند، همچنین موجودی کل طلای فروخته شده در بانک مورد وثوق تامین شود و نظارتها نیز برخط و سیستمی باشد.
جهانگیر ادامه داد: دستگاههای امنیتی و اطلاعاتی نیز می بایست مراکز غیرمجاز فروش بر خط طلا را با همکاری دستگاههای اجرایی شناسایی کرده و اجازه فعالیت به مراکز غیرمجاز برای فروش برخط طلا و طلای آبشده را ندهند.
جهانگیر خاطرنشان کرد: رسانهها نیز باید نسبت به اطلاع رسانی در این حوزه بیش از پیش تلاش کرده و مردم را نسبت به عواقب آن آگاه کنند.
موضوع هک گوشی موبایل این روزها یک مساله شخصی یا یک اتفاق دور از انتظار نیست. هکرها هر روز با شگردهای تازهتر و با اهداف مختلف برای نفوذ به تلفن همراه کاربران در تلاش هستند. در این میان کاربران چه ابزاری برای دفاع از خود دارند و نقش دولت بهویژه پلیس فتا برای پیشگیری یا مقابله با این کلاهبرداران چیست؟
به گزارش پژوهشگر ایرنا، در نخستین قسمت گزارش بررسی هک گوشی تلفن همراه پای صحبتهای یک قربانی هک گوشی تلفن نشستیم. کاربری که از استرسها، سردرگمیها و فشار زیادی که به علت هک گوشی و ترس از پیامدهای بعدی آن به او وارد شده بود، سخن گفت و از نبود یک سازمان متولی برای رسیدگی فوری و موثر در برابر این کلاهبرداران گلایه کرد.
این شهروند به پژوهشگر ایرنا گفت: از طریق ارسال پیامکی از سوی یک فرد آشنا درباره پیگیری پرونده قضایی فایلی به نام adliran در تلفن همراه او دانلودشده که در واقع یک بدافزار هک گوشی بوده است. پس از آن، اختیار گوشی در دست هکر بوده که او بعد از دستیابی به شماره کارت بانکیاش، برای سرقت و اخاذی اقدام کرده است. بعد، اکانت تلگرام او را در دست گرفته و از طریق آن به مخاطبانش پیام مشابه داده و بدافزار را برای آنان هم ارسال کرده تا با هک گوشی افراد بیشتری، به اهداف خود برای کلاهبرداری و اخاذی به طور گسترده ادامه دهد.
اکنون پرسش این است که کاربران استفادهکننده از گوشی موبایل که اقشار مختلف مردم را در بر میگیرد، در حالی که هکرها میتوانند با دستیابی به حساب بانکی یا اطلاعات شخصی به سوء استفاده از آنان بپردازند، چگونه میتوانند در برابر این کلاهبرداری مدرن از خود محافظت کنند و در صورتی که در معرض هک قرار بگیرند، چگونه اقدام کنند و حق و حقوق آنان چه میشود؟
برای پاسخ به این پرسشها به سراغ سرهنگ «رامین پاشایی» رئیس مرکز امداد و فوریتهای سایبری پلیس فتا رفتیم تا هم از کم و کیف شیوههای هک گوشی و راههای پیشگیری و ارتقای امنیت گوشی از او بپرسیم و هم اینکه پلیس فتا برای مقابله با این کلاهبرداران چه اقداماتی انجام میدهد تا کاربران در سریعترین زمان ممکن بتوانند از شر هکرها خلاص شوند و امنیت داشته باشند.
هکرها چگونه تلفن همراه را هک میکنند؟
سرهنگ پاشایی گفت: هک گوشی تلفن همراه یا وسایل و تجهیزات هوشمند «اسمارت» یکی از ترفندهای مجرمان سایبری است که با اهداف و شیوههای مختلف به این کار اقدام میکنند. هکرها با انگیزههای مختلفی دست به هک میزنند و اگر بخواهیم تقسیمبندی کنیم یکی از انگیزهها و شاید مهمترین انگیزه هکرها، اخاذی پول است و انگیزههای مالی دارند. بعد از آن انتقامگیری، کنجکاوی و انواع دیگر اخاذی هم میتواند از دلایل بعدی باشد.
وی افزود: گوشیهای تلفن همراه هر چقدر از مدلهای جدیدتری باشند و هرچه قدر نرمافزار آنها بروزتر باشد، سیستمهای پردازنده و تنظیمات امنیتی قویتر دارند و در صورتی که کاربران بتوانند تنظیمات امنیتی آن را فعال کنند و با اضافهکردن نرمافزارهای امنیتی، میتوانند با امنیت بالاتری از تلفن همراه خود استفاده کنند؛ اما نکته اساسی این است که کاربران متاسفانه به علت ناآگاهی از اقدامات امنیتی، در معرض مجرمان سایبری قرار میگیرند.
رئیس مرکز امداد و فوریتهای سایبری پلیس فتا ادامه داد: وقتی پروندهها و جرایم سایبری را در پلیس فتا تجزیه و تحلیل میکنیم، میبینیم علت اصلی هک گوشی تلفن همراه ناآگاهی کاربران است. کاربران این تلفنها معمولا وبگردی را خیلی دوست دارند اما بیشتر این وبگردیها به صورت هرزگردی است و کاربران، توجه کافی برای افزایش امنیت گوشی تلفن همراه و شبکههای اجتماعی و پیامرسان هایشان نمیگذارند.
چگونه امنیت موبایل را بالا ببریم
وی افزود: غفلت از اقدامات امنیتی گوشیهای همراه، در حالی رخ میدهد که با برخی تنظیمات امنیتی بسیار ساده مانند نصب برنامههای امنیتی، میتوانند از هک گوشی جلوگیری کنند یا به طور مثال با فعال کردن تائید دو مرحلهای ورود به پیامرسان، میتوانند جلوی ورود هکرها را بگیرند اما متاسفانه بسیاری از کاربران تلفن همراه، این نکته را نمیدانند یا از آن غفلت میکنند و بهراحتی گوشی تلفن و شبکه اجتماعی آنها هک میشود.
سرهنگ پاشایی ادامه داد: وقتی تلفن همراه یا پیامرسان افراد هک میشود، هکر و فرد مجرم از طریق دسترسی به تاریخچه تماس و مخاطبان پیامرسان فرد میتواند به افراد دیگر هم آسیب برساند؛ در اینجا فقط فرد قربانی و دارنده تلفن در معرض تهدید نیست بلکه همه مخاطبان آن فرد به علت غفلت و سهلانگاری مورد تهدید قرار میگیرند.
وی گفت: در این صورت هکر با نام و اعتبار فردی که تلفن او هکشده و با حساب کاربری این فرد برای دوستان و آشنایان او لینکهای آلوده ارسال و از آنها کمک مالی تقاضا میکند. به همین راحتی به علت غفلت و سهلانگاری یک فرد، افراد دیگری هم که مخاطبان او هستند میتوانند در زمره تهدیدشوندگان مجرمان سایبری قرار بگیرند.
مراقب پیامهای جعلی ثنا، ریجسترگوشی و جایزهها باشید
کارشناس امنیت سایبری به پژوهشگر ایرنا توضیح داد: بر اساس آماری که ما در پلیس فتا داریم، همه کاربران تلفن همراه هوشمند در همه مقاطع تحصیلی و در مشاغل مختلف میتوانند در معرض هک گوشی و تلفن همراه قرار بگیرند و این مساله مختص گروه خاصی از افراد نیست. روش اصلی هک گوشی نیز معمولا به این شکل است که یک پیام از طریق پیامک برای فرد ارسال میشود که حاوی یک لینک یا فایل آلوده است، این پیام در بسیاری از موارد حاوی پیامی از سامانه ثنا و قوه قضاییه یا ریجستری گوشی تلفن همراه یا حاوی این پیام است که شما برنده شدهاید و ... است.
وی ادامه داد: در مجموع محتوای پیام یا اغواکننده و طمعبرانگیز یا تهدیدکننده است. وقتی فرد روی لینک ارسال شده میزند و روی آن کلیک میکند، در «اتوران» گوشی در ظاهر یک نرمافزار اما در واقع یک بدافزار نصب میشود و فرد با این کار اجازه میدهد که بدافزار روی گوشیاش نصب شود.
سرهنگ پاشایی گفت: بدافزار ابتدا به سراغ پیامک یا گالری گوشی میرود؛ گاهی به سراغ حسابهای کاربری، پیامرسانها و شبکههای اجتماعی نیز میرود و آنها را هک میکند و به اطلاعات و مخاطبان آن دسترسی پیدا میکند.
وی افزود: نخستین انگیزه هکر، کلاهبرداری مالی است. پیامهای فرد قربانی را میخواند و از آنها سوءاستفاده میکند. اگر موردی برای جاسوسی ببیند حتما جاسوسی میکند و از آن فرد میخواهد که مبلغی را بپردازد تا اخاذی انجام شود.
رئیس مرکز امداد و فوریتهای سایبری پلیس فتا ادامه داد: از همه مردم ایران و کاربران گوشیهای تلفن همراه میخواهم که برای امنیت خود وقت بگذارند و برای بالا بردن امنیت تلفن همراه، مطالعه کنند. اطلاعات لازم در موتورهای جستوجو وجود دارد. دوم اینکه روی هیچ لینکی که از طریق پیامک یا ایمیل به آنها رسیده کلیک نکنند. حتی اگر آن لینک و برنامه از طرف دوستان و آشنایان آنها ارسال شده باشد.
اقدامات پلیس فتا
«روی گوشی خود فقط برنامههایی را نصب کنند که واقعا برایشان کاربردی است و از نصب برنامهها و نرمافزارهایی که واقعا کاربردی ندارد، خودداری کنند. پیوسته نرمافزارهای روی گوشی را چک کنید که مبادا نرمافزار مشکوکی بدون که خواسته باشید نصب نشده باشد. گوشی تلفن خود را در اختیار افراد ناشناس و غریبه و حتی آشنایان قرار ندهید و اگر در مواردی گوشی تلفن همراه را در اختیار تعمیرکار قرار میدهید سعی کنید بر روند تعمیر گوشی نظارت کنید و بعد از اینکه گوشی درست شد، حتما گوشی را چک کنید که نرمافزار یا بدافزاری روی آن نصب نشده باشد.»
سرهنگ پاشایی درباره پیگیریها و اقدامات پلیس فتا پاسخ داد: اگر مردم هرگونه ابهام یا سؤالی دارند یا راهنمایی و مشاوره تخصصی میخواهند، شماره تلفن ۰۹۶۳۸۰ پل ارتباطی پلیس فتا با کاربران است. همکاران ما همیشه در کنار مردم هستند.
وی در پاسخ به مشکلات قربانی هک گوشی که با ایرنا صحبت کرده و اعلام کرده بود که پس از تماس با پلیس فتا مدت طولانی منتظر مانده و پاسخ روشنی دریافت نکرده بود نیز گفت: این فرد که روز ۱۵ بهمن دچار هک گوشی بوده حدود ۱۷ دقیقه پشت خط تلفن پلیس فتا بوده که به علت حجم بالای تماسها با پلیس فتا طبیعی است. بعد از برقراری تماس، دو دقیقه با مامور پلیس فتا صحبت کرده است. البته این فرد در زمان طلایی بلافاصله بعد از وقوع جرم با پلیس فتای تهران بزرگ تماس گرفته که اظهاراتش مورد تائید است.
رئیس مرکز امداد و فوریتهای سایبری پلیس فتا ادامه داد: در بسیاری از استانها ترافیک پشت خط پلیس فتا نداریم و بیشتر در تهران بزرگ شاهد آن هستیم چون تماس مردم زیاد است. در مواردی هم افراد از شهرهای دیگر به اشتباه با سامانه پلیس فتا در تهران وصل میشوند؛ البته به زودی با اصلاح سامانه تلفن پلیس فتا این مشکل برطرف میشود و به افراد نیازمند واقعی خدمات در هر شهر خدماترسانی انجام خواهد شد.
سرهنگ پاشایی افزود: در مورد ادعای این فرد که مامور پلیس فتا به این فرد گفته پنجشنبه و جمعه خدمات پلیس فتا تعطیل است و شنبه به قوه قضاییه شکایت کنید و جواب روشنی به او نداده، به طور قطع در صورتی که چنین صحبتی از سوی مامور پلیس فتا انجام شده باشد، مامور اشتباه کرده و با او برخورد میشود. البته باید فایل مکالمات را بررسی کنیم. پلیس فتا تعطیلی ندارد و خدمات پلیس فتا مانند کلانتریها ۲۴ ساعته است اما مردم بدانند که فقط در ۲۵ روز گذشته در بهمنماه در کشور ۱۷ میلیارد تومان بر اثر هک تلفن همراه و حملات سایبری از مردم اخاذی شده که آن را مسدود کردیم و بازگرداندیم.
در مواردی بدون شکایت، حساب سارق سایبری را مسدود کردهایم
وی خاطرنشان کرد: «در مواردی حتی خود فرد متوجه نشده که از او کلاهبرداری و اخاذی شده و بدون اینکه فرد شاکی بداند حساب متهم را مسدود کردهایم؛ چون متهم در لحظه، در رصد پلیس قرار گرفته و دیدهایم مقداری پول جابهجا شده است. پلیس به فردی که از حسابش برداشت شده، زنگ زده و پول سرقت شده را به او برگردانده در حالی که خود فرد متوجه سرقت نشده است».
رئیس مرکز امداد و فوریتهای سایبری پلیس فتا در پاسخ به این پرسش که چگونه در حالی که شاکی وجود نداشته و فرد متوجه سرقت از حسابش نشده، متهم را شناسایی شده و آیا پلیس فتا تراکنشهای مالی را رصد میکند؟ پاسخ داد: «واقعیت این است که پول از یک حسابی سرقت و وارد حساب دیگری شده بود. چون چندین فقره پول وارد یک حساب شده بود، وقتی ما حساب مقصد را مسدود کردیم که این پولها به حساب واریز شده است. در واقع پلیس به تراکنشهای مالی دسترسی ندارد اما وقتی پول به حسابی وارد میشود، ما این حساب را چک میکنیم که ببینیم این پول از کجا آمده است. به عنوان مثال در موارد شرطبندی و قمار از این طریق از بانک مرکزی به صورت آنلاین استعلام میگیریم و بانک مرکزی به پلیس فتا اعلام میکند که این پولها از کجا آمده است».
پیامدهای نبود نمایندگی تلگرام و اینستاگرام در ایران
سرهنگ پاشایی افزود: «در مورد هک تلگرام، بارها در رسانهها به مردم هشدار دادهام که برای جلوگیری از هک تلگرام، رمز ورود دو مرحلهای داشته باشند اما بیشتر مردم این نکته امنیتی را رعایت نمیکنند. علت ممنوعیت استفاده از تلگرام در ایران نیز همین است. اگر هک تلگرام در کشور دیگری بود، فرد میتوانست بلافاصله با تلگرام تماس بگیرد و اعلام کند حساب کاربری او هک شده است و تلگرام نیز به او خدمات میدهد اما چون تلگرام یا مثلا اینستاگرام در ایران نمایندگی ندارد؛ فردی که حساب کاربریاش هکشده به جایی برای حل مشکلش دسترسی ندارد؛ به همین علت ایران از شرکت تلگرام یا اینستاگرام خواسته که در ایران نمایندگی داشته باشند.»
«در مواردی، یک فرد یک صفحه حرفهایِ کاری در اینستاگرام دارد و ناگهان توسط هکر هک میشود؛ تا بخواهد ثابت کند که صفحه مال اوست و بتواند صفحهاش را پس بگیرد زمان زیادی طول میکشد اما در بیشتر کشورها در لحظه، موضوع را پیگیری میکنند و صفحه هکشده را به صاحب آن بر میگردانند و متهم نیز سریع شناسایی میشود؛ اما در ایران به علت نبود نمایندگی و خدمات این پیامرسانها، متهم شناسایی نمیشود».
۷۰ درصد تماسها با پلیس فتا بیربط است
وی ادامه داد: به زودی شماره خدمات پلیس فتا از ۰۹۶۳۸۰ تغییر میکند و چهار شمارهای میشود. ضمن اینکه در سامانه جدید میتوانیم تماسهایی که به پلیس فتا مربوط نیست را جدا کنیم زیرا یکی از مشکلات پلیس فتا این است که ۷۰ درصد تماسهایی که با مرکز امداد و فوریتهای سایبری پلیس فتا میشود، هیچ ارتباطی با پلیس فتا ندارد و همین مساله باعث ترافیک زیاد تماسها با پلیس فتا میشود. در «پلتفرم» جدید پلیس فتا فقط به افرادی که واقعا به خدمات اورژانسی پلیس فتا نیاز دارند خدماترسانی میکنیم.
انسداد حساب افراد به علت شکایت دروغ
رئیس مرکز امداد و فوریتهای سایبری پلیس فتا در پاسخ به این پرسش که چگونه متوجه میشوید فرد تماسگیرنده به خدمات اورژانسی پلیس فتا نیاز دارد، گفت: «به محض اینکه فرد تماس گیرنده را احراز هویت کنیم و متوجه شویم که درست میگوید، شکایتش را پیگیری میکنیم. چون در گذشته افرادی با پلیس فتا تماس میگرفتند و اعلام میکردند فردی از حساب بانکی آنها سرقت کرده است و مامور پلیس فتا در تماس با بانک مرکزی حساب آن فرد را مسدود میکرد اما بعدا متوجه میشدیم فرد تماسگیرنده دروغ گفته و سرقت نبوده و طرف پول را با میل خودش واریز کرده است.»
وی توضیح داد: «در شکل جدید از شاکی میخواهیم که تراکنشهای مالی خود را به پلیس فتا ارائه کند و از این طریق متوجه میشویم که راست میگوید یا دروغ. فرد شاکی باید حساب مبدا، حساب مقصد و تراکنشها را برای پلیس فتا بفرستد؛ به این ترتیب برای پلیس مشخص میشود که فرد با تمایل خود به حساب مقصد پول واریز کرده یا سرقت بوده و از حسابش برداشت شده است. به طور مثال در مواردی که لینکی برای فرد ارسال شده است، باید لینک را برای پلیس ارسال کند. ماموران پلیس فتا لینک را بررسی میکنند و اگر ادعای او درست بود، حساب مقصد را مسدود میکنیم.»
سرهنگ پاشایی افزود: افرادی که پولی را سرقت میکنند. معمولا پول را در حساب خودشان نگه نمیدارند و بلافاصله با آن خرید میکنند یا آن را به حساب دیگری یا به حساب یک صرافی منتقل میکنند یا با آن طلا میخرند؛ اگر فرد مالباخته در زمان طلایی با پلیس تماس بگیرد که در واقع همان یک ساعت اول بعد از سرقت است، امکان شناسایی متهم و بازگردان وجه مسروقه را داریم.
سرقت مثلثی در بستر اینترنت
وی ادامه داد: توصیه پلیس فتا به صرافیها و طلافروشیها این است که هر کسی از آنها خرید میکند بهویژه اگر به صورت آنلاین است، باید او را احراز هویت کنند و کارت ملی بخواهند. کد ملی و شماره حساب فرد خریدار باید مطابقت داشته باشد. در خریدهایی که از بسترهایی مثل «دیوار» انجام میشود، هم خریدار و فروشنده باید با ارائه کارت ملی احراز هویت شوند؛ بیتوجهی به این مساله باعث شده در موارد زیادی کلاهبرداری مثلثی انجام شود و پول از حساب شخص دیگری به حساب فروشنده منتقل شده و فرد مالباخته بیخبر از همه جا مورد سرقت سایبری قرار گرفته است.
رئیس مرکز امداد و فوریتهای سایبری پلیس فتا تاکید کرد: مردم باید به این نکته توجه داشته باشند که لینکها و پیامهای هکرها مبنی بر برنده شدن یا پیام جعلی از سامانه ثنا یا ریجستری گوشی و ... بیشتر از سرشمارههای شخصی ارسال میشود؛ در حالی که قوه قضاییه یا مخابرات و ارگانهای دولتی با سرشمارههای سازمانی به افراد پیامک میدهند.
«اگر این نوع پیامکها با شماره موبایل شخصی است قطعا از طرف هکرهاست اما متاسفانه بیتوجهی مردم به هشدارهای پلیس و در مواردی طمع باعث میشود افراد دچار زیان و سرقت سایبری شوند. در جرایم عادی، فردی ممکن است با تهدید چاقو، فردی را مجبور کند که اموالش را بدهد اما در جرایم سایبری اینگونه نیست و معمولا اشتباه و طمع فرد باعث سرقت و ضرر و زیان میشود. چرا فردی که برای خودرو ثبتنام نکرده، فریب پیامک برندهشدن در قرعهکشی خودرو را میخورد؟!»
وی گفت: افراد که توسط هکرها دچار ضرر و زیان میشوند باید به قوه قضاییه شکایت و خسارت مطالبه کنند. اگر چه هزینه و رفتوآمد دارد. هکرها و افراد کلاهبردار بر اساس نوع جرم مطابق مواد ۱۸ تا ۲۲ جرایم رایانهای مصوب سال ۱۳۸۸ به استرداد مال، جریمه، محرومیتهای اجتماعی یا حتی زندان محکوم میشوند.
رئیس پلیس فتا فراجا گفت: بهتمامی پلتفرمهای ارائهدهنده خدمات درج آگهی محور واسط اعلام میشود بهفوریت از انتشار هرگونه آگهی تحت عنوان وام، تسهیلات و موارد مشابه خودداری کنند.
به گزارش فارس، سردار وحید مجید رئیس پلیس فتا فراجا در تشریح این خبر اظهار داشت: در ماههاى اخیر، کلاهبرداریهای اینترنتی در پوشش فروش امتیاز وام و دریافت وامهاى کلان در وبگاههای آگهی مانند دیوار و یا سایر سایتهای واسط وام افزایش داشته است.
این مقام ارشد انتظامی ادامه داد: افراد سودجو با انتشار آگهیهای فریبنده، مدعی میشوند که میتوانند با دریافت مبلغی بهعنوان پیشپرداخت یا کارمزد، وامهاى سنگین را در اختیار متقاضیان قرار دهند یا امتیاز وامهای دولتی را به فروش برسانند.
وی ضمن تأکید بر اینکه باتوجهبه قوانین و مقررات حوزه بانکی، هرگونه واسطهگری در امور مربوط به وام و تسهیلات بدون مجوز بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ممنوع است، خاطرنشان کرد: در این راستا پذیرش و انجام هرگونه تبلیغات در زمینه خریدوفروش تسهیلات بانکی نیز ممنوع است؛ از اینرو، انتشار آگهیهای مرتبط با این موضوع، حتی در صورت صحت ادعا، مغایر با قوانین جاری کشور بوده و محل اشکال است.
رئیس پلیس سایبری کشور بیان داشت: باتوجهبه اینکه مجرمان سایبری با سوءاستفاده از این موضوع، اقدام به انتشار آگهیهای جعلی در خصوص اعطای وام کردهاند که منجر به افزایش پروندههاى قضائی، انتظامی و تضییع حقوق شهروندان شده است لذا بهتمامی پلتفرمهای ارائهدهنده خدمات درج آگهی، از جمله دیوار و شیپور، اعلام میشود بهفوریت از انتشار هرگونه آگهی تحت عنوان "وام"، "تسهیلات" و موارد مشابه خودداری نمایند.
سردار مجید تصریح کرد: در این راستا، طی پیگیریهای اداری، حقوقی و قضائی انجامشده، تذکرات لازم به پلتفرم دیوار و سایر سایتهای واسط و ثبت آگهی داده شده است تا اقدامات لازم را برای جلوگیری از این نوع کلاهبرداریها انجام دهند.
رئیس پلیس فتا فراجا اظهار داشت: این اقدام در راستای ارتقای امنیت کاربران، کاهش جرایم سایبری و پیشگیری از تخلفات مالی انجام میگیرد.
وی به شهروندان توصیه کرد، مراقب باشند اینگونه آگهیهایی عمدتاً کلاهبرداری هستند و متقاضیان وام باید از واریز وجه به حسابهای ناشناس خوددارى کرده و اطلاعات مالی و هویتی خود را در اختیار افراد غیرمعتبر قرار ندهند.
این مقام مسئول با تأکید بر این موضوع که هرگونه درخواست برای دریافت وام، صرفاً از طریق بانکها و مؤسسات مالی معتبر انجام شود، به عموم مردم هشدار داد: از مراجعه به سایتها و افراد ناشناس برای دریافت تسهیلات خوددارى نمایند و پیش از هرگونه اقدام، صحت اطلاعات ارائهشده را از منابع رسمی بررسی کنند.
گوشی تلفن همراه امروزه به مهمترین دوست و همراه مردم تبدیل شده است. ابزاری ضروری که محرمانهترین اسرار زندگی افراد را در خود دارد و البته هک آن به یکی از مهمترین دغدغهها و کابوسهای افراد تبدیل شده است.
به گزارش پژوهشگر ایرنا کمتر فردی را امروزه میتوان پیدا کرد که از گوشی تلفن همراه استفاده نکند. تلفن همراه امروزه فقط وسیله صحبت کردن از راه دور نیست بلکه وسیلهای است که در آن ارتباطات افراد با دوستان در شبکههای ارتباطی جدید، آلبوم عکسهای خانوادگی، رمزهای عبور در درگاههای بانکی و خصوصیترین اطلاعات را در خود جای داده است.
در چنین وضعیتی گوشی تلفن همراه، طعمه خوبی برای هکرهاست تا با دسترسی به اطلاعات افراد از آنان اخاذی کنند. هکرها روشهای مختلفی برای هک و نفوذ به تلفنهای همراه دارند که برای بسیاری از مردم و کاربران این وسیله هوشمند ناشناخته است یا از آن غافل هستند. تصور کنید یک روز تلفن همراه شما هک شود، چه حالی پیدا میکنید؟ چه کار میتوانید بکنید؟ روشهای پیشگیری و مقابله و پیگیریهای بعدی در مقابل هکرها چیست؟
در نخستین بخش این گزارش حال و هوا یک قربانی واقعی هک تلفن همراه را با هم میخوانیم و در بخشهای بعدی به دیگر ابعاد این پدیده میپردازیم:
پنجشنبه بعدازظهر بود که یکی از رفقای نزدیکم تماس گرفت، گفت نتیجه رأی دادگاه برایش آمده، اما نمیتواند پیام را باز کند چون گوشیاش اندروید نیست. چون به من اعتماد داشت، پیام را برایم فرستاد تا باز کنم. پیام را فوروارد کرد. روی فوروارد پیام نگاه کردم و احساس کردم فرستنده پیام برای من هم آشناست؛ یعنی فامیل فرستنده پیام، برایم آشنا بود. خلاصه کلی عوامل دست به دست هم داد که اعتماد کنم و روی فایل بزنم تا دانلود شود. چند دقیقهای نگذشت که احساس کردم یک نرمافزار به نام Adliran دارد روی گوشی نصب میشود. بعد مرا هدایت کرد به سمت... نمیدانم... ناکجاآباد!
