ردپای واسطه‌ها برای دوران پساتلگرام!
پریسا خسروداد - ایران، کشوری در منطقه خاورمیانه است که با ضریب نفوذ اینترنت بیش از 50 درصد، مرز داشتن 45 میلیون کاربر را شکسته است. اما مزاج و علایق کاربران ایرانی بسیار خاص و همانند سایر ویژگی‌های فرهنگی ما کاملا خونگرم‌مآبانه است؛ به این معنی که کاربران ایرانی عاشق حضور در شبکه‌های اجتماعی، به‌اشتراک‌گذاشتن مطالب جالب در گروه‌های دوستانه و خانوادگی و کاری، چت‌های کوتاه و گاه طولانی در پیام‌رسان‌ها، اهل لایک و فالوکردن و حتی دیدزدن‌های یواشکی عکس‌های پروفایل هستند و برخی نیز نسبت به تجارت و کسب‌وکار در شبکه‌های اجتماعی نیز بدون پرداخت بیمه و مالیات بسیار علاقه‌مندند. البته در این میان متاسفانه سودجویی و فریب نیز مهمان همیشگی این دورهمی‌هاست که گاه براثر ساده‌لوحی و فقدان آگاهی کافی، نصیب برخی از آنها می‌شود.
آنچه بدان اشاره شد، توصیفی کیفی از وضعیت کاربران ایرانی در شبکه‌های مجازی بود که چنانچه حضور بیش از 40 میلیون کاربر ایرانی در انواع گروه‌های سنی و طیف‌های شغلی و مناطق جغرافیایی را در پیام‌رسان تلگرام به این توصیف ضمیمه کنیم، درمی‌یابیم کاربران ایرانی، بهترین بازار هدف برای شرکت‌های تولیدکننده اپلیکیشن‌های پیام‌رسان در جهان هستند که در صورت جذب و به قول عامیانه تور کردن آنها، قادر خواهند بود خیلی راحت به انواع چشم‌اندازهای احتمالی نظیر تجاری، امنیتی و سوداگری تبادل دیتای ایرانی‌ها با هر چیز باارزش دیگری برسند. حال چنانچه آشفتگی‌ها مقرراتی و نیز استفاده از فیلترینگ به‌عنوان اساسی‌ترین راهکار مسولان جهت کنترل حضور کاربران ایرانی در شبکه‌های اجتماعی را به این ملغمه اضافه کنیم، درمی‌یابیم منحصربه‌فردترین کشور دنیا بابت وضعیت حضور شهروندان در فضای مجازی هستیم. با این رویکرد، به ارزیابی و تحلیل اهم اخبار ICT ایرانی در هفته‌ای که گذشت، می‌پردازیم.
واسطه‌گری برای جا انداختن یک پیام‌رسان
فیلتر شدن یا نشدن تلگرام، معمولا جزو موضوعاتی است که هر از چندگاهی به واسطه مصاحبه یک مقام مسوول مطرح می‌شود و با گذشت زمان به کما می‌رود. اما هفته اخیر از بروز تحرکات جدیدی در این زمینه باخبر شدیم که بسیار قابل‌تامل بود. گویا بحث و بررسی مسدودسازی تلگرام بنا به دلایلی که عمده‌ترین آنها پافشاری و تمکین نکردن مدیر روس‌تبار آن به بستن کانال‌های معاند و همچنین حضور نداشتن در خاک ایران است، بسیار جدی شده است. اما آنچه به‌تازگی مورد توجه قرار گرفته است، آمد و رفت واسطه‌هایی است که سعی دارند پس از مسدودسازی تلگرام و با نفوذ در میان افرادی که در تصمیم‌گیری‌های کلان در این خصوص نقش دارند، جای تلگرام را پر کنند.
آنچه بدیهی است، کوچ حدود 40 میلیون کاربر تلگرام که دیگر به داشتن حداقل یک شبکه اجتماعی روی گوشی خود عادت کرده‌اند به سمت یک پیام‌رسان جدید می‌تواند منافع مالی قابل توجهی را نصیب شرکت برنده این شبه‌مزایده کند. حال به این سود مالی، دستیابی و ارایه اطلاعات کاربران پیام‌رسان مذکور در مواقع نیاز به برخی دستگاه‌های خاص را نیز باید اضافه کرد که در نوع خود، تجارتی دیگر است. اما اینکه کدام پیام‌رسان‌ها، کاندیدای تصدی کرسی تلگرام در ایران هستند و اینکه ایرانی هستند یا خارجی، هنوز به‌درستی مشخص نیست. اما صحبت‌هایی شده است که در میان آنها نام اپلیکیشن‌هایی دیده می‌شود که مالکان ایرانی دارند و ظاهرا دیگر خبر از گزینه خارجی در میان نیست.
تعرفه‌های جدید، وزیر را به مجلس کشاند
تعرفه‌های جدید اینترنت که پس از ابلاغ، بسیار بحث‌برانگیز شده و بروز انتقادها و مخالفت‌هایی را از سوی شرکت‌های ارایه‌دهنده خدمات اینترنتی به همراه داشته است، هفته گذشته نیز مناقشاتی را در برداشت. این تحولات به موجب مصوبه‌ای ایجاد شده که به مصوبه 266 معروف است، دارای 12 صفحه و بسیار مفصل است. اما خلاصه آن به طور تلویحی چنین است که مشتری را ملزم به مصرف تنها یک مدل از اینترنت حجمی می‌کند و چنانچه وی بخواهد از مدل دیگری استفاده کند، باید سراغ اپراتورهای موبایل برود.
