انتقاد از نبود دولتی‌ها در همایش فضای مجازی
طرح مشکلات فضای مجازی بدون گوش شنوا
سعید ارکان زاده یزدی - دقایق پایانی «همایش ملی جامعه و فضای مجازی» بود و ارایه‌دهندگان مقالات و مخاطبان و داوران همایش در ردیف میانی تالار ابن‌خلدون در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران جمع شده بودند.
دکتر حمید عبداللهیان، دانشیار دانشکده علوم اجتماعی و دبیر علمی همایش، پشت تریبون رفت و گفت: «سوال من این است که دولتی‌ها چرا اینجا نیستند. ما این همه مشکل درباره جامعه مجازی در ایران داریم و جامعه مجازی مساله دانشگاهیان است اما این تحقیقات در نهادهای تصمیم‌گیر دنبال نمی‌شود.» عبداللهیان می‌گفت: «فضای مجازی درست مثل همان ماجرای قرن پانزدهم و دوران صنعتی‌شدن است که ما به آن نپرداختیم و عقب ماندیم. وقتی ایرانی‌ها وامی‌مانند که خود را تحلیل کنند، دیگران می‌آیند و از زاویه‌ای که خودشان می‌خواهند، تحلیلشان می‌کنند. انگار یک‌بار دیگر این اتفاق در حال رخ‌دادن درباره فضای مجازی است. فضای مجازی علیه ایرانی‌هاست و می‌بینیم که دانشگاهیان میل دارند به آن بپردازند اما این اراده و حمایت‌های مالی در اختیار دانشگاه‌ها نیست تا جامعه را تحلیل کنند و بگویند که باید چه کرد، در آینده به کجا می‌رویم و برای آینده به چه نیاز داریم.» ساعت 9 صبح 27 بهمن، شمار کسانی که در دولت صاحب‌منصب بودند در همایش قابل اعتنا بود اما زمان که از ظهر گذشت، تقریبا کسی از دولتمردان باقی نماند.
عبداللهیان در آخر همایش می‌گفت: «باید کسانی از نهادهای دولتی اینجا می‌بودند و می‌گفتند که چطور می‌توان از تحقیقاتی که ارایه می‌شود، حمایت کرد. در همایش‌های کشورهای توسعه‌یافته همین اتفاق می‌افتد و نمایندگانی از شرکت‌های بزرگ می‌آیند و ایده‌های نو مطرح‌شده در همایش‌ها را جذب می‌کنند اما امروز می‌بینیم که هیچ اتفاقی در همایش‌ها نمی‌افتد و هر کسی کار خودش را می‌کند.»
اولین همایش جامعه و فضای مجازی که به‌وسیله موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران و همکاری انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات برگزار شد از اردیبهشت‌ماه امسال کار خود را شروع کرد و فراخوان آن در مراکز علمی و وب‌سایت‌های آموزشی و پژوهشی منتشر شد.
طبق گزارشی که در همایش ارایه شد، ابتدا 223چکیده‌مقاله علمی به دبیرخانه همایش رسید و 99 چکیده از میان آنها برگزیده شد و سپس متن کامل مقالات مورد داوری 24نفر از استادان جامعه‌شناسی و ارتباطات قرار گرفت و در نهایت 26مقاله از آن میان، برای ارایه در روز برگزاری همایش، انتخاب شدند.
همایش جامعه و فضای مجازی دو قسمت عمده داشت؛ در قسمت اول که 9صبح برگزار شد، مخاطبان شاهد سخنرانی‌های افتتاحیه بودند. سیدضیاء هاشمی که معاون فرهنگی وزیر علوم، رییس موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران و رییس شورای سیاستگذاری همایش بود، عملا همایش را افتتاح کرد. سپس دکتر محمدمهدی فتوره‌چی، دبیر اجرایی همایش و دکتر حمید عبداللهیان، دبیر علمی همایش، خیلی کوتاه سخنرانی کردند.
به گزارش شرق در مراسم افتتاحیه مقامات دولتی، دکتر حسام‌الدین آشنا، مشاور فرهنگی رییس‌جمهور و عضو هیات علمی گروه ارتباطات دانشگاه امام صادق و نصرالله جهانگرد، معاون وزیر ارتباطات، سخنرانی‌هایی ارایه کردند که خیلی رسمی نبود و با نشان‌دادن اسلایدهایی، وارد مقولات مربوط به جامعه مجازی شدند و از اینترنت و طرح‌های کلان ملی درباره آن سخن گفتند.
سخنرانی حسام‌الدین آشنا درباره «نگاه انتقادی به تکفا» بود. تکفا کلمه‌ای اختصاری برای «برنامه توسعه و کاربردی فناوری ارتباطات و اطلاعات ایران» است. آشنا در ارایه مقاله خود گفت: «ایران تا سال 1380 آزادترین و بی‌برنامه‌ترین کشور در جهان برای توسعه اینترنت بوده است و در این سال بود که اولین ابلاغیه رسمی درباره اینترنت در شورایعالی انقلاب فرهنگی تدوین شد.» این عضو هیات علمی دانشگاه امام‌صادق سپس از تشکیل شوراها و دبیرخانه‌ها و تدوین سندها و اساسنامه‌ها تا سال1390 درباره فضای مجازی در ایران خبر داد که در این میان به یکی از مهم‌ترین آنها که طرح تکفا بود، اشاره کرد و گفت از سال 1384 اجرای آن و اجرای فازهای2 و 3 تکفا متوقف شد.
پس از نقد تکفا، لطف‌الله سیاهکلی، معاون رسانه مجازی سازمان صداوسیما، درباره قدرت سازماندهی، شبکه‌سازی، هویت‌سازی و مدیریت انسان‌ها در فضای مجازی سخن گفت. نوبت به نصرالله جهانگرد رسید که چون دیر رسیده بود خیلی خلاصه سخنرانی‌اش را ارایه کرد. جهانگرد از اینجا شروع کرد که ترافیک اینترنت در جهان صد ترابیت در ثانیه است در حالی که در ایران این ترافیک صدگیگابیت است؛ یعنی یک‌هزارم ترافیک اینترنت جهان. او سپس گفت حجم اطلاعات موجود در جهان که به وسیله اینترنت دسترسی به آن پیدا می‌شود، چهارزتابایت (چهارضرب‌در10 به توان 21 بایت) است که «هیچ کشوری قادر نیست چنین سرمایه اطلاعاتی را جمع کند و سیاست اغلب کشورها این است که توسعه دسترسی به این منبع اطلاعاتی را با برنامه‌های اینترنت پهن باند توسعه دهند.»
جهانگرد گفت 60 درصد خانوارها باید ارتباط پرظرفیت دومگابیت‌برثانیه‌ای به اینترنت داشته باشند و ارتباط بین‌المللی ایران باید از 80گیگابیت‌برثانیه به 150گیگابیت‌برثانیه برسد که همه این اهداف، سرمایه‌گذاری 17تا 18میلیارددلاری را نیاز دارد.
پس از جهانگرد، دکتر علی‌اکبر جلالی، عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت، درباره ایجاد محیط‌های کسب‌وکار جدید در مقابل بازارهای سنتی سخن گفت.
- ۹۲/۱۲/۰۴