امضای طلایی برای تلگرام طلایی
کاوه درفشانی - در ایامی که زمزمه توقف و فیلترینگ تلگرام مطرح شد، اعلام شد 5 پیام‌رسان بومی مشمول حمایت مرکز ملی فضای مجازی قرار گرفته و تعرفه استفاده از این پیام‌رسان‌ها نیم‌بها محاسبه می‌شود.
کمی بعد خبر اعطای وام 5 میلیاردی به پیام‌رسان‌ها مطرح شد و متعاقب آن جدل‌ها و بگومگوهای پر تنشی در رسانه‌ها آغاز شد و در پاره‌ای مواقع دامنه بحث‌ها و انتقادات صاحبان پیام‌رسان‌ها به سمت وزیر ارتباطات نیز نشانه رفت و مجادلاتی پیرامون امکانات فنی و زیرساخت‌هایی که توقع داشتند در اختیار آنها قرار گیرد به وجود آمد.
کمی بعد و در حالیکه توجه رسانه‌ها، کاربران و پیام‌رسان‌های داخلی متوجه این مسایل بود، اما زمزمه‌هایی مبنی بر ادامه فعالیت نسخه‌های واسط تلگرامی که در آنها با فیلتر کردن برخی از کانال‌های عمدتا خبری و مغایر با قوانین کشور، ارتباط کاربران با تلگرام برقرار بود، مطرح شد. اگرچه عدد واقعی کاربران دو نسخه بیشتر شناخته‌شده واسط تلگرام یعنی تلگرام طلایی و هاتگرام (هر دو متعلق به یک شرکت) هیچ‌گاه مشخص نشد، اما گفته می‌شود ده‌ها میلیون کاربر همچنان از این طریق در تلگرام حضور دارند موضوعی که با اعتراض برخی مقامات و مدیران پیام‌رسان‌های داخلی مواجه شد و حتی از این نسخه‌های واسط به عنوان فیلترشکن‌های ملی و ناقض حکم فیلترینگ تلگرام یاد کردند.
در این میان مدیران پیام‌رسان‌های داخلی معتقد بودند در شرایط نابرابری در حال رقابت با نسخه‌های واسط تلگرام هستند و حتی اتهاماتی در خصوص حمایتهای ویژه دولت (وزارت ارتباطات) از نسخه‌های واسط تلگرام را نیز مطرح کردند.
برخی از این پیام‌رسان‌ها مدعی بودند که امکان جذب کاربران ایرانی تلگرام را داشته‌اند اما این نسخه‌های واسط مانع آنها شده‌اند و حتی سرمایه‌گذاری‌های آنها را به خطر انداخته‌اند و اگر در جریان وجود این رابط‌های تلگرام در ایران بودند، شاید اقدامات خود برای سرمایه‌گذاری و تبلیغات را به تعویق می‌انداختند.
متعاقب این اعتراضات سرانجام ابوالحسن فیروزآبادی دبیر شورای عالی فضای مجازی از وجود مصوبه‌ای برای فعالیت این نسخه‌های واسط خبر داد که تا پیش از آن کسی از آنها اطلاع نداشت.
به گفته فیروزآبادی این مهلت می‌بایست 15 شهریور سال جاری به اتمام می‌رسید و وزارت ارتباطات اقدامات لازم برای فیلترینگ آنها را به عمل آورد، اما همانطور که قابل پیش‌بینی بود این اتفاق رخ نداد.
حالا صحبت از تمدید مهلت جدید مطرح شده است اما نکته اینجا است که هیچ مقام مسوولی، رسما مسوولیت این تمدید مهلت را به عهده نگرفته است. اگرچه پیش از این به نقل از وزیر اطلاعات اعلام شده بود که تلگرام طلایی متعلق به دولت است، اما محمد رسول کاظمی مدیرعامل پیام‌رسان آی‌گپ در توییتی مدعی شد رییس قوه قضاییه با این تمدید مهلت موافقت کرده است و موضع ربطی به دولت ندارد.
