تداوم کاسبی با جان مردم
سیاوش روشنی - «تمام تنم مورمور می‌شد، سرم گیج می‌رفت، قلبم با شدت می‌زد... نمی‌توانستم به هیچ‌چیز لب بزنم، لرزش‌های عضلانی هم کم‌کم زیاد می‌شد... ناگهان حس تهوع وحشتناکی به من دست داد... بعدش بیهوش شدم.»
اینها تجربه مهسا دختر جوانی است که فقط یک قرص لاغری را که هر روز در ماهواره و شبکه‌های اجتماعی تبلیغ می‌شود خورده است.
آن‌طور که کمیسیون تجارت فدرال آمریکا اعلام کرده، وعده‌هایی همچون «کم کردن ۱۰ کیلوگرم وزن در یک هفته» یا «هرچه می‌خواهید بخورید و لاغر شوید» دروغی بیش نیستند و در عین حال این قرص‌ها در بسیاری از افراد می‌توانند زمینه‌ساز مشکلات مزمنی شوند.
البته تبلیغات ماهواره‌ای شبکه‌های فارسی‌زبان و شبکه‌های اجتماعی فارسی تنها محدود به قرص‌های لاغری نیست، بلکه ادعاهای غیرممکنی مانند امکان افزایش قد با خوردن قرص، درمان مشکلات جنسی، داروهای ترک اعتیاد، استفاده از کرم‌هایی برای جوان کردن پوست یا آب کردن چربی شکم از جمله دیگر مواردی است که تاکنون بسیاری از مردم کشورمان را به دام انداخته و باعث شده با مصرف این قرص‌ها راهی بیمارستان شده و حتی جان خود را از دست بدهند.
نمونه‌های افرادی که در اثر مصرف داروهای غیرمجاز در این سال‌ها جان خود را از دست داده‌اند کم نیستند. سال 94 دختری که قصد داشت یک هفته مانده به تاریخ برگزاری عروسی‌اش خود را لاغر کند، بر اثر مصرف قرص‌های لاغری تقلبی جان خود را از دست داد. این موضوع البته محدود به ایران نیست و چندی پیش دانش‌آموزی انگلیسی هم در اثر مصرف دوز بالای قرص‌های لاغری جان سپرد.
درحالی‌که داروهای تقلبی این روزها پایه اصلی تبلیغات ماهواره‌ای شبکه‌های فارسی‌زبان هستند و برای فروش این محصولات زیان‌آور شماره موبایل ثبت‌شده در ایران اعلام می‌شود تا هماهنگی برای ارسال کالا به دست مشتری انجام شود، اما تاکنون اقدامی جامع برای مسدود کردن شماره‌های این تبلیغات انجام نشده است؛ اقدامی که در صورت انجام به‌سرعت می‌تواند موجب خشکاندن ریشه فروش داروهای زیان‌آور و خطرناک در کشور و وارد آمدن آسیب‌های بیشتر به مردم ایران شود.
برخورد نکردن با مبلغان قرص‌های تبلیغی
چند سال است شاهد تبلیغات انواع و اقسام داروهای تقلبی با ادعاهای کاذبی همچون ترک کوتاه مدت اعتیاد افزایش قد، کاهش وزن و جوان کردن پوست هستیم. روش دریافت پول و ارسال کالا هم همواره یکسان بوده؛ یا شماره‌ای برای ارسال پیامک اعلام شده، یا شماره تلفنی برای تماس با فروشنده اعلام می‌شود.
در این میان دو نکته سال‌ها است که بی‌پاسخ مانده است؛ اینکه آیا این قبیل فعالیت‌ها قانونی است یا عزمی برای برخورد با تبلیغ‌کنندگانی که به‌روشنی شماره تماس خود را اعلام می‌کنند، وجود ندارد.
هفته پیش وزیر بهداشت رسما اعلام کرد برای برخورد با فروشندگان این داروهای تقلبی در اینترنت نیاز به همکاری پلیس، وزارت ارتباطات و قوه قضاییه داریم. این اعلام اما نه اولین بار است که توسط وزارت بهداشت مطرح شده و نه آخرین بار خواهد بود و مشخص نیست به چه علت به محض آنکه شماره فروشندگان در تبلیغات ماهواره‌ای اعلام می‌شود این شماره‌ها مسدود نشده و با فروشندگان برخورد نمی‌شود.** اینکه مساله این قدر کش می‌آید و برخورد لازم صورت نمی‌گیرد، این سوال را پیش می‌آورد که چه کسی پشت این تبلیغات قرار دارد، آیا موضوع برای مسوولان بی‌اهمیت است یا همچون موارد مشابه، دلایل دیگری برای برخورد نکردن با این متخلفان وجود دارد.**
برخورد کشورهای جهان برای مبارزه با داروهای تقلبی
طرح مبارزه با داروهای غیرمجاز و تقلبی از سال 2008 از طریق پلیس جهانی و با هماهنگی سازمان اینترپل در قالب طرح«پانجیا» انجام می‌شود؛ در سال گذشته طرح پانجیا 10، با مشارکت 123 کشور عضو سازمان اینترپل از جمله پلیس سایبری ایران برای مقابله با فروش داروهای تقلبی و غیر مجاز در فضای سایبر به اجرا در آمد.
