ادامه حذف ایرانی‌ها از شبکه‌های اجتماعی
نادر نینوایی - ماجرای حذف صفحات منتسب به مسلمانان، ایرانی‌ها و افراد و گروه‌های مخالف سیاست‌های امپریالیستی آمریکا توسط شبکه‌های اجتماعی این کشور نظیر توییتر، فیس‌بوک، یوتیوب و غیره مساله جدیدی نیست، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد رویه سانسور و حذف صداهای مخالف منافع آمریکا در دنیا رو به گسترش بوده و حتی تاب تحمل صفحاتی با کمترین میزان بازدیدکننده نیز وجود ندارد.
به هر حال استانداردهای دوگانه و آزادی بیان به سبک آمریکایی که تنها اظهار نظرات موافق با خود را آزاد می‌داند، حالا وارد مرحله‌ای جدید و عیان شده است که روز به روز دایره سانسور در شبکه‌های اجتماعی را تنگ‌تر می‌کند.
در جدیدترین فاز فیلترینگ اعمال شده از سوی شبکه‌های اجتماعی آمریکا، فیس‌بوک در ادعایی تازه، اعلام کرده که فعالیت‌های تبلیغی هماهنگ شده از ایران و روسیه را در شبکه اجتماعی خود حذف کرده است. به این ترتیب ظاهرا کمیته‌های فیلترینگ بزرگی در شبکه‌های اجتماعی آمریکا تشکیل شده است.
البته همین موضوع یعنی حذف ایرانیان و صداهای مخالف از سوی این شبکه‌های اجتماعی حاوی دو پیام برای مسوولان و کاربران ایرانی است. نخست اینکه روی این شبکه‌ها نباید و نمی‌توان سرمایه‌گذاری کرد و بنای کار اساسی گذاشت. چون هر لحظه که اقبال و توجهی به صفحات ایرانی‌ها جلب شود، به منزله نزدیک شدن به پایان کار آن و فیلترینگ از سوی شبکه‌های اجتماعی هم محسوب می‌شود.
البته اینجا یک استثنا وجود دارد، توییتر، فیس‌بوک، اینستاگرام، یوتیوب و غیره با صفحات افراد مبتذل، پراکندن اخبار دروغ و صفحاتی که در حال تخریب فرهنگ و باور ایرانیان هستند، هیچ مشکلی ندارند و این صفحات گاه مخاطب میلیونی نیز دارند.
دوم اینکه با توجه به گسترش سانسور در شبکه‌های اجتماعی باید به دنبال یافتن راه‌هایی مستقل از این شبکه‌ها و در عین حال رساندن پیام به مخاطبان بود.
با این مقدمه اما بد نیست ببینیم فیس‌بوک اخیرا چرا شروع به فیلترینگ صفحات ایرانیان و یا منتسب به ایرانیان کرده است.
گزارش رسمی فیس‌بوک از فیلترینگ
به تازگی فیس‌بوک جزییات مربوط به چهار شبکه جداگانه را که مدعی است با ایجاد صفحات از درون ایران و روسیه «رفتارهای هماهنگ غیرمجاز» انجام می‌دهند، منتشر کرده است.
بر اساس ادعای منتشره در رسانه‌های آمریکایی، منشا سه شبکه از ایران بوده و روسیه منشا جریان چهارم شناخته شده که در زمینه انتشار هماهنگ اخبار مخالف سیاست‌های آمریکا فعالیت کرده است.
ناتانیل گلیچر، رییس بخش سیاست امنیت سایبری فیس‌بوک، در این خصوص مدعی شده شبکه اول در ایران مستقر بود که در درجه اول مخاطبانی در ایالات متحده و سپس برخی از مخاطبان فرانسوی‌زبان در شمال آفریقا را هدف قرار داده بود.
برای برخورد با این موضوع فیس‌بوک 93 حساب، 17 صفحه و چهار حساب اینستاگرام را حذف و اعلام کرد که در این جریان از حساب‌های جعلی برای جعل هویت افراد محلی، مدیریت صفحات، پیوستن به گروه‌ها و منحرف کردن افراد استفاده شده است و به همین دلیل این صفحات مورد اشاره در آگوست 2018 از روی فیس‌بوک حذف شدند.
به گفته او، مباحث مطروحه در صفحات مسدود شده مربوط به انتقاداتی به شخصیت‌های عمومی ایالات متحده، سیاست ایالات متحده و سیاست اسراییل بوده و همچنین در مطالب منتشره در این صفحات مطالب در پشتیبانی از فلسطین و یمن نیز منتشر شده است.
