ITanalyze

عباس پورخصالیان – تا پیش از معرفی چَتباتِ OpenAI در اکتبر سال 2022، برترینِ فراورده‌های هوش مصنوعی، روبات‌هایی خودکار بودند. عروس روبات‌های خودکار نیز خودروهای خودرانِ ساخت کارخانۀ تسلای ایلان ماسک

یا کارخانه‌های چینی [از آن جمله:  SAIC, GAC, Great Wallو  Weltmeister (با پشتیانی Baidu)] و پهپادهای خودآیین (autonomous drones) ساخت شرکت‌های آمریکایی [از آن جمله:  Aerovironment, Ascent Aerosystems, BFD Systems, Cleo Robotics, Corvus Robotics, DragonFly و Easy Aerial] یا تولید شده در شرکت چینی Guizhou Digital Expo بودند، وسائل نقلیه‌ای که از حضور رانندۀ انسانی یا فرمان خلبان کارآزموده، بی‌نیاز هستند.

با پیدایشِ اولین چَتبات هومص (“هومص” مخففِ «هوش مصنوعی» و معادلِ AI) و معرفی رسمی‌آن به بازارهای جهانی، عموم کاربران فضای سایبری به زودی شیفته و فریفتۀ افسون همنشینی و مصاحبت با انواع روبات‌های پاسخگو به پرسش‌های تخصصی و عمومی‌خود شدند.

تاکنون (یعنی در بهار 1402) بیش از دویست چَتبات هومص به بازار جهانی فراورده‌های هومص معرفی شده اند. از آن میان، [به روایتِ وبگاهِ: netomi.com] هفده چَتبات هوشمندِ برتر در ماه مارس سال 2023 به ترتیب در جدول آمده است.

با معرفی Bard و ToolFormer [به ترتیب، از آنِ شرکتِ آلفابت (گوگل قبلی) و شرکت متا (فیسبوک سابق)]، و گذاشتن آنها در اختیار متخصصان به منظور آزمایش و اِشکال‌یابیِ پیش از روانه کردنِ رسمی‌آنها به بازار جهانی چَتبات‌های هوشمند، سال 2023 را باید سالِ کنکور، مسابقه و رقابتِ بین چند صد چتبات از آن جمله میانِ حداقل سه چَتباتِ بزرگ: ChatGPT، Bard و ToolFormer دانست! رقابتی نفس‌گیر که به زودی بیشتر از پیش، شاهد و ناظر رتبه‌بندی‌های پویا و گذرا در میان برترین‌های آن خواهیم بود.

• کوشش شورانگیز ایرانیان برای اتصال

کاربران ایرانی فضای سایبری که در ایران مقیم هستند (چه “از-ما-بهتران” و خواصی که از اینترنت ممتازِ فاقد فیلترینگ و بدون انسداد برخوردارند و چه عموم آنهایی که محکوم به استفاده از “فیلترنتِ” هستند) معمولاً راحت به چتبات ChatGPT متصل نمی‌شوند بلکه به روش‌هایی کم و بیش پیچیده از ChatGPT  استفاده می‌کنند و اگر هم موفق نشدند از ChatGPT بهره‌مند شوند، می‌کوشند، لاجرم به پلتفرم‌های مشابهِ آن، دسترسی پیدا می‌کنند.

برخی از روش‌ها یا شگردهای اتصال به ChatGPT  از مبداء ایران، عبارتند از موارد زیر:

این روزها، موتور جست وجوی مایکروسافت: Bing، به ChatGPT مجهز شده و کسانی که از بینگ استفاده می‌کنند، همزمان کاربرِ ChatGPT هم هستند.
اگر کاربر ایرانی به هر دلیل نتواند از طریق شمارۀ اشتراک خود در ایران، کد راستی آزمایی سایت ChatGPT را دریافت و در اپلیکیشنِ شرکتِ OpenAI اِعمال کند، می‌تواند با پرداخت چند ده دلار به صاحبان ایرانیِ وبگاهِ‌های عرضه و اجاره شماره‌های مجازی، یک شمارۀ اشتراک موبایل معتبر در کشوری خارجی را برای مدتی کوتاه (10 تا 20 دقیقه) “اجاره” کند (و در اختیار خود داشته باشد) و با معرفی شمارۀ اشتراکِ “اجاره شده” به سایت ChatGPT ، خود را کاربری غیر ایرانی جا بزند، انگاری به عنوان یک غیر ایرانی در کشور ایران مقیم است. کاربر ایرانی به این طریق می‌تواند کد راستی آزماییِ سایت ChatGPT را دریافت و در اپلیکیشنِ شرکتِ OpenAI اِعمال کند و موفق به اتصال پایدار به سایت ChatGPT و استفادۀ همیشگی از چَتباتِ ChatGPT شود.
راه حل دوم، استفادۀ خاص از Anydesk است: کاربر ایرانی با نصب اَپلیکیشنِ Anydesk روی رایانۀ خود در ایران، می‌تواند از طریق سرورِ فامیل، دوست یا شرکت همکاری که در خارج از کشور دارد و به کاربرِ استفاده کننده از Anydesk در ایران، اجازۀ برقراری لینک مستقیم و بهره‌مندی اشتراکی از سرور مربوط را می‌دهد، از عضویت آن فامیل، دوست یا همکار مقیم خارج در سایت ChatGPT به صورت اشتراکی بهره‌مند شود، انگاری او نیز در خارج از ایران زندگی و کار می‌کند.
چتبات‌های مشابه ChatGPT
آنهایی هم که به سایت ChatGPT  دسترسی مستقیم ندارند یا به هر دلیلی نمی‌خواهند از آن استفاده کنند، معمولاً به چتبات‌های مشابه و قابل دسترسی در ایران روی می‌آورند. این چتبات‌های مشابه تا حدود زیادی مثل چتبات ChatGPT عمل می‌کنند و به پرسش‌های کتبی ایرانیان، به صورت برخط پاسخ کتبی رضایت‌بخش می‌دهند.

