آیا فیلتر فیس‌بوک قانونی است؟
جواد افتاده - فیس بوک بزرگ ترین شبکه اجتماعی جهان با بیش از یک میلیارد و 200 میلیون کاربر است: شبکه یی که به نوعی بازتاب جامعه واقعی در قاب مجازی است. فیس بوکی که امروز علاوه بر مردم عادی شاهد حضور وزرا و مسوولان دولت ایران است و صحبت های زیادی از رفع فیلتر آن می شود.
** فیس بوک کی و چرا فیلتر شد؟
فیس بوک در ایران فراز و نشیب های زیادی داشته است. این شبکه اجتماعی قبل از سال 88 دوبار فیلتر و دوباره آزاد شده بود. اما بعد از انتخابات ریاست جمهوری 1388 دوباره فیلتر شد و تاکنون هم فیلتر است. چون احتمالابه عنوان ابزاری که در آن موقع امنیت ملی کشور را تحت شعاع قرار داده بود، طبیعی بود که این اتفاق رخ دهد هرچند که مخالف آزادی بیان و جریان آزاد اطلاعات بود زیرا بحث امنیت ملی هر کشوری مطرح باشد، مقابله با ابزارهای مخل کننده آن به نظر طبیعی می رسد!
اما نکته اساسی این است که ملاک در شبکه اجتماعی «حال» است، یعنی چون شبکه پویاست و مدام توسط کاربران تولید و تغییر می کند و آن محتویات سال 88 به تاریخ پیوسته است نمی توان براساس آنها برای وضعیت جاری فیس بوک تصمیم گیری کرد. اما سوال اساسی این است که آیا هم اکنون با توجه به انتخابات سال 92 فضای شبکه های اجتماعی جزو همکاری و همیاری با دولت و نظام است؟
** قانون چه می گوید؟
طبق قانون جرایم رایانه یی و اسناد کارگروه مصادیق مجرمانه، این کارگروه متولی فیلترینگ اینترنت در ایران است، در هیچ بندی از قانون اشاره نشده است که این کارگروه می تواند یک «سرویس» خاص را به طور مستقیم فیلتر کند. هرجا که قانون از «فیلترینگ» حرف می زند، بحث بر سر «محتوا» مجرمانه است.
اما به گفته متولیان فیلترینگ، امکان فنی فیلترینگ محتوایی (Content Filtering) برای فیس بوک و سایر شبکه های اجتماعی نیست! زیرا محتوا به طور لحظه یی منتشر و آرشیو می شود و محتوا آدرس اینترنتی مشخص ندارد. اما سوال اساسی این است که آیا به دلیل نداشتن دانش فنی در این چند سال باید همه کاربران را از این تکنولوژی محروم کرد؟ چون کارشناسان معتقدند اگر قرار است فیلترینگی انجام شود باید مانند ویکی پدیا هوشمند باشد و برخی صفحات مجرمانه فیلتر شود. اما گویا در فیس بوک و شبکه های اجتماعی علاوه بر صفحات، کاربران هم مجرم هستند!
** چه کار باید کرد؟
اگر روزی فیس بوک در ایران دفتر داشته باشد. به راحتی می توان شکایات و جرایم را از طریق دفتر آن به طور رسمی پیگیری کرد و حتی بیشتر و سریع تر به مجرمان رسیدگی می شود همانند کشور چین که حتی گوگل را به زانو درآورد تا فیلترینگ مد نظر آنها را اعمال کند.
اما درباره فیلترینگ فیس بوک به نظر می رسد علاوه بر کارگروهی که در دولت در حال پیگیری این امر است باید شورای عالی فضای مجازی به ریاست رییس جمهور به طور مستقیم وارد شود و یک بار برای همیشه تکلیف مردم و دولتمردان را در این زمینه مشخص کند.
- ۹۲/۰۸/۲۷