کمی بعد از این خبرگزاری فارس به نقل از یک مقام آگاه دولتی اعلام کرد مدیران تلگرام طلایی و هاتگرام می‌گویند در حال منتقل شدن از تلگرام و تبدیل به یک پیام‌رسان بومی هستند؛ از این رو در جلسه با رییس قوه قضاییه مقرر شد فرصت دوباره‌ای برای اتمام اقدامات فنی به این دو نسخه واسط و فارسی تلگرام داده شود.
با این وجود اما تا این لحظه هیچ مقام رسمی حاضر به اظهار نظر رسمی در این خصوص نشده است و مسوولان شورای عالی فضای مجازی و وزارت ارتباطات نیز در این باره سکوت کرده‌اند.
اطلاعیه معاون دادستان کل کشور
پس از تمام فراز و فرودهایی که ذکر آن رفت ناگهان عبدالصمد خرم‌آبادی معاون دادستان کل کشور در امور فضای مجازی و از منتقدان و مخالفان جدی فعالیت تلگرام طلایی و هاتگرام، در کانال شخصی خود مطلبی نوشت که ظاهرا علت بیان آن از دو حالت خارج نیست؛ یا آنکه وی در جریان تصمیم منتسب به رییس قوه قضاییه نبوده است و یا آنکه مقام دولتی پاسخ‌دهنده به خبرگزاری فارس اطلاعات غلط داده است.
چراکه وی در این اطلاعیه رسما ادامه فعالیت نسخه‌های واسط تلگرام را تمسخر حکم فیلترینگ تلگرام دانسته بود و گفته بود ناقضان این حکم مستوجب مجازات هستند.
متن کامل اطلاعیه خرم‌آبادی به این شرح است:
با توجه به وعده رییس مرکز ملی فضای مجازی دائر بر قطع ارتباط تلگرام با "هاتگرام و تلگرام طلایی" تا 15 شهریور و عملی نشدن به این وعده، تعداد زیادی از خبرنگاران و فعالان فضای مجازی سوالات و انتقادات زیادی در خصوص علت تمدید مهلت فعالیت دو فیلترشکن مذکور مطرح کرده و نظر اینجانب را جویا شده‌اند. مطالب ذیل در پاسخ به این سوالات اعلام می‌گردد: با توجه به اینکه در دستور قضایی فیلتر تلگرام صراحتا قید شده است: «اعمال مسدودسازی تلگرام باید به نحوی اجرا شود که محتوای شبکه مذکور با هیچ نرم افزاری (اعم از فیلترشکن و نظایر آن) در کشور قابل دسترس نباشد»، لذا فعالیت هاتگرام و تلگرام طلایی از ابتدا غیر قانونی و بر خلاف دستور قضایی بوده و ناقضان دستور قضایی مستوجب مجازات ماده 576 قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات) هستند.
یکی از اهداف فیلتر تلگرام، پیشگیری از وقوع جرم از طریق مهاجرت مردم به پیام‌رسان‌های داخلی و جایگزینی آنها به جای تلگرام بوده است بنابراین تمدید مهلت فعالیت نسخه‌های فارسی تلگرام در واقع به تمسخر گرفتن دستور قضایی فیلتر تلگرام بوده و اقدامی در جهت تضعیف و نهایتا نابودی پیام رسانهای داخلی و دادن تنفس مصنوعی برای ادامه حیات تلگرام در فضای مجازی کشور می‌باشد.
ممکن است گفته شود که در این موقعیت که دشمن جنگ اقتصادی تمام عیاری را علیه امت انقلابی و نظام جمهوری اسلامی برپا کرده است، جای پرداختن به این مسایل نیست. ولی با عنایت به اینکه رهبر معظم انقلاب فرمودند «در کنار جنگ اقتصادی ، یک جنگ مهم رسانهای و تبلیغاتی نیز در جریان است که بیشتر اوقات از آن غفلت می شود» و با توجه به اینکه تلگرام یکی از مهمترین ابزارهای جنگ رسانهای دشمن است، تمدید مهلت فعالیت غیر قانونی نسخه‌های فارسی تلگرام در این موقعیت جای تامل دارد.
