اروپا پیشتاز تصویب قوانین هوش مصنوعی
بسیاری از دولت‌ها در جهان در حال رقابت برای تدوین قوانینی در زمینه هوش مصنوعی هستند؛ از جمله اتحادیه اروپا که روز پنجشنبه پیش‌نویس قانون اولیه هوش مصنوعی را تصویب کرد.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما به گزارش نشریه آمریکایی سنتینل تریبون، کمیته پارلمان اروپا به پیشنهاد قانونی رأی داد که بخشی از تلاش چند ساله در راستای ایمنی استفاده از فناوری هوش مصنوعی است.
این تلاش‌ها فوریت بیشتری پیدا کرده‌اند، زیرا پیشرفت‌های سریع چت‌بات‌هایی مانند «چت جی پی تی» مزایایی را که فناوری نوظهور می‌تواند به همراه داشته باشد و خطرات جدیدی که ایجاد می‌کند، برجسته می‌کند.
قوانین چگونه کار می‌کنند؟
قانون هوش مصنوعی که برای اولین بار در سال ۲۰۲۱ ارائه شد، بر هر محصول یا خدماتی که از سیستم هوش مصنوعی استفاده می‌کند، نظارت دارد.
این قانون، سیستم‌های هوش مصنوعی را بر اساس چهار سطح خطر، از حداقل تا غیرقابل قبول طبقه‌بندی می‌کند. برنامه‌های پرخطرتر با الزامات سخت‌تری مواجه خواهند شد، از جمله شفاف‌تر بودن و استفاده از داده‌های دقیق.
خطرات چیست؟
یکی از اهداف اصلی اتحادیه اروپا محافظت در برابر هرگونه تهدید هوش مصنوعی برای سلامت، ایمنی، حفاظت از حقوق و ارزش‌های اساسی است.
این بدان معناست که برخی از استفاده‌های هوش مصنوعی یک «نه» مطلق هستند، مانند سیستم‌های امتیاز اجتماعی که افراد را بر اساس رفتارشان قضاوت می‌کنند.
هوش مصنوعی که از افراد آسیب‌پذیر از جمله کودکان بهره‌کشی می‌کند یا می‌تواند منجر به آسیب شود، ممنوع است.
قانونگذاران اروپایی استفاده از ابزار‌های پلیسیِ پیش‌بینی کننده محل وقوع جنایات و اینکه چه کسی مرتکب آن‌ها می‌شود را هم ممنوع کردند.
آن‌ها همچنین ممنوعیت گسترده‌ای را برای تشخیص چهره از راه دور تصویب کردند؛ به استثنای اجرای قانون مانند جلوگیری از یک تهدید تروریستی خاص. این فناوری رهگذران را اسکن می‌کند و از هوش مصنوعی برای تطبیق چهره آن‌ها با پایگاه داده استفاده می‌کند.
«براندو بنیفی» قانونگذار ایتالیایی که از مسئولان پیگیر تصویب قانون هوش مصنوعی در پارلمان اروپاست، به خبرنگاران گفت: هدف ما جلوگیری از ایجاد جامعه کنترل‌شده مبتنی بر هوش مصنوعی است. از این فناوری‌ها می‌توان در زمینه‌های مثبت و منفی استفاده کرد و به همین دلیل خطرات آن را بسیار زیاد می‌دانیم.
سیستم‌های هوش مصنوعیِ مورد استفاده در دسته‌های پرخطر مانند اشتغال و تحصیل که بر روند زندگی افراد تأثیر می‌گذارد، با الزامات سختی مانند شفاف بودن با کاربران، اعمال ارزیابی ریسک و اقدامات کاهشی مواجه هستند.
بازوی اجرایی اتحادیه اروپا می‌گوید که بیشتر سیستم‌های هوش مصنوعی، مانند بازی‌های ویدئویی در گروه کم‌خطر یا بدون خطر قرار می‌گیرند.