نگاهی به دنبال‌کنندگان صفحات اینستاگرام مسدود شده مشخص می‌کند که تعداد فالوئرهای این صفحات به طور متوسط 145 مورد بوده است.
رییس بخش سیاست امنیت سایبری فیس‌بوک همچنین گفته: فیس‌بوک 38 حساب، شش صفحه، چهار گروه و 10 اکانت اینستاگرام را به عنوان بخشی از شبکه دوم با منشا ایران حذف کرده است. این صفحات حذف شده برای جذب مخاطبان در کشورهای آمریکای لاتین از جمله آرژانتین، بولیوی، برزیل، اکوادور، مکزیک، پرو و ونزوئلا متمرکز شده بودند.
بنا بر ادعای این فرد مسوول در فیس‌بوک، گردانندگان صفحات و صاحبان حساب در این گروه خود را افراد محلی معرفی می‌کردند و از حساب‌های جعلی برای ارسال مطلب در گروه‌ها، مدیریت صفحات و ارسال خبر به عنوان سازمان‌های خبری و هدایت ترافیک به حوزه‌های خارج از سیستم استفاده می‌کردند.
وی در ادامه اما تا حدودی روش و منش فیس‌بوک در فیلترینگ برخی صفحات را لو داده و مدعی دستکاری در اخبار از سوی صفحات مذکور شده است. اتهامی که قابل اثبات نیست و نشان‌دهنده آن است که فیس‌بوک منبع اخبار صحیح را صرفا رسانه‌های آمریکا می‌داند و اخبار سایر رسانه‌ها را غلط می‌داند!
وی گفته این شبکه فیس‌بوکی غالبا اخبار رسانه‌های دولتی ایران در زمینه مباحثی از جمله حزب‌الله، درگیری بین ایران و عربستان سعودی، تنش بین اسراییل، فلسطین، ایران و ایالات متحده و نیز اخبار جنگ یمن را تغییر شکل داده و بازنشر می‌دهند.
آنها همچنین محتوای متناسب با کشورهای خاص از جمله اخبار داخلی، خبرهای ژئوپلیتیک و چهره‌های عمومی را منتشر می‌کنند.
بر اساس اعلام فیس‌بوک تقریبا 13.500 اکانت حداقل یکی از این صفحات را دنبال کرده‌اند و حدود 60،000 کاربر یک یا چند حساب از اینستاگرام را دنبال کرده‌اند.
آن‌طور که مسوولان فیس‌بوک مدعی هستند شبکه سوم و آخر که از ایران هدایت می‌شده نیز از چهار حساب، سه صفحه و هفت حساب اینستاگرام تشکیل شده بود که عمدتا روی مسایل مرتبط با ایالات متحده متمرکز شده بودند.
افراد در پشت این شبکه کوچک برای مدیریت صفحات از حساب‌های جعلی استفاده می‌کردند.
به گفته فیس‌بوک به نظر می‌رسد تنها هدف این اقدام هدایت مطالب به صفحه‌ای به نام BLMNews است که به عنوان یک نهاد خبری معرفی شده است.
موضوعات این صفحه شامل روابط نژادی در ایالات متحده، انتقاد از ایالات متحده و سیاست اسراییل در مورد ایران، جنبش Black Lives Matter، فرهنگ آفریقایی-آمریکایی و سیاست خارجی ایران بوده است.
اظهارنظر زاکربرگ در خصوص صفحات منتسب به ایران
یکی از صفحات مسدود شده توسط فیس‌بوک که ادعا می‌شود از درون ایران محتوای آن منتشر می‌شده در زمینه انتشار اخبار برای مردم آمریکای لاتین فعالیت داشته است. فیس‌بوک همچنین اطلاعاتی را در خصوص چهار شبکه مختلف که بر بستر این پلتفرم منتشر می‌شدند و تولید محتوای آنها از ایران و روسیه بارگذاری می‌شده را منتشر کرده است.
مارک زاکربرگ بنیان‌گذار و مدیر عامل فیس‌بوک و مالک اینستاگرام در اظهارنظری مدعی شده که این صفحات با هدف مداخله در انتخابات 2020 ریاست جمهوری آمریکا ساخته شده بودند و به همین علت نیز فیس‌بوک فعالیت آنها را متوقف کرده است.
زاکربرگ در مصاحبه با شبکه ان‌بی‌سی اعلام کرده این صفحات با استفاده از تاکتیک‌‌های دستکاری در اخبار به دنبال اثرگذاری بر انتخابات آمریکا بودند اما از آنجا که فیس‌بوک در خصوص برخورد با انتشار اطلاعات نادرست حساسیت دارد این صفحات را حذف کرده است.
