راز سرمایه‌گذاری استارت‌آپ‌ها در صنعت بیمه
هانیه حسین خانی - این روزها در صنعت بیمه شاهد ورود بازیگران جدیدی در عرصه کسبوکارهای پلتفرمی‌هستیم که استفاده از داده و فناوری اطلاعات را مبنای فعالیت‌های اقتصادی خود قرار داده‌اند و گاه اینگونه به نظر می‌رسد که به عنوان رقبای جدید در مقابل شبکه فروش سنتی اعم از نمایندگان و کارگزاران، با تجربه چندین ساله و دارای دانش فنی ایستاده‌اند.
البته باید در همین ابتدای متن تاکید کرد که استفاده از فناوری در هر صنعت که منجر به افزایش بهره‌وری کسب‌وکارها، کاهش هزینه‌ها و تسهیل ارایه خدمات به مشتری می‌شود، اتفاقی مبارک، محتوم و قابل دفاع است. اما از 2 نکته نباید غافل بود، نخست آنکه تغییرات جدید متکی بر خدمت و نوآوری باشد و نه ایجاد برخی رانت‌ها و انحصارها و دوم آنکه خدمات جدید در بلند مدت نیز تداوم یافته و همچنان منافع مشتریان را حفظ کند، نه آنکه به صورت موقت خدماتی ارایه شود و با تغییر در سهم بازار و حذف برخی بازیگران، شاهد بازگشت و حتی افزایش قیمت‌های سابق باشیم.
اما در خصوص ورود این رقبای جدید، توجه به اصل تفاوت بین ساختار و عملکرد‌های بیمه‌های سنتی و اینشورتک‌ها از مهم‌ترین چالش‌های این روزه صنعت بیمه به حساب می‌آید.
اینشورتک‌ها یا به عبارتی استارت آپ‌های فعال بیمه‌ای مدعی کاربرد نوآورانه تکنولوژی برای ارایه، توزیع و مدیریت خدمات بیمه‌ای‌اند. طی 4 سال اخیر استارت آپ‌های بسیاری همچون بیدبرگ، ازکی، بیمیتو، بیمه بازار، و بیمه، بیمه کلیک، بیمه دات کام، مرکوری، کاربلد، بیمه آپ، بیمه شو، فست بیمه و غیره وارد این صنعت شدند که برخی از آنها ماندند و برخی دیگر از این گردونه خارج شدند.
استارت آپ‌ها با کمک داده‌ها، هوش مصنوعی و دیگر روش‌ها، به جمع‌آوری و تحلیل اطلاعات مشتریان برای ارایه خدمات بهتر و روند تسهیلگری در روزهای پاندومی‌کرونا شتافتند. اگرچه کمک شرکت‌های نوین بیمه‌ای جهت ارایه خدمات برای زیرساخت این پلتفرم‌ها را نمی‌توان نادیده گرفت، اما در این میان تعداد کثیری از کارگزاران و نمایندگان قدیمی صنعت بیمه، از عدم همکاری بیمه مرکزی برای دسترسی عادلانه و همه جانبه تمامی فعالان بیمه به بستر فروش آنلاین گله‌مند هستند.
نکته قابل توجه آنکه برخی از کسب و کارهای نوپا که همچنان در این اکوسیستم به حیات خود ادامه می‌دهند مدعی ارایه سرویس‌های جذاب و جدید در سبد خدماتی و تبلیغاتی خود برای مشتریان هستند تا از این طریق بتوانند تغییر الگوی خرید را در مشتری پرورش دهند.
برای مثال آنها تخفیف را یکی از بهترین راه‌های تشویق و ترغیب مشتری می‌دانند. گزارش‌ها حاکی از آنست که برخی از آنها توانسته‌اند تخفیفاتی بالغ بر 200 هزار تومان در بیمه ثالث و تخفیفاتی بالغ بر 350 هزار تومان در بیمه‌های بدنه اتومبیل به مشتری ارایه دهند.
در نگاه نخست این موضوع باید مطلوب و به نفع مصرف‌کنندگان باشد و از آن استقبال کنند. اما در خصوص ظهور این امتیازات و امکانات جدید در صنعت پرسش‌هایی نیز وجود دارد.
1- از جمله اینکه برخی از اینشورتک‌ها مشخصا چه خدمات جدید و نوینی ارایه داده‌اند که پیش از این در صنعت بیمه شاهد آن نبودیم؟
2- پرسش مهمتر اینکه منشاء دقیق تخفیفات ارایه شده توسط آنها به مشتریان از کجاست؟
3- و در نهایت پرسش کلیدی اینکه چرا تاکنون این تخفیف‌ها برای مردم لحاظ نمی‌شد و یا در اختیار شبکه فروش قرار نمی‌گرفته است؟
اینها پرسش‌های مهمی هستند که باید به دقت مورد واکاوی قرار گیرد، تا به این ترتیب راز شکوفایی و پیشرفت‌های جهشی و شتابان برخی از این رقبای تازه‌پا و نو ظهور آن هم به شبکه قدیمی و سابقه‌دار صنعت بیمه، روشن شود.
مساله بعدی در این خصوص به مقوله مهم «مدیریت ریسک» در صنعت بیمه باز می‌گردد.
به شکل کلی و سنتی، کار بیمه‌گران در تمام دنیا مدیریت ریسک بوده و همین مساله است که موجب شده تا مدیران این حوزه نسبت به ورود نوآوری‌های فناورانه تحت عنوان اینشورتک نیز محتاط‌تر عمل کنند.