در مورد «چت جی پی تی» چطور؟
در پیشنهاد اولیه ۱۰۸ صفحه‌ای اروپا درباره هوش مصنوعی، به سختی از چت‌بات‌ها نام برده می‌شد به این شکل که صرفاً باید آن‌ها را برچسب‌گذاری کرد تا کاربران بدانند که در حال تعامل با یک ماشین هستند. مذاکره‌کنندگان بعداً مقرراتی را برای پوشش هوش مصنوعی عمومی مانند «چت جی پی تی» اضافه کردند و آن‌ها را در معرض برخی از الزامات مشابه سیستم‌های پرخطر قرار دادند.
یکی از موارد کلیدی این است که باید به طور کامل هر گونه حق نسخه‌برداری را که برای آموزش سیستم‌های هوش مصنوعی استفاده می‌شود، مستندسازی کنید تا متن، تصویر، ویدئو یا موسیقی شبیه کار انسان تولید کنند. این به سازندگان محتوا اجازه می‌دهد بدانند که آیا از پست‌های وبلاگ، کتاب‌های دیجیتال، مقالات علمی یا آهنگ‌های پاپ آن‌ها برای آموزش الگوریتم‌هایی استفاده شده است که سیستم‌هایی مانند «چت جی پی تی» را تقویت می‌کنند. سپس آن‌ها می‌توانند تصمیم بگیرند که آیا کارشان کپی شده است یا خیر و به دنبال جبران خسارت باشند.
چرا قوانین اتحادیه اروپا بسیار مهم است؟
اتحادیه اروپا بازیگر بزرگی در توسعه پیشرفته هوش مصنوعی نیست. این نقش را آمریکا و چین بر عهده دارند. اما بروکسل اغلب با مقرراتی که تمایل دارد به استاندارد‌های جهانی تبدیل شوند، نقش تعیین‌کننده‌ای را در این روند ایفا می‌کند.
بروکسل همچنین در تلاش است تا بازار را با ایجاد اعتماد در میان کاربران توسعه دهد.
به گفته «یوهان لاکس» کارشناس موسسه اینترنت آکسفورد، تفکر پشت قوانین درباره هوش مصنوعی این است که اگر بتوانید مردم را به اعتماد به هوش مصنوعی و برنامه‌های کاربردی ترغیب کنید، آن‌ها نیز بیشتر از آن استفاده خواهند کرد و زمانی که از آن بیشتر استفاده کنند، پتانسیل اقتصادی و اجتماعی هوش مصنوعی را افزایش خواهند داد.
اگر قوانین را زیر پا بگذارید چه؟
زیر پا گذاشتن قوانین در این حوزه منجر به جریمه‌هایی تا ۳۰ میلیون یورو (۳۳ میلیون دلار) یا ۶ درصد از درآمد جهانی سالانه یک شرکت می‌شود که در مورد شرکت‌های فناوری مانند گوگل و مایکروسافت می‌تواند به میلیارد‌ها دلار برسد.
بعد چه می‌شود؟
ممکن است سال‌ها طول بکشد تا قوانین به طور کامل اجرایی شوند.
قانونگذاران اتحادیه اروپا قرار است در نشست عمومی در اواسط ژوئن (خردادماه) در مورد پیش‌نویس این قانون رأی‌گیری کنند. پارلمان اروپا سپس وارد مذاکرات سه‌جانبه‌ای می‌شود که شامل ۲۷ کشور عضو بلوک، پارلمان و کمیسیون اجرایی می‌شود؛ جایی که ممکن است این پیش‌نویس با تغییرات بیشتری در بحث جزئیات مواجه شود.
انتظار می‌رود این پیش‌نویس تا پایان سال یا حداکثر تا اوایل سال ۲۰۲۴ تأیید نهایی شود و پس از آن یک دوره مهلت برای سازگاری شرکت‌ها و سازمان‌ها که اغلب حدود دو سال است، ارائه خواهد شد.