فیس‌بوک در توضیح فعالیت این شبکه‌ها از عبارت «فعالیت هماهنگ غیر مجاز» استفاده کرده است و گفته که هدف شبکه‌هایی که از ایران و روسیه مدیریت می‌شدند و اطلاعات نادرست منتشر می‌کردند مردم آمریکا، آمریکای لاتین و آفریقای شمالی بوده است.
زاکربرگ به بخش خبر شبانگاهی ان‌بی‌سی گفته اینکه ما توانستیم آنها را فعالانه شناسایی کرده و از بین ببریم بیانگر این واقعیت است که امروز سیستم‌های ما (بخوانید کمیته فیلترینگ ما) قدرتمندتر از گذشته هستند.
مسوولان فیس‌بوک مدعی هستند که این شرکت اطلاعات مربوط به تمام 3517 صفحه‌ای که توسط روس‌ها خریداری شده را می‌خوانند و این کشف جدید درواقع حاصل همین تلاش بوده است.
پس از انتقادات زیادی که در خصوص انتخابات سال 2016 آمریکا و مداخله کشورهای دیگر در این انتخابات مطرح شد، فیس‌بوک اعلام کرد که حفاظت از سلامت انتخابات(!) در هر کجای دنیا را یکی از وظایف خود می‌داند. این شرکت به تازگی برنامه‌های جدیدی را برای حمایت از یکپارچگی انتخابات در سال 2020 منتشر کرد. از جمله برنامه‌هایی برای ایجاد ردیابی که نشان می‌دهد نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری چقدر برای تبلیغات هزینه می‌کنند.
این برنامه‌ها سیاست تبلیغات فیس‌بوک را به‌روز نمی‌کنند بلکه به سیاستمداران این امکان را می‌دهند که اطلاعات غلط یا گمراه‌کننده را با توجه به این باور که هرگونه اظهارنظر از یک چهره سیاسی برای منافع عمومی مهم است، مشخص کنند.
انتقادات سیاستمداران آمریکایی از فیس‌بوک
اما مشخص است که این ادعا کاملا تو خالی است و این شرکت آمریکایی کاملا جانبدارانه و مغرضانه در حال فیلترینگ برخی صفحات خاص و غیرهماهنگ با سلیقه و خواست مدیران فیس‌بوک است.
در روزهای اخیر برخی از سیاستمداران آمریکایی فیس‌بوک را به این علت که این پلتفرم اجازه می‌دهد کمپین‌های مخالف ترامپ بدون ارایه سند و ادله مدعی شوند که «جو بایدن» معاون رییس‌جمهور از طرف ترامپ مذاکرات پنهانی و شائبه‌انگیزی با اوکراین داشته، مورد انتقاد قرار دادند.
آیا زاکربرگ طرفدار ترامپ است؟
با اعلام حذف صفحات مخالف در فیس‌بوک در واقع زاکربرگ سعی داشت این‌طور القا کند که به دنبال حذف اثرگذاری سایر کشورها بر انتخابات آمریکا است.
البته این ادعای مطرح شده چندان تازگی ندارد، زیرا سال گذشته نیز فیس‌بوک اعلام کرد جریان‌هایی که از ایران و روسیه مدیریت می‌شدند و به دنبال اثرگذاری بر انتخابات میان‌دوره‌ای آمریکا بوده‌اند را خنثی کرده است.
آمریکا این اقدامات را در راستای تلاش‌های قبلی تهران و کرملین برای برانگیختن و برجسته‌کردن اختلافات سیاسی در آمریکا ارزیابی می‌کند. واشنگتن همچنین معتقد است که برخی از این اقدامات با هدف تحت تاثیر قرار دادن مردم آمریکای لاتین و خاورمیانه و در نهایت تغییر سیاست جهانی دنبال می‌شود.
این اظهارات اما در حالی مطرح می‌شود که ایران و روسیه پیش از این هرگونه دخالت در کمپین‌های اعلام شده توسط فیس‌بوک را رد کرده‌اند.
نگاهی به صفحات بسته شده توسط فیس‌بوک نشان می‌دهد که مطالب آنها در بسیاری از موارد ارتباطی به انتخابات آمریکا ندارد و مثلا در یک مورد که توسط تحریریه عصر ارتباط بررسی شد به انتشار کاریکاتور و نقدهایی در خصوص حمله اسراییل به فلسطینی‌ها مربوط می‌شود.
از سوی دیگر فیس‌بوک و توییتر صفحات متعددی از ناشران تصاویر و اخبار و مخالفان جنگ در یمن و سوریه را نیز سانسور کرده و اخبار منتشره از این مناطق را در زمره ترویج خشونت دانسته و فیلتر کرده‌اند.