یک صفحه «به پرداخت بانک ملت» باز شد و از من خواست برای پرداخت هزینه خدمات روزنامه رسمی مبلغ پنج هزار تومان پرداخت کنم، علامت شاپرک هم داشت و همین باعث شد شماره کارتم را وارد کنم، رمز دوم هم روی گوشی آمد.
یک دفعه شک کردم، گفتم بهتره با فرد فرستنده پیام تماس بگیرم. تماس که گرفتم، تازه متوجه قضیه شدم. موضوع، کلاهبرداری بود!
اول برایم مهم نبود، گفتم حالا یک اتفاقی افتاده، مهم نیست. با دوستم تماس گرفتم و موضوع کلاهبرداری را برایش تعریف کردم و گفتم امیدوارم اتفاق بدی نیفتد، اما سه چهار دقیقه بیشتر نگذشته بود که یک دفعه پیامک آمد: «کد ورود به روبیکا»!
تا متوجه شدم، یک دقیقه بعد پیامک بعدی آمد: چند تا پیامک برای ورود به تلگرام. من روی گوشی دو سیمکارت دارم انگار رگباری ورود به تلگرام را میزد و همین طور برای من پیامک میآمد. برای هر دو سیمکارت تلاش میکرد وارد تلگرام شود. همین طور توی ذهنم درگیری داشتم. درگیر پیامکهای رمز ورود به تلگرام بودم که یک دفعه خشکم زد!
پیامک برداشت از حساب بانک ملی آمد، آمدم به خودم بجنبم، اما ۲ دقیقه نگذشت که پول برداشت شد.
خشکم زده بود! انگار آدمی دارد جلوی روی خودت از حساب بانکیات پول برمیدارد و هیچ کاری هم نمیتوانی بکنی.
اول گفتم چه کنم؟ بروم یک عابربانک پیدا کنم و پولهایم را از حساب بانکی منتقل کنم، چون کارت بانکیام نه اینترنت بانک داشت و نه همراه بانک. هرچقدر با خودم دودوتا چهارتا کردم دیدم به محض اینکه لباس بپوشم و به ATM برسم این حساب تکه تکه خالی شده، یک دفعه به ذهنم رسید، پولم را توی کیف پول اسنپ بریزم. خوشبختانه قبل از آنکه طرف بتواند برداشت بعدی را انجام بدهد موجودی حساب به کیف پول اسنپ منتقل شد.
یک مقدار آرام شدم و یک نفس راحت کشیدم. یک مقدار به خودم آمدم. بعدش احساس کردم یک کار دیگر هم بکنم. بروم و کارت بانکیام را هم بسوزانم، کار از محکم کاری عیب نمیکند. با پشتیبانی بانک تماس گرفتم، اطلاعات را پرسید و کارت سوخت. فکر کردم: «دیگه موضوع تمام شده و اتفاق جدیدی نمیافته» اما هنوز سه چهار دقیقهای از مکالمه با پشتیبانی بانک نمیگذشت که یک دفعه پیامک دیگری آمد که دوباره عجیب و غریب خشکم زد.
کد تایید ورود به «دیوار» آمد؛ از دیوار خیلی میترسیدم. چون فکر میکردم تنها پلتفرمی است که ۲ نفر غریبه میتوانند در ۲ جای مختلف بنشینند و با هم معامله کنند و خطر کلاهبرداری هم توی دیوار هست. چه به عنوان خریدار، چه به عنوان فروشنده. خیلی دربارهاش شنیده بودم. با خودم گفتم: «این آدم الان اگه بره به نام من از کسی اخاذی کنه، یا از طرف من به یکی قولی بده، من چطور میتونم جوابشو بدم؟» در همین فاصله دوباره با خودم گفتم همه میگویند زنگ بزن به پلیس فتا. زنگ زدم به پلیس فتا.
زنگ زدم به پلیس فتا. بگذریم از اینکه ۳۴ دقیقه پشت خط ماندم تا به کارشناس پلیس وصل بشوم. با کارشناس پلیس فتا صحبت کردم و موضوع را شرح دادم. به من گفت باید بروی و گوشی را فلش (ریست) کنی؛ همین. نه اطلاعاتی از من گرفت، نه شماره موبایلم را پرسید. نه اسم و فامیل پرسید، نه چیزی ثبت کرد. اصلاً یک جوری شدم. فقط گفت باید بروی گوشی را فلش کنی. بلافاصله لباس پوشیدم، نشستم پشت فرمان ماشین و به دفتر پیشخوان خدمات دولت رفتم تا با کارشناسان آنجا هم مشورت کنم و اگر لازم است گوشی را فلش کنم تا ریست شود.
با همکاران دفتر خدمات دولت که صحبت کردم، ترس مرا بیشتر کردند، گفتند، افراد زیادی قبلاً آمدهاند و همین اتفاق برایشان افتاده بود. گوشی را فلش کردند، اما باز هم مشکل حل نشده است. دوباره سوار ماشین شدم و به خانه برگشتم. در این فاصله با پشتیبانی دیوار تماس گرفتم، تنها جایی که خوب مرا راهنمایی کرد، پشتیبانی دیوار بود. اولاً این اطمینان خاطر را به من داد که کسی در حال فعالیت روی صفحه دیوار شما نیست. دوم اینکه گفت در مرحله اول بدافزار را از گوشی پاک کن. اگر بدافزار را نتوانستی پاک کنی، آن وقت برو گوشی را ریست کن. خوشبختانه بدافزار هاید (مخفی) نبود. پیداش کردم و برنامه را از گوشی پاک کردم.
شروع این فرآیند ساعه سه بعدازظهر بود. حالا حدود ساعت پنج، پنج و ربع بود. برداشت خودم این بود که ارتباط گوشی من با آن بدافزار قطع شده و دیگر کسی نمیتواند کاری کند. این طور بود که سوار ماشین شدم و به سمت خانه راه افتادم. به خانه که رسیدم حوالی ساعت ۶ بعد از ظهر بود که پیامک کد تایید ورود به تلگرام آمد. هاج و واج مانده بودم. من بدافزار را پاک کرده بودم و دیگر نباید گوشی من به جایی متصل میبود. آن وقت بود که متوجه شدم هکر روی یکی از خطهایم که تلگرام نداشت، یک اکانت جدید تلگرام ایجاد کرده است. من هم اصلاً روی آن خط تلگرام نداشتم و کاری نمیتوانستم انجام بدهم.
هنوز هفت هشت دقیقهای نگذشته بود که دیدم دارند با آن خط من تماس میگیرند. شماره غریبه بود. برداشتم؛ طرف گفت شما برای ما پیام فرستادید گفتم چه پیامی؟ گفت در مورد موضوعات قضایی است. نوشتید پرونده قضایی شما را حل میکنیم. پرونده قضاییتان را از این طریق میتوانید پیگیری کنید یا یک چنین پیامهایی. گفتم این پیامها مال من نیست و گوشی من هک شده است. نفر بعدی هم زنگ زد و همین طور ادامه داشت. انگار آب سردی روی سرم ریخته باشند. احساس کردم یک آدمی آن طرف نشسته و دارد با خط تلفن من چه جرمهایی مرتکب میشود و این بلاهایی که سر من آورده است را میخواهد سر آدمهای دیگر هم بیاورد.
تا ساعت هشت شب، بیش از هفت نفر زنگ زدند، اکثرا از روستاهای غرب کشور و کردستان و..و همین طور تماسها ادامه داشت. با خودم گفتم چه کار کنم؟ چه کار نکنم؟ اولین نکتهای که به ذهنم رسید این بود که دوباره با پلیس فتا تماس بگیرم. تماس گرفتم اما فایدهای نداشت. مرحله بعد این بود که برای تلگرام پیام فرستادم و اعلام کردم چنین اتفاقی افتاده است. اگر ممکن است دسترسی من را به این اکانت ایجاد کنید یا اینکه این اکانت را ببندید. تلاش کردم وارد اکانت جدید تلگرام بشوم. از من کد ورود خواست، درخواست کد ورود کردم، دیدم کد را به آدرس یک جیمیل میفرستد که جیمیل من نیست. آن وقت بود که متوجه شدم هکر جیمیل متصل به تلگرام را عوض کرده، درخواست کردم کد ورود به صورت پیامک بیاید، تلگرام پیام فرستاد: «چون اکانت شما پریمیوم نیست نمیتوانیم پیامک ارسال کنیم، مگر اینکه اکانت پریمیوم خریداری کنید.»
تا ساعت ۱۱ شب درگیر تلگرام بودم و تلاش میکردم از طریق ایمیلهای مختلف به تلگرام پیام بدهم که این اتفاق افتاده، مشکل را حل کنید! اما هیچ پاسخی از تلگرام به من نرسید. حدود ساعت ۱۱ و نیم شب دوباره با پلیس فتا تماس گرفتم و آنها راهنمایی خواستم. گفتم ممکن است افرادی که از خط من برایشان پیام میرود، از من شکایت کنند. کارشناس پلیس فتا گفت: امروز که پنجشنبه است، فردا هم جمعه است شما کاری نمیتوانید بکنید. صبر کنید تا شنبه به دفاتر خدمات قضایی بروید و شکایت ثبت کنید. گفتم حداقل شما امروز در این ساعت گزارش تخلف را ثبت کنید. گفتند، امکانش نیست. قبلاً ثبت نام ثنا را انجام داده بودم و اطلاعات مربوط به سایت قوه قضاییه را داشتم، به سایت ثنا رفتم تا خودم آنجا شکایت را ثبت کنم دیدم آنجا هم امکان ثبت آنلاین شکایت نیست.
صبح جمعه شد باز افرادی که از طرف تلگرام من برایشان پیام رفته بود با من تماس میگرفتند، البته محدودتر. داستان ادامه داشت تا صبح شنبه که رفتم دفتر قضایی شکایت کردم، پرونده به دادسرای جرایم رایانهای رفته، به پلیس فتا هم ارجاع شده است فعلاً منتظرم ببینم چی میشود اما امیدی ندارم.
ادامه دارد ...
پژوهشگر ایرنا این موضوع را با مسئولان ذیربط پلیس، دستگاه قضایی، کارشناسان امنیت شبکه و.. در میان میگذارد.
مشتریان بانکی درخصوص تبلیغات اعطای وام در شبکههای اجتماعی با سوءاستفاده از نام و نشان بانک مرکزی و شبکه بانکی هوشیار باشند.
کانالهای جعلی با عنوان کارسازی وام برای مردم، به نام بانک مرکزی و سایر بانکهای کشور در بستر سکوی تلگرام فعالیت میکنند. این کانالها با نمایش کارت ملی واقعی افراد و نمایش ساختگی مبلغ واریز به حساب ایشان، اقدام به تبلیغ و عضوگیری در کانال مربوطه میکنند.
بانک مرکزی خطاب به مردم اعلام کرده: هموطنان عزیز توجه داشته باشند تمامی این تبلیغات، تلهای برای مشتریان بانکی با هدف کلاهبرداری و پولشویی است و هرگونه نقل و انتقال به حساب این افراد برای دریافت وام منجر به مالباختگی میشود.
بنابراین، متقاضیان برای دریافت اطلاعات در زمینه هرگونه تسهیلات، ضروری است به مجاری رسمی همچون وبسایت بانکها و موسسات اعتباری مراجعه کنند.
اکران گسترده تبلیغات سایتهای خرید و فروش آنلاین طلا چه در سطح کلانشهرها و چه در فضای مجازی این پرسش را تقویت میکند که آیا واقعاً طلای واقعی خرید و فروش میشود و درصورت بحران، چهکسی پاسخگوی پساندازهای مردمی است که پولشان را طلا کردهاند؛ اما شاید طلایی در کار نباشد؟
داستان سکه ثامن را یادتان هست؛ مؤسسات غیرمجاز چون کاسپین، فردوسی، فرشتگان و... را به یاد دارید؟ سودای سود بیشتر و یکشبه پولدار شدن، انگار همچنان سکه رایج در اقتصاد ایران است و در سایه غفلت مسئولان و ضعف دستگاههای نظارتی و قانونی، این خطر وجود دارد که طلای بدون پشتوانه و وجود خارجی، خرید و فروش و ناگهان خبری منفجر شود که نه از طلا خبری هست و نه از پول کسانی که در دام خرید و فروش آنلاین طلا گرفتار شدهاند.
سطح شهر تهران، کلانشهرها و وبسایتها پُر شده از بیلبوردها و بنرهایی که در آن ادعا میشود میتوان طلا خرید و فروخت، بدون اینکه کارمزدی پرداخت شود. اما همیشه به یاد داشته باشید که نه گربه محض رضای خدا موش میگیرد و نه اینکه در اقتصاد، ناهار مجانی وجود دارد؛ با این حساب از الان باید مراقب بود و زود تحتتأثیر تبلیغات فزاینده و فریبنده قرار نگرفت.
نرخ تورم بالا، نوسان شدید قیمتها و چشمانداز خاکستری بازده داراییها باعث شده تا همه در جستوجوی راهی باشند تا پساندازشان در برابر تورم آب نشود. پایین نگهداشتن بلندمدت نرخ سود سپردههای بانکی نسبت به تورم، جهش رشد نقدینگی و گردش آن در اقتصاد و احتمال افزایش نرخ تورم و شکلگیری انتظارات تورمی، انگیزه بسیاری از مردم را برای سرمایهگذاری در بازارهای پربازده و البته پرریسک هموار کرده تا جایی که حتی گزارشها نشان میدهد، بسیاری از خریداران بیمههای زندگی در سالهای گذشته بیخیال آن شدهاند؛ چرا که بازده یک سال اخیر طلا، آنها را وسوسه کرده تا به سمت بازار طلا بروند.
افزایش میل به سرمایهگذاری در بازار طلا البته به گزینه مطلوب دولت هم تبدیل شده؛ چرا که میتوان با سوق دادن پساندازهای آزادشده از بانکها، نقدینگی را به سمت بازار طلا برد و جلوی شوک به بازار ارز را گرفت. ریسک خرید و فروش ارزهای خارجی و نگهداری آن هم عاملی شده تا خرید طلای دست دوم و خام به یک گزینه سرمایهگذاری تبدیل شود؛ هرچند که کارمزد بالا و عدماطمینان نسبت به کیفیت طلای خریداری شده و نگهداری آن مسیر را به سمت تبدیل پساندازها به خرید آنلاین طلا هموار کرده است.
طلایی شدن بازارها و اشتیاق به سرمایهگذاری بهصورت آنلاین در بازار طلا به یک پدیده جدید تبدیل شده و برای پاسخ به این نیاز، تعداد صندوقهای سرمایهگذاری قانونی با پشتوانه شمش طلا و سکه در حال حاضر به ۱۹صندوق رسیده که همگی زیرنظر سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت دارند. اما جدیترین رقیب این صندوقها، اپلیکیشنهای خرید و فروش آنلاین طلا هستند که بهنظر رشد قارچگونهای دارند.
هفته نخست آذرماه بود که بانک مرکزی با صدور یک بخشنامه تلاش کرد نسبت به خطر شیوع ویروس سایتها و اپلیکیشنهای فروش طلا هشدار دهد و اعلام کند فروش آنلاین طلا بدون ذخیرهسازی در بانک مرکزی ممنوع است. براساس اعلام مرکز تجارت الکترونیک وزارت صمت و براساس نامه بانک مرکزی، طلای فروختهشده باید موجود و در بانک ذخیره شود.
این بخشنامه که البته جدی گرفته نشد، نشان میدهد که این سایتها بدون اینکه ذخایر کافی داشته باشند، در حال خالی فروشی هستند و از مردم پول میگیرند و وعده پرداخت سود روزشمار و حتی تحویل فیزیکی طلا میدهند، بدون اینکه به اندازه کافی طلا در اختیارشان باشد. ابهام درباره میزان ذخایر طلای این سایتها و اپلیکیشنها و کیفیت داراییهای آنها از یک سو و عدمنظارت دقیق بر معاملات صورت گرفته، یک خطر جدی هم برای مردم و هم دولت خواهد بود که این بار تجربه تلخ سکه ثامن بر بستر آنلاین را تکرار خواهد کرد.
فروپاشی احتمالی ناشی از رشد بادکنکی این طلافروشان آنلاین در برابر چشم نهادهای قانونی و نظارتی، ممکن است پیامدهای اجتماعی و حتی امنیتی را به همراه داشته باشد و موجی از اعتراض و تجمع را در آینده به همراه خواهد داشت؛ چرا که ریسک خالی فروشی را بالا برده، انتظارات تورمی را افزایش میدهد و البته اختلال در بازار پول و سرمایه را تشدید میکند.
سایتها و اپلیکیشنهای خرید و فروش طلا ادعا میکنند که از اتحادیه طلا و جواهر مجوز دارند و حتی برای فعالیتشان در قالب کسبوکارهای اینترنتی، مجوز اینماد از وزارت صمت گرفتهاند و عضو اتحادیهها و انجمنهای مالی هستند؛ اما هیچکدام این مجوزها، نشان از اطمینان از عدمخالی فروشی نیست؛ چرا که اصل مهم این است که آیا به اندازهای که نقدینگی جذب میکنند، طلا بهصورت فیزیکی دارند و در صورت هجوم مردم برای گرفتن طلای فیزیکی، این پشتوانه چگونه قابل دسترس است. جالب اینکه در این سایتها گفته شده که میتوان درخواست تحویل فیزیکی دارایی طلای خود را آنلاین ثبت و نوع طلای تحویلی را انتخاب کنند و با پرداخت اجرت ساخت، طلای خود را تحویل بگیرید. یا اینکه برخی از این طلافروشان آنلاین، برای خودشان یک آدرس در بازار را بهعنوان خزانه خود معرفی میکنند.
غفلت از خطر تکثیر طلافروشی آنلاین همانند یک بمب خاموش خواهد بود که روزی خواهد ترکید و تلفات سنگینی را به جای خواهد گذشت؛ چرا که اصالت طلای فروخته شده در هاله ابهام قرار دارد. یک نشانه تکثیر غیرمجازها در بازار طلا را میتوان در گفتههای اخیر یک مقام بانکی رصد کرد. ایرج نیازی، رئیس بانک کارگشایی، تاکنون ۴۰۰ مجوز خرید و فروش طلا صادر شده است که ۲۰۰ مورد آنها تراکنش داشتهاند؛ اما تنها ۵شرکت فعالیت بیشتری دارند. او با تأیید بر اینکه درصورتی که نظارتی وجود نداشته باشد، احتمال کلاهبرداری، پولشویی و سفتهبازی در فضای مجازی امکانپذیر است، میگوید: آغوش بانک کارگشایی برای کسبوکارهای آنلاین باز است و در سامانه هوشمند معاملات و انبارداری فلزات گرانبها، طلا بهصورت امانی نزد بانک کارگشایی به امانت گذاشته میشود تا اطمینان لازم برای خریداران صورت گیرد.
یک عضو کمیسیون صنایع با اشاره به رشد قارچگونه سامانههای آنلاین طلا از احتمال خالی فروشی برخی از این اپلیکیشنها ابراز نگرانی کرد و خواستار نظارت فوری بانک مرکزی، وزارتخانههای اقتصاد، صمت و دادستانی بر این موضوع شد.
زینب قیصری با بیان اینکه روشهای نوین سرمایهگذاری در طلا مدتی است پر رونق شده و در شرایط ناپایدار اقتصادی، طلا همواره بهعنوان یک دارایی امن و پایدار مورد توجه مردم بوده است، گفت: مزایای سرمایهگذاری طلا بر کسی پوشیده نیست؛ اما امنیت این سرمایهگذاریها نیز حائز اهمیت است. او افزود: ضروری است بانک مرکزی اطلاعرسانی شفافی در مورد اپلیکیشنهای مورد تأییدش انجام دهد.
با تبلیغات وسیع این سؤال نزد مردم ایجاد میشود که آیا پلتفرمهای خرید و فروش طلا قابل اعتماد هستند؟ شاید آنها در کوتاهمدت بهصورت منظم سود بدهند، اما پس از مدتی بهدلیل نداشتن پشتوانه کافی در خطر سقوط قرار میگیرند و خسارت سنگینی را برای خریداران به ارمغان خواهند آورد. از قدیم گفتهاند که پولتان را با دست به دیگران ندهید که مجبور شوید با پا بهدنبال گرفتن آن باشید و اگر قصد خرید و فروش طلای آنلاین دارید، باید مطمئن باشید که در هنگام نیاز، پولی در کار هست و طلایی بهصورت پشتوانه نگهداری شده است. افزون بر اینکه برای جلوگیری از کلاهبرداریها و محافظت از حقوق مصرفکنندگان، نیاز به مقررات و قوانین جدید در زمینه خرید و فروش آنلاین طلا وجود دارد. دولت و نهادهای نظارتی باید اطمینان حاصل کنند که پلتفرمهای آنلاین در راستای استانداردهای قانونی عمل میکنند.(منبع:همشهری)
بعد از کلاهبرداری بزرگ سکه ثامن و کوروش کمپانی به نظر می رسد حالا نوبت به فروش طلای آب شده در فضای آنلاین رسیده است که اغلب با فروش سوتی و کمتر از یک گرمی طلا خریداران را ترغیب به خرید طلا با بودجهای بسیار کم تشویق میکند؛ درحالیکه می تواند زمینه ساز خالی فروشی و بازی با پول مردم را فراهم کند.
مدتی است خرید و فروش طلا از رویه سنتی فاصله گرفته و در بستر فضای مجازی و پلتفرمهای آنلاین، بازار داغی پیدا کرده است. این درحالی است که به تازگی برخی از سایت ها امکان خرید طلای آبشده حتی تا ۱۰۰ هزار تومان را نیز فراهم کردهاند، اما امکان تحویل فیزیکی آن تا رسیدن به یک مقدار خاص، قابل مطالبه نیست. از سوی دیگر، خرید طلای آنلاین به دلیل اینکه فرد طلای واقعی را در اختیار ندارد، امکان سوء استفاده از گرم طلا، غیراصل بودن یا عدم ارسال آن به مشتری را بیشتر کرده است و حتی پای کلاهبرداریهای بزرگ را به میان آورده است.
برخی از سایتهای آنلاین فروش طلا تبلیغات گسترده ای در نقاط مختلف شهر ازجمله در بزرگراهها و حتی واگنهای مترو دارند که ناخودآگاه ذهن را به سمت ظهور شرکتهایی مانند سکه ثامن و کوروش کمپانی می برد.
ورود دیجی کالا و اسنپ به فروش طلای آب شده و دیجیتال
به تازگی نادر بذرافشان، رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران خبر از پیوستن دیجی کالا، دیوار و حتی اسنپ به جمع فروشندگان طلای آب شده، سکه، سکههای پارسیان و حتی شمش داد.
این درحالی است که برخی از شهروندان در فضای مجازی انتقاداتی به تقلبی بودن سکه ها یا پایین بودن عیار طلاهای فروخته شده داشتند. موضوعی که نادر بذرافشان رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران چندی پیش به خریداران هشدار داد و گفت: خرید سکههای غیر بانکی و پارسیانهایی با وزن کم و یا غیر اصل از صفحات مختلف اینستاگرام یا اپلیکیشن هایی مانند دیجیکالا، دیوار و اسنپ بسیاری از مردم را ناراحت کرده و در این خصوص مراجعاتی داشتیم که باوجود پیگیریهای فراوان تاکنون تغییراتی برای ساماندهی این صفحات مجازی انجام نشده است.
بذرافشان تاکید کرد که کسانی که می خواهند در فضای مجازی طلا بفروشند، باید حتما جواز اتحادیه در آن شهر را داشته باشند، اما متاسفانه این اتفاق نیفتاده است و برخی از فروشندگان هیچگونه هویت صنفی در اتحادیه ندارند. بنابراین درصورت کلاهبرداری نمی توان روند بازرسی روی آن واحد صنفی انجام داد.
مردم پول ندارند طلای گرمی بخرند؛ چند سوت می خرند!
ازطرف دیگر، برای نخستین بار شاهد بروز پدیده جدیدی به نام خرید سوتی طلا هستیم؛ به طوری که دیگر پول مردم به خرید طلای گرمی نمیرسد و افزایش لحظه ای قیمت سکه و طلا به جایی رسیده است که مردم به قصد مصرف طلا نمی خرند بلکه صرفا ابزاری جهت حفظ ارزش پول و دارایی شده است.
آنچه که خرید این گونه طلا و سکه را دچار ریسک می کند این است فروشنده شمش یا طلای آب شده را تا به میزان گرمی که حد نصاب مورد نظر طلا فروش است را تامین نکند، خرید خود را نمی تواند تحویل بگیرد.
فروشنده یک گالری طلا در این خصوص به تابناک گفت: این قانون عرفی متداول بین فروشندگان طلا است که مشتریانی که خواهان خرید شمش هستند به دلیل اینکه باید حداقل وزن شمش طلا تا ۵۰ گرم برسد تا بتوان روی آن کد مورد نظر شمش حک شود صبر کنند و تا زمانی که پول ۵۰ گرم شمش را واریز نکنند فروشنده شمش را به خریدار تحویل نمیدهد.
این فروشنده طلا در همین راستا ادامه داد: فروشندگان طلا برای فروش طلای آب شده هم زیر ۳۰ گرم طلا را مشتری تحویل نمیدهند و کسانی که میخواهند طلای اقساطی خریداری کنند تا زمانی که مبالغ واریزی شان به ۳۰ گرم نرسد امکان دریافت طلا را ندارند.
این مسئله که هزینه خرید شمش طلا یا طلای آب شده تا زمانی که به حد نصاب نرسد امکان دریافت آن میسر نیست با در نظر گرفتن بدترین سناریو چه کسی پاسخگوی پول مردم خواهد بود؟
کلاهی که معاملات آنلاین طلا بر سر مردم می گذارد
یکی از مواردی که معاملات آنلاین پرریسک میکند این است که پلتفرمها یا فروشندگان برای ذخیرهسازی آن محدودیت زمانی تعیین میکنند به طوری که پس از انقضای مهلت یا باید طلا را برداشت یا فروخته شود که همین امر میتواند استراتژیهای سرمایهگذاری بلند مدت را مختل کند.
از سویی دیگر، نقدینگی بازار طلای دیجیتال دارای نوسان بوده که این امر میتواند بر سهولت و سرعت تبدیل آن به طلای فیزیکی یا پول نقد اثرگذار باشد.