در بخش دیگری از این مطلب معاون دادستان اما خبر از یک هماهنگی میان مدیران کانال‌های پربیننده تلگرامی با مدیران تلگرام داده و می‌نویسد: اخبار واصله حاکی از آن است که اخیرا تلگرام ضمن راه‌اندازی درگاه‌های پرداخت، مدیران ایرانی برخی از کانال‌های پربازدید را به کشور امارات فراخوانده و با آنها هماهنگی‌هایی را در خصوص استفاده و توزیع پول مجازی تلگرام (موسوم به "گرام") به عمل آورده است. با این وصف ادامه فعالیت نسخه‌های فارسی تلگرام، خواسته یا ناخواسته، کمک به جنگ اقتصادی دشمن و هموار کردن راه خروج سرمایه و ارز و دخالت بیگانگان در امور اقتصادی کشور می‌باشد."
اعتراض سازمان بسیج اساتید
در آخرین تحولات و اعتراضات پیرامون ادامه فعالیت پیام‌رسان‌های واسط تلگرام، اما سازمان بسیج اساتید کشور در نامه‌ای سرگشاده با اشاره به موارد متعدد در حوزه کاری وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات از جمله تاخیر در راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات، وی را مورد خطاب خود قرار داده و عواقب ناشی از ادامه فعالیت تلگرام طلایی و هاتگرام را هم تلویحا متوجه او دانستند.
هرچند که وزارت ارتباطات عموما یک نهاد مجری در این خصوص محسوب می‌شود و از بابت بود و نبود تلگرام و مشتقات ایرانی‌اش مسوولیت تصمیم‌گیری ندارد.
با این حال در بخش‌هایی از این نامه که مربوط به فعالیت واسط‌های تلگرام در ایران است، آمده: ... علاوه بر این چنانکه مطلع هستید کماکان سرویس پرآسیب و صهیونیستیِ «تلگرام»، بر فضای مجازی و بر برخی امور مهم کشور مسلط است!
چگونه است هنگامی که مجموعه نظام به این نتیجه رسید که ادامه فعالیت این سرویس صهیونیستی به ضرر ایرانیان است به اقدامات دیگری در حمایت از سرویس های خارجی مبادرت شد! برای نمونه، همگان دیدند که هم زمان با فیلتر تلگرام، در چندین پیام رسان داخلی نیز اختلال ایجاد شد؛ سپس ویچت به نقطه رهایی رسید، اما هنگامی که برخلاف نتظار، مردم از این سرویس استقبال نکردند، برای رفع فیلتر یوتیوب و توییتر آمریکایی، اقدام شده است!
... با این همه، هنگامی که رفع سیاست کنترلی از این دو شبکة آمریکایی (توییتر و یوتیوب) به نتیجه نرسید و دادستان کل کشور، تصمیم گیری برای کنترل این دو سرویس را به دلیل داشتن حکم قضایی، از صلاحیت کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه خارج دانست، مجدداً از دولت و وزارتخانه مطبوع حاشیه های امنی برای تلگرام ایجاد و حمایتهای قابل توجهی از دو فیلترشکن با نام «هاتگرام» و «طلگرام طلایی» صورت پذیرفت که اختصاص چندصد سرور، چندین رَک، پهنای باند کافی و نیز توجیه و همراه ساختن برخی از مسئولان در حمایت از این دو فیلترشکن، گوشه‌ای از دیگر اقدامات به عمل آمده در اینباره است؛ اقداماتی که به نحوی تنفس مصنوعی در زنده نگه داشتن تلگرام را در اذهان تداعی کرد؛ ملّت بر این امر واقف است که افرادی خودسر با چنین اقداماتی قصد آن دارند که از پراکنده شدن برخی از کاربران تلگرام، تا زمان راه‌اندازی نسخه ای که گفته می شود کنترل گریز است، جلوگیری شود یا این حجم وسیع از کاربر به نرم افزارهای خارجی دیگری متصل شوند؛ با چنین شرایطی برای مردم دور از انتظار نبود که در این روزهای پایانیِ مهلت فعالیت این دو فیلترشکن، شاهد دور جدیدی از برخی رایزنی ها در راستای تمدید مهلت فعالیت دو فیلترشکن یادشده باشیم.
