دستاوردی که از دست می رود
علی شمیرانی - سال های 82 و 84 بود که دو هیات که در دو اجلاس جهانی سران درباره جامعه اطلاعاتی از ایران به دو کشور سوییس و تونس اعزام شدند. اگرچه این هیات ها به اعتقاد برخی منتقدان با آگاهی زیادی در این اجلاس شرکت نکردند ولی شواهد حین و بعد از برگزاری و مشارکت هیات ایرانی که نگارنده نیز یکی از آنها بود نشان داد که ایرانی ها برخلاف بسیاری ازکشورهای دیگر که با نوعی سردرگمی مواجه بودند، نه تنها از اشراف قابل قبولی به مباحث مطروحه برخورد دار بود بلکه در خلال برگزاری اجلاس اول تا دوم به یکی از بازیگران فعال در عرصه مباحث تبدیل شد.
به خوبی به خاطر دارم که در حین گفت و گوی اختصاصی با پل تومی رییس شرکت آیکان آمریکا که به شدت از سوی کشورهای مختلف به خاطر انحصار راهبری اینترنت تحت فشار قرار داشت، وی بارها از سوالات خبرنگاران ایرانی ابراز شگفتی کرد که ما چگونه آخرین اظهارات مسوولان مختلف دنیا و شخص وی را تعقیب کرده و چنین پرسش های طرح می کردیم.
پل تومی در ابتدای مصاحبه با ما فکر می کرد که اینترنت هنوز حتی وارد مرزهای ایران نیز نشده است! لیکن در پایان مصاحبه کلیه تصورات وی با قبل از مصاحبه زمین تا آسمان متفاوت شده و او نیز در پاسخ به سوالات بعدی دقت بسیار زیادی به خرج می داد.
از حوزه مسایل رسانه ای که بگذریم هیات ایرانی در سطح دیپلمات ها که در واقع جریان اصلی اجلاس را راهبری می کردند نیز اوضاع قابل قبول بود. هیات ایرانی در بندهای مختلفی از قطعنامه های اجلاس به اظهار نظر پرداخته و پافشاری هیات ایرانی که به ویژه در فاز دوم اجلاس با سطح آگاهی به مراتب بالاتری نیز همراه بود، موجب تغییر مسیر برخی از بندهای قطع نامه و اعمال نظرات و خواست ایران و کشورهای همفکر با آن شد.
این فرصت جهانی که به نوعی یک کارگاه آموزشی بزرگ برای هیات ایرانی تبدیل شده بود، زمینه تغییرات بسیاری را در جهت گیری و تصمیم سازی های کلان کشور ایفا کرد. در همین حوزه رسانه ای واژه ای به نام جامعه اطلاعات (ی) وارد ادبیات رسانه ها شد و خود به عاملی جهت پیگیری ها و مطالبات جامعه رسانه ای تبدیل شد.
پرسش مهمی که در اینجا مطرح می شود این است که اگر همت لازم به خرج داده نشده و همین هیات نیز عازم دو اجلاس مذکور نمی شد، آیا جامعه اطلاعاتی به گونه ای که امروز آن را می شناسیم اصلا به کشور وارد می شد یا آنکه امروز بی آن که بدانیم در دنیا چه گذشت در خوشبینانه ترین حالت تنها به مترجمان صرف متون انگلیسی تبدیل می شدیم؟ بی آنکه بدانیم بقیه چه می گویند و چه می شنود و آن اعتراضات، نگرانی ها و مواری هم که فیلتر شده و به چاپ نمی رسند چه بوده است.
از این موضوع هم که بگذریم بد نیست سری به وضع موجود و دستاوردهای نصف و نیمه فعلی برسیم. واقعیت این است که در قالب کمیته و واحد مشخصی به نام جامعه اطلاعاتی یا WSIS موضوعی در کشور تعقیب نمی شود. در حال حاضر وقتی آذرماه که نقطه شروع این واقعه تاریخی نیز محسوب می شود، ما حتی یادی از این نمی کنیم که چنین روزی هم وجود داشت بیایید به این بهانه تنها داشته های هم را حتی یک محک بزنیم.
سطح توقع را آنقدر بالا نمی بریم که بپرسیم گزارش دهید که دقیقا با توجه به تعهدات داده شده ما در کجا ایستاده ایم که پر واضح است با وضع نامعلوم فعلی که برخی از متولیان حوزه فناوری اطلاعات بیشتر به دنبال توسعه و گسترش پروژه های کاغذی و ذهنی خود هستند، جواب بوق اشغال خواهد بود.
لذا این دغدغه وجود دارد که مبادا همین دستاورد کم و اندک هم به فراموشی سپرده شود و بر اثر عدم تعقیب این مهم در قالب تیم ها، نشست ها و همایش های هرچند داخلی، ریشه و واژه جامعه اطلاعاتی به مفهومی نامانوس تبدیل شود و فردا یکی بپرسد راستی این جامعه ارتباطی که می گویند جریانش چه بوده؟
منبع : ماهنامه دنیای مخابرات و ارتباطات
- ۸۶/۱۰/۲۳