استراتژی سایتهای فروش طلا براین سیاست مبتنی است که نیاز به پرداخت اجرت ساخت نیست و همین امر خرید طلا به صورت آنلاین را جذاب میکند، اما این نوع خرید به دلیل اینکه طلای مورد نیاز را در اختیار مشتری قرار نمیدهد دارای ریسک بالایی است.
البته طبق دستورالعمل جدید مرکز تجارت الکترونیک وزارت صمت، طلاهای فروختهشده باید موجود بوده و در بانک ذخیره شود تا اعتماد خریداران حفظ شود، اما هنوز هم بسیاری به آن عمل نمیکنند و خریداران هم موقع خرید به این مساله واقف نیستند و تعهد به ذخیره فیزیکی دارایی را از فروشنده جویا نمیشوند.
این روزها باافزایش کسبوکارهای دیجیتال دربستر شبکههای اجتماعی مجرمان سایبری هم دست بهکار شده ودرپوشش آنلاینشاپها به کلاهبرداری از شهروندان اقدام میکنند. ناآگاهی شهروندان از شگردهای این مجرمان و شکایتنکردن اغلب آنها بعد از کلاهبرداری باعث شده بازار این مجرمان داغ باشد و هر روز تعداد بیشتری را قربانی آنلاینشاپهای کلاهبردار کنند.
این مجرمان گاهی بعد ازدریافت پول، مشتری را بلاک کرده و دیگر پاسخگوی او نیستند یااجناس تقلبی را به جای جنس واقعی برای مشتری ارسال میکنند. این هفته سراغ این مجرمان رفته و با بررسی چند پرونده از زبان معاون اجتماعی پلیس فتای کشور راههای پیشگیری از این شگرد کلاهبرداران و شکایت از آنها را روایت کردهایم.
روایت چهار خرید دردسرساز
رئیس پلیس فتای تهران چندی قبل از دستگیری دو مجرم اینستاگرامی خبر داد که تحت عنوان مزون فروش لباسهای قیمتی اقدام به کلاهبرداری از شهروندان میکردند. رسیدگی به این پرونده با شکایت مردی در پلیس فتای تهران آغاز شد. شاکی به مأموران گفت: در فضای مجازی بهدنبال خرید لباس برای خودم بودم که در یک صفحه اینستاگرامی تبلیغی از لباسهای زیبا و خاص مشاهده کردم. بدون بررسی هویت گردانندگان صفحه مذکور یک لباس انتخاب و مبلغ را واریز کردم که بعد از آن ادمین صفحه مرا بلاک کرد.
پس از این شکایت مأموران تحقیقات خود را آغاز کرده و با شگردهای پلیسی دو متهم را دستگیر کردند.متهمان پس ازانتقال به پلیس فتا در تحقیقات مدعی شدند با راهاندازی یک صفحه اینستاگرامی وتبلیغات این صفحه به بهانه فروش لباسهای خاص مراجعهکنندگان را با ترفند فروش فوری و ارزان ترغیب کرده و بعد از گرفتن پول دیگر پاسخگوی آنها نبودند. متهمان با این شگرد توانسته بودند، ۵۰۰ میلیون تومان کلاهبرداری کنند.
سرکلانتر پنجم تهران هم در پروندهای دیگر از دستگیری مجرمی حرفهای خبر داد که با سایت فروش اینترنتی به کلاهبرداری از مردم اقدام میکرد. مأموران در پی شکایت شهروندان مبنی بر کلاهبرداری فردی با استفاده از سایت فروش اینترنتی تحقیقاتشان آغاز شد. بررسیها نشان داد، متهم با ایجاد یک سایت فروشگاه تقلبی اینترنتی به فروش تلفنهمراه اقدام کرده اما پس از دریافت وجه از تحویل تلفنهمراه به خریداران خودداری میکند. متهم دستگیر شد و در تحقیقات به ۲۰ فقره کلاهبرداری اعتراف کرد.
در پروندهای دیگر پلیس هرمزگان فردی را دستگیر کردکه با ایجاد کانال فروشگاه لوازم خانگی کلاهبرداری میکرد.پس از مراجعه تعدادی از شهروندان و شکایت به پلیس فتای هرمزگان و طرح شکایت در مورد قربانی کلاهبرداری شدن، مأموران تحقیقات خود را آغاز کردند. در بررسیهای پلیسی مشخص شد کلاهبردار با ایجاد کانال و جلب اعتماد و پرداخت وجه توسط مالباختگان، دیگر پاسخگو نبوده و کالایی هم به خریداران تحویل نداده است. مأموران مخفیگاه متهم را شناسایی و او را دستگیر کردند. متهم که سابقه کلاهبرداری با همین شیوه را داشت، ابتدا منکر بزه ارتکابی بود که پس از روبهرو شدن با دلایل پلیسی اعتراف کرد و انگیزهاش را کسب درآمد نامشروع از طریق فریب مردم اعلام کرد. پلیس فتای هرمزگان با هشدار به شهروندان از آنها خواست از پرداخت بیعانه در خریدهای اینترنتی خودداری کرده و در صورت بروز کلاهبرداری سریع موضوع را به پلیس فتا اطلاع دهند.
پلیس تهران چندی قبل دو خواهر را دستگیر کردند که در پوشش فروش اسباببازی کلاهبرداری میکردند. شاکی به مأموران گفت: در حال جستوجو در فضای مجازی در یک صفحه اینستاگرامی تبلیغی از اسباببازیهای باکیفیت و جدید با قیمتهای مناسب مشاهده کردم. بدون بررسی هویت گردانندگان صفحه، یک اسباببازی خریدم و بعد از واریز پول دیگر پاسخی دریافت نکردم. با تحقیقات پلیسی متهمان که دو خواهر بودند در شرق تهران دستگیر شدند و به کلاهبرداری ۸۰۰ میلیون تومانی از ۳۰ نفر اعتراف کردند و گفتند: با راهاندازی یک صفحه اینستاگرامی و تبلیغات این صفحه، به بهانه فروش اسباببازی با قیمت پایین مشتری پیدا کرده و با دریافت پول دیگر جواب آنها را نمیدادیم.
توصیههای مهم هنگام خرید آنلاین
اینکه چطور ازگرفتارشدن دردام کلاهبرداران مجازی جلوگیری یا پس ازگرفتاری چطور ازآنها شکایت کنیم، پرسشهایی است که از سرگرد جوادمختار رضایی،معاون فرهنگی واجتماعی پلیس فتای کشور پرسیدهایم و اوبه آن پاسخ داده است که درادامه میخوانید.
درحال حاضر وضعیت کلاهبرداری آنلاینشاپها چگونه است؟
متأسفانه میزان شکایت از آنلاینشاپها و تخلفاتشان بهویژه در اینستاگرام افزایش یافته است. این کلاهبرداران با شیوههایی مثل فروش زیر قیمت، آوردن جنس از آنسوی مرز و اصل بودن آن سعی در کلاهبرداری دارند.
چگونه از کلاهبرداران آنلاینشاپی شکایت کنیم؟
دو کار میتوانیم انجام دهیم که اولین آن گزارش به پلیس فتا از طریق سایت fAtA. GoV. Ir یا تماس با شماره ۰۹۶۳۸۰ است تا در گام اول همان لحظه که با پلیس فتا تماس گرفتید، همکارانم حساب مقصد را به صورت موقت مسدود کنند تا شما شکایت کنید و بتوانید به پولتان برسید.اگر درحین خرید اینترنتی به هر نحوی مورد کلاهبرداری قرار گرفتید، باید شکایت کنید. برای اینکار، ابتدا به دفاتر خدمات قضایی مراجعه کنید و تمامی مستندات خود شامل چتها، پرداختها و هر چیزی که از فروشگاههای آنلاین دارید، به آنجا تحویل دهید.پس از ثبت شکایت در دفاتر قضایی، موضوع به مراجع قضایی ارسال میشود. این مراجع پرونده را بررسی کرده و در صورت لزوم،آن را به پلیس فتا ارجاع میدهند و کارشناسان ما به آنها رسیدگی میکنند.پلیس فتا به هیچوجه خرید از طریق شبکههای اجتماعی و پیامرسانها را توصیه نمیکند. شاید در فضای مجازی با تبلیغ یک فروشگاه اینترنتی مواجه شوید که دارای درگاه پرداخت اینترنتی است. اگر وارد درگاه شوید و نماد اعتماد الکترونیک را مشاهده کنید، میتوانید با خیال راحت خرید کنید. اما اگر نماد اعتماد وجود نداشت، همچنان توصیه میکنیم که خرید انجام ندهید.اگر به هر دلیلی اصرار به خرید از سایتها و صفحات بینام و نشان و شناخته نشده دارید، بهتر است مبلغ را زمانی واریز کنید که کالا به دست شما رسیده باشد. در این صورت، حتما کالای دریافتی را بررسی کنید تا مطمئن شوید با سفارش شما مطابقت دارد. سپس با خیال آسوده پول را واریز کنید.
چرا به خرید از طریق سایتهای دارای نماد اعتماد اصرار دارید؟
این سایتها نحوه فعالیتشان، سابقه قبلی و تمام اقداماتشان مشخص است. مردم از طریق سایتی نماد میتوانند حتی تخلفهای این فروشگاهها را بررسی و نوع شکایت از این فروشگاه را مشاهده کنند.
فقط داشتن نماد اعتماد الکترونیک کافی است؟
قطعا خیر. کار دیگر این است که تا حد امکان خرید مجازی را از سایتهای معتبر و معروف انجام دهید. فروشگاههای بزرگ اینترنتی هم خدمات بهتری ارائه میدهند و هم میتوانید نظرات مردم را بخوانید. توصیه ما این است که حتما قبل از خرید حتی از فروشگاههای بزرگ نظرات درج شده مردم را بخوانید و بعد در مورد آن خرید تصمیم بگیرید.
گاهی کالا مشکل دارد یا اصل نیست، چه کنیم؟
در زمان سفارش کالا برخی سایتهای فروش کالا توافقنامههایی را به مشتری ارائه میدهند که خریدار بدون مطالعه، آن را تیک میزند. قبل از خرید حتما باید توافقنامهها درخصوص مرجوع کردن یا گرفتن خسارت و اصل وجه در صورت ایراد کالا را خوانده باشیم. ممکن است با زدن یک تیک هنگام خرید، امکان مرجوعکردن کالا را از خود بگیریم.
مسئول نظارت به سایتهای فروش اینترنتی کیست؟
تمام فروشگاههای اینترنتی و تمام سایتهایی که فعالیت اقتصادی دارند باید نماد اعتماد الکترونیک داشته باشند. این نماد از طریق سازمان توسعه تجارت الکترونیک وزارت صمت به فروشگاهها و سایتهای دارای فعالیت اقتصادی، داده میشود. پلیس فتا هم در صورت مشاهده سایتها و صفحات فروش کالا که نماد اعتماد ندارند، آنها را به مسئول مربوط معرفی میکند.
بسیاری از کلاهبرداریهای آنلاینشاپ یا خریدوفروش کالا در سایتهای معروف است، مسئولیت این سایتها چیست؟
اینگونه سایتها ضمانتی درخصوص اینکه کالا بهدست شما برسد و سالم باشد ندارند. آنها فقط محل معرفی کالا و خدمات هستند و مردم خودشان باید فرد فروشنده را بشناسند؛ بنابراین باز هم تاکید میکنم که تا وقتی کالا را ندیدید و بررسی نکرده و از اصالتش مطمئن نشدید، مبلغ را واریز نکنید و حتی بیعانه هم ندهید. گاهی کلاهبرداران ادعا میکنند که اگر شما بیعانه ندهید، افرادی زودتر ممکن است بخرند و شما مجبور به دادن بیعانه شوید و تحت کلاهبرداری قرار بگیرید. موضوع دیگر این است که به رسید انتقال وجه ارسالی از سوی خریدار اعتماد نکنید و حتما اینترنت بانک خود را چک کنید و هنگامی که پول داخل حساب شما آمد، جنس را تحویل دهید. توصیه مهم من این است که حتما هنگام معامله سعی کنید حضوری معامله را انجام دهید و طرف مقابل را بشناسید و احراز هویت انجام شود.
گاه پیش میآید که در زمان واریز، کلاهبرداری صورت میگیرد. چگونه میتوانیم از وقوع این مشکل جلوگیری کنیم؟
گاهی برای افراد لینک یا پیامک پرداخت ارسال میشود که توصیه میکنم به هیچوجه روی لینک کلیک نکنند. بهترین روش پرداخت در معاملات مجازی، درگاه اینترنتی خود بانکهاست. البته درگاه هم باید درگاه اصلی باشد که تمامی درگاهها به سامانه شاپرک داتآیآر متصل هستند. (منبع:جام جم)
دادستان مرکز مازندران گفت: پرونده فروشگاه موبایل موسوی با بیش از پنج هزار شاکی تا ۲ ماه آینده به نتیجه میرسد.
به گزارش روابط عمومی دادگستری مازندران، علیاکبر عالیشاه روز سه شنبه اظهار کرد: پرونده فروشگاه موبایل موسوی که با تخلفات گسترده و نقض تعهدات به مشتریان همراه بود، با جدیت توسط مراجع قضایی و بازپرس مربوطه در حال پیگیری است.
وی با بیان اینکه در این پروند فساد پولشویی مطرح بود، افزود: موضوع پولشویی یکی از اتهاماتی است که متوجه متهم اصلی پرونده بود به همین دلیل پرونده به دادستانی عمومی انقلاب ساری انعکاس داده شد.
دادستان مرکز استان مازندران با تاکید بر اینکه پرونده فروشگاه موبایل موسوی با بیش از پنج هزار شاکی، تا ۲ ماه آینده به نتیجه میرسد تاکید کرد: اگر قصد مشارکت و معاونت افراد احراز شود با این افراد هم برخورد میکنیم.
خردادماه امسال عباس پوریانی رئیسکل دادگستری مازندران از دستگیری و بازداشت مالک فروشگاه موبایل معروف در آمل خبر داده بود.
وی به صدور دستور شناسایی و توقیف اموال متهمان پرونده موبایل در آمل و تخلفات اسپانسر سابق باشگاه استقلال اشاره کرد و یادآور شد: با توجه به حجم بالای تبلیغات فروشگاه موبایل در فضای مجازی و واقعی، فروش گوشیهای هوشمند زیر قیمت بازار و پیگیری دستگاههای امنیتی و اطلاعاتی و با توجه به شکایات متعدد مردم موضوع در دستور کار دادستانی آمل قرار گرفت.
همسر مالک فروشگاه موبایل موسوی آمل نیز به عنوان مدیر شرکت مذکور در حال فعالیت بود نیز به علت عدم ایفای تعهدات، بازداشت و با صدور قرار تامین مناسب از سوی بازپرس شعبه پنجم دادسرای ساری، به زندان مرکز استان معرفی شد.
تاکنون بیش از پنج هزار نفر شکایت خود را در دادسرای آمل و ساری مطرح کردند که با دستور و پیگیری ویژه دادستان شهرستان آمل و ارجاع به پلیس فتا و پلیس امنیت اقتصادی منجر به بازگرداندن وجه شد.
متهمان در حال حاضر ممنوعالخروج بوده و اصل گذرنامه آنها نیز توقیف است.
حمید قنبری - رمزارزها بهعنوان یکی از نوآوریهای مهم در دنیای مالی و اقتصادی، قابلیتهای گستردهای برای تسهیل تراکنشهای مالی، کاهش هزینهها، و حذف واسطهها فراهم کردهاند. این فناوری که بر پایه بلاکچین و دفترکلهای توزیعشده عمل میکند، با وعده شفافیت، امنیت و کارآیی بیشتر در دنیای مالی ظهور کرده است. با این حال، نبود چارچوبهای قانونی جامع و کارآمد، زمینهساز سوءاستفادههای گسترده و کلاهبرداریهای پیچیده شده است. این مساله بهویژه در کشورهایی مانند ایران که هنوز قوانین شفافی برای این حوزه تدوین نکردهاند، بسیار چشمگیر است. نبود این قوانین، کاربران را در برابر مخاطراتی چون سرقت دیجیتال، کلاهبرداریهای سایبری، و خالیفروشی صرافیها آسیبپذیر کرده است.
یکی از شایعترین اشکال کلاهبرداری رمزارزی، خالیفروشی صرافیهاست. این نوع کلاهبرداری زمانی رخ میدهد که یک صرافی یا کارگزار ادعا میکند برای مشتری رمزارزی مانند بیتکوین خریداری کرده و آن را در حساب مشتری نگهداری میکند، اما در واقع این کار را انجام نداده است. مشتری با اعتماد به صرافی، تصور میکند مالک رمزارزی است که در حساب خود دارد، در حالی که هیچ دارایی واقعی پشت این ادعا نیست. این نوع کلاهبرداری به دلیل نبود شفافیت در عملکرد صرافیها بهراحتی ممکن است رخ دهد و سرمایه کاربران را به خطر بیندازد.
اتحادیه اروپا تلاش کرده است تا با تدوین قوانین پیشرفته، این چالشها را مدیریت کند. یکی از مهمترین مقررات، دستورالعمل خدمات پرداخت (PSD۲) است که برای افزایش امنیت پرداختهای الکترونیکی طراحی شده است. این دستورالعمل استفاده از فناوریهایی مانند احراز هویت قوی (SCA) را الزامی کرده و امنیت تراکنشها را تضمین میکند. همچنین به کاربران این امکان را میدهد که در صورت وقوع کلاهبرداری، خسارت خود را جبران کنند. با این حال، این قوانین تنها به تراکنشهای مبتنی بر ارزهای سنتی محدود شده و رمزارزهای غیرپشتوانه مانند بیتکوین را شامل نمیشود.
برای پر کردن این خلأ، اتحادیه اروپا مقررات بازارهای داراییهای رمزارزی (MiCAR) را تدوین کرده است. این مقررات برخی رمزارزها را بهعنوان «توکنهای پول الکترونیکی» تعریف کرده و آنها را تحت پوشش حمایتهای قانونی قرار داده است. با این حال، بسیاری از رمزارزهای مشهور مانند بیتکوین که فاقد پشتوانه نهادی هستند، از این حمایتها بیبهرهاند. حتی تلاشهای اخیر برای معرفی نسخه سوم دستورالعمل خدمات پرداخت (PSD۳) نیز بهطور کامل این مشکل را حل نکرده است. در نتیجه، مصرفکنندگان در برابر تهدیدهای کلاهبرداریهای مرتبط با رمزارزها همچنان آسیبپذیر باقی میمانند.
بحث حقوقی مهمی که در مورد کلاهبرداری رمزارزی مطرح است، این است که این نوع کلاهبرداری تحت چه عنوانی قرار میگیرد؟ آیا باید آن را بهعنوان کلاهبرداری سنتی شناخت یا در دستهبندیهای جدیدتر مانند کلاهبرداری اینترنتی گنجاند؟
در کلاهبرداری سنتی، شخصی با استفاده از مانورهای متقلبانه مال دیگری را تصاحب میکند. برای مثال، ممکن است فردی به دروغ ادعا کند که یک رمزارز معتبر مانند بیتکوین برای مشتری خریداری کرده است، اما در واقع هیچ رمزارزی تهیه نشده باشد.
در کلاهبرداری سنتی در فضای اینترنتی، فرد یا گروهی از طریق تبلیغات دروغین یا ایجاد وبسایتهای جعلی، عملیات متقلبانه انجام میدهند و کاربران را ترغیب به سرمایهگذاری یا انتقال داراییهای خود میکنند. این نوع کلاهبرداری شامل ایجاد سایتهای جعلی خرید وفروش رمزارز است که بهطور گسترده در سراسر جهان رخ داده است.
اما کلاهبرداری اینترنتی در مفهوم خاصتر، شامل تغییر دادهها، استفاده از بدافزارها، یا نفوذ به کیفپولهای دیجیتال میشود. در این موارد، هدف مستقیما دسترسی به داراییهای دیجیتال کاربران است، بدون اینکه الزاما نیاز به فریب افراد باشد. برای مثال، هکرها ممکن است با دستکاری دادههای یک شبکه بلاکچین، تراکنشهای غیرمجاز ایجاد کنند یا داراییها را به سرقت ببرند.
در سطح جهانی، پروندههای متعددی این مفاهیم را روشنتر میکنند. بهعنوان مثال، در سال ۲۰۲۱، فردی سوئدی به نام راجر نیلز-یوناس کارلسون با ایجاد یک پلتفرم جعلی سرمایهگذاری، بیش از ۱۶ میلیون دلار از کاربران کلاهبرداری کرد. در ایران نیز، پروندههایی مانند صرافی کریپتولند و رمزارز جعلی کینگمانی نشاندهنده شدت این نوع کلاهبرداریها در سطح ملی هستند. این پروندهها هزاران شاکی داشتند و خسارات مالی سنگینی به کاربران وارد کردند.
ماهیت فناوری بلاکچین نیز چالشهای خاصی ایجاد کرده است. هرچند بلاکچین به دلیل ساختار غیرمتمرکز و تغییرناپذیری، امنیت بالایی ارائه میدهد، اما همین ویژگیها در برخی موارد به نقاط ضعف تبدیل میشوند. حملات ۵۱ درصدی، یکی از شناختهشدهترین این آسیبهاست که در آن مهاجمان با کنترل اکثریت قدرت پردازش شبکه میتوانند تراکنشهای تقلبی ایجاد کنند. علاوه بر این، دسترسی غیرمجاز به کلیدهای خصوصی کاربران از طریق هک کیفپولهای دیجیتال یا بدافزارها از دیگر روشهای متداول سرقت در این حوزه است.
با توجه به این چالشها، تقویت چارچوبهای قانونی در حوزه رمزارزها امری ضروری است. در اتحادیه اروپا، گسترش دامنه قوانین موجود به تمام انواع رمزارزها و تدوین مقررات شفافتر میتواند به کاهش کلاهبرداریها و حمایت بهتر از مصرفکنندگان منجر شود. در ایران نیز، تدوین قوانینی جامع که شامل نظارت دقیق بر عملکرد صرافیها، الزام به نگهداری امن داراییها، و تعیین مجازاتهای سختگیرانه برای کلاهبرداران باشد، ضروری است.
همچنین، باید میان تمرکززدایی و امنیت تعادلی برقرار شود. تمرکز بیش از حد داراییها در یک نهاد، خطر حملات سایبری را افزایش میدهد، اما نبود نظارت نیز موجب افزایش کلاهبرداریها میشود. آموزش عمومی درباره خطرات سرمایهگذاری در رمزارزها و افزایش آگاهی درباره کلاهبرداریهای متداول نیز میتواند به کاهش آسیبها کمک کند.
رمزارزها با وجود مزایای گسترده، به دلیل نبود چارچوبهای قانونی مناسب، همچنان بستری برای کلاهبرداریهای پیچیده هستند. ایجاد قوانین شفاف، نظارت موثر، و افزایش آگاهی عمومی، گامهایی حیاتی برای حمایت از کاربران و توسعه پایدار این فناوری در ایران و جهان خواهد بود.( دنیای اقتصاد )
اجاره کارتهای بانکی از جرایمی است که همچنان در کشور از جمله استان البرز برای برخی افراد ساده لوح دردسر ساز است ؛ کسانی که به امید ثروتمند شدن فریب شیادان فضای مجازی را خورده و با اجاره کارتهای بانکی زندگی خود را میبازند.
مطابق قوانین و مقررات، مسئولیت همه تراکنشها و مبادلاتی که از طریق حساب و کارت بانکی شهروندان انجام میشود به عهده دارنده صاحب حساب است و هیچ ادعایی مبنی بر اجاره دادن حساب برای مراجع قانونی، مالیاتی، انتظامی و قضایی قابل قبول نیست.
یکی از دلایل فریب افراد برای در اختیار گذاشتن کارت بانکی خود تبلیغات جعلی کلاهبرداران سایبری تحت عنوان درآمد بالا در شبکههای اجتماعی با استفاده از اجاره کارتهای بانکی است این در حالی است که اجاره کارتهای بانکی یکی از ابزارهای کلاهبرداران و مجرمان سایبری برای انجام فعالیت مجرمانه و پولشویی به خصوص از طریق فضای مجازی همچون استفاده در سایتهای قمار و شرط بندی است.
افراد سودجو و کلاهبرداران سایبری با سوءاستفاده از ناآگاهی و سادهانگاری برخی افراد با تبلیغات گسترده در شبکههای اجتماعی با وعده پرداخت میلیونی، کارت بانکی افرادی که نیاز مالی دارند را اجاره کرده و از این حسابها در سایتهای مجرمانه مانند قمار و شرط بندی برای کلاهبرداری از شهروندان استفاده میکنند.
رییس پلیس فتا البرز نیز دراین زمینه به خبرنگار ایرنا گفت: سوءاستفاده کلاهبرداران سایبری از کارت های بانکی رو به افزایش است و کاربران به هیچ وجه کارت بانکی خود را در اختیار دیگران قرار ندهند.
سرهنگ"رسول جلیلیان" اظهار کرد: اجاره کارتهای بانکی یکی از ابزارهای کلاهبرداران سایبری برای انجام فعالیت های مجرمانه و پولشویی به خصوص از طریق فضای مجازی همچون استفاده در سایتهای قمار و شرط بندی است.
وی اضافه کرد: امسال چندین پرونده با عنوان اجاره کارت های بانکی به پلیس فتا استان البرز ارجاع شده که برخی از آنها با هدف پولشویی، دریافت رمز ارز، فیشینگ، سایت های شرط بندی و امثال آن استفاده شده است.
جلیلیان بدون اشاره به آمار پرونده های ارجاع شده به پلیس فتا گفت :این کلاهبرداری ها بیشتر با ترفند کاردر منزل ، کلاهبرداری های تلفنی ، قمار و شرط بندی و رمز ارز بوده است.
صاحبان حساب های بانکی به هیچ عنوان درگاه بانکی خود را در اختیار دیگران قرار ندهند چرا که اگر از درگاه بانکی آن ها هرگونه جرمی صورت گیرد باید در محاکم قضایی پاسخگو باشند.
وی بیان کرد: برخی افراد به دلیل ناآگاهی از تبعات سوءکلاهبرداری از کارت بانکی، شماره حساب خود را به افراد دیگر اجاره می دهند که سبب مشکلات عدیده ای شده است.
جلیلیان یادآور شد: افرادی که حساب های خود را در اختیار دیگران قرار دهند، در صورت وقوع جرم به عنوان مالک حساب باید در محاکم قضایی پاسخگو باشند و ضرر و زیان شاکیان را نیز پرداخت کنند.
رییس پلیس فتا البرز بیان کرد: برخی مواقع سودجویان برای رسیدن به اهداف خود، افراد کم درآمد را شناسایی و با پرداخت مبلغی ناچیز تقاضای دراختیار گرفتن کارت و شماره حساب بانکی آن ها را می کنند.