در همین راستا، هفته گذشته رییس کمیسیون صنایع و معادن مجلس، از حضور وزیر ارتباطات در این کمیسیون برای ارایه توضیحاتی در خصوص تعرفه‌های اینترنت و طرح رجیستری خبر داد. حال که صحبت از مجلس شد، اشاره به این نکته ضروری است که به‌رغم اینکه طی سال‌های اخیر ارتباطات به یکی از حوزه‌های اصلی و تاثیرگذار در تمامی‌طیف‌ها در کشور تبدیل شده است، اما مجلس ایران فاقد کمیسیون مخصوصی برای رسیدگی به امور مرتبط با این حوزه است و مسایل مربوطه را از طریق کمیسیون صنایع و معادن پیگیری می‌کند. بهارستان، در حال حاضر دارای کمیته‌ای با عنوان مخابرات است که مستقیم‌ترین مسوولیت در خصوص فعالیت‌های دولت در حوزه ICT را به عهده دارد و از منظر کارشناسان به‌روزرسانی نشدن کمیسیون‌های مجلس، ابتدایی‌ترین گام مجلس برای عقب‌ماندن از این قافله است.
طبقه‌بندی کاربران ایرانی برای فیلترینگ
هفته گذشته، وزیر ارتباطات با برگزاری یک نشست خبری از بروز رویدادهایی جدید در زمینه فیلترینگ خبر داد. آنچه از اظهارات وی برمی‌آید، چنین است که مدل دسترسی کاربران ایرانی به اینترنت بر اساس موقعیت، سن و سایر شرایط تعریف می‌شود و فیلترینگ بر مبنای این تعاریف روی سایت‌های اینترنتی اعمال می‌شود. جهرمی، در خصوص آخرین وضعیت این نوع فیلترینگ که غیرهمسان گفته می‌شود، اظهار داشت، نظام فیلترینگ غیرهمسان در اینترنت را طی دستورالعملی آماده کرده‌ایم و چارچوب فنی آن را نیز برای ارایه به دادستانی آماده کرده‌ایم. لذا پیرو مذاکرات مکتوب با دادستانی این موضوع مورد موافقت قرار گرفته که شروطی برای آن در نظر گرفته شده است. وی همچنین در خصوص بازکردن تماس صوتی از طریق تلگرام گفت، دستگاه قضا اعتقادی به باز کردن این دسترسی ندارد و نکاتی که در مورد شرایط اقتصادی و کاهش درآمد اپراتورها در خصوص این سرویس مطرح می‌شود درست نیست. بنابراین نگاه دستگاه قضایی به فیلتر تماس صوتی تلگرام در چارچوب مسایل امنیتی است.
انتقاد معاون رییس‌جمهور از خودش!
اعطای وام‌های میلیاردی به کسب‌وکارهای نوپا که با عنوان استارت‌آپ شناخته می‌شوند، موافقان و مخالفان بسیاری در ایران دارد. موافقان معتقدند، دولت می‌بایست همواره حامی‌این قبیل کسب‌وکارها باشد و تا به مرحله به ثمررسیدن از آنها پشتیبانی کند که این پشتیبانی می‌تواند مالی نیز باشد. اما منتقدان بر این باورند در کشورهای توسعه‌یافته، استارت‌آپ‌ها از دولت وامی برای حمایت دریافت نمی‌کنند و این کار می‌تواند آنها را بدهکار کند.
در همین زمینه، هفته گذشته سورنا ستاری، معاون علمی‌فناوری ریاست‌جمهوری سرانجام بعد از چهار سال به این نتیجه رسید و اعتراف کرد، وام دادن به استارت‌آپ‌ها خیانت به آنهاست. چه‌بسا معاونت علمی پیش از این از طریق صندوق‌های وابسته به بیش از دو هزار شرکت وام داده بود، اما امروز اثرات آن را می‌بینیم؛ زیرا بسیاری از این شرکت‌ها شکست خورده‌اند و امروز باید پول‌های وام را پس بدهند. وی همچنین ادامه داد، وام برای شرکتی است که از آب و گل درآمده و می‌تواند بازار، قیمت، رقبا و ریسک‌ها را پیش‌بینی کند، اما این در اختیار یک استارت‌آپ نیست. هیچ‌کس نمی‌داند یک ماه بعد چه اتفاقی برای یک استارت‌آپ و شرکت نوپا می‌افتد.
درخواست عکس عریان از کاربران ایرانی
پلیس فتا، نسبت به شیوع باج‌افزاری به کاربران ایرانی هشدار داد که طی آن اطلاعات کاربران را رمزنگاری می‌کند و برای دسترسی مجدد و رمزگشایی آن درخواست عکس عریان می‌کند. این باج‌افزار که nransomwer نام دارد، پس از نفوذ و رمزنگاری اطلاعات قربانی از وی درخواست می‌کند که یک حساب کاربری در سرویس ایمیل protonmail ایجاد کرده و از طریق آن فایل عکس خود را ارسال کند. پلیس فتا از شهروندان درخواست کرد، نسبت به شناسایی رفتارهای غیرعادی و مشکوک شبکه و سیستم‌ها حساس باشند و در صورت مواجهه با باج‌افزارها و هرگونه درخواست باج موضوع را از طریق سایت پلیس فتا منعکس کنند. (منبع:عصرارتباط)