دو وبگاهِ مشابهِ ChatGPT (که من با آنها کار کرده‌ام و از عملکردشان رضایت خاطر نسبی دارم) عبارتند از:

Character.ai که شخصیتی مشهور را شبیه سازی می‌کند و با الفاظ و به سبک نوشتارهای شخصیت انتخاب شده توسط کاربر، به پرسش کاربر، پاسخ می‌دهد. و
Chat.theb.ai که زبان فارسی را هم می‌فهمد و به فارسی پاسخ می‌دهد.
عده ای هم با استفاده از کانالی در تلگرام، مشغول به پرسش و دریافت پاسخ از چتبات هوشمند مربوط هستند.

• پرس و جو از تجربۀ کاربران ایرانی

1- تجربۀ اول: روندیابی و یافتن جریان‌های اصلی

در پرس و جو از کاربران ایرانی که به تازگی با ChatGPT آشنا شده‌اَند و به همین زودی در “مصاحبت و مصادقت یکدیگر به رغادت عیش و لذاذت عمر، زندگانی می‌گذرانند” و از این طریق می‌کوشند به کسب وکار خود رونق دهند؛ متوجه شده‌ام که عده‌ای از ایشان به قدری شیفتۀ مصاحبت و همنشینی و فعالیت برخط با ChatGPT شده‌اَند که اغلبِ پرسش‌های ریز و درشت شخصی و کسب و کاری خود را با طیب خاطر و خیال راحت، از ChatGPT می‌پُرسند و پاسخ‌های ChatGPT را بدون اندکی تأمل می‌پسندند؛ نصب العین قرار می‌دهند؛ به سرعت به کار می‌بندند و به دیگران “می‌فروشند”.

بدیهی است که این جماعتِ سرآسیمه و خودباخته و سودازده، هیچ کمکی به بهبود و بهکرد پاسخ‌های هومص و رونق کسب و کار خود نمی‌کنند که هیچ، باعث و بانی گمراه سازی‌های جدید و سرگشتگی دیگران نیز می‌شوند!

یک کارشناس اینترنت-پژوهیِ شاغل در یکی از شرکت‌های به اصطلاح “دانش بنیانِ” (!) فعال در کشور به من گفت: او در حین اینترنت-پژوهی و پرس و جو از چند چَتباتِ مشابهِ ChatGPT و بسته بندی کردن بروندادهای شان، به دنبال روندها (Trends) و جریان‌های اصلی (Main streams) در مراکز تحقیق و توسعۀ فناوری اطلاعات و در بازار جهانی هوش مصنوعی می‌گردد و با یافتن هر “دانشِ نو” و Knowhow، آنها را به منظور ویرایش علمی‌ و فنی به تیمی ‌متشکل از کارشناسان رشته‌های مرتبط به علاوۀ بازاریابان معتمد می‌سپارد تا در نهایت به صورت کالا، “بسته‌بندی” شوند. سپس این “بسته‌های دانش” به شرکت‌های “دانش بنیان” و به دیگر متقاضیان حکومتیِ ترندها و جریان‌های اصلیِ “های-تِک” عرضه می‌شوند تا شاید بخت یار باشد و به فروش برسند!

2- تجربۀ دوم: کوشش برای تولید درسنامه‌های آموزشی

یکی دیگر از کارشناسان اینترنت-پژوهِ استفاده کننده از مدل‌های زبانی هوش مصنوعی، به دنبال بسته بندی کردن برونداد چَتباتِ ChatGPT و مشابهِ ChatGPT به صورت درسنامه‌هایی حاضر و آماده است تا شاید روزی برسد که بتوان کار آموزش و پرورش در منزل به زبان فارسی را برای همه، بخصوص برای دختران افغانی مقیم افغانستان و پاکستانی‌های فارسی زبانِ حاشیۀ افغانستان آسان کرد.

نگرانی این کارشناس اما، وجود “بایاس” و سوگیری فراوان در بروندادهای چَتبات‌ها و محتواهای پیش آموختۀ آنها است. بدی محتواهای پیش آموخته، نیز به روز نبودن یا expired بودنِ داده‌های “خورانده شده” به آنها است.

3- تجربۀ سوم: تولید ویژه برنامۀ نوروزی رادیوتلویزیونی

در تهیۀ ویژه‌برنامۀ یک کانال آمریکایی فارسی زبان برای ساعات پایانی سال 1401 تا حلول نوروز 1402، چند بار سؤال‌هایی مرتبط با موضوع برنامۀ رادیویی مذکور مطرح، و به زبان فارسی از ChatGPT پرسیده شد و پاسخ کتبی ChatGPT توسط صداپیشه‌ای از اتاق فرمان، روخوانی و پخش ماهواره‌ای شد.

برای من، این نخستین بار بود که از طریق یوتیوب، خیلی اتفاقی بینندۀ بازپخش اینترنتی ویدیوی برنامۀ مذکور و استفاده از ChatGPT در تولید آن (آنهم به زبان فارسی) شدم. لذا اگر صداوسیمای ج.ا تاکنون برای تدوین و تهیۀ برنامه‌های خود به طریقی مشابه روش مذکور عمل نکرده باشد، احتمالاً در آینده خواهد کوشید از نیروی ChatGPT یا چتبات‌های مشابهِ آن، برای پُرکردن فله‌ای کانال‌ها و شبکه‌های محلی و سراسری خود استفاده کند. (منبع:عصرارتباط)