«طبق ماده ۲۷۴ قانون مالیات ، دارندگان این گونه حساب ها چه از طریق وکالت رسمی و چه از طریق واگذاری کارت های بانکی به افراد غیر، به عنوان مجرم فرار مالیاتی محسوب می شوند.»
جلیلیان گفت: کاربران در صورت اطلاع از اینگونه موارد بلافاصله مراتب را از طریق تماس با شماره تلفن ۰۹۶۳۸۰ به مرکز فوریتهای سایبری پلیس فتا اعلام کنند.
پنج دستگاه خودرو سواری وارداتی متعلق به شرکت کوروش کمپانی به ارزش پایه ۶۶ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان به مزایده گذاشته میشود.
به گزارش ایسنا در این مزایده حدود ۴۵۰۰ میلیارد تومان انواع کالاها عرضه شده و یکی از بزرگترین مزایده های این سازمان در سال جاری محسوب می شود.
سعید غلامی باغی - معاون بهره برداری و فروش اموال منقول سازمان اموال تملیکی - پیش از گفته بود در این مزایده اموال متعلق به دو پرونده مهم ملی و اقتصادی وجود دارد و ۳۲۰۰ تن چای دبش به ارزش پایه ۲۳۷ میلیارد تومان در استان تهران عرضه میشود.
مدیرکل بازاریابی و فروش اموال غیرمنقول سازمان جمعآوری و فروش اموال تملیکی از فروش یک واحد ملک تجاری کوروش کمپانی خبر داد.
همچنین پنج دستگاه خودروی سواری وارداتی متعلق به شرکت کوروش کمپانی به ارزش پایه ۶۶ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان ثبت شده است.
براساس این گزارش، قرار است ۲۰۴ دستگاه خودروی سواری وارداتی شامل انواع برندهای بنز، بی ام دبلیو، تویوتا، لکسوس، پورشه ماکان، جگوار، اوپل، رنجرور، سوبارو و سایر برندها به فروش برسد که ارزش پایه کارشناسی آنها بالغ بر ۶۵۰ میلیارد تومان ثبت شده است.
همچنین انواع ماشین آلات راهسازی، کشنده، کامیون، دامتراک، لودر، لیفتراک وجود دارد که به بیش از ۲۳۰ دستگاه با ارزش پایه ۱۲۵۰ میلیارد تومان می رسند. از این تعداد ۵۰ دستگاه کشنده با برندهای رنو، ولوو و بنز مشاهده می شود.
به گفته معاون سازمان اموال تملیکی، انواع لوازم خانگی، صوتی تصویری، یدکی، موبایل، قطعات منفصله موتور سیکلت، تجهیزات الکترونیکی، اقلام سریع الفساد، منسوجات، مواد شیمیایی و پتروشیمی، ماشین آلات صنعتی، تجهیزات مخابراتی، دندانپزشکی آزمایشگاهی، انواع بذر، لاستیک خودرو، لوازم آرایشی و بهداشتی به شرط صادرات، مصالح ساختمانی، تجهیزات حفاری، زلزله نگاری و سایر اقلام از ۳۰ استان در این مزایده عرضه شده است.
رئیس فوریت سایبری پلیس فتای استان قم نسبت به تبلیغات فریبنده وام بدون ضامن در سایت دیوار به شهروندان هشدار داد.
سرهنگ حسینی، رئیس فوریت سایبری پلیس فتای استان قم اظهار کرد:وامهای بدون ضامن یکی از جدیدترین روشهای کلاهبرداری در فضای مجازی است.
او ادامه داد:شهروندان توجه نمایند کلاهبرداران با وعدههای وسوسهانگیز تحت عناوینی همچون وامهای فوری، بدون ضامن، قرض الحسنه و.. افراد را به دام میاندازند.
رئیس فوریت سایبری پلیس فتای استان قم گفت:شهروندان میتوانند در تمامی ساعات شبانه روز با شماره ۰۹۶۳۸۰ تماس گرفته و کلاهبرداریهای فضای مجازی را گزارش دهند و یا با مراجعه به بخش فوریتهای سایبری سایت پلیس فتا به نشانی fata.gov.ir به صورت آنلاین گزارش خود را ثبت نمایند.
معاون اجتماعی پلیس فتا فراجا با هشدار جدی به مردم، از افزایش چشمگیر کلاهبرداریهای اینترنتی در سایتهای آگهیمحور در فضای مجازی خبر داد و بر لزوم هوشیاری کاربران در مواجهه با این تهدیدات سایبری تأکید کرد.
رگرد مختاررضایی در این خصوص گفت: کلاهبرداران از روشهای مختلف برای فریب کاربران استفاده میکنند. یکی از شایعترین روشها درخواست واریز کامل وجه پیش از رویت کالا است. در این روش، کلاهبرداران با وعده ارسال سریع کالا یا تخفیفهای ویژه، از خریدار میخواهند که مبلغ کالا را پیش از دریافت آن واریز کند. پس از پرداخت، دیگر هیچ خبری از فروشنده نخواهد بود و کالا نیز ارسال نمیشود.
وی همچنین به روش آگهیهای وسوسهانگیز با قیمتهای غیرواقعی اشاره کرد و افزود: در این روش، کلاهبرداران آگهیهایی با قیمتهایی بسیار پایینتر از نرخ بازار منتشر میکنند تا خریداران را به تماس با خود ترغیب کنند. پس از جلب اعتماد، از خریداران درخواست بیعانه میکنند و سپس ناپدید میشوند.
سرگرد مختاررضایی ادامه داد: یکی دیگر از شیوههای کلاهبرداری در این سایتها، ارائه رسید جعلی بانکی است. کلاهبرداران پس از دریافت کالا، بهعنوان proof پرداخت، رسیدی جعلی به فروشنده نشان میدهند که معمولاً بسیار حرفهای به نظر میرسد. اما با بررسی دقیق موجودی حساب، مشخص میشود که هیچ وجهی واریز نشده است.
وی همچنین به تهدیدات امنیتی در تحویل کالا در مکانهای نامشخص اشاره کرد و بیان داشت: تحویل کالا در مکانهای خلوت یا دور از دسترس، علاوه بر اینکه ممکن است منجر به کلاهبرداری مالی شود، میتواند امنیت فیزیکی افراد را نیز به خطر بیندازد.
سرگرد مختاررضایی به پدیده «فیشینگ» نیز اشاره کرد و گفت: کلاهبرداران با ارسال لینکهای جعلی که بهظاهر بهمنظور ارتقای آگهی یا انجام اقدامات ضروری روی آگهیهای کاربران ارسال میشود، سعی دارند اطلاعات شخصی یا بانکی افراد را به سرقت ببرند. این لینکها معمولاً به صفحات جعلی هدایت میکنند و از کاربران درخواست میکنند که اطلاعات حساس خود را وارد کنند.
در ادامه، معاون اجتماعی پلیس فتا فراجا از کاربران خواست تا با رعایت نکات امنیتی، خطرات احتمالی را کاهش دهند.
وی تاکید کرد: بهترین روش برای جلوگیری از کلاهبرداری، انجام معاملات حضوری است. در این روش، خریدار میتواند کالا را از نزدیک بررسی کرده و از صحت آن مطمئن شود. همچنین از فروشندگان یا خریداران بخواهید مدارک شناسایی خود را ارائه دهند.
سرگرد مختاررضایی همچنین یادآور شد که همیشه قیمتها را با قیمتهای مشابه در بازار مقایسه کنید، چرا که قیمتهای غیرواقعی پایین میتواند نشانهای از کلاهبرداری باشد.
وی افزود: در صورت انجام معامله آنلاین، از روشهای پرداخت امن استفاده کنید تا در صورت بروز مشکل، امکان پیگیری وجود داشته باشد، همچنین از کاربران می خواهیم که هیچگاه روی لینکهای مشکوک و جعلی کلیک نکنند و تنها از طریق پنل کاربری خود در سایتهای آگهیمحور، اقدام به انجام تغییرات و ارتقای آگهی کنند.
معاون اجتماعی پلیس فتا فراجا در ادامه به یکی دیگر از روشهای خطرناک کلاهبرداری اشاره کرد و گفت: کلاهبرداران گاهی از تاکسیهای اینترنتی برای ارسال کالا استفاده میکنند. در این روش، ابتدا کلاهبردار از فروشنده میخواهد تا کالا را بدون دریافت وجه ارسال کند. پس از تحویل کالا، فروشنده هیچگونه مبلغی دریافت نمیکند و کلاهبردار ناپدید میشود. در این میان، یکی از مسائل پیچیدهتر این است که در برخی مواقع پول سرقتی به حساب فروشنده واریز میشود، در این حالت فروشنده که از وقوع سرقت بیخبر است، وقتی شخص صاحب پول سرقتشده به او مراجعه میکند قادر به شناسایی فردی که کالا را به او فروخته است نخواهد بود.
این موضوع ممکن است به عنوان یک فرصت برای پولشویی مورد سوءاستفاده قرار گیرد، چرا که فروشنده ممکن است بهطور ناخواسته درگیر فعالیتهای غیرقانونی شود. بنابراین، فروشندگان باید با دقت بیشتری در اینگونه معاملات عمل کنند و همواره از روشهای ایمن و مطمئن برای دریافت وجه استفاده کنند.
معاون اجتماعی پلیس فتا از مردم خواست که در صورت مشاهده رفتارهای مشکوک یا آگهیهای غیرمعتبر، بلافاصله آن را به پلیس فتا گزارش دهند. وی تاکید کرد که کاربران میتوانند از طریق شماره تلفن 096380 یا سایت https://fata.gov.ir/ با پلیس فتا در تماس باشند و گزارشهای خود را ثبت کنند.
سرگرد جواد مختاررضایی در پایان گفت: کاربران فضای مجازی باید همواره با دقت و احتیاط بیشتری در این سایتها فعالیت کنند و هیچگاه فریب پیشنهادهای وسوسهانگیز را نخورند. تنها با آگاهی و هوشیاری میتوان از وقوع چنین جرائمی جلوگیری کرد و فضای مجازی را به محیطی امنتر تبدیل نمود.
افرادی که حساب خود را اجاره میدهند به واسطه وقوع این جرایم به عنوان شریک جرم(پولشویی) قابل تعقیب و مجازات خواهند بود.
جوان آنلاین: یکی از موضوعات دردسرسازی که امروزه افراد بسیاری را دچار مشکلات متعدد کرده، «حساب اجارهای» است. حساب اجارهای یعنی فردی از حساب بانکی یا حساب کاربری شخص دیگری در مقابل پرداخت پولی برای انجام تراکنشهای مالی استفاده کند. در واقع یک فرد، حساب خود را به یک نفر دیگر اجاره میدهد تا از آن برای واریز و برداشت پول، خرید و فروش کالا و خدمات یا سایر فعالیتهای مالی استفاده کند.
افزایش کلاهبرداریهای رایانهای و انواع جدید آن مانند کلاهبرداری به نام حساب اجارهای و یا استفاده از حسابهای کاربری افراد در صرافیهای ارز دیجیتال، مشکلات قانونی بسیاری برای صاحبان حساب ایجاد کرده است.
از آنجا که مجرمان میدانند با انتقال وجوه کلاهبرداری شده به حسابهای شخصی خود، پلیس سریعاً آنها را شناسایی و دستگیر میکند؛ برای دریافت وجوه حاصل از کلاهبرداری و انتقال و جابجایی آن از حساب اجارهای استفاده میکنند و از این طریق میخواهند رد پای خود را در ارتکاب جرم از بین ببرند.
جوانان، افراد بیسواد، معتادان متجاهر و بیخانمانها از جمله افرادی هستند که درگیر این مسائل میشوند و در برابر مقدار کمی پول، اطلاعات و مدارک خود را میفروشند.
مجرمان سایبری از رؤیای افراد برای در خانه ماندن و کسب درآمد بدون زحمت، سوءاستفاده میکنند و با دادن وعدههای دروغ در راستای اهداف خود، به فریب این افرادی روی میآورند. رویایی که به جرم تبدیل میشود.
تبلیغات بسیاری در شبکههای اجتماعی وجود دارد که در آن فردی آموزش پولدار شدن با مشاهده یک پست یا چند استوری را وعده میدهد و یا لینکهایی ارسال میشود که همراه با وعده درآمدهای میلیونی است.
تبلیغاتی که اگر در بهترین حالت، کاربران را به صفحات جعلی و فیشینگ و … هدایت نکند، به احتمال زیاد آنها را در دام مجرمانی میاندازد که با وعدههای دروغ، افراد را به اجاره حساب یا هویتها بانکی آنها هدایت میکند.
افراد سودجو از حسابهای اجارهای، معمولاً برای فرار مالیاتی، پولشویی و جابهجایی پولهایی که از طریق کلاهبرداری به دست آمده؛ استفاده میکنند.
سودجویان ابتدا از طریق تبلیغات جذاب وارد میشوند و در نهایت در گفتوگو با کاربران آنها را به اجاره کارت یا حساب بانکی، مدارک هویتی، حسابهای کاربری در صرافیهای رمز ارزی و … ترغیب میکنند. کاری که ممکن است در روزهای اول، درآمد خوبی داشته باشد، اما خیلی زود تبدیل به جرمی ناخواسته شود که صاحب حساب باید پاسخگوی آن باشد و تحت پیگردهای قضائی قرار میگیرد.
نحوه عملکرد مجرمان در اجاره حساب افراد به این صورت است که مجرم به بهانه کاریابی و استخدام افراد با حقوق بالا در برخی از سایتها آگهی میدهد و از این طریق طعمه خود را از میان متقاضیان، شناسایی میکند و با عبارات فریبندهای مانند؛ کار اینترنتی با درآمد بالا، کار در منزل با حقوق زیاد، کار بدون نیاز به تخصص و این نوع جملات، افراد ناآگاه و یا نیازمند را فریب میدهند و مدارک هویتی مانند تصویر کارت ملی و شناسنامه آنها را دریافت میکنند.
در ادامه با متقاعد کردن این افراد، اطلاعات حساب بانکی آنها را دریافت و یا از اطلاعات آنها برای ایجاد حساب کاربری در صرافیهای رمز ارزی استفاده میکند.
موضوعی که توسط این کلاهبرداران به افراد جویای کار القا میشود این است که نیاز نیست کار خاصی انجام دهند. فقط در یکی از صرافیهای رمز ارز یک حساب کاربری ایجاد کنند و مبالغی که به حساب آنها واریز میشود را به حسابی مشخصی منتقل کنند و در برابر انجام این کار درصدی را بهعنوان حقوق برای صاحب حساب تعیین میکنند.
سپس فرد کلاهبردار، وجوه حاصل از کلاهبرداری را به حساب این افراد که ظاهراً استخدام شدهاند، واریز میکند و با این مبالغ رمزارز خریدوفروش میکند و به این ترتیب ردی از خود باقی نمیگذارد.
با تبدیل شدن پول حاصل از کلاهبرداری به ارز دیجیتال و خارج شدن آن مبلغ از صرافی، کلاهبردار اصلی، به سختی قابل ردیابی است.
در نهایت نیز پس از طرح شکایت از سوی شخصی که از او کلاهبرداری شده، صاحب حساب اجارهای بهعنوان مجرم شناسایی میشود و مسئول جبران خسارت خواهد بود.
معمولاً افراد صاحب حساب، زمانی متوجه ماجرا میشوند که اجارهکنندگان حساب، کلاهبرداریهای هنگفتی را انجام دادند و مبالغ زیادی از طریق حساب آنها از چرخه بانکی خارج شده است.
به همین دلیل، تمام تلاش افرادی که از حسابهای اجارهای دیگران برای تحقق مقاصد مجرمانه خود استفاده میکنند این است که هویت خود را بهعنوان مرتکب جرم مخفی نگه دارند و از هویت دیگران برای انجام این کارها استفاده کنند.
برخی از روشهای پیشگیری از جرایم ناشی از حساب اجارهای:
افزایش آگاهی عمومی از انواع مختلف کلاهبرداری
اطلاعرسانی از طریق صدا و سیما و رسانهها عمومی در رابطه با این نوع از جرایم
عدم اعتماد به مؤسسههای کاریابی تقلبی
عدم کلیک بر روی لینکهای ارسالی از طریق پیامک و سایتها نامعتبر، به جهت امکان سرقت اطلاعات
غیرفعال کردن کارت بانکی در صورت مفقود شدن آن، با مراجعه به بانک در اسرع وقت
در اختیار نگذاشتن اطلاعات حساب کاربری رمز ارزی به دیگران
شهروندان دقت داشته باشند به هیچ عنوان اطلاعات حساب صرافی و هر حساب دیگر خود را در اختیار افراد دیگر حتی نزدیکترین افراد و بستگان خود، قرار ندهند و حتی کارتهای قدیمی، باطل شده و تاریخ گذشته خود را در اختیار دیگران قرار ندهد؛ یا دور نیاندازند و حتماً آن را به بانک تحویل دهند، تا امکان سوءاستفاده از این کارتها را از بین ببرند.
همچنین با توجه به اینکه تعدادی از کلاهبرداران در آگهی تبلیغاتی خود از نام و نشان برخی صرافیهای معتبر سوءاستفاده میکنند، در این موارد افراد باید با صرافی تماس گرفته و از صحت آگهی مطلع شوند.
شهروندان در صورت مشاهده موارد مشکوک در رابطه با حسابهای اجارهای بانکی و حساب اجارهای ارز دیجیتال موضوع را به مراجع قضائی و قانونی و از طریق شماره ۰۹۶۳۸۰ به پلیس فتا اطلاع دهند.
موضوع حساب اجارهای بانکی و رمز ارزی و جرایم ناشی از آن در حوزه سایبری طی سالهای اخیر، از موضوعات قابل توجه پلیس فتا و معاونت پیشگیری از جرم قوه قضائیه بوده و بارها هشدارهای مختلفی در رابطه با اجتناب شهروندان از این نوع فعالیتها صادر شده است. پلیس فتا و قوه قضائیه در پیگیری و ردیابی مجرمان سایبری نگاه سختگیرانهای دارند.
معاونت پیشگیری از جرم قوه قضائیه با ارسال پیامکی در تاریخ ۶ مرداد ۱۴۰۳ در رابطه با عواقب اجاره دادن و در اختیار قرار دادن حساب بانکی یا هرگونه ابزار پرداخت به متخلفان هشدار داد و اعلام کرد: هرکس حساب بانکی، اینترنتبانک یا هرگونه ابزار پرداخت خود را برای شرطبندی، بختآزمایی و قمار در اختیار متخلفان قرار داده و یا به آنها اجاره دهد، خودش هم معاون در جرم است و تحت تعقیب قرار میگیرد.
اجاره، واگذاری و فروش حساب بانکی، کارت بانکی و حتی اینترنت بانک جرم است؛ بنابراین اگر در این موارد کشف جرمی صورت گیرد؛ اولین کسی که مورد پیگرد قانونی قرار میگیرد و باید پاسخگو باشد؛ صاحب حساب است.
وقتی کشف جرم صورت بگیرد، این حسابها مسدود میشود و پلیس از صاحب حساب، تحقیق و پرسوجو میکند، زیرا این افراد در این جرم شریک شدهاند. هر عمل مجرمانهای که با حساب اجارهای انجام شود؛ باعث میشود صاحب حساب در برابر قانون، شریک جرم باشد.
در این موارد این افراد نمیتوانند درباره جرایمی که با حسابهای بانکی آنها صورت گرفته است؛ اظهار بیاطلاعی کنند؛ چرا که در برابر کارت و حساب خود مسئولیت دارند و اگر مدعی شوند که کارت آنها مفقود شده، باید به این سوال پاسخ دهند چرا آن را غیرفعال نکردهاند؟
در واقع چنین توجیهاتی برای دستگاه قضائی و پلیس قابل قبول نیست و مرجع قضائی صاحب حساب را مجرم میداند و آن فرد را هم مجازات میکند.
کلاهبرداران و افراد سودجو معمولاً، حساب بانکی و حساب کاربری را به منظور فرار مالیاتی و یا پولشویی اجاره میکنند؛ بنابراین اگر کسی حساب خود را به شخص دیگری اجاره دهد و منشأ پولهای واریزی به حساب او حاصل اعمال مجرمانهای مانند قاچاق، قمار، سرقت و جرایمی از این دست باشد، طبق ماده ۲ قانون مبارزه با پولشویی، در صورت نگهداری و نقل و انتقال این مبالغ، علاوه بر معاونت در جرم اصلی و تحمل مجازات برای آن جرم، به جرم پولشویی نیز محکوم خواهد شد؛ لذا هرگونه اجاره دادن حسابهای بانکی در این شرایط، مصداق پولشویی است و صاحب حساب به عنوان شریک جرم در نظر گرفته میشود.
طبق اعلام روابط عمومی بانک مرکزی در تاریخ سوم دیماه ۱۳۹۷، اجاره کارت یا حساب صرفاً برای پوشش فعالیتهای مجرمانه، پولشویی و فرار مالیاتی کاربرد دارد و پیشنهاددهندگان، کسانی هستند که برای فرار از عواقب فعالیتهای خلاف قانون خود، مسئولیت آن را در قبال پرداخت مبالغی اندک، یکسره متوجه اجارهدهندگان میکنند. به موجب این اطلاعیه، مطابق با قوانین و مقررات جاری، مسئولیت تمام تراکنشها و مبادلاتی که از طریق حساب و کارت بانکی انجام میشود بر عهده دارنده آن است و هیچ ادعایی مبنی بر اجاره دادن حساب برای مراجع قانونی، مالیاتی، انتظامی و قضائی مورد قبول نیست.
از اینرو به همه مردم توصیه شده است به هیچ عنوان و تحت هیچ شرایطی، پیشنهاد اجاره حساب یا کارت بانکی را با هیچ مبلغی نپذیرند، تا از عواقب جدی ناشی از فعالیتهای خلاف قانونی که از طریق حسابها یا کارتهای بانکی اجارهای انجام میشوند در امان باشند.
همچنین در اطلاعیه مورخ ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۱ بانک مرکزی ضمن تأکید مجدد بر موارد فوق بر این موضوع نیز تأکید شده که هموطنان و اتباع خارجی ضمن دقت کامل در ارائه وکالت به اشخاص ثالث برای دریافت خدمات بانکی، در صورت ارائه وکالت به اشخاص ثالث برای انجام خدمات بانکی، نوع خدمت بانکی مورد نظر و مدت آن را در وکالتنامه قید و از ارائه وکالتنامههای کلی و تامالاختیار به اشخاص ثالث پرهیز کنند.
بنابراین طبق قوانین موجود و اعلام مراکز پلیس و مراجع قانونی اگر کسی شماره حساب یا کارت بانکی خود را اجاره بدهد و فرد اجاره کننده با آن حساب بانکی که اجاره کرده است فعالیت مجرمانهای انجام بدهد، صاحب اصلی حساب مسئول است و نمیتواند به این توجیهات استناد کند که کارت بانکیام را اجاره دادم و از این مساله اطلاعی نداشتم.
با نزدیک شدن به جمعه سیاه (بلک فرایدی)، پلیس فتا نسبت به افزایش کلاهبرداریهای اینترنتی هشدار داد.
به گزارش مهر همزمان با نزدیک شدن فصل حراج و روز جمعه سیاه (بلک فرایدی) براساس تقویم میلادی، فروشندگان و صاحبان کسبوکارهای مجازی در ایران نیز از این فرصت، برای فروش کالا و خدمات با تخفیفات ویژه استفاده میکنند. اما این موقعیت تبدیل به فرصت ویژهای برای افراد سودجو نیز شده است.
افرادی با سوءاستفاده از این فرصت و ایجاد صفحات فروشگاهی جعلی، در شبکههای اجتماعی مانند اینستاگرام و یا ایجاد سایتهای جعلی با ارائه تبلیغات فریبنده و وعده تخفیف ویژه از خریداران کلاهبرداری میکنند.
در همین رابطه پلیس فتا به عموم مردم هشدار داده است که براساس رصدهای انجام شده، در روزهای منتهی به جمعه سیاه، پروندههای قضائی ارجاع شده به پلیس فتا و همچنین گزارشات دریافتی از هموطنان، و کلاهبرداری با استفاده از این ترفند در حال افزایش است.
تاریخ بلک فرایدی در ایران
«جمعه سیاه» یا همان «بلک فرایدی» (Black Friday) به تقویم میلادی، روز ۲۹ نوامبر است. بلک فرایدی یکی از معروفترین رویدادهای فروش ویژه با تخفیف بسیار زیاد در بسیاری از کشورهاست که در اکثر نقاط جهان برگزار میشود. در این روز بسیاری از فروشگاههای دنیا، به مناسبت نزدیک شدن به سال نوی میلادی، تخفیفهای چشمگیری برای فروش بیشتر کالا و خدمات در نظر میگیرند. این موقعیت، بهعنوان یک فرصت مناسب برای خریداران و فروشندگان شناخته میشود.
مهمترین مؤلفه جذاب بلک فرایدی برای مشتریان و خریداران، تخفیفات و حراجهای قابل توجه بسیاری از اجناس است. این تخفیفها توجه بسیاری از مشتریان را به سمت بازارهای فیزیکی و آنلاین جلب میکند و در نتیجه تعداد زیادی از مردم به سوی این بازارها هجوم میبرند. این تخفیفها گاهی تا ۹۰ درصد و در بسیاری مواقع ۵۰ تا ۷۰ درصد هستند.
این روز بهصورت رسمی در تقویم ایران جایگاهی ندارد و تاریخ دقیقی برای بلک فرایدی در کشور وجود ندارد. اما بسیاری از برندها و فروشگاهها از این فرصت برای ارائه تخفیفهای ویژه استفاده میکنند و روزهای خاصی را برای برگزاری این حراجها اعلام میکنند.
بر اساس تقویم میلادی، تاریخ بلک فرایدی ۲۰۲۴ در روز ۲۹ نوامبر مصادف با جمعه، ۹ آذر ۱۴۰۳ است و طبق روال سالهای گذشته در حوالی این تاریخ بسیاری از برندها و فروشگاههای ایرانی تخفیفهای گستردهای، برای فروش فیزیکی و آنلاین در نظر میگیرند.
هرچند حراج جمعه سیاه چندسالی است که در ایران رایج شده، اما طبق اعلام مراجع قانونی، بسیاری از تخفیفهای بلک فرایدی در ایران با کلاهبرداری و تبلیغات گمراهکننده همراه شده که باعث میشود مشتریان، به جای سود بردن از تخفیفها، قربانی و زیاندیده شوند.
انواع روشهای کلاهبرداری در جمعه سیاه
مجرمان سایبری در کلاهبرداری اینترنتی با مهندسی اجتماعی، مناسبتها و رویدادهای جامعه را رصد و با برنامهریزی و طراحی سایت و سامانههای جعلی اقدام به کلاهبرداری و خالی کردن حساب مردم میکنند.