در بخش دیگری از این نامه امده است: گو اینکه بنا به اصل شفافیت و نیز با تکیه بر محرم دانستن مردم ضرورت دارد تا دولت محترم و وزارتخانه ذیربط در مورد چند هزار میلیارد ما به التفاوت پهنای باند داخلی با خارجیِ حاصل از فعالیت «CDN»های تلگرام در ایران که نصیب سوداگران پهنای باند شده و موجبات اضرار به منافع ملّی شده و نقض حقوق آحاد ایرانیان را نیز در پی داشته به ملّت شریف ایران توضیح دهد!"
پیچیدگی‌های تلگرام طلایی
اما از جمله مسایلی که وضعیت تلگرام طلایی را دچار پیچیدگی و ابهام می‌کند، مواضع و بیانیه‌هایی از این دست است. در متن خرم‌آبادی معاون دادستان کشور صراحتا به جزییات و مفاد حکم قضایی انسداد تلگرام اشاره شده و گفته شده با ادامه فعالیت نسخه‌های واسط تلگرام، این حکم قضایی به تمسخر گرفته شده و ناقضان این حکم قضایی مستوجب مجازات هستند. با این حال نه از سوی قاضی صادرکننده حکم فیلترینگ تلگرام و نه از سوی سایر مقامات قضایی شاهد اقدام خاصی در برخورد احتمالی با فرد خاصی نیستیم.
از سوی دیگر از سوی دیگر مدیر پیام رسان بومی آی گپ در توییتی اعلام کرده که مجوز ورود 2هزار سرور با ارز دولتی برای هاتگرام و طلاگرام داده شده تا آنها بتوانند پس از جداشدن از سرورهای اصلی تلگرام تبدیل به پیام‌رسان داخلی شوند.
موضوعی که با هیچ واکنشی اعم از تایید یا تکذیب از سوی هیچ مقامی همراه نشده است تا فضای ابهامات پیرامون این پیام‌رسان‌ها تشدید شود.
این موضوع را هم باید مد نظر داشت که کمی قبل از شروع موج جدید انتقادات پیرامون این دو واسط ایرانی تلگرام، رییس سازمان پدافند غیرعامل کشور نیز خبر از وجود سرورهای دولتی و دسترسی‌های خاص در ساختمان‌های دولتی برای این پیام‌رسان‌ها داد که با واکنش وزیر ارتباطات مواجه شد و به یکباره همه چیز به سکوت ختم شد که گویی هیچ‌گاه چنین موضوعی مطرح نشده است.
حالا هم که حکم تمدید فعالیت تلگرام طلایی تمدید شده نیز صرفا به انتشار بیانیه اکتفا می‌شود و در سایه این بیانیه‌ها و نامه‌های اعتراضی اساتید و حکم قضایی منع دسترسی به تلگرام، "تلگرام طلایی و هاتگرام" همچنان بدون مانعی مسیر خود را طی می‌کنند. مسیری که البته انتهای آن برای مردم روشن نبوده و ظاهرا تنها تعداد خاصی از مسوولان در جریان پلن نهایی و ایستگاه پایانی این دو نسخه واسط تلگرام هستند.
(منبع:عصرارتباط)