جمع‌بندی
در حال حاضر آمریکا با در اختیار داشتن خبرگزاری‌های اصلی و مادر جهانی که به عنوان منبع اصلی هزاران خبرگزاری رسمی و محلی در سراسر جهان شمرده می‌شوند نبض خبر را در جهان در اختیار داشته و می‌تواند با انتشار خبر از زاویه دید خود، جهان را به آن شکلی که می‌خواهد نشان دهد.
از سوی دیگر در یکی دو دهه اخیر با پایه‌گذاری قدرتمندترین شبکه‌های اجتماعی در آمریکا همچون فیس‌بوک، توییتر و اینستاگرام به نوعی نظارت غیرمستقیم نیز بر محتوای منتشر شده بر آنچه که مردم و کاربران جهانی می‌گویند اعمال شده است.
تعیین خط مشی و سیاست‌های یکطرفه از سوی شبکه‌های اجتماعی آمریکا باعث شده که در عمل صدای مخالفان سیاست‌های امپریالیستی آمریکا در نطفه خاموش شود اما در سوی مقابل با ترندسازی و برجسته‌سازی اظهارات و مطالب موافق سیاست‌های آمریکا، این شبکه‌های اجتماعی آمریکایی گامی جدی در جهت تحمیل خواست‌های دولت آمریکا در جهان برداشته‌اند.
در سال‌های اخیر فعالیت گسترده گروه‌هایی نظیر داعش بر بستر توییتر و فیس‌بوک و یارگیری و گسیل کردن افراد جذب شده به خاورمیانه باعث روشن نگه داشتن ماشین کشتار در این منطقه شده است.
توییتر و فیس‌بوک در این سال‌ها عملا به شکل فوری و جدی با این صفحات تروریستی برخورد نکرده‌اند و به بهانه‌های واهی از جمله آزادی بیان به آنها اجازه داده‌اند به مدت طولانی محتوای غیرانسانی خود را منتشر کنند.
در ماجرای انتخابات ریاست جمهوری ایران در سال 88 نیز رسما هیلاری کلینتون وزیر خارجه وقت آمریکا، از مسوولان توییتر خواست تا به‌روزرسانی سرورهای خود را به علت احتمال اختلال، به تاخیر بیندازد تا این شبکه اجتماعی آمریکایی، باعث کندی یا اشکال در هماهنگی میان آشوب‌های بعد از انتخابات نشود.
حال اما فارغ از اینکه صفحات مخالف سیاست‌های آمریکا در فیس‌بوک توسط چه فرد، گروه و یا دولتی حمایت می‌شوند با توجه به اینکه صرفا در حوزه خبری و نظری فعالیت داشته‌اند و به دنبال ترویج خشونت نبوده‌اند، قاعدتا نمی‌بایست مسدود می‌شدند.
از شبکه‌های اجتماعی نظیر فیس‌بوک، توییتر، اینستاگرام، یوتیوب و ... که همواره مدعی حمایت از آزادی بیان هستند انتظار می‌رفت که طاقت شنیدن صدای مخالف را داشته باشند، اما برخورد قهری و فیلترینگ این صفحات نشان داد که جریان رسانه‌ای در غرب ابایی از برخورد عیان و آشکار با صدای مخالف ندارد و اگر قرار باشد بر بستری که ایجاد کرده کسی ساز مخالف کوک کند و لب به انتقاد از امپریالیسم و سیاست‌های آمریکایی بگشاید، کمیته‌های بزرگ فیلترینگ به سرعت وارد عمل شده و کار سانسور را آغاز می‌کنند.
**در نهایت اینکه حالا یک مساله مهم در سیاست‌های فیلترینگی شبکه‌های اجتماعی آمریکا نیز عیان و آشکار شده است: منظور این شبکه‌ها از اخبار جعلی که باید مسدود و پاکسازی شوند، اخباری است که در رسانه‌های غیرآمریکایی منتشر می‌شود. به عبارت دیگر این شبکه‌ها شاخص و صحت اخبار را با آنچه در رسانه‌های کشور خودشان منتشر می‌شود انطباق داده و تصمیم به حذف آنها می‌گیرند. زیرا پرواضح است که فیس‌بوک، توییتر، اینستاگرام و ... اصولا ابزار و امکانی برای حضور در محل حوادث و کسب اطلاع از صحت و سقم اخبار را ندارند.
لذا منطق و مصداق اخبار جعلی را بر منطبق نبودن آنها با اخبار منتشره در رسانه‌های آمریکایی و متحدان این کشور گذاشته‌اند!**(منبع:عصرارتباط)