فروشگاههای آنلاین یکی از مکانهای اصلی کلاهبرداری در رویداد بلک فرایدی هستند. بسیاری از این فروشگاهها با استفاده از تصاویر جذاب و قیمتهای دروغین، مشتریان را جذب میکنند. گاهی برخی از این فروشگاهها حتی وجود خارجی ندارند و با دریافت مبلغ از مشتری، کالا را ارسال نمیکنند و یا کالایی غیر از آنچه تبلیغ و فروخته شده بود، ارسال میکنند. این موضوع مخصوصاً در فروشگاههای کوچکتر و کمتر شناختهشده رایج است.
یکی دیگر از رایجترین روشهای کلاهبرداری در بلک فرایدی، تبلیغات گمراهکننده است. بسیاری از فروشگاههای فیزیکی یا آنلاین، قبل از بلک فرایدی قیمت کالاهای خود را افزایش میدهند، اما در روز جمعه سیاه، قیمتها را بهظاهر کاهش داده و به مشتریان اعلام میکنند که تخفیفهای بزرگی اعمال شده، در حالی که قیمت نهایی کالا با قیمت واقعی آن تفاوت چندانی ندارد و در بسیاری موارد حتی گرانتر از قیمت واقعی تمام میشود.
روش رایج دیگر کلاهبرداری، فروش کالاهای بیکیفیت یا تاریخ مصرف گذشته به اسم تخفیف ویژه است. برخی فروشندگان، کالاهایی که در انبارهایشان مانده و قابل فروش نیستند را به بهانه تخفیف در این روزها عرضه میکنند. مشتریان نیز به دلیل جذابیت تخفیفها، این کالاها را خریداری میکنند، اما پس از خرید متوجه کیفیت پایین یا تاریخ مصرف گذشته آنها میشوند.
همچنین برخی صفحات و کانالها در فضای مجازی، بدون اعتبار در زمینه کسبوکار اینترنتی وارد میشوند، حتی برخی صفحات در قالب فروشنده ابتدا به تعهدات خود عمل میکنند و با جذب مشتری و کسب اعتبار لازم در ادامه اقدام به کلاهبرداری میکند.
دلایل اصلی موفقیت کلاهبرداریهای بلک فرایدی در ایران به عواملی همچون، تخفیفهای محدود در زمان کوتاه، عدم شفافیت در شرایط فروش، آگاهی پایین مشتریها نسبت به حقوق خود و روشهای تشخیص تخفیف واقعی از جعلی برمیگردد. بسیاری از خریداران بدون تحقیق کافی و تنها به دلیل تبلیغات اقدام به خرید میکنند و این امر باعث میشود که آنها بهراحتی قربانی کلاهبرداریهای مختلف شوند.
رعایت چه نکاتی در زمان خرید بلک فرایدی الزامی است؟
برای جلوگیری از کلاهبرداریهایی از این نوع، اطلاعرسانی اهمیت زیادی دارد. مردم باید قبل از خرید از قیمتهای واقعی مطلع شوند و از فروشگاههای معتبر خرید کنند. همچنین، دستگاههای نظارتی و قانونی باید در جلوگیری از تبلیغات گمراهکننده و برخورد با فروشندگان متخلف نقش فعالی ایفا کنند.
در همین راستا، هموطنان در صورت تمایل به استفاده از تخفیفات بلک فرایدی و کاهش ریسک کلاهبرداری در فضای مجازی باید در هنگام خرید اینترنتی نکات زیر را مدنظر داشته باشند:
هرگونه ثبت سفارش و خرید را، صرفاً از سایتهای فروشگاهی، معتبر و مجاز داخل کشور که دارای مجوزهای قانونی هستند انجام دهند.
هرگونه انتقال پول از طریق درگاههای بانکی انجام شود و در زمان پرداخت هزینه دقت داشته باشند که عملیات بانکی را صرفاً از طریق لینک اصلی صفحه پرداخت، انجام دهند.
به هیچ عنوان به تبلیغات فریبنده و اغوا کننده صفحات فروشگاهی در شبکههای اجتماعی مانند اینستاگرام که بستر اصلی کلاهبرداری هستند، توجه نکنند.
در صورت خرید کالا از کانالها و صفحات مجازی، هزینه آن را پس از تحویل بپردازند؛ این کار میتواند از واریز وجه بدون تحویل کالا جلوگیری کند.
خریدار باید دقت داشته باشد جنس فیک و تقلبی را تحویل نگیرد و بعد از اطمینان از اصالت کالا پول آن را پرداخت کند. شهروندان در صورت مشاهده موارد مشکوک و مجرمانه مراتب را از طریق شماره ۰۹۶۳۸۰ به پلیس فتا گزارش دهند.
مراحل شکایت از جرایم اینترنتی
هموطنان در صورت مواجهه با جرایم اینترنتی و نیاز به شکایت از طریق پلیس فتا، باید مراحل ذیل را تا زمان حصول نتیجه طی کنند:
۱- ثبتنام اولیه در سامانه ثنا
۲- دریافت نوبت اینترنتی و مراجعه حضوری به دفاتر خدمات قضایی
۳- تکمیل ثبتنام و تنظیم شکواییه در مورد موضوع جرم
۴- ارجاع سیستمی به مرجع قضائی برای برخورد قانونی با مجرمان
۵- ارجاع پرونده به پلیس فتا جهت انجام تحقیقات تکمیلی
۶- دعوت از شاکی جهت انجام تحقیقات تکمیلی و ارسال مستندات به مرجع قضایی
۷- رسیدگی و صدور حکم توسط دادگاه
هما ایرانی - چگونه یک خرید یا فروش ایمن داشته باشیم؟ این روزها چه روشهایی در کلاهبرداریهای اینترنتی باب شده است؟ کلاهبرداری هنگام خرید و فروش، چه اقسامی دارد؟ مجازات اینگونه جرائم چیست؟ چگونه از حقوق خود در برابر بزهکاران در معاملات دفاع کنیم؟ به اعتقاد کارشناسان، جرائم و کلاهبرداریهای گوناگون در خریدو فروشها که چه به صورت اینترنتی باشد، چه تلفنی و حتی به صورت حضوری، بیش از گذشته است. پس لازم است با برخی جرائم در خرید و فروش که نسبت به سایر جرائم در این حوزه بیشتر رخ میدهد، آشنایی پیدا کنیم. برای نگاه دقیقتر به موضوع و روشن شدن مخاطرات در این حوزه، با کارشناسی حقوقی به گفتگو نشستهایم. زینب عبدلی، قاضی دادگستری که گفتگو با «جوان» را پذیرفت، در این پرسشوپاسخ ما را یاری کرده است. باهم گفتگو با این بانوی قاضی را میخوانیم.
به گفته برخی از کارشناسان قضایی، یکی از مواردی که در خرید و فروشها مشکلساز است و پروندههایی که در ارتباط با آن به شعبه دادگاه میرسد، اخذ مبلغ، بیش از آن مبلغی است که از سوی فروشنده به خریدار گفته شده است. به نظر میرسد این موضوع در ارتباط با یکی از مراکز خرید در مرکز تهران بیشتر نیز مشاهده شده است! توضیح دهید چگونه میتوان گرفتار این نوع از کلاهبرداری نشد؟
متأسفانه تاکنون و البته به تازگی چندین مورد از این نوع کلاهبرداری به شعبه رسیده است. متأسفانه شاکی امکان اثبات دعوی مطرح شده را ندارد و معمولاً در نهایت متضرر میشود. به این ترتیب هم است که فروشنده مبلغی را به خریدار میگوید، مثلاً میگوید که فلان کالا ۵ میلیون تومان است، ولی در آخر به طور مثال ۵میلیونو ۸۰۰ هزار تومان کارت میکشد. معمولاً خریدار همان موقع مبلغ روی رسید تراکنش یا پیامک بانکی خود را چک نمیکند، برای همین ممکن است در یک فاصله زمانی چند ساعته یا چند روزه متوجه موضوع شود. در هر حال به دلیل اینکه خریدار هیچ شاهد یا فیلم و صدای ضبطشدهای هم برای اثبات ادعای خود ندارد، امکان اینکه بتواند مدرکی ارائه کند، خیلی پایین است، از این رو هم از نظر مالی متضرر میشود و هم اینکه در شکایتی که مطرح میکند ولی به نتیجه نمیرسد، ممکن است دچار ناراحتی مضاعف شود. شخصاً از اینکه در حوزه قضاوت نمیتوان برای این اشخاص کار زیادی انجام داد، متأسف میشوم.
این پروندههایی که اشاره کردید که بیشتر به شعبه شما می آید، مربوط به مراکز خرید خاصی است؟
بعضی از مراکز که آمدورفت بیشتری دارند، بیشتر به این موضوع مبتلا می شوند، از جمله پاساژ علاءالدین.
توصیه شما برای اینکه در دام این اشخاص گرفتار نشویم، چیست؟
اگر کسی برای خرید کالا یا دریافت خدماتی به جایی مراجعه میکند و قرار است با دستگاه پوز و کارت بانکی هزینه را پرداخت کند، رمز را خودش وارد کند و پیش از واردکردن رمز مبلغ را چک کند، یعنی مبلغی که قرار است بابت پرداخت آن کالا یا خدمات پرداخت کند، چک و سپس رمز را خودش وارد کند، چون دیده شده است که برخی فروشندگان یا ارائهکنندگان خدمات مبلغی بالاتر از مبلغ توافقشده را از کارت اشخاص برداشت میکنند و اثبات این موضوع که این مبلغ خارج از مبلغ توافقش شده بوده است، در مراجع قضایی دشوار است، پس سعی کنند مبلغ را چک کنند و رمز را نیز خودشان وارد کنند.
در ارتباط با خریدهای اینترنتی چه مواردی در پروندهها مشاهده میکنید؟
یکی دیگر از مواردی که پروندههایی را راهی شعبه میکند، کلاهبرداریهایی است که اشخاص سودجو از طریق سامانههایی مانند شیپور و دیوار انجام میدهند، به این صورت که یک کالا یا خدماتی اصلاً وجود خارجی ندارد ولی آنان با تبلیغاتی که انجام میدهند، اشخاص را ترغیب به خرید آن کالا یا گرفتن خدمات و در ازای آن مبلغی را به عنوان بیعانه مطالبه میکنند، ولی پس از دریافت بیعانه دیگر پاسخگوی هیچ تماسی نیستند! پس اشخاص تا زمانی که مطمئن نشدهاند کالا یا خدمات وجود خارجی دارد یا نه، از پرداخت هر نوع وجهی خودداری کنند. برای رفع این مشکل لازم است افراد با مراجعه مستقیم و حضوری و پس از ملاحظه آن کالا و خدمات مبلغ را واریز کنند.
با مشاهده کلاهبرداریهایی که در واریز وجه صورت میگیرد و شخص کلاهبردار مبلغ مورد نظر را از کارت شخص دیگری برداشت میکند و به حساب مالباخته دیگری میریزد، این روش اگر نامی دارد، ذکر کنید و اقدامی را که میتوان برای جلوگیری از این کارکرد، توضیح دهید.
بله، چنین موردی برای خیلی از افراد مشکل ایجاد کرده است و قربانی این موضوع شدهاند. برای همین اگر قرار است مبلغ را واریز کنند، کارت ملی شخص را ببینند و عکس کارت ملی را با چهره طرف که فروشنده است تطبیق دهند، سپس مبلغ را به کارت واریز کنند، چون متأسفانه یکی از روشهای کلاهبرداری که زیاد شده و به عنوان کلاهبرداری مثلثی از آن یاد میشود، به این صورت است که شخص مالباخته اول کالایی را برای فروش در اپلیکیشنی مانند دیوار قرار میدهد. شخص کلاهبردار با مالباخته تماس برقرار میکند و خواستار خرید آن کالا میشود. از مالباخته شماره حساب میخواهد، مالباخته نیز شماره حساب خود را به فرد میدهد و کالا را هم ارسال میکند. شخص کلاهبردار هم مبلغ را واریز میکند، یعنی مبلغ به حساب شاکی واریز میشود، اما این مبلغ، وجه مالباخته دیگری است، او نیز قربانی کلاهبرداری شده است، یعنی چگونه؟ به این صورت که شخص کلاهبردار در یک جای دیگر کالا یا خدماتی را ارائه میدهد و افراد را ترغیب میکند که آن را خریداری کنند. شخص مالباخته دوم یعنی کسی که وجه یا مبلغ خود را از دست داده است، این کالای صوری را خریداری میکند. شخص کلاهبردار نیز میگوید شما که میخواهید این کالا را خریداری کنید، پولش را به این حساب بزنید و شماره حساب مالباخته اول یعنی کسی که کالای خود را از دست داده است، به آن شخص میدهد. به این ترتیب دو شخص مالباخته مقابل یکدیگر قرار میگیرند و کلاهبردار نه به حسابش پولی آمده و نه پولی رفته است، ولی خودش صاحب کالایی شده، بدون آنکه ریالی بابت آن پرداخت کرده باشد.
در ارتباط با خرید خودرو چگونه ممکن است فریب بخوریم؟
یکی از این موارد، مصادیق دیگری از کلاهبرداری است که در بستر دیوار و نظایر آن انجام میشود و به این ترتیب است که عکس و مشخصات یک وسیله نقلیه برای فروش قرار داده میشود. به این ترتیب یک نفر خود را مالک وسیله نقلیه معرفی میکند. عکس و پلاک خودرو را روی سایت قرار میدهد و اشخاص را ترغیب به خرید آن خودرو میکند. از سوی دیگر شخص خریدار که درواقع مالباخته است و مورد کلاهبرداری واقع شده، از شخص فروشنده مدارک آن وسیله نقلیه را میخواهد و شخص کلاهبردار برای ایجاد اطمینان عکس یک کارت ملی جعلی و یک سند مالکیت جعلی را برای مالباخته میفرستد. به این ترتیب مالباخته هم مطمئن میشود که خودرو متعلق به فرد فروشنده است، چون عکس کارت ملی و سند ماشین با یکدیگر منطبق است، غافل از اینکه این عکسها جعلی هستند و مبلغی که برای بیعانه پرداخت میکند هم از دستش میرود! پس اگر قرار است اشخاص به صورت اینترنتی کالایی را خریداری کنند یا کالایی را به فروش برسانند، حتماً پیش از پرداخت مبلغ، به صورت حضوری چهره و عکس یا خود کارت ملی شخص را چک کنند و در صورتی که مطابقت وجود داشت، معامله را انجام دهند.
گاهی ممکن است رسید پرداخت وجه نیز جعلی باشد. در این رابطه چه رهنمودی دارید؟
مورد دیگر بحث فیشهای بانکی جعلی یا پیامکهای واریز وجه جعلی است که معمولاً در بستر معاملات اینترنتی صورت میگیرد، البته در معاملات حضوری هم دیده شده است. به این ترتیب که شخص کلاهبردار وسیلهای را خریداری و عکس یک فیش جعلی را برای طرف معامله خود ارسال میکند یا در گوشی خود به شخص نشان میدهد که ببینید من مبلغ را برای شما واریز کردهام. وسیله یا جنس مورد نظر را میگیرد و ممکن است فروشنده مالباخته پس از مدتی متوجه شود که هنوز پولی به حسابش نیامده است. وقتی پیگیری قضایی انجام میشود، متوجه این موضوع میشود که تصویر فیش جعلی بوده است و پیامکهایی که از طرف بدافزارهای طراحیشده ارسال شده، پیامکی جعلی بوده است، بنابراین زمانی که قرار است فروشنده از طریق کارت به کارت هزینهای را دریافت کند، حتماً باید از واریز وجه به حساب بانکی خود مطمئن شود. وقتی مطمئن شدکه وجه واریز شده است، سپس کالا را در اختیار خریدار قرار دهد.
در ارتباط با جابهجایی کالا در اپلیکیشنهای اینترنتی چه موضوعاتی وجود دارد؟
موارد دیگری که میتواند مشکلساز باشد، خرید از طریق اسنپباکسها یا اپلیکیشنهای نقل کالاهاست که بخواهیم کالایی را به جایی ارسال کنیم. دیده شده است متأسفانه افراد سودجو با حساب کاربری و نام و مشخصات شخصی دیگر در اپلیکیشنهای مربوط به حملونقل فعالیت میکنند. در واقع در پوشش شخص اصلی ثبتنامکننده در اپلیکیشنهای حمل و نقل، محموله را دریافت میکنند تا به مقصد برسانند و در این بین محموله را برمیدارند و در واقع تصرف میکنند و دسترسی به آنان از طریق قضایی دشوار خواهد بود. وقتی شخصی که در چنین اپلیکیشنهایی ثبت نام کرده است، احضار میکنیم، متوجه میشویم مدارک خود را اجاره داده و پورسانتی را دریافت میکند و شخصی با نام، مدارک و تسهیلات وی مشغول کار است.
برای جلوگیری از بزهدیدهشدن در این مورد چه کاری انجام دهیم؟
برای اینکه دچار خسرانی در اینباره نشویم لازم است زمانی که راننده که همان پیک است، برای دریافت محموله میآید، حتماً چهره او را با تصویر شخصی که به عنوان راننده در اپلیکیشن قرار داده شده است، تطبیق دهیم. هر گونه مغایرتی را باید گزارش دهیم و از تحویل هر گونه کالا به او خودداری کنیم.
تعویض کارت بانکی مشتری از مواردی است که به تازگی شکایاتی را در بر داشته است. این مورد را تبیین کنید.
نکته دیگر جابهجا کردن کارتهای بانکی است که در واقع شخص مشتری کارت عابربانک خودش را به شخص فروشنده میدهد که کالا یا خدماتی را دریافت کند و در آنجا شخص سودجو کارت عابربانک مالباخته را با کارت بانکی که مشابه آن است عوض میکند و کارت دیگری را به شاکی میدهد. با این ترفند شخص کلاهبردار هم کارت بانک را در اختیار دارد و هم رمز آن را و میتواند در مدت کوتاهی خیلی فوری حساب بانکی شخص را کوتاه کند.
راهحل این است که حتماً پس از دریافت کارت بانکی خود از فروشنده، کارت خود را چک کنیم. درست است؟
بله، وقتی کارت بانکی خود را تحویل فروشنده میدهیم، حتماً چک کنیم که کارتی که به ما تحویل داده شده، همان کارت خودمان باشد. این نیز بازمیگردد به موردی که پیشتر گفتم که رمز کارت بانکی را خودمان بزنیم.
در ارتباط با پارکینگها و پارک خودرو در آنها چطور؟ چه مشکلانی ممکن است برای ما رخ دهد؟
دیده شده است در جاهایی که متصدیان پارکینگهای وسایل نقلیه هستند، با کمک اشخاص دیگر مبادرت به سرقت خودرو یا موتورسیکلت اشخاص میکنند که در آن پارکینگ قرار داده شده است. در پارکینگهایی که معتبر است و مربوط به حمل و نقل عمومی شهرداری است کمتر این اتفاق میافتد، ولی پارکینگهایی که به طور شخصی اداره میشوند، ممکن است در این زمره قرار گیرند. زمانی که قرار است خودرو یا موتورسیکلت را تحویل پارکینگ دهید، حتماً برگه رسیدی که به امضای شخص متصدی باشد و اسم آن پارکینگ با اسمی که به شما میدهند، حتماً یکی باشد، یعنی نام پارکینگ که خودروی خود را به آن تحویل میدهید با نامی که در رسیدی که تحویل میگیرید، حتماً یکی باشد که اگر خدای ناکرده برای خودرو یا موتورسیکلت اتفاقی افتاده قابل رسیدگی و پیگیری قضایی باشد و بتوانید ثابت کنید وسیله نقلیه خود را در آن محل پارک کرده و تحویل متصدی آن پارکینگ دادهاید.
در تصادفات باید چه مواردی را مدنظر داشت؟ چنانچه خدای ناکرده تصادفی با خودرو یا موتورسیکلت رخ داد، راننده باید چه نکاتی را مدنظر قرار دهد؟
اگر خدای ناکرده با موتور یا ماشین خود با عابری برخورد کردید و به نوعی تصادف جرحی اتفاق افتاد، حتماً با پلیس ۱۱۰ و اورژانس تماس بگیرید تا مراتب را صورتجلسه کنند. افسر کروکی بکشد و شخص به بیمارستان اعزام شود. تا جلوی سودجویی برخی از افراد گرفته شود. ممکن است برخی از این افراد سودجو صدماتی را به خود وارد کنند و به تصادف و شخصی که با آنان تصادف کرده منتسب کنند که ممکن است از قبل جراحت و آسیبهایی در بدن آنان باشد که تصادف صوری با خودروی شما ایجاد میکنند که آن جراحات را به تصادف با شما منتسب کنند، بنابراین اگر هر نوع تصادفی اتفاق افتاد، پلیس ۱۱۰ و اورژانس را مطلع کنید و با رسیدگی مرجع قضایی کار را جلو ببرید.
این روزها شاید کودکان کار بیشتری را میتوان دید که از رهگذران درخواست خرید کالایی را دارند که برای فروش در دست دارند، این مورد میتواند چه مسائلی را در بر داشته باشد که باید به آن بیشتر توجه کنیم؟
در مورد کودکان کار خیابانی که از افراد مطالبه وجه یا تقاضای خرید کالاهایشان را دارند، باید در نظر گرفت که تحت هیچ شرایطی نباید کمک مالی و نقدی به این افراد داشت. جنسی را نباید از آنان خرید. باید اعلام موقعیت این کودکان و نوجوانان را گزارش دهیم. به کار گرفتن اطفال زیر ۱۸ سال به کارهای اقتصادی و بهرهکشی اقتصادی جرمانگاری شده است و مرکز اورژانس اجتماعی با همکاری نیروی انتظامی مراجعه میکنند و در واقع شخصی را که این کودکان و نوجوانان برای او کار میکنند، شناسایی و به مراجع قضایی معرفی میکنند.
شاید کسی نتواند و درواقع این فرصت را نداشته باشد که اشخاص سودجویی را که این کودکان را به کار گرفتهاند، پیدا و به مراجع قضایی معرفی کند، در این صورت چه باید کرد؟
در هر حال این را باید در نظر گرفت که کمک کردن و خرید کردن ما از این کودکان ظلم در حق آنان است نه کمک به آنان. در واقع خیانت به آنان است نه لطف، برای همین هیچگونه کمکی به آنان نباید داشت و با مرکز اورژانس اجتماعی باید تماس گرفت.
در پایان اگر نکته یا موردی در تکمیل موضوع وجود دارد، بیان کنید.
نکته اصلی و کلی درباره تمامی مواردی که یاد شد این است که اگر کاری را میخواهید انجام دهید، قبلش اطلاعات حقوقی خود را بالا ببرید. متأسفانه اغلب افراد اطلاعات و دانش حقوقی مردم بسیار ضعیف است و به طور معمول رغبتی هم برای افزایش این اطلاعات و مهارتهای حقوقی نشان نمیدهند. شاید هیچ تلاشی نداشته باشند که با افراد کاربلد همچون مشاوران حقوقی و وکلا مشورت بگیرند. متأسفانه با تصور اینکه همه چیز را خودشان میدانند و در واقع دچار یک جور خودبینی هستند، وارد معاملهای میشوند و به این ترتیب اقدامی انجام میدهند و حرفی میزنند که تبعات حقوقی برایشان خواهد داشت.
برداشت من این است که افزایش دانش حقوقی را راهحل اصلی در نظر میگیرید.
ما در مورد برخی از امور اطلاعاتی داریم، مانند ریاضیات و حساب و کتاب، اطلاعات حقوقی را نیز نباید دستکم گرفت و دانش حقوقی را باید بالا برد تا خدای ناکرده نه قربانی و نه مرتکب جرم شویم. همانطور که به صورت خانوادگی پزشکی داریم که برای مشکلات جسمی و روحی خود به او مراجعه میکنیم، شخص وکیلی یا شخصی را که اطلاعات حقوقی داشته باشد و بتواند راهنمای ما باشد هم مدنظر داشته باشیم تا بتوانیم از طریق آن شخص اطلاعات حقوقی خود را بالا ببریم و از قربانیشدن و بزهدیدهشدن یا خدایناکرده بزهکارشدن خود جلوگیری کنیم.
معاون سازمان اموال منقول تملیکی گفت: ۵ دستگاه خودروی سواری کوروش کمپانی از جزیره کیش به بندرعباس و سپس به تهران منتقل شده است.
باشگاه خبرنگاران غلامی، معاون سازمان اموال تملیکی در خصوص آخرین وضعیت فروش اموال کوروش کمپانی گفت: پرونده مربوط به شرکت کوروش با تو جه به حساسیت خاصی که داشت مراجع قضایی به آن ورود کرده. در جهت جبران بخشی از خسارات وارد شده به مردم کالاهای این شرکت به فروش میرسد. در همین رابطه ۵ دستگاه خودروی سواری این شرکت در جزیره کیش توقیف و از بندر عباس به تهران منتقل شده است.
وی در پاسخ به سوالی در خصوص زمان عرضه و ارزش ریالی این ۵ دستگاه گفت: با توجه به دستور مقام قضایی حراج این خودروها در دستور کار قرار گرفته. در حراج بعدی حضوری که در آذر ماه است فروش آن در دستور کار قرار میگیرد. ارزش پایه این دستگاهها ۳۵ میلیارد تومان است که در هنگام عرضه این قیمت بیشتر میشود.
معاون سازمان اموال تملیکی بیان کرد: با توجه به مزایدههای سراسری الکترونیکی امکان بازدید در استان تهران نسبت به سایر استانها بیشتر است. بنابراین تدبیر مسئولان قضایی آن بود که این مزایده در استان تهران انجام شود.
غلامی گفت: یک دستگاه آپارتمان هم در قالب اموال غیرمنقول شناسایی شده و به زودی حراج آن شروع میشود.
خرید و فروش رمزارز در ایران جرم محسوب نمیشود، اما با توجه به ماهیت آن، بستر بالقوهای برای وقوع جرائم فراهم میکند و نیازمند نظارت و دقت بیشتری است.
خبرگزاری میزان - ورود به بازار ارز دیجیتال و معامله رمزارزها به دلیل راحتی آن نسبت سایر بازارهای مالی، به یک فعالیت عمومی در سطح جهان تبدیل شده است.
رمزارزها بدون نیاز به واسطه، بهصورت آنی و در تمام ساعات شبانهروز و با کمترین هزینه، قابل استفادهاند و ساخت، عرضه و قیمتگذاری آنها تحت نظارت هیج مرجع رسمی داخلی و بینالمللی نیست.
ویژگیهایی همچون گمنامی کاربران در فضای معاملات رمزارزی، جابجایی مبالغ هنگفت بدون نظارت و امکان ارتکاب اعمال مجرمانه بدون نگرانی و وجود خلاهای قانونی موجب شده تا این فضا برای مجرمان جذابتر شده و بتوانند با استفاده از ناآگاهی مردم، آنها را قربانی منافع خود کنند.
به همین سبب، یکی از جرایم نوظهور کشور در یک دهه اخیر، جرایم مرتبط با رمزارزهاست. تمایل مردم به سرمایهگذاری با کسب درآمد و سود هنگفت در کوتاهمدت، باعث شده تا مجرمان از این فرصت سوءاستفاده کنند و به سمت جرایم ارزهای دیجیتال تمایل پیدا کنند.
حجتالاسلام والمسلمین محسنی اژهای، از همان سال ابتدایی تصدی بر ریاست قوه قضاییه به اهمیت این موضوع توجه داشته و در مورد آینده رمزارزها ابراز نگرانی کرده است. رئیس عدلیه در جلسه شورایعالی قوه قضاییه (چهارم بهمن ۱۴۰۰) موضوع «رمزارزها» و خطراتی که ممکن است از این ناحیه در آینده داراییهای مردم را تهدید کند، مورد تاکید قرارداده و دادستان کل کشور و سازمان بازرسی را مأمور کرد تا از بانک مرکزی بخواهند هرچه زودتر در قبال مسئله رمزارزها و تشریح وظایف دستگاههای مختلف در این رابطه شفافسازی کند.
پیگیری رئیس دستگاه قضا محدود به آن زمان نبوده و در ۲۷ مرداد ۱۴۰۳ نیز در مورد رمزارزها و پروندههای کثیرالشاکی مرتبط با این قضیه ضمن بیان این امر که پروندههای کثیرالشاکی مرتبط با رمزارزها میتواند واجد تبعات جدی اقتصادی و اجتماعی باشد، گفت: ممکن است تعداد این پروندهها رو بهفزونی رود؛ لذا ضروری است آگاهیبخشی و اطلاعرسانی به عموم مردم درمورد تبعات و آسیبهای فعالیت و سرمایهگذاری در این حوزههای پرریسک و فاقد تضمین، بیش از پیش در دستور کار قرار گیرد.
همچنین رئیس عدلیه طی سخنانی در نشست شورایعالی قوه قضاییه (۲۹ مرداد)، با اشاره به بازدید خود از مجتمع قضایی تخصصی ویژه رسیدگی به جرایم اقتصادی و مواجهه با چند پرونده مرتبط با رمزارزها، اظهار کرد: مقوله رمزارزها از جمله مقولات جدی است که هم میتواند مورد سوءاستفاده عناصر مُفسد و کلاهبردار قرار گیرد و هم در شرایطی میتواند مورد استفاده مطلوب و نافع قرار گیرد؛ ولکن در این مقوله ما با خلاء قانونی و اطلاعرسانی و آگاهیبخشی ناکافی مواجهایم.
در همین راستا رئیس عدلیه به معاون اول قوه قضاییه دستور داد با برگزاری جلساتی با بخشهای ذیربط از جمله بانک مرکزی، و همکاری معاونت پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه، {در حوزههای مرتبط با مسئولیتهای دستگاه قضا} تمهیداتی را در قبال قضیه رمزارزها اتخاذ کنند تا جلوی متضرر شدن مردم و احیاناً تاثیرگذاری سوء بر موضوعات پولی کشور گرفته شود.
اهمیت این موضوع به حدی بوده که سند تحول و تعالی قوه قضاییه (ابلاغی ۱۴۰۳) نیز به آن پرداخته و یکی از راهکارهای صیانت از امنیت روانی مردم در فضای مجازی، رصد هوشمند و کشف الگوهای جرایم فضای مجازی مانند خرید و فروش غیرقانونی رمزارز، در نظر گرفته شده است.
در همین راستا، قوه قضاییه با همکاری ضابطان بهصورت مستمر در فضای مجازی رصد لازم را انجام میدهد تا در صورت مشاهده موارد کلاهبرداری در حوزه رمزارز به موقع اقدامات بازدارنده و پیشگیرانه داشته باشد.
رمزارز، ارز رمزنگاری شده یا ارز دیجیتال، که با نامهای کریپتوکارنسی (Cryptocurrency) یا کریپتو (Crypto) نیز شناخته میشود، نوعی از دارایی یا پول دیجیتال است که با استفاده از فناوری رمزنگاری، طراحی و ایجاد میشود.
Cryptocurrency از دو جز crypto به معنای رمزنگاری شده و currency به معنای ارز یا واحد پولی رایج یک کشور، تشکیل شده است.
رمزارزها ابزارهای مالی هستند که با کدنویسی در بستر بلاکچین (blockchain) ایجاد میشوند. بلاکچین شیوه نوین و نوعی دفتر کل توزیع شده برای ذخیرهسازی اطلاعات است که برپایه الگوریتمهای ریاضی طراحی شده و دارای امنیت بالایی است.
بهعبارت سادهتر، ارز دیجیتال یا رمزارز یا کریپتوکارنسی یک پول مجازی با قواعد خاص خود است، که با روش فنی و پیچیده تولید و استخراج میشود.
در قوانین داخلی، آییننامه استخراج رمز داراییها مصوب ۱۴۰۱، رمزدارایی را به نوعی ارزش رقومی (دیجیتالی) تعریف کرده که الگوی ساخت نشان حساب و خلق و تسویه ارزش رقومی (دیجیتالی) بر پایه فناوری دفتر کل توزیع شده است و قیمت آن بر مبنای پول رایج کشورها، ثابت یا متغیر بوده و نرخ آن در بازارهای متمرکز یا غیرمتمرکز داخلی یا بینالمللی تعیین میشود و کارکرد ذخیره ارزش آن بر کارکردهای واسطه مبادله و سنجش ارزش غلبه دارد.
معمولا افراد به اشتباه تصور میکنند رمزارز و ارز دیجیتال هردو به یک معنی هستند و آنها را بهجای یکدیگر استفاده میکنند، در حالیکه مفهوم این دو کلمه کمی متفاوت است.
ارز دیجیتال (Digital Currency) به ارزهایی گفته میشود که ماهیت دیجیتال داشته باشند اما رمزارز، ارزی است که بر بستر بلاکچین (blockchain) یا یک محیط رمزنگاری شده، ایجاد شده است.
تفاوت اصلی این دو نوع ارز در فناوری پشتیبانیکننده و رمزگذاری آنهاست. رمزارزها معمولا از بلاکچین و الگوریتمهای رمزنگاری برای امنیت تراکنشهای خود استفاده میکنند و بر اساس فرآیندی تحت عنوان ماینینگ (Mining) (فرآیند استخراج ارز توسط دادههای کامپیوتری) تولید میشوند، اما ارزهای دیجیتال ممکن است از فناوریهای دیگری استفاده کنند و بدون بلاکچین عمل کنند؛ بنابراین هر رمزارزی، یک ارز دیجیتال محسوب میشود، اما هر ارز دیجیتالی لزوما یک رمزارز نیست.
در حال حاضر بیش از ۲ میلیون رمزارز در بازارهای جهانی وجود دارد و این عدد مدام در حال افزایش است، اما برخی از رمزارزها محبوبیت بیشتری دارند.
در میان انواع رمزارزها، بیتکوین (Bitcoin / BTC)، بهعنوان اولین و معروفترین رمزارز در جهان شناخته میشود که از سال ۲۰۰۹ ایجاد شده و همچنان، بیشترین اهمیت و تاثیرگذاری را بر این بازار دارد.
این ارز دیجیتال بر اساس فناوری بلاکچین کار میکند. بلاکچین به بیتکوین امکان انجام معاملات امن و بدون نیاز به واسطهها را میدهد.
اگرچه از سال ۲۰۱۱ به بعد، ارزهای دیجیتال دیگری تحت عنوان «آلتکوینها» به بازار رمزارزها وارد شدند، اما بیتکوین همچنان در صدر بازار رمزارزهای جهان قرار دارد.
برخی دیگر از محبوبترین رمزارزها:
رمرارز اتریوم (Ethereum / ETH)، لایتکوین (Litecoin / LTC)، تتر (Tether / USDT)، بایننسکوین (Binance Coin / BNB)، سولانا (Solana/SOL)، ریپل (Ripple / XRP)، دوجکوین (Dogecoin / DOGE)، کاردانو (Cardano / ADA) پولکادات (Polkadot /DOT) و ترون (Tron / TRX) هستند.
یکی از موضوعاتی که هنوز قوانین صریح و روشنی برای آن در کشور وجود ندارد، حوزه رمزارزهاست و همین امر دغدغه ایجاد مشکلات حقوقی برای مردم را بیشتر میکند.
در حال حاضر در مورد معامله رمزارزها و خریدوفروش ارز دیجیتال در ایران، بهصورت رسمی، قانونی اختصاصی وجود ندارد و هیچ قانونی که تصریح کند معامله رمزارز در ایران غیرقانونی یا جرم است، تصویب نشده است.
اگرچه درحال حاضر معامله و نگهداری ارزهای دیجیتال غیرقانونی نیست؛ اما چالشهای قانونی فراوانی در بین کاربران و ارائهدهندگان سرویسهای کریپتویی وجود دارد.
هرچند قوانین ایران، رسما خرید و فروش ارزهای رمزنگاری شده را جرم اعلام نکرده است، اما جواز قانونی معامله آن نیز در هالهای از ابهام است.
باتوجه به اینکه، ارزهای دیجیتال، تحت مالکیت و کنترل هیچ دولت و نهاد خاصی قرار ندارند، توسط هر شخصی از هرجایی، قابلیت مالکیت و معامله دارند آشنایی با قوانین مربوطه، میتواند دیدگاه شفافتری نسبت به معامله این ارزها به افراد بدهد.
برخی برای غیرقانونی دانستن معاملههای رمزارزی به بند ج ماده ۲ قانون پولی و بانکی مصوب ۱۳۵۱ استناد میکنند این ماده مقرر میدارد: تعهد پرداخت هرگونه دین و یا بدهی فقط به پول رایج کشور انجام پذیر است، مگر آنکه با رعایت مقررات ارزی، ترتیب دیگری بین بدهکار و بستانکار داده شده باشد.
در حالیکه اگر رمزارز به عنوان یک دارایی دیجیتال (نه پول در معنای خاص خود) در نظر گرفته شود، تعارضی بین قانون مذکور و مبادله رمزارز وجود ندارد.
از سوی دیگر، بر اساس مصوبه هیئت وزیران (۱۳۹۸/۰۵/۰۶): استفاده از رمزارزها صرفاً با قبول مسئولیت خطرپذیری (ریسک) از سوی متعاملین صورت میگیرد.
همچنین قوانین داخلی موجود در حوزه استخراج رمزارز نیز نشان میدهد که جواز این دارایی موضوعی انکارناپذیر برای مراجع قانونگذاری در ایران است. طبق مصوبه مذکور، استخراج فرآوردههای پردازشی رمزنگاری شده رمزارزها (ماینینگ) با أخذ مجوز از وزارت صنعت، معدن و تجارت مجاز است.
هرچند مراجع قانونگذاری به جهت ماهیت این دارایی هنوز در شناسایی حقوقی آن موضع روشنی اتخاذ نکردهاند؛ اما تردید در این موضوع، موجب میشود که در این مورد به اصل اباحه رجوع شود، به این معنی که وقتی قانونی برای غیرمشروع بودن آن وجود ندارد، اصل بر مباح بودن معامله رمزارزهاست.
تجارت و مالکیت ارزهای دیجیتال به دلیل نگرانیهای مربوط به پولشویی و تأمین مالی تروریسم در سال ۹۶ و ۹۷ ممنوع اعلام شد و تمام مؤسسات مالی ایرانی مانند: بانکها، صرافیهای زیر نظر بانک مرکزی و سایر مراکز اصلی مالی از کارکردن با ارزهای دیجیتال یا تبلیغ آن به هر نحوی منع شدند.
بانک مرکزی در سیامین جلسه شورایعالی مبارزه با پولشویی (۹ آذر ۱۳۹۶) بهطور رسمی همه مؤسسات مالی را از کار با ارزهای دیجیتال منع کرد.
همچنین بانک مرکزی در اردیبهشت سال ۹۷، طی یک اعلامیه رسمی، خرید و فروش بیتکوین در ایران را ممنوع اعلام کرد. در این اطلاعیه بیان شد: از آنجا که ماهیت ارزهای مجازی، این ارزها را به ابزاری برای پولشویی، تامین مالی تروریسم و بهطور کلی جابجایی پول بین مجرمان تبدیل میکند، ممنوعیت بهکار گیری این ارزها به بانکها ابلاغ شده است.
همچنین، بر اساس اطلاعیه بانک مرکزی در سال ۱۳۹۸، تشکیل و فعالیت اشخاص برای ایجاد و اداره شبکه پولی و پرداخت مبتنی بر فناوری زنجیره بلوک، از نظر این بانک، غیرمجاز محسوب شده و بانک مرکزی حق پیگرد قانونی اشخاصی که با نادیده گرفتن مقررات، شبکهای ایجاد و آن را تبلیغ میکردند را برای خود محفوظ میدانست.
اما در سال ۲۰۱۹ باتوجه به مشکلاتی که به دلیل تحریمها ایجاد شد، دولت شروع به لغو محدودیتها در این زمینه کرد. بعد از آن، قانون ارز دیجیتال در ایران تغییر کرد؛ آییننامه اجرایی استخراج فرآوردههای پردازشی رمزنگاری شده (۱۳۹۸/۵/۱۳) ابلاغ و مالکیت و استخراج ارز دیجیتال در ایران با اخذ مجوز از وزارت صمت، قانونی شد، اما همچنان استفاده از رمزارزها بهعنوان یک سیستم پرداخت ممنوع بود.
مطابق این آییننامه، استفاده از رمزارزها صرفاً با قبول مسئولیت خطرپذیری (ریسک) از سوی متعاملین انجام شده و مشمول حمایت و ضمانت دولت و نظام بانکی نبوده و استفاده از آن در مبادلات داخل کشور مجاز نیست.
همچنین طبق بند ۲ این مصوبه، استخراج فرآوردههای پردازشی رمزنگاریشده رمزارزها (ماینینگ) با اخذ مجوز از وزارت صنعت، معدن و تجارت مجاز است.
مفاد این مصوبه دلالت بر این امر دارد که، استفاده و خرید و فروش رمزارز مجاز است، اما دولت و نظام بانکی ارزش ذاتی رمزارز را تضمین نمیکند.
در ادامه به موجب ماده ۲ آییننامه استخراج رمز داراییها واردات، تولید، فروش و تعمیرات تجهیزات مربوط به استخراج رمزدارایی صرفاً با دریافت مجوز از وزارت صمت و از طریق رویه قانونی تجاری و گمرکی مجاز شد.
به موجب قوانین موجود، افراد میتوانند بر اساس قانون استخراج ارز دیجیتال در ایران، با ثبت شرکت مسئولیت محدود یا سهامی خاص، مجوز ماینینگ را بهنام شرکت خود دریافت کنند.
بر اساس ماده ۱۵ دستورالعمل صدور و بهرهبرداری رمزارزها، پروانه بهرهبرداری از استخراج ارز دیجیتال برای متقاضی زمانی صادر میشود که اقدامات لازم جهت ظرفیتسنجی محل و بازدید فنی توسط کارشناسان وزارت صنعت انجام شده باشد.
بهطور کلی در مورد جواز معامله و استفاده از رمزارزها در ایران باید گفت، مستندا به ماده ۲ قانون مجازات اسلامی مبنی بر اینکه «هر رفتاری اعم از فعل یا ترک فعل که در قانون برای آن مجازات تعیین شده است جرم محسوب میشود.» از آنجاکه در مورد ممنوعیت خرید و فروش ارزهای دیجیتال در کشور قانونی تصویب نشده است، معامله یا خرید و فروش رمزارز در ایران، غیرقانونی نیست و جرم محسوب نمیشود و هرچند در مورد قانونی بودن آن نیز قوانین محکمی وجود ندارد، اما باتوجه به دستورالعملها و مصوبات دولتی استخراج و استفاده از آن تحت ضوابط و شرایط اعلامی مجاز است و با درنظر گرفتن اینکه بر اساس ماده ۱۰ قانون مدنی، اصل بر آزادی قراردادهاست و اشخاص میتوانند با رعایت قوانین و مقررات، هرنوع قراردادی که میخواهند بین خود تنظیم کنند، و با در نظر گرفتن سایر قوانین و مقررات، مانع قانونی برای خرید و فروش رمزارز وجود ندارد.
در حال حاضر ارزهای رمزنگاری شده در صرافیهایی که مقررات را رعایت کردهاند، قابل مبادله است و توسعه کیف پول ارز دیجیتال (Cryptocurrency Wallet) که با نامهای وَلِت یا والت شناخته میشود با در نظرگرفتن مقررات بخش کیف پول رمزارزی، برای اشخاص حقیقی و حقوقی منع قانونی ندارد.
درصورتی که دارنده دستگاه استخراج بیتکوین یا سایر ارزهای دیجیتال، از وزارت صنعت، معدن و تجارت مجوز رسمی داشته باشد، اقدام وی قانونی خواهد بود، اما اگر دستگاه ماینر بیتکوین بهصورت غیرقانونی وارد شده باشد و مورد استفاده قرار بگیرد، یک کالای قاچاق محسوب میشود و داشتن و استفاده از آن جرم است و پیگرد قانونی دارد.
در مورد معامله بیتکوین نیز، هرچند وضعیت معامله ارز دیجیتال در ایران بهصورت کاملاً رسمی مشخص نشده است، اما معامله و خرید و فروش آن در ایران، جرم نیست مگر اینکه ابزاری برای جرم دیگری باشد، که در این صورت معامله آن غیرقانونی است.
بهطور کلی، خرید و فروش بیت کوین، تتر و دیگر ارزهای دیجیتال در ایران تا زمانی که ابزاری برای انجام جرم دیگر نباشد و یا قوانین بالادستی را نقض نکند، قانونی است و جرم محسوب نمیشود.
اما باید این نکته مدنظر باشد که بانک مرکزی هیچ مسئولیتی در رابطه با تأیید اصالت رمزارزها نمیپذیرد. همچنین برای مدیریت و ثبات قیمت آن نیز، دخالتی از سوی بانک مرکزی انجام نمیشود.
از زمانی که استخراج رمزارز در کشور شایع شده بر روند مصرف برق اثر منفی گذاشته است، وزارت نیرو و شرکت مدیریت تولید، انتقال و توزیع نیروی برق (توانیر) تلاش خود را برای جلوگیری از این امر به کار بردند. از جمله اینکه برای پیشگیری از استخراج غیرمجاز رمزارز با کمک برق، جریمههای سنگین معادل ۱۰۰ برابر قیمت برق درنظر گرفته شده و در صورت تکرار تخلف، انشعاب جمعآوری میشود و دستگاههای غیرمجاز کشف شده، امحا خواهند شد.
صرافی ارز دیجیتال (cryptocurrency exchange) به مکانی فیزیکی یا مجازی گفته میشود که مشتریان میتوانند در آنجا ارز دیجیتال خود را در برابر پرداخت ارزهای فیات (پول دولتی و رایج کشورها) و یا در برابر ارز دیجیتال دیگر، خریدوفروش کنند.
با افزایش کاربران ارزهای دیجیتال در ایران، صرافیهای ارز دیجیتال زیادی در ایران شروع به فعالیت کردند. به همین جهت، بانک مرکزی شرایط و ضوابط پلتفرمهای خریدوفروش ارز دیجیتال را تنظیم و ارائه کرد. بر اساس دستورالعمل اجرایی، تأسیس، فعالیت و نظارت بر صرافیها مصوب شورای پول و اعتبار بانک مرکزی (اردیبهشت ۱۴۰۰)، «صرافی» شرکتی است که با مجوز بانک مرکزی تاسیس شده است و موضوع آن انجام عملیات صرافی است.
طبق این مصوبه، تأسیس و ثبت صرافی و اشتغال به عملیات صرافی صرفاً درچارچوب مصوبات شورای پول و اعتبار، مفاد دستورالعمل مذکور، سایر قوانین و مقررات ذیربط و بخشنامههای بانک مرکزی و با أخذ مجوز از بانک مرکزی و با تایید مکان صرافی از سوی مراجع ذیصلاح مجاز است.
احراز هویت موسسان، شرکا و سهامداران صرافیها و سایر شرایط مربوط به تاسیس صرافی توسط بانک مرکزی انجام میشود.
طبق ماده ۲۳ این دستورالعمل، هرگونه عملیات صرافی در بسترهای معاملاتی برخط داخلی و استفاده از رمزارزهای استخراج شده داخلی برای واردات صرفاً بر اساس ضوابط ابلاغی بانک مرکزی قابل انجام است. بنابراین، طبق این دستورالعمل استفاده از رمزارز با رعایت ضوابط بانک مرکزی، برای واردات مجاز است.
فعالیت در صرافیهای ارز دیجیتال نیاز به احراز هویت دارد و این احراز هویت باید توسط صرافی نزد بانک مرکزی ثبت شود. همچنین در خریدوفروش ارز دیجیتال، باید سقف اعلامی از سوی بانک مرکزی، رعایت شود.
مسئولیت صحت عملکرد پلتفرم صرافیها و تضمین ملاحظات امنیتی آن بر عهده مالکان صرافی است و در صورت هرگونه نقض امنیتی پلتفرم، صرافی مذکور موظف به پرداخت خسارت به کاربران است.
فهرست رمزارزهای قابل مبادله در صرافیها، توسط بانک مرکزی تعیین و در بازههای زمانی مشخص به صرافیهای رمزارزی ابلاغ میشود.
صرافیهای رمزارزی ملزم به رعایت قوانین مبارزه با پولشویی و شناسایی مشتریان (KYC) هستند.
همچنین صرافیهای ارز دیجیتال باید تمام تراکنشهای انجام شده، را ثبت و در صورت لزوم در اختیار بانک مرکزی قرار دهند.
صرافیهای رمزارزی بسیاری در داخل کشور فعال هستند و از امتیازات نظام بانکی و تبادلات ریالی بهرهمندند.
در حال حاضر نظارتی بر فعالیت صرافیهای رمزارز غیرمجاز وجود ندارد چراکه این صرافیها مجوزی از ارگان خاصی ندارند. اما بسیاری از مردم، داراییهای خود را در این صرافیها سپردهگذاری کرده و هر لحظه احتمال از بین رفتن داراییهایشان وجود دارد. حتی این صرافیها میتوانند به ابزاری برای پولشویی تبدیل شوند و امکان پیگیری و جبران خسارت برای مالباختگان را دشوار کند.
بسیاری از این صرافیها در فعالیتهای مجرمانه نیز دخالت دارند و پروندههای متعددی از جمله پرونده کریپتولند نشاندهنده ناهنجاریهای جدی در عملکرد این پلتفرمهاست.
با ساماندهی و نظارت بر صرافیهای رمزارزی افراد برای اینکه با صرافیها کار کنند باید ولتهای (کیف پول) خود را ثبت کنند وقتی این ولتها در صرافیها ثبت شوند مانند حسابهای بانکی که شامل مشخصات هویتی افراد میشود ولتهای آنها نیز شناسایی شده و احراز هویت انجام میشود و باعث پیشگیری از بروز بسیاری از جرایم میشود.
تشخیص صلاحیت دادگاه، محل وقوع جرم و دسترسی به مجرم از عوامل مهم در رسیدگی به یک جرم است. در پروندههای رمزارز دسترسی به مجرمین دچار اشکال است و از سوی دیگر محل صلاحیت دادگاه و محل وقوع جرم نیز مشخص نیست. در مواردی صرافی رمزارز یا محل وقوع آن جرم ممکن است در کشورهای دیگر باشد و افرادی که در کشور دیگری هستند از آن خریداری کرده باشند از این رو چالش صلاحیت و ابهام در محل وقوع جرم وجود دارد.
همچنین در عناوین مجرمانه موجود در حوزه رمزارز نیز مشکل وجود دارد.
یکی دیگر از مشکلات دادرسی پروندههای رمزارز، چگونگی رد اموال شکات است، با سقوط قیمت برخی از رمزارزها نحوه رد مال با ابهاماتی مواجه میشود.
این مشکلات عملاً رسیدگی به پروندهها را با مشکل مواجه میکند و دستگاه قضایی با چالشهای متعددی در این حوزهها مواجه میشود. حتی گاها مشاهده میشود در برخی از پروندهها هزاران شاکی وجود دارد که دستگاه قضایی در کنترل شکات و تقدیم شکایت هم با چالش مواجه میشود.
برای رسیدگی به جرایم رمزارزی، دستگاه قضایی، شعبه و قاضی باید بتواند به نحو صحیحی رکن مادی را با آن عنوان مجرمانه تطبیق دهد، اما با توجه به اینکه جرایم رمزارز چندان ملموس نیست، در تشخیص اینکه چه اتفاقی افتاده با چالشهای مهمی مواجه میشوند، حتی اینکه چه عنوان مجرمانهای واقع شده نیز دشوار است.
قضات رسیدگی کننده به پروندههای رمزارزی با تطبیق رفتار متهمان از ظرفیت قانون جرایم رایانهای از جمله عناوین مجرمانه دسترسی غیرمجاز و کلاهبرداری رایانهای و حتی قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری و یا اخلال در نظام اقتصادی و قانون مجازات اسلامی و سایر قوانین استفاده میکنند.
اکثر کاربران بازار رمزارز، آگاهی کافی نسبت به قواعد آن ندارند و همین امر، بستر مناسبی برای وقوع جرایم و سوءاستفادههای مالی فراهم کرده است.
از آنجا که رمزارزها از فرآیندهای نظارتی خارج هستند، بنابراین زمینههای پولشویی و کلاهبرداریهای حرفهای در این زمینه بسیار شایع است.
افرادی که بدون دانش کافی به این حوزه ورود پیدا کردند و مورد سوءاستفاده قرار گرفتند، علاوه بر ضرر و زیان مالی برای خود باعث ورود پروندههای زیادی به دستگاه قضایی نیز شدهاند. تبعات منفی این امر سیستم قضایی را دچار بار سنگینی از پروندههای مربوط به حوزه رمزارزها کرده است.
پروندههای کثیرالشاکی در حوزه رمزارز در دستگاه قضایی، حساسیت این موضوع را بیش از پیش جدی کرده است و مراجعه شاکیان پروندههای رمزارزی به محاکم قضایی، واکنش بالاترین مسئول دستگاه قضایی را نیز در پی داشته است. برخی از پروندههای رمزارزی که در دسته پروندههای کثیرالشاکی قرار دارند:
شهروندان باید با آگاهی وارد حوزه رمزارزها شوند، چراکه اگر شهروندان بدون آگاهی و آموزش وارد بسترهای سالم و با پشتوانهای همچون بورس شوند نیز با رفتار غیرحرفهای متضرر شده و همین فضای سالم برای آنها تبدیل به مشکل میشود، چه برسد به فضای رمزارز که پشتوانه مشخصی ندارد.