هدف از اجرای عملیات پانجیا کشف محصولات تقلبی و غیرمجاز، مسدود شدن سایتهای متخلف، جلوگیری از فعالیت تجاری غیرقانونی آنان، افزایش آگاهی عمومی از خطرات خرید و مصرف محصولات دارویی و پزشکی از سایتهای غیرقانونی، شناسایی تولید و توزیع‌کنندگان محصولات دارویی تقلبی و غیرقانونی و شبکه‌های جنایی فعال در این حوزه بود.
منطق پشت این اقدام جامع و جهانی این است که فروش داروهای تقلبی و جعلی در اینترنت و شبکه‌های ماهواره‌ای مستقیما سلامت افراد جامعه را به خطر می‌اندازد.
در این عملیات که در سراسر جهان به اجرا در آمد، سال گذشته 715 هزار بسته دارویی بررسی و تفتیش شده که در این رابطه 400 نفر دستگیر شدند؛ این عملیات به توقیف داروهای تقلبی و غیرمجاز به ارزش 51 میلیون دلار منجر شده است.
براساس اعلام رییس پلیس فتا همگام با پلیس سایر کشورها در این عملیات جهانی ایران نیز مشارکت کرده و 122 سایت را مورد پی‌جویی قرار داده و توانسته بیش از 380 هزار قلم دارو و تجهیزات پزشکی قاچاق و تقلبی را کشف و توقیف کند که در این رابطه 120 نفر شناسایی، دستگیر و تحویل مقامات قضایی شدند؛ ارزش ریالی داروها و تجهیزات پزشکی جعلی و غیرقانونی کشف شده توسط پلیس فتا بالغ بر 26 میلیارد ریال است.
با وجود چنین اقدامات مثبتی اما واقعیت این است که با توجه به تبلیغات گسترده داروهای تقلبی در شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی‌زبان و شبکه‌های اجتماعی که ایرانیان در آن حضور فعال دارند، باید گفت که تاجران این داروهای تقلبی بدون آنکه حتی با محدودیت‌هایی چون بسته شدن شماره‌های تماس و سرویس‌های پیامکی مواجه شوند در حال فعالیت هستند و چند برابر حجم داروهای تقلبی کشف‌شده به‌راحتی از طریق زیرساخت‌های ارتباطی کشور به فروش می‌رسد. همین موضوع نشان می‌دهد که برای ریشه‌کن کردن آنها نیاز به همکاری وزارت ارتباطات برای انسداد شماره‌های فروشندگان داروهای تقلبی که در ماهواره تبلیغ می‌شوند وجود دارد و باید به این موضوع توجه ویژه شود تا مشکل در همان نطفه خفه شود.
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
نکته مهم و قابل‌تامل در خصوص تبلیغات ماهواره‌ای داروهای تقلبی این است که فروشندگان این کالاها از طریق شماره تلفن و شماره‌های پیامکی ثبت‌شده در کشور اقدام به فروش کالا به مشتریان می‌کنند و همین موضوع باعث می‌شود که خریداران تصور کنند کالایی مطمئن و دارای تایید از داخل کشور را خریداری می‌کنند؛ موضوعی که البته به‌هیچ عنوان صحت ندارد.
درست مانند موسسات مالی و اعتباری که مردم به علت تبلیغات علنی و داشتن تابلوهای بزرگ در سطح شهر و اینکه برخوردی با آنها نمی‌شود، اعتماد کرده و در نهایت نیز متضرر شدند.
در مورد داروهای ماهواره‌ای و اینترنتی نیز وضع به همین شکل است و برخی چنین تصور می‌کنند که چطور ممکن است شرکتی که شبانه‌روز و با اتکا به شماره تلفن‌هایی در داخل کشور مشغول تبلیغات است، مورد تایید مسوولان داخلی نباشد و داروی تقلبی بفروشد.
به زبان ساده و همچون سایتهای قمار که شماره حساب بانکی تنها شریان حیاتی و راه بقای آنها هستند، در مورد داروهای ماهواره‌ای و اینترنتی نیز، این شماره تلفن آنهاست که تنها مسیر ادامه فعالیت آنها محسوب می‌شود و با بستن این خطوط کار کاسبان جان مردم نیز تمام می‌شود.
لذا این امر لزوم مسدود شدن سریع و عاجل شماره‌هایی که جهت فروش داروهای تبلیغاتی در ماهواره هست را حیاتی می‌کند. طبیعی است همان‌طور که امکان فیلتر سایتهای مساله‌دار و مسدود کردن شماره‌های مزاحم تبلیغاتی برای وزارت ارتباطات مقدور است این امکان در خصوص سایت‌ها و شماره‌هایی که از طریق آن داروی تقلبی فروخته می‌شود نیز وجود دارد. لذا از آنجا که این مساله با سلامت و حتی مرگ و زندگی مردم ارتباط دارد وزارت ارتباطات باید با هماهنگی سایر نهادهای مربوطه فکری به حال مسدود کردن هر چه سریع‌تر شماره‌ها و سایتهای فروشندگان داروهای تقلبی کند. (منبع:عصرارتباط)