لذا این مهم باعث شده تا ارایه خدمات فناورانه و نوآورانه در حوزه بیمه نسبت به دیگر حوزه‌های فین‌تک در صنعت بیمه در ایران رشد چشمگیری نداشته باشد.
در توضیح بیشتر این مساله باید گفت، برای مثال شرکتی در حوزه ارایه خدمات نوین و متنوع در بیمه یک پلتفرم مبتنی بر تقاضا ارایه می‌دهد. این پلتفرم به کاربران اجازه می‌دهد تا خدمات بیمه را تنها در بازه‌های زمانی که نیاز دارند (و نه در قالب مرسوم برنامه‌های سالانه) خریداری کنند.
به عنوان نمونه یکی از اپلیکیشن‌های تازه وارد در صنعت بیمه، یک خدمت بیمه‌ای به رانندگان ارایه می‌دهد که به موجب آن راننده می‌تواند تنها درحین رانندگی خود را بیمه کند.
برای این کار کافیست تا راننده به هنگام رانندگی اپلیکیشن را روشن کند و زمانی که به مقصد رسید آن را خاموش کند. به این ترتیب هنگامی‌که برنامه برای راننده روشن است او تحت بیمه قرار دارد.
در نمونه‌ای دیگر، اکنون شرکتی با ماهیت اینشورتک در حالی اقدام به ارایه خدمات نوین بیمه‌ای می‌کند که به شرکت‌ها و افراد با درآمد بالا بیمه اموال، خسارت، بیمه هک شدن، آدم ربایی و بیمه خسارات ماهواره‌ای به صورت آنلاین ارایه می‌دهند.
سوال اینجاست که آیا برخی از این اپلیکیشن‌های نوظهور، واقعا خدمت و دستاورد بزرگی در جهت توسعه فضای کسب و کار ارایه کرده‌اند؟ یا صرفا نقش واسطه‌گری الکترونیکی آن هم تنها در مرحله فروش بیمه را ایفا می‌کنند، آن هم بدون پذیرش و لحاظ هزینه‌های جانبی، مشاوره‌ای و مدیریت ریسک که از سوی نمایندگی‌های قدیمی‌در صنعت بیمه ارایه می‌شود؟ پرسش دیگر اینجاست که آیا به ارایه صرف و مقایسه چند نرخ توسعه، کسب و کار می‌گویند؟
در حال حاضر در کشور بیش از 80 هزار نماینده و کارگزار وجود دارند که برخی شنیده‌های غیررسمی‌حاکی از آن است که با روی کارآمدن برخی از این شرکت‌های نوظهور، یا لغو کد کرده و غیرفعال شده‌اند یا تغییر شغل داده‌اند و یا تعداد کثیری از آنان قادر به پرداخت هزینه‌های جاری خود نیستند.
این در حالیست که در همین راستا مدیرعامل یکی از شرکت‌های استارت آپی در صنعت بیمه گفته: «نکته‌ای که شاید خیلی کم به آن پرداخته شده این است که در دوران کرونا خدمتی که اگریگیتورهای بیمه و باقی استارتاپها به این صنعت کردند کلاً نادیده گرفته شد. در دوران کرونا که خیلی از نماینده‌ها دفترشان را تعطیل کرده بودند این سایت‌های فروش آنلاین و استارتاپها بودند که بار فروش بیمه‌نامه شخص ثالث که موضوعی واجب و ضروری بود، را به دوش کشیدند ولی کسی به این نکته اشاره نکرد که اگر استارتاپها نبودند ممکن بود صنعت بیمه چه ضرری متقبل شود.»
اما باور اینکه فعالان قدیمی صنعت بیمه، متوجه آهنگ تغییرات و آثار فناوری بر ارایه هرچه بهتر، سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر خدمات بیمه‌ای و همگامی با آن، که از قضا به صرفه و صلاح خودشان است، نشده و در خواب غفلت عمیق به سر برده باشند کمی سخت است.
به عبارت دیگر چطور می‌توان پذیرفت که انبوهی از بیمه‌گذاران قدیمی ثمره سال‌ها زیرساخت، سرمایه‌گذاری و جذب میلیون‌ها مشترک را یک‌شبه و به سرعت از دست داده و به رقبایی کاملا تازه وارد و علی‌الظاهر خارج از صنعت بیمه واگذار کنند.
لذا در خصوص این تحرکات و رویدادهای بی‌سابقه و عجیب که با سرعت بالایی در صنعت بیمه در حال وقوع است باید به واکاوی و پرسش‌گری پرداخت.
از جمله اینکه پرسش از نهاد ناظر و رگولاتور صنعت بیمه این است که آیا این مهم با بسترسازی و حمایت از سوی واحد IT شرکت‌های بیمه برای شبکه فروش خودشان غیرممکن بود؟ آیا نظام بانکی کشور هم با ظهور فناوری‌های نوین به چنین سرنوشت مشابه صنعت بیمه دچار شد؟ آیا این گمانه که گفته می‌شود در حال حاضر شبکه فروش برخی شرکت‌های بیمه به قلمرو انحصاری و مستعمره برخی از استارت‌آپ‌ها و کسبوکارهای جدید تبدیل شده‌اند، صحت دارد؟
نظر به گستردگی، پیچیدگی و اهمیت این مسایل، در ادامه این سلسله گزارش‌های تحقیقی و تحلیلی از وقایع صنعت بیمه، در آینده به دو موضوع دیگر در این بخش خواهیم پرداخت:
1- واکاوی روند فروش بیمه نامه از طریق استارتاپها و بررسی ریسک توسط آنها
2- بررسی نحوه برخورد نهاد ناظر و شرکت‌های بیمه با شبکه فروش و استارت آپ‌ها (منبع:عصرارتباط)