در صورتی که مردم در معامله این رمزارزها با مشکلاتی مانند: هک، کلاهبرداری در قالب طرحهای پانزی، کیف پولهای جعلی و استخراجهای ابری تقلبی، روبهور شوند، باید این موضوع را، با طرح شکایت در مراجع قضایی، پیگیری کنند.
در همین راستا مراجع قانونی مانند: نیروی انتظامی و پلیس فتا در مورد جرایم این حوزه، مسئولیتها و اختیاراتی که دارند باید برای پیگیری و برخورد با متخلفان و مجرمان این حوزه اقدام کنند.
دستگاه قضایی برای رسیدگی به تخلفات و جرایم این حوزه، شعب خاصی اختصاص داده است تا به این نوع جرایم رسیدگی کنند.
اشخاص بدون اطلاعات کافی و لازم نباید وارد بازار رمزارزها شوند.
افراد نباید سرمایه خود را به بهانه سرمایهگذاری در بازار رمزارز در اختیار دیگران قرار دهند.
مشاوران املاک و مردم نباید از رمزارز بهعنوان بهای معامله ملک استفاده کنند چراکه این امر تایید قانونی ندارد و به این دلیل که نمیتوان آن را تایید کرد، مبالغ در معاملات بین افراد رد و بدل شده، میتواند زمینه بروز مشکلات آتی شود.
زمانیکه از رمزارزها در معاملات یا تهاتر ملک استفاده میشود در زمان ایجاد اختلاف، تایید مبالغ پرداختی طرفین معامله از سوی مرجع قضای با محدودیت روبهرو خواهد شد و اثبات دریافت و پرداخت با مشکل مواجه میشود.
بهتر است افراد بخشی از سرمایه خود را در این حوزه سرمایهگذاری کنند و از ورود همه سرمایه خود به این حوزه پرهیز کنند.
کاربران به هیچ دلیل نباید اطلاعات کیف پول دیجیتال خود را در اختیار دیگران قرار دهند.
همچنین افراد از ورود هیجانی و متاثر از تبلیغات به بازار رمزارز پرهیز کنند. کلید واژههایی مانند درآمد دلاری، درآمد روزانه دلاری و درآمد ساعتی دلاری کلید واژههای بسیار خطرناکی هستند که با ترغیب و تطمیع عامه مردم افراد را به دام مجرمان سایبری گرفتار میکند.
برخی از تدابیر پیشگیرانه قوه قضاییه در حوزه رمزارزها:
قوه قضاییه در زمینه جرمانگاری، آگاهیبخشی و اطلاعرسانی به مردم اقدامات خوبی را در دستور کار قرار داده است. از جمله این موارد میتوان به ارسال پیامکهای هشداری و پیشگیرانه به شهروندان اشاره کرد.
نظرات مراجع تقلید در رابطه با حکم شرعی معامله رمزارز را میتوان به ۳ دسته تقسیم کرد:
برخی از فقها معامله و استفاده از رمزارز را دارای اشکال میدانند، برخی اشکال شرعی در استفاده از آن نمیبینند و برخی نیز در این زمینه نظری ندارند و رعایت قوانین کشور را در این زمینه لازم میدانند.
در مجموع، اکثر مراجع تقلید یا خرید و فروش ارزهای دیجیتال را حرام ندانستند، اما به دلیل وجود برخی ابهامات، معامله ارز دیجیتال را دارای مشکلاتی میدانند که بهتر است برای حل آن طبق قوانین عمل کرد.
مقام معظم رهبری، در مورد خرید و فروش ارزهای دیجیتال، عمل به قوانین موجود را توصیه میکنند و طبق نظر ایشان، حکم تولید، خرید و فروش ارز دیجیتال، تابع قوانین و مقررات نظام جمهوری اسلامی ایران است.
این نظر فقهی دو نتیجه دارد: اول آنکه حکم تحریم درباره آن وجود ندارد و دیگر اینکه ارجاع یک حکم شرعی به «قوانین و مقررات» از سوی، ولی فقیه، تکلیفی مهم را بر عهده قانونگذار میگذارد که در این زمینه اقدام به وضع قوانین شفاف کنند تا مردم و نظام پولی و بانکی تکلیف خود را درباره این موضوع بدانند. چرا که عدم قوانین شفاف و تعلل در تصمیمگیری و قانونگذاری در هر حوزهای از جمله حوزه ارز دیجیتال، همواره میتواند مشکلات جدی بهوجود بیاورد.
نهایتا باید گفت، ورود به حوزه معاملات ارزهای دیجیتال و خرید رمزارزها از سوی مردم باید با احتیاط و آگاهی کامل انجام شود و توصیه میشود مردم از جمله: تِرِیدرها (معاملهگران) و سرمایهگذاران، تمام سرمایه خود را به خرید این ارزها اختصاص ندهند. همچنین علاوه بر اینکه باید دقت داشته باشند که سرمایه خود را برای ورود به بازار در در اختیار دیگران قرار ندهند، به هشدارهای قوه قضاییه و بانک مرکزی در این زمینه توجه داشته باشند.
به طور کلی پدیده رمزارز پدیده مجرمانهای نیست، اما بستر رمزارز به گونهای است که میتواند تهدید باشد یا فرصت. اما علیرغم همه توصیهها و هشدارها باز هم مردم گرفتار مبادلاتی میشوند که موجب ایجاد مشکلاتی برای آنها میشود. با این حال، همواره توصیه دستگاه قضایی به مردم برای سرمایهگذاران ولو با سرمایه اندک این بوده که مراقبت و توجه کنند.
بازپرس دادسرای جرایم رایانهای تهران و پژوهشگر حوزه حقوق سایبری به تنظیمگری حداقلی در حوزه رمز ارزها اشاره کرد و گفت: عدم نظارت بر رمز ارزها به این بهانه که به حوزههای زیر زمینی رسوخ پیدا میکند کار عاقلانهای نیست چرا که در لیبرالترین اقتصادهای دنیا نیز این میزان رهایی از نظارت وجود ندارد.
خبرگزاری میزان- همواره پدیده رمز ارزها در سالهای اخیر از سوی برخی از محققین این حوزه همزمان به عنوان فرصت و تهدید نام برده می شوند اما به طور کلی این پدیده یکی از مواردی است که تنظیمگری آن برای دولتها در دهه اخیر تبدیل به مسئله شده است و چالش ها و تهدیدات منتسب به آنها سبب شده تا بسیاری از کشورها نتوانند موضع گیری مناسبی برای تنظیم گری در این حوزه داشته باشند از این رو برخی معتقدند که تنظیم گری و نظارت حداقلی در این حوزه می تواند بسیاری از چالش های پیش روی آنها را کاهش داده و نظامهای اقتصادی و قضایی آنها را تا حدودی در این زمینه بیمه کند.
در همین رابطه حجت الاسلام والمسلمین محسنی اژه ای رئیس دستگاه قضا در تاریخ ۲۷ مرداد در دیدار جمعی از قضات و کارکنان دادگستری تهران درمورد موضوع رمزارزها و پروندههای کثیرالشاکی مرتبط با این قضیه گفت که پروندههای کثیرالشاکی مرتبط با رمزارزها میتواند واجد تبعات جدی اقتصادی و اجتماعی باشد.
باتوجه به اینکه تعداد این پروندهها رو به افزایش است باید آگاهیبخشی و اطلاعرسانی به عموم مردم درمورد تبعات و آسیبهای فعالیت و سرمایهگذاری در این حوزههای پرریسک و بدون پشتوانه و فاقد تضمین، بیش از پیش در دستور کار قرار گیرد.
رئیس عدلیه همچنین در تاریخ ۲۹ مرداد در جلسه شورای عالی قضایی اظهار کرد که مسئولین مربوطه باید توجه کنند مقوله رمزارزها از جمله مقولات جدی است که هم میتواند مورد سوءاستفاده عناصر مُفسد و کلاهبردار قرار گیرد و هم احیاناً در شرایطی میتواند مورد استفاده مطلوب و نافع قرار گیرد؛ اما در این مقوله ما با خلاء قانونی و اطلاعرسانی و آگاهیبخشی ناکافی مواجهایم.
امین تویسرکانی بازپرس دادسرای جرایم رایانهای تهران و پژوهشگر حوزه حقوق سایبری در گفتوگو با میزان در مورد چالشها در حوزه رمز ارزها گفت: نظام قضایی و کیفری کشور با چالشهای متعددی در حوزه رمز ارزها مواجه است و به نوعی در آستانه یک بحران بالفعل قرار گرفته است که این بحرانها در نهادهای انتظامی و قضایی نمود یافته و معضلات بسیاری را ایجاد کرده است.
وی گفت: با وجود تلاشها برای ساماندهی رمز ارزها هنوز در این حوزه فاقد قوانین خاص هستیم و تنها قانونی که در بانک مرکزی در آذرماه سال ۱۴۰۲ تصویب شد به طور محدود به این حوزه اشاره داشته است. از آن زمان تاکنون، بانک مرکزی هنوز آییننامههای لازم برای اجرای این قانون را وضع نکرده است.
بازپرس دادسرای جرایم رایانهای تهران در پاسخ به این سوال که آیا در این حوزه نیازمند قانونی خاص هستیم یا خیر گفت: پدیده رمزارزها یک فناوری نوین است و اگر بخواهیم قانون را کاملاً منطبق بر یک فناوری خاص بنا نهیم، به نظر میرسد که توجیه منطقی خاصی ندارد. قوانین باید کلی و جامع باشند تا بتوانند تمام پدیدهها را تحت پوشش قرار دهند؛ چرا که قانونگذاری خاص و ویژه در هر حوزه ای ممکن است به سرعت دچار کهنگی و بیخاصیتی شود. به نظر میرسد که در حوزههای حقوقی و کیفری کشور ما کمبود خاصی وجود ندارد و ما با تورم کیفری مواجه هستیم؛ بهطوری که برای هر رفتاری که در این زمینه اتفاق میافتد، چندین عنوان جرم قابل انطباق است.
وی گفت: با توجه به قانون جدید بانک مرکزی که برای حوزه رمزارزها ایجاد شده، دیگر نیازی به وضع قوانین جدید بهمعنای خاص نیست. این قانون فراهم است و باید از آن بهرهبرداری شود. هرچند که این قانون هنوز بهطور کامل اجرایی نشده و تشریفات و آییننامههای لازم در حال تشکیل است، اما حاکمیت، بهویژه بخش قضایی و دولت، باید از بانک مرکزی مطالبه کند که چرا این قانون پس از چندین ماه هنوز اجرایی نشده است.
تویسرکانی با بیان اینکه بیش از ۱۰۰ صرافی رمز ارز داخلی در کشور فعال هستند و از امتیازات نظام بانکی و تبادلات ریالی بهرهمندند، گفت: به عنوان یک قاضی، آسیبهایی جدی در این حوزه مشاهده میکنم و پروندههای متعددی را بررسی کردهام که شامل پروندههای کوچک و همچنین پروندههای ملی و بحرانزا با دهها هزار شاکی و ارقام بسیار بالا است، به نظر میرسد تا زمانی که این آسیبها و بحرانها حل نشوند نظام قضایی کشور همچنان درگیر خواهد بود.
وی گفت: بسیاری از مردم، داراییهای خود را در این صرافیها سپردهگذاری کردهاند و هر لحظه احتمال از بین رفتن این داراییها وجود دارد. این صرافیها میتوانند به ابزاری برای پولشویی تبدیل شوند و امکان پیگیری و جبران خسارت برای مالباختگان را دشوار سازند.
وی گفت: صرافیهای رمز ارزی بودند که داراییهای مردم را جمع آوری و به یکباره آن را از حیطه اختیارشان خارج و تصاحب و به رمز ارز دیگری تبدیل کردند و بدین واسطه کلاهبرداری کردند.
وی ادامه داد: بسیاری از این صرافیها در فعالیتهای مجرمانه نیز دخالت دارند و پروندههای متعددی از جمله پرونده کریپتولند نشاندهنده ناهنجاریهای جدی در عملکرد این پلتفرمهاست. از آنجا که این صرافیها اطلاعات حساس میلیونها نفر را در اختیار دارند، ابعاد امنیتی این قضیه نیز باید مدنظر قرار گیرد.
تویسرکانی با بیان اینکه عمده پروندههای کلان و ملی و بحرانزا در کشور در حوزه پلتفرمهای رمز ارز است، گفت: عمده پروندههای کلان در حوزه رمز ارز با انگیزه مجرمانه شکل گرفته است، رمز ارزی که فاقد ارزش بود عرضه شده و به شکل پانزی گسترش یافته است و به چند نفر اولیه سود ارائه داده و بقیه ضررهای هنگفتی را کرده اند.
تویسرکانی در مورد لزوم تنظیم گری در حوزه رمز ارزها گفت: چماق و تهدیدی که از سوی فعالین اقتصادی در این زمینه وجود دارد این است که اگر در این حوزه ورود پیدا کنید به حوزههای زیر زمینی رسوخ پیدا میکند. چرا که برخی معتقدند که این حوزهها نظارت پذیر نیست و ورود به آن باعث از بین رفتن ماهیتشان میشود.
بازپرس دادسرای جرایم رایانهای تهران با بیان اینکه در هیچکجای دنیا نمیتوان فعالیتی را بدون نظارت و تنظیمگری مؤثر تصور کرد،گفت: حتی در آزادترین اقتصادها نیز این قاعده وجود دارد اینکه بخشی از اقتصاد را رها کنیم با این بهانه که ممکن است به حوزههای زیر زمینی رسوخ پیدا کند به نظر کار عاقلانه ای نیست، باید تدبیری جدی در این حوزه اندیشید چرا که حوزه رمز ارزها از خلا نبود نهادهای متولی رنج میبرد و برای نهادسازی نیازمند قانون جدی هستیم.
وی گفت: سوال این است که آیا نهادسازی باید به سمت تنظیم گری برود یا نظارت حداقلی هرچه که باید این روند کامل رها را کنار بگذاریم. مطمئن هستم در هیچ کجای دنیا این میزان رهایی وجود ندارد ما هیچ نهاد ناظر یا تنظیمگری نداریم. حتی در لیبرالترین اقتصادهای این وضعیت وجود ندارد تصور من این است که ما باید وارد یک حوزه تنظیمگری حداقلی شویم.
تویسرکانی گفت: صرافیها باید مسئولیت فعالیتهای خود را بر عهده بگیرند و با استفاده از فناوریهای مدرن، معاملات مشکوک را شناسایی کنند.تجربه نشان داده که ایجاد نظارت حداقلی به هیچوجه موجب ریزش سرمایهها یا کوچ مردم به صرافیهای خارجی نخواهد شد. مردم به فعالیتهای رمزارزی علاقهمندند و این حوزه نیازمند یک نظام معقول و منطقی است که ضمن رعایت حقوق و منافع عمومی، به رونق آن نیز کمک کند، در نهایت، باید با آزمون و خطا و پیشبینی قابلیتها، به بهبود و توسعه این سیستم بپردازیم.
رئیس کل دادگستری استان تهران از صدور رای بخش دوم پرونده کثیرالشاکی موسوم به «کینگ مانی» و محکومیت سه نفر دیگر از متهمان به حبسهای طویلالمدت خبر داد.
به گزارش دانشجو، روز گذشته، رای یکی از بزرگترین پروندههای کلاهبرداری و فساد مالی به نام «کینگ مانی» صادر شد. بر اساس این رای، سیده شهره موسوی، نایب رئیس سابق فدراسیون فوتبال، به ۱۵ سال زندان محکوم گردید.
جزئیات پرونده
علی القاصی، رئیس کل دادگستری استان تهران، از صدور رای بخش دوم پرونده کثیرالشاکی موسوم به «کینگ مانی» خبر داد. وی گفت:
"بر اساس رای صادره در خصوص بخش اول پرونده مذکور، سه نفر از اشخاص حقیقی و یک شخص حقوقی متهم در این پرونده به اتهام اخلال در نظام اقتصادی کشور از طریق مشارکت در کلاهبرداری شبکهای و ایجاد رمزارز جعلی به نام «کینگمانی» محکومیت یافتند. "
محکومیت متهمان
القاصی ادامه داد که از میان متهمان، سه نفر از اشخاص حقیقی به حبسهای طویلالمدت محکوم شدهاند و همچنین شرکت «بادران گستران» به ممنوعیت از فعالیت شغلی با استفاده از هر گونه رمزارز به مدت دو سال محکوم شده است.
جزئیات محکومیتها
فریدون قربانیان، مدیرعامل شرکت بادران و متهم ردیف اول پرونده، به اتهام کلاهبرداری شبکهای و اخلال در نظام اقتصادی از طریق ایجاد و ترویج رمزارز جعلی «کینگ مانی»، به ۲۰ سال زندان محکوم شد. همچنین، سیده شهره موسوی، متهم دیگر این پرونده، به جرم مشارکت در این کلاهبرداری و فراهم کردن تسهیلات برای توزیع رمزارز جعلی، به ۱۵ سال زندان محکوم گردید.
کلاهبرداران سایبری از تماسهای جعلی بینالمللی برای انجام کلاهبرداریهای مالی، جعل هویت مقامات دولتی و ایجاد وحشت در میان مردم استفاده کردهاند. مواردی از جمله تهدید به قطع شمارههای موبایل توسط مقامات مخابراتی هند، دستگیریهای جعلی، انتقال مواد مخدر از طریق پست، جعل هویت پلیس و دستگیری در پروندههای مربوط به باندهای جنسی نیز گزارش شده است.
به گزارش تجارت نیوز، در پی افزایش جرایم سایبری، هند سیستم جدیدی را به منظور مقابله با تماس های بین المللی جعلی که شمارههای موبایل هندی را نمایش میدهند، راهاندازی کرده است. این سیستم با هدف ایجاد یک فضای دیجیتال امن و حفاظت از شهروندان در برابر جرایم سایبری طراحی شده است.
این سیستم که «سیستم پیشگیری از تماس های بین المللی جعلی» نامیده میشود، برای شناسایی و مسدود کردن تماس های بین المللی جعلیکه به نظر میرسد از داخل هند برقرار شدهاند، ایجاد شده است. این تماسها در واقع از خارج از کشور و با دستکاری شناسه خط تماس (CLI) یا شماره تلفن انجام میشوند.
کلاهبرداران سایبری از این تماسهای جعلی برای انجام کلاهبرداریهای مالی، جعل هویت مقامات دولتی و ایجاد وحشت در میان مردم استفاده کردهاند. مواردی از جمله تهدید به قطع شمارههای موبایل توسط مقامات مخابراتی هند، دستگیریهای جعلی، انتقال مواد مخدر از طریق پست، جعل هویت پلیس و دستگیری در پروندههای مربوط به باندهای جنسی نیز گزارش شده است.
طبق بیانیه رسمی، وزارت ارتباطات هند (DoT) و ارائهدهندگان خدمات مخابراتی (TSPs) در همکاری با یکدیگر این سیستم را طراحی و عملیاتی کردهاند. در 24 ساعت اول فعالیت این سیستم، حدود 13.5 میلیون یا 90 درصد از تمامی تماسهای بینالمللی ورودی با شمارههای هندی به عنوان تماسهای جعلی شناسایی و توسط TSPs مسدود شدند.
وزارت ارتباطات هند اعلام کرده که با اجرای این سیستم، مشترکین تلفن همراه هندی باید کاهش قابل توجهی در تعداد تماسهای جعلی با پیش شماره +91-xxxxxxx مشاهده کنند. این اقدام نهتنها به کاهش جرایم سایبری کمک خواهد کرد بلکه اعتماد شهروندان به سیستمهای مخابراتی را نیز افزایش میدهد.
معاون سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی گفت: ۵ دستگاه خودروی کوروش کمپانی و اموال غیرمنقول و مقداری تجهیزات از این شرکت به زودی در مزایدهای به فروش خواهند رسید.
به گزارش مهر، سعید غلامی باغی معاون بهره برداری و فروش اموال منقول سازمان جمعآوری و فروش اموال تملیکی در رابطه با آخرین وضعیت حراج اموال کوروش کمپانی گفت: در این موضوع به دلیل حساسیتهایی که در حوزه ضرورت جبران خسارات وارده به مردم وجود دارد، مرجع قضائی دستور داده است که خودروهایی که متعلق به این شرکت بوده و دستور توقیف و ضبط آنها توسط مرجع رسیدگی کننده داده شده است، از جزیره کیش به تهران منتقل شوند تا خودروها به بالاترین قیمت به فروش برسند و خسارات وارده به مردم جبران شود.
وی اضافه کرد: سازمان اموال تملیکی در اجرای دستور مرجع قضائی، این خودروها را از جزیره کیش استان هرمزگان به تهران منتقل میکند تا در مزایدههای آتی که سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی برگزار میکند در معرض بازدید متقاضیان قرار دهد و متقاضیان بیشتری بتوانند این ۵ دستگاه خودرو را رؤیت کنند تا در نهایت این خودروها به بالاترین قیمت به فروش برسند.
معاون بهره برداری و فروش اموال منقول سازمان جمعآوری و فروش اموال تملیکی، تصریح کرد: علاوه بر این ۵ دستگاه خودرو، اموال غیرمنقولی از جمله املاک هم به توقیف دولت در آمده است و تعدادی تجهیزات دیگری هم وجود دارد که در مزایدههای سراسری در بستر سامانه ستاد تدارکات الکترونیکی دولت عرضه میشود.
غلامی باغی افزود: این مزایده در فضای کاملاً رقابتی و شفاف به صورت کاملاً الکترونیکی برگزار میشود تا مردم بتوانند بالاترین قیمت برای خرید را ارائه دهند که هم این کالاها تعیین تکلیف شوند و هم مراجع قضائی بتوانند از محل فروش کالاهای مذکور خسارات وارد شده به مردم را جبران کنند.
معاون فرهنگی ـ اجتماعی پلیس فتا ۷۰ درصد جرائم سایبری کشور را جرائم مالی عنوان کرد و گفت: بیشتر این جرائم کلاهبرداری اینترنتی و برداشت غیرمجاز است.
سرگرد جواد مختار رضایی با اشاره به اینکه پلیس فتا همواره اقدامات پیشگیرانه را در دستورکار خود قرار داده است، اظهار کرد: پلیس فتا در مدارس و مساجد و بسیاری از اماکن در خصوص روشهای پیشگیری از جرائم سایبری و همچنین ارتقاء فرهنگ سایبری به صورت چهره به چهره آموزش میدهد.
وی جلوگیری از بروز جرم و کاهش وقوع جرائم سایبری را از مأموریتهای پلیس فتا بیان کرد و افزود: در این حوزه به صورت مستقیم روی تقویت زیرساختهای امنیتی و کاهش آسیب پذیریها تمرکز میشود که اجرای رمز دوم پویا یکی از مصادیق آن است. جرائم در این حوزه بسیار بالا بود؛ اما با اجرای رمز پویا در شرایطی که به دلیل بروز کرونا شاهد افزایش خریدهای اینترنتی بودیم که بالتبع باید منجر به افزایش جرائم سایبری می شد، شاهد کاهش ۲۰ درصدی جرائم در این حوزه بودیم.
سرگرد مختاررضایی ضمن توصیه به مردم برای استفاده از پیام رسانهای داخلی خاطرنشان کرد: پیگیری جرائم در پیام رسانهای داخلی راحت تر صورت میگیرد؛ در حالیکه در پیام رسانهای خارجی زمان بیشتری لازم است.
وی با بیان اینکه پروندههای ورودی پلیس فتا از ۲ راه شکایت و رصد فضای مجازی توسط پلیس فتا شکل میگیرد، ادامه داد: مردم میتوانند از طریق سایت پلیس فتا و یا شماره تلفن۰۹۶۳۸۰ گزارشات و شکایات خود را در ۵ تا ۱۰ دقیقه اول پس از وقوع جرم به پلیس فتا ارائه داده تا بتوانند پول خود را به صورت موقت مسدود کنند. امسال حدود ۵۰۰ میلیارد تومان پول سرقتی از طریق شماره تماس ذکر شده و سایر روشها مسدود شد. در مجموع تمام پروندههای ورودی به پلیس فتا مورد بررسی قرار گرفته و اگر پولی در میان باشد، مسدود میشود. اما تصمیم مقام قضائی بسیار حائز اهمیت است و پلیس تنها ضابط قوه قضائیه است.
معاون اجتماعی پلیس فتا همچنین اظهار کرد: با اقدامات پلیس فتا در سالهای اخیر، جلوی موج استفاده از سایتهای شرط بندی و قمار گرفته شده است. این سایتها از طریق رصد پلیس فتا نیز بررسی و جلوی آنها گرفته میشود.
به گفته وی، ۷۰ درصد جرائم سایبری کشور، جرائم مالی است که بیشتر آن کلاهبرداری اینترنتی و برداشت غیرمجاز است.
معاون فرهنگی، اجتماعی پلیس فتا فراجا با بیان اینکه یکی دیگر از جرائم پر تکرار مربوط به بحث خرید از فروشگاهها و سایتهای تبلیغاتی و پرداخت بیعانه است، افزود: یکی از نشانههای سایتهای معتبر نماد اعتبار الکترونیک است و اگر فروشگاهی نماد اعتبار الکترونیک داشته باشد از امنیت بیشتری برخوردار است. برای خرید امن باید از سایتهایی خریداری کرد که نماد الکترونیک داشته باشند و اصالت آن را از طریق کلیک بررسی نمایند. همچنین جستجوهای ساده در مورد سایت یا فروشگاه، انتقال درگاه بانکی به دامنه شاپرک و پرداخت در محل در صورت عدم اعتماد به سایت، دیگر موارد لازم برای خرید امن است.
وی همچنین به والدین توصیه کرد: والدین باید آگاهی خود را در این حوزه بالا ببرند. برای کودکان زیر ۷ سال گوشی نباید تهیه کرد و همچنین نباید آن را به صورت آزاد در اختیار آنها قرار داد و از ابزارهای کنترل والدین استفاده شود.
سرگرد مختار رضایی بروز بسیاری از پروندهها را ناشی از نا آگاهی افراد دانست و گفت: پلیس فتا در راستای همکاری با سازمانها و سایتهای خصوصی جلسات متعددی را برگزار میکند تا از وقوع آن پیشگیری کند. امروز پرداخت امن در سایتهای ثبت آگهی ایجاد شده؛ اما به هیچ عنوان نباید به حساب اشخاص پولی واریز شود و همچنین افراد به هیچ عنوان به هر فروشگاه اینترنتی اعتماد نکرده و تا زمانی که کالا را دریافت نکرده و اطمینان حاصل نکردهاند مبلغی به عنوان بیعانه پرداخت نکنند.
