آقایان! تلگرام با فیلترینگ متولد شد
مهدی قربانی - بگذارید باز هم با همین درس پایه‌ای تفکر سیستمی شروع کنیم.
درس اول:
مشکلات امروز ما ناشی از راه‌حل‌های ناپخته گذشته است و راه‌حل‌های ناپخته امروزمان مشکلات آینده‌مان را رقم خواهد زد.
تلگرام برای بسیاری از مردم کشور به ابزاری برای کار و ارتباط و به‌زعم مسوولان به یک بحران تبدیل شده است.
تعداد کاربران تلگرام در ایران بیش از ۴۰ میلیون نفر است و نزدیک به نیمی از پهنای باند اینترنت کشور به تلگرام اختصاص دارد و صدها هزار نفر کسب‌وکاری بر مبنای تلگرام راه انداخته‌اند. معنای این آمار این است که تلگرام فضای مجازی کشور را تحت سلطه خود دارد.
اما تلگرام یک پیام‌رسان خیلی معمولی است و در کشورهای دیگر شاهد چنین نفوذ و اثرگذاری توسط تلگرام نیستیم.
اکنون پرسش اصلی این است:
مسوولان ما چگونه عمل کرده‌اند که نتیجه‌اش تقدیم فضای مجازی به تلگرام بوده است؟
پاسخ من به این پرسش:
پیروزی تلگرام عمدتا ناشی از فیلترینگ است.
مردم به‌دنبال رفع نیازهای اطلاعاتی و ارتباطی‌شان هستند. وقتی فیس‌بوک و یوتیوب و توییتر و سایت‌های خبری و هر چیز به‌دردبخور دیگری را فیلتر می‌کنیم، مردم رهاشده درنهایت به‌دنبال این هستند که به روشی مشکلاتشان را حل کنند و در چنین فضای بی‌رقیبی یک بازیگر سطح متوسط مانند تلگرام به حل‌المسایل مردم تبدیل می‌شود.
درس دوم:
با همان مدل ذهنی که مشکلات را به‌وجود آورده‌ایم نمی‌توانیم آنها را رفع کنیم.
اگر فیلترینگ موجب تسلط تلگرام بر فضای مجازی شده، نمی‌توانیم با فیلترینگ مشکل را حل کنیم. اتفاقا پاسخ اینجا دقیقا رفع فیلترینگ و ایجاد فضای رقابتی است.
نتیجه فیلترینگ، این بار پناه بردن به یک پیام‌رسان دیگر نخواهد بود. به‌نظر می‌رسد مردم خسته از فیلترینگ، مانند تجربه دی‌ماه گذشته، این‌بار به فیلترشکن‌ها پناه ببرند و آسیب‌های بیشتری به امنیت اطلاعات در فضای مجازی وارد شود. از طرف دیگر، گسترش دامنه فیلترینگ موجب رشد تکنولوژی‌های ضدفیلترینگ می‌شود و به‌زودی فیلترینگ را غیر‌ممکن خواهد کرد.
و البته آسیب دیگری که تداوم سیاست فیلترینگ و گسترش آن ایجاد می‌کند، افزایش بی‌اعتمادی مردم به برخی مسوولان سیاست‌گذار است که متاسفانه در حال حاضر هم وضعیت مناسبی ندارد.
قرار است تلگرام کلا فاتحه‌اش خوانده شود. با فیلتر آن چه اتفاقی خواهد افتاد؟
متاسفانه متولیان امر سال‌هاست در حذف وسایل غوطه‌ورند و همچنان با سیاست فیلتردرمانی می‌خواهند همه‌چیز گل و بلبل بماند. لذا مشاوران آنها تنها یک راهکار می‌دانند: «حذف صورت مسایل»
اما این روش تکراری آیا نتیجه متفاوتی به ما خواهد داد یا همان نتیجه تکراری را؟ در سال‌های گذشته نتیجه ممنوعیت ویدیو، ماهواره، فیس‌بوک و... چه بود؟
با حذف تلگرام اتفاق خاصی نخواهد افتاد، فقط چند صباحی ملت را دچار زحمت می‌کند که با رسانه مجازی جدید آشنا شوند. همین و بس.
آقازاده‌های پرسروصدا و مساله‌ساز امروزی مگر با تلگرام دگرگون شدند؟ تحولاتی که در این سال‌ها در جامعه افتاده ربطی به تلگرام داشته؟ وقتی تلویزیون ملی علنا صدای ابراهیم تاتلیس را از سریال پایتخت پخش می‌کند به این معناست که اندیشه‌ها تغییر کرده.
با این حال جای تعجب دارد که هنوز برخی مسوولان به‌دنبال حذف تلگرام هستند.
اتفاقا ماهواره‌ها آن‌قدر که بر ساخت برنامه‌های رسانه ملی تاثیرگذار بوده‌اند، بر ملت تاثیر نداشته‌اند.
از آنها که به‌دنبال حذف تلگرام هستند بپرسید: آیا فرارمغزها، سقوط اخلاقی در کشور، اختلاس، ریاکاری دینی و مذهبی، زندگی تجملاتی برخی از مسوولان، دروغگویی عادی در جامعه، بی‌قانونی، رشوه‌گیری، کلیه و چشم و کبدفروشی، تن‌فروشی، تجارت برخی آقازاده‌ها در خارج از کشور به پشتوانه بابا جان‌ها، فقر در جامعه، کارتن‌خوابی‌ها، اعتیاد، جواب ندادن برخی از مسوولان از عملکردهای خود به هیچ کجا، پس ندادن وام‌های برخی از آقایان و آقازاده‌هایشان و ... آیا به تلگرام مربوط است؟
بسیار مایلم بدانم قرار است با حذف تلگرام چه اتفاق خاصی در روند فکری جامعه‌ای که سقوط اخلاقی و دروغ نابودش کرده بیفتد؟