وی کلاهبرداری اینترنتی، برداشت غیرمجاز، دسترسی غیرمجاز، مزاحمتهای اینترنتی و هتک حیثیت را از جمله جرائم سایبری برشمرد و یادآور شد: برخی از موارد با پیگیری هم قابل جبران نیست که یکی از موارد آن انتشار عکسهای خصوصی است؛ لذا افراد باید به حریم خصوصی خود دقت داشته باشند و هیچ عکسی را در شبکه های اجتماعی و پیام رسانها منتشر نکنند.
وی در مورد هک شدن حسابهای بانکی نیز تشریح کرد: تقریباً همه دیگر میدانند که با دریافت هر پیامکی بر روی لینک کلیک نکنند؛ اما هنوز هم این جرم یکی از پر تکرارترین جرائم است. در این شیوه با کلیک روی لینکهای آلوده وارد صفحهای می شویم که آلوده بوده و به نرم افزار دسترسی داده میشود تا بتواند اطلاعات حساب بانکی را در اختیار گرفته و برداشت وجه نماید. همچنین دستگاههای اسکیمر میتوانند اطلاعات کارت فرد را استخراج کرده و در صورتی که رمز کارت نیز به فروشنده داده شده باشد فرد به راحتی میتواند اقدام به کلاهبرداری کند؛ لذا رمز کارت را نباید به فرد دیگری داد و کارت مجزایی برای خرید تهیه کرد تا موجودی کمی در آن باشد.
معاون فرهنگی اجتماعی پلیس فتا در خاتمه سخنان خود که با رادیو گفتگو سخن میگفت با اشاره به بکارگیری هوش مصنوعی در پلیس فتا مطرح کرد: سامانه فارز رونمایی شده تا سازمانها و بازارهای فروش نرم افزار، بتوانند بد افزار بودن نرم افزارها را تشخیص دهند.
سخنگوی فراجا با بیان اینکه اما همکاران تیزبینم در پلیس فتا ضمن استفاده از ابزارهای هوشمند توانستهاند در ۶ ماهه سال جاری نسبت به مدت مشابه کشفیات را ۲۰ درصد افزایش داده به گونهای که ۸۹ درصد پروندهها منجر به کشف شده است، گفت: حدود ۷۰ درصد پروندهها مربوط به حوزه مالی و اقتصادی و عمدتاً کلاهبرداریهای رایانهای با سهم ۴۰ درصد و برداشت غیرمجاز با سهم سی درصد است.
به گفته وی از اقدامات شاخص پلیس فتا ایجاد مرکز امداد و فوریتهای سایبری و سامانه گفتگوی برخط میباشد که از ابتدای سال تا کنون حدود ۷۲ هزار چت و بیش از ۵۶۵ هزار تماس با این مرکز از سوی شهروندان برقرار شده است.
وی با اعلام اینکه بیشترین گزارشات دریافتی به ترتیب در حوزههای کلاهبرداری از طریق ارسال لینک سامانه ثنا، هک حساب کاربری شبکههای اجتماعی کاربران ،کلاهبرداری و اخذ بیعانه بواسطه سایتهای آگهی محور و همچنین کلاهبرداری تلفنی و پیامکی با موضوع فروش غیرواقعی کالا و خدمات است، گفت: البته بارها تاکید شده که قبل از اطمینان از اصالت فروشنده و کالا، مبلغی را به عنوان بیعانه پرداخت نکرده، از درگاههای پرداخت معتبر استفاده نموده و نهایتاً در صورت مواجهه با هرگونه کلاهبرداری سایبری، تردید نکرده و فوراً به پلیس فتا به نشانی fata.gov.ir یا شماره تلفن ۰۹۶۳۸۰ مراجعه کنید.
سخنگوی فراجا با توصیه به همه شهروندان مبنی بر اینکه بانک تصویری از اموال و اشیا قیمتی خود داشته باشند که در صورت سرقت با مراجعه به سامانه نما (نمایشگاه اموال مکشوفه) که در سایت اینترنتی پلیس آگاهی تعریف شده است مراجعه کنند، گفت: با تطبیق با تصویر اموال مکشوفه در این سامانه نسبت به استرداد اموال مسروقه شأن تسریع شود.
ایجاد یک بخش جدید در "نرم افزار پلیس من" که کمک میکند در زمان سرقتِ احتمالی، گوشی کاملاً قفل و از کارایی ساقط شده و به راحتی قابل ردیابی و استرداد باشد و همچنین در خدمتی دیگر، هنگام سرقت خودرو میتوان با بارگذاری اطلاعات در این نرم افزار که در کلیه سامانههای پلیس آگاهی و پیشگیری قابل پیگیری باشد از دیگر سخنان معاون فرهنگی و اجتماعی فراجا بود.
سخنگوی فراجا با اشاره به سامانه ۱۹۷ که راه ارتباطی پلیس و مردم است، گفت: رشد ۲۰ درصدی پیامهای واصله به این سامانه نشان از اعتماد مردم به پلیس دارد؛ به تمامی ۹۴۸ هزار و ۸۵۷ پیام واصل شده به سامانه ۱۹۷ سراسر کشور پاسخ داده شده هر چند ۳۶ درصد آن غیرقابل بهره برداری بوده و ۳۳ درصد از کل تماسها نیز مورد راهنمایی از سوی همکاران قرار گرفته است.
وی افزود: کل پیامهای قابل رسیدگی، نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۹ درصد و میزان پاسخگویی تلفنی و حضوری، نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۴۰ درصد افزایش داشته است.
منتظرالمهدی ضمن ابراز خرسندی از اینکه بیش از ۲۷۳ هزار پیامِ تقدیر و تشکر با رشد ۱۷ درصدی به این سامانه واصل شده که در بین مصادیق تقدیر، مؤلفه برخورد مناسب با مراجعین با ۱۷ درصد افزایش و مؤلفه تلاش، جدیت و احساس مسئولیت در انجام وظیفه با ۱۶ درصد افزایش نسبت به مدت مشابه بالاترین موضوعیت را در پیامهای شهروندان داشتند، گفت: البته حدود یک درصد از تماسها که جنبه شکایتی نیز داشته مورد رسیدگی قرار گرفته است.
به گفته وی در راستای ارتقا بستر ارتباطی و بهبود کیفیت پاسخگویی در نظارت همگانی (۱۹۷) سامانههای جدید (کال سنتر و اپلیکیشن ۱۹۷ در نرم افزار پلیس من) راه اندازی گردیده است.
عطیه ذاکری - ناآگاهی بعضی افراد نسبت به روشهای جدید کلاهبرداران باعث شده که آنها بیش از پیش دست به فریب افراد بزنند و راحتتر جیبشان را خالی کنند.
یکی از روشهایی که تا چند سال پیش کلاهبرداران برای خالی کردن جیب مردم به کار میبردند این بود که با وعده برنده شدن در جایزه یک مسابقه یا قرعهکشی، آنها را پای دستگاه خودپرداز کشانده و با جلب اعتماد آنها حسابشان را خالی میکردند اما امروزه، با گسترش اینترنت و پیچیده شدن روابط اجتماعی، روشهای نوین و راحتتری برای دور زدن قوانین، پیش روی کلاهبرداران قرار گرفته به طوریکه ردیابی آنها نیز سخت و در مواردی غیر ممکن شده است.
با وجود تاکیدات پلیس فتا و اطلاع رسانی از طریق پیامک اما افزایش روزافزون تعداد پروندههای کلاهبرداری نشان میدهد که هنوز آنطور که باید و شاید آگاهی لازم به جامعه تزریق نشده و افراد در مواجهه با کلاهبرداران محتاطانه رفتار نمیکنند. همچنین عدم آگاهی به این روشهای نوین نیز دست کلاهبرداران در فریب افراد باز گذاشته است. در ادامه به برخی از روشهای جدید کلاهبرداران میپردازیم.
مدتی است که سایت «دیوار» به عنوان یک سایت خرید و فروش کالا، حواشی زیادی داشته و پروندههای کلاهبرداری زیادی را باز کرده است. ماجرای نمونهای از پروندهها به این شکل است:
شما قصد خرید کالایی را دارید و با فروشنده آن ارتباط میگیرید. فروشنده به جای دادن شماره کارت خود، شماره کارت فرد دیگری را میدهد که میخواهد از او کالایی را بخرد. به این شکل نه تنها کالایی به دست شما نمیرسد بلکه رد خود را نیز گم کرده است.
بنابراین بهتر است در خرید از این دست از سایتها محتاطانه رفتار کنید و در صورت امکان پس از تحویل کالا پول را به حساب فروشنده واریز کنید.
با وجود اینکه پلیس فتا و دستگاههای ذی ربط همواره تاکید میکنند که نباید روی لینکهای ناشناس با هویتهای جعلی کلیک کرد اما همچنان این لینکها قربانی میگیرد و بسیاری از افراد به هویتهای ساختگی این لینکها اعتماد میکنند. در واقع لینک بعضی از این سایتها مشابه سایتهای معتبر (خصوصا سایتهای دولتی) است و افراد به راحتی فریب میخورند.
ساخت فیلترشکنهای جعلی با وعده پر سرعت بودن، یکی از روشهای جدید کلاهبرداران است. این کلاهبرداران با جلب اعتماد افراد و وادار کردن آنها به خرید فیلترشکنهای غیر قانونی، اطلاعات شخصی آنها را هک کرده و جیبشان را خالی میکنند.
یکی دیگر از ترفندهای سودجویان، شریک کردن شما در یک نقشه کلاهبرداری است که اصلا روحتان هم از آن خبر ندارد. برای مثال پولی از منبع ناشناس به حساب شما واریز میشود و فردی با شما تماس میگیرد و شماره کارتی متفاوت از حساب واریز کننده برای شما ارسال میکند که مالک آن مجرم است. به این شکل شما هم در چنین جرمی شریک میشوید.
بنابراین در مورد چنین اتفاقاتی هشیار باشید و درصورتی که وجهی به حسابتان واریز و با شما تماس گرفته شد، فقط به همان حسابی که واریز شده برگردانید یا به بانک مراجعه کنید و فیش انتقال وجه را هم نزد خودتان نگه دارید.
ممکن است ماجرای فیش واریز جعلی از طریق برخی فروشگاههای اینترنتی با صاحبان کسب و کار به گوشتان خورده باشد. در این شکل از کلاهبرداری که این روزها دامنگیر بسیاری از افراد میشود، فرد کلاهبردار در ازای خرید کالا یا خدمات فیش جعلی میفرستند و فروشنده را دچار ضرر و زیان میکند.
برخی فروشندگان کلاهبردار، در خرید حضوری مشتریانشان، هنگام کارت کشیدن از طریق دستگاه کارتخوان جعلی، اطلاعات کارت آنها را کپی کرده و حسابشان را خالی میکنند. البته که شناسایی این کلاهبرداران سخت است اما باید نسبت به تراکنشهای ناموفق حساس باشید و فیش آن را چک کنید.
برخی فروشندگان کالا و خدمات برای پرداخت مشتریانشان از طریق یک لینک، آنها را به طور مستقیم وارد درگاه پرداخت ناشناس میکنند و با ذخیره کردن اطلاعات حساب آنها از اعتمادشان سوء استفاده میکنند. بنابراین باید نسبت به نوع درگاه پرداخت و اعتبار فروشگاه محتاطانه رفتار کرد.
یکی از ترفندهای کلاهبرداران استفاده از حس کنکجاوی کاربران شبکههای اجتماعی است. ممکن است تا بحال با پیغام: «از کجا بفهمیم چه کسی پروفایلمان را دیده» مواجه شده باشید. این کلاهبرداران با این پیغام از شما میخواهند که وارد یک ربات شوید یا یک بدافزار را نصب کنید و به این شکل اطلاعات شخصی شما را هک میکنند.
برخی سودجویان با ارسال ایمیلی مبنی بر اینکه «شما برنده لاتاری شدهاید»، افراد را در دام خود گرفتار میکنند. پلیس فتا نیز توصیه کرده در صورت مواجه شدن با اینگونه موارد به آنها پاسخ نداده و از ارسال اطلاعات شخصی خود در پاسخ به اینگونه موارد خودداری شود.
برخی کانالها و سایتهای همسریابی با اهداف کلاهبرداری و با هویتهای پنهان، اطلاعات شخصی افراد از جمله تصویر آنها را دریافت کرده و برای آنها مشکلاتی ایجاد میکنند. همچنین در مواردی برای ثبت نام در این سایتها باید مبلغی پرداخته شود که زمینه هک اطلاعات حساب را فراهم میکند بنابراین سراغ سایت و کانالهایی با مجوز رسمی بروید. (منبع:تبیان)
پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات پایتخت نسبت به کلاهبرداری از طریق درج آگهیهای استخدامی کاذب در فضای مجازی هشدار داد.
سرهنگ داود معظمی گودرزی در گفتوگو با ایسنا با بیان اینکه کلاهبرداران و مجرمان فضای مجازی از هر فرصتی برای ارتکاب اعمال مجرمانه خود استفاده میکنند، گفت: یکی از موضوعاتی که مورد توجه افراد سودجو در این فضا قرار دارد، کلاهبرداری از متقاضیان استخدام و کاریابی است.
وی ادامه داد: از آنجاییکه افراد زیادی در سطح جامعه جویای شغل هستند، شیادان سایبری با سوءاستفاده از این موضوع با درج آگهیهای استخدامی کاذب در فضای مجازی و همچنین سایتهای آگهی آنلاین اقدام به کلاهبرداری از آنان میکنند.
رئیس پلیس فتای تهران بزرگ درباره اینکه سودجویان و مجرمان سایبری تحت چه بهانهها و عناوینی از مردم کلاهبرداری میکنند، گفت: افراد سودجو پس از انتشار آگهی با عناوین جذاب و فریبندهای مانند در خانه بمانید و درآمد میلیونی داشته باشید، درآمد بالای ۲۰ میلیون و ...از متقاضیان مبالغی را برای تشکیل پرونده استخدامی اخذ میکنند، اما در ادامه از عودت آن به متقاضی خودداری میکنند. سوءاستفاده از مدارک هویتی متقاضیان، سوءاستفاده از کارت و حساب بانکی و ... نیز از جمله دیگر روشهای این افراد است.
معظمی گودرزی افزود: همچنین در مواردی دیده شده که سودجویان، متقاضیان را به سایتها و درگاههای جعلی پرداخت اینترنتی هدایت کرده و اقدام به خالی کردن حساب کاربران میکنند. در برخی موارد نیز کاربران به صفحات شرطبندی و قمار هدایت میشوند.
وی با تاکید بر اینکه فرآیند جستجو برای کار باید از طریق بسترها و سازمانهای معتبر انجام شود، گفت: توصیه پلیس فتا به مردم و به خصوص افراد جویای کار این است که به هیچ عنوان فریب تبلیغات و عناوین اغواکننده در مورد استخدام و کاریابی را نخورده و چنانچه که با موارد اینچنینی مواجه شدند حتما استعلامات و تحقیقات اولیه را در خصوص شرکتهای مذکور انجام دهند. پلیس فتا نیز آماده دریافت گزارشهای تخلف و موارد مجرمانه از مردم است.
سخنگوی قوه قضاییه در پاسخ به سوالی درباره پرونده «دوج کوین» گفت: این پرونده به اتهام ارز دیجیتال در سال ۱۴۰۱ در قزوین تشکیل شد و سه نفر متهم داشت که دو متهم شناسایی و دستگیر شدند و با اخذ تامین مناسب فعلا آزاد هستند. متهم اصلی اگر چه ایرانی است ولی از همان ابتدا در خارج از کشور سکونت داشت. پیگیری ها برای استرداد متهم اصلی به کشور ادامه دارد.
وی گفت: پرونده مختومه نشده و ۲۱ فروردین سال جاری منجر به صدور رای شد و متهمان اعتراض کردند و در حال رسیدگی در مرحله تجدید نظر است.
سخنگوی قوه قضاییه تاکید کرد: همانگونه که بارها تذکر و هشدار داده شده است مردم از سرمایهگذاری نامطمئن و بدون شناخت خودداری کنند زیرا ریسک این سرمایهگذاریها بالا است و متأسفانه با وجود همه این هشدارها باز هم مردم گرفتار این نوع پروندهها میشوند و چه بسا اگر قدری تأمل و تحقیق کنند بسیاری از افراد گرفتار نخواهند شد.
جهانگیر در پاسخ به سوال ایسنا درباره آخرین وضعیت پرونده کوروش کمپانی گفت: حدود ۷ هزار نفر در این پرونده اعلام شکایت کردند و پرونده در ناحیه ۵ دادسرای تهران در حال رسیدگی است. اموالی از متهم در کیش و امارات شناسایی و توقیف شد و نیز املاکی هم در اصفهان شناسایی و توقیف شد.
وی افزود: در اجرای ماده ۲۱۵ قانون مجازات به سازمان اموال تملیکی ابلاغ شده که برای فروش اموال ظرف دو ماه اقدام کند و پس از فروش اموال و اخذ وجوه مطالبات به مالباختگان پرداخت می شود.
سخنگوی قوه قضاییه تاکید کرد: پرداخت مطالبات مردم دغدغه ما است و اقدامات بین المللی برای دستگیری متهم انجام می شود.
وی گفت: به مردم توصیه میکنم مالشان را در اختیار هر کسی قرار ندهند. این موضوع هم از مواردی است که مردم به امید سود بیشتر مال خود را در اختیار متهم قرار دادند و با مشکلات بعدی روبرو شدند.
رئیس کل دادگستری استان تهران با بیان اینکه تا کنون بانک مرکزی در خصوص اعتبار بخشی به رمزارزها برنامه خاصی را پیشبینی نکرده است، گفت: در پروندههای تشکیل شده در این حوزه تعداد شُکات زیاد است و در برخی از آنها تا ۵۰ هزار شاکی و مالباخته وجود دارد
به گزارش قوه قضاییه، علی القاصیمهر درباره ارزهای دیجیتال و بهویژه گسترش بازی همستر، گفت: امروزه یکی از مسائل نوظهور اقتصادی، اجتماعی، امنیتی و قضایی که با آن مواجه هستیم موضوع رمزارز است. مسئله رمزارزها به دلیل اینکه یک مسئله جدید و نو محسوب میشود هنوز در قوانین جاری پیشبینی نشده که اعتبار آن به چه صورتی است و تخلف در این حوزه چه ضمانت اجرایی دارد. بخشی از موارد درگیر این موضوع هستند و متعاقب آن قوه قضاییه در مقام رسیدگی به پروندهها با این مسئله درگیر شده است.
رئیس کل دادگستری استان تهران با بیان اینکه تا کنون بانک مرکزی در خصوص اعتبار بخشی به رمزارزها برنامه خاصی را پیشبینی نکرده است، گفت: در پروندههای تشکیل شده در این حوزه تعداد شُکات زیاد است و در برخی از آنها تا ۵۰ هزار شاکی و مالباخته وجود دارد؛ همچنین در پروندهها بعضا مشاهده میشود که رمزارز تقلبی است و در خارج از کشور هم هیچگونه اعتباری ندارد.
وی افزود: در برخی پروندهها اشخاص با استفاده از توکنهای تقلبی بستری را ایجاد کرده اند و سپس افراد را اغفال کرده و وجوهی را از مردم اخذ کردهاند و در مواردی برای مقطعی کوتاه سودهایی به افراد پرداخت کرده و اعتماد آنها را جلب کردهاند و تمام پول مردم را بردهاند و در کشورهای دیگر آن را تبدیل به پول و یا ارز کردهاند. توصیه میشود که افراد اقدام به خرید رمز ارز نکنند.
رئیس کل دادگستری استان تهران گفت: در پروندههایی که در دادگستری در حال رسیدگی هستند مشاهده میشود که بسیاری از ارزها غیر واقعی و بدون پشتوانه هستند و افراد اعتماد کردهاند و مبالغشان را در قالب دلار و یا ارز دیگری پرداخت کردند و افراد سودجو از این طریق اقدام به کلاهبرداری کرده و از کشور فرار کردهاند و در جریان رسیدگی به پرونده اموال زیادی از افراد کلاهبردار برای پرداخت وجوه مالباختگان در داخل کشور شناسایی نمیشود و کفایت حقوق مالباختگان را نمیدهد.
القاصی گفت: امروزه در پروندههای رمزارز با سیل عظیمی از جمعیت مالباختگان روبهرو هستیم، توصیه میشود که به راحتی افراد اطلاعاتشان را در اختیار افراد سودجو قرار ندهند چرا که دستگیری آنها، به دلیل پولشویی و یا اینکه اموالشان را به نام دیگران میزنند سخت و زمانبر است.
رئیس پلیس فتا پایتخت از دستگیری کلاهبردار اینستاگرامی که تحت عنوان بزرگترین جشنواره مبلمان اینستاگرام اقدام به کلاهبرداری میکرد خبر داد.
سرهنگ داوود معظمی گودرزی رئیس پلیس فتا از شناسایی و دستگیری یک کلاهبردار اینستاگرامی که تحت عنوان بزرگترین جشنواره مبلمان اینستاگرام اقدام به کلاهبرداری میکرد خبر داد و گفت: متهم با تبلیغات دروغین و استفاده از تصاویر آرشیوی موجود در اینترنت شهروندان را فریب میداد.
رئیس پلیس فتا تهران بزرگ اظهار داشت: شخصی به پلیس فتا پایتخت مراجعه و مدعی شد افرادی ناشناس از طریق یک صفحه اینستاگرامی فروش مبلمان از بنده کلاهبرداری کردهاند.
رئیس پلیس فتا پایتخت ادامه داد: شاکی در ادامه اظهار داشت: در فضای مجازی به دنبال خرید مبلمان برای منزل خود بودیم که در یک صفحه اینستاگرامی تبلیغی از بزرگترین جشنواره فروش مبلمان با قیمتهای مناسب مشاهده کردم و بدون بررسی هویت گردانندگان صفحه مذکور نیمی از مبلغ را به عنوان بیعانه برای آنها واریز کردم، اما بلافاصله پس از واریز وجه من را بلاک کردند و دیگر پاسخی از آنها دریافت نکردم.
این مقام انتظامی بیان کرد: کارشناسان پلیس فتا تحقیقات خود را آغاز کردند و پس از انجام اقدامات تخصصی و بکارگیری فنون تجربی و علمی ادمین صفحه فروش مبلمان شناسایی و پس از تشریفات قضائی مجرم در یکی از مناطق حاشیه تهران دستگیر و به پلیس فتا منتقل شد.
وی با اشاره به اینکه متهم بیش از شش میلیارد ریال از مردم کلاهبرداری کرده بود افزود: متهم پس از حضور در پلیس فتا اظهار داشت با راه اندازی یک صفحه اینستاگرامی و تبلیغات این صفحه به بهانه جشنواره فروش فوقالعاده مبلمان با قیمت بسیار مناسب مراجعه کنندگان را با ترفند فروش فوری ترغیب به پرداخت نیمی از مبلغ به عنوان بیعانه کرده و پس از واریز وجه دیگر پاسخگوی تلفن نبودم.
رئیس پلیس فتا تهران بزرگ به شهروندان توصیه کرد: فریب ظاهر زیبا و پر رنگ و لعاب صفحات اینستاگرامی را نخورید و خریدهای خود را فقط از فروشگاههای معتبر و دارای مجوز و یا سایت و بسترهای رسمی آنها در فضای مجازی انجام دهید، همچنین قبل از دریافت کالا و بررسی سالم بودن و تطابق داشتن با خریدتان وجهی را به عنوان تسویه و یا بیعانه پرداخت ننمایید شهروندان همچنین میتوانند در صورت مشاهده موارد مشکوک، موضوع را از طریق تماس تلفنی با مرکز فوریتهای سایبری به شماره تلفن ۰۹۶۳۸۰ و یا سایت پلیس فتا به آدرس www.fata.gov.ir گزارش کنند.
رئیس مرکز امداد و فوریتهای سایبری پلیس فتا گفت: بر اساس رصدهای صورت گرفته، کلاهبرداری با عنوان ارسال پیامک رجیستری گوشی تلفن همراه مشترکین در چند روز گذشته افزایش قابل توجهی یافته است.
به گزارش خبرگزاری مهر، سرهنگ رامین پاشایی افزود: ارسال پیامک حاوی پیوندهای آلوده با استفاده از سر شماره تلفنهای شخصی با عنوان غیرفعال شدن گوشی تلفن همراه، به دلیل فعال نبودن رجیستری در چند روز گذشته افزایش قابل توجهی یافته و متأسفانه با توجه به ارائه خدمات آموزشی و هشدارهای لازم به هموطنان گرامی از سوی این پلیس، شاهد کلاهبرداریهای مالی با این ترفند و تشکیل پروندههای قضائی هستیم.
وی ادامه داد: هموطنان گرامی همواره میبایست به آگاهی لازم را نسبت به عدم واکنش به دریافت پیامک حاوی لینکهای آلوده از سوی مجرمین سایبری که مشخصه تمامی آنها ارسال با استفاده از سر شماره تلفنهای شخصی و حاوی پیوندهای نامعتبر است مد نظر قرار داده و در صورت نیاز به دریافت مشاوره و راهنمایی و گزارش مدارک مجرمانه، مراتب را از طریق سر شماره ۰۹۶۳۸۰ با همکاران بنده در مرکز امداد و فوریت سایبری سراسر کشور مد نظر قرار دهند.
رئیس سازمان جمع آوری و فروش اموال گفت: اموال کوروش کمپانی در تهران و قشم بعد از توقیف در اختیار سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی قرار گرفته و دستگاه قضا تاکید کرده هرچه سریعتر این اموال به فروش برسد.
ایلنا نوشت: عبدالمجید اجتهادی امروز در نشستی خبری اعلام کرد: بخشی از اموال منقول و غیرمنقول کوروش کمپانی در کیش و سایر استانها شناسایی و توقیف و در اختیار سازمان جمعآوری و فروش اموال تملیکی قرار گرفته است، این اموال شامل املاک، خودرو و تعدادی موبایل است که در تیر ماه این ارزشگذاری میشوند و در اولین مزایده به فروش میرسند.
مدیرعامل سازمان جمعآوری و فروش اموال تملیکی تاکید کرد: درآمد حاصل از فروش اموال کوروش کمپانی به خزانه دولت نمیرود و تمام درآمد صرف جبران خسارت شکات میشود. بخشی از اموال در خارج از کشور است که نهادهای متولی برای استرداد آنها در حال مذاکره